Ο Διεθνής Ρόλος Της Κίνας (Δεύτερο Μέρος)

IV

Μια άλλη χαρακτηριστική περίπτωση είναι η στάση της Κίνας απέναντι στον αγωνιζόμενο λαό του Βιετνάμ, ενώ εξελισσόταν ακόμη ο εθνικοαπελευθερωτικός του αγώνας. Η Κίνα απέρριψε προτάσεις της ΕΣΣΔ για οργάνωση κοινών ενεργειών υποστήριξης του Βιετνάμ. «Το Πεκίνο απόρριψε τις προτάσεις της ΕΣΣΔ να κλειστεί ο εναέριος χώρος του Βιετνάμ για τους Αμερικανούς επιδρομείς. Οι ηγέτες της Κίνας αρνήθηκαν να παραχωρήσουν τα αεροδρόμια στα νότια της χώρας για τη στάθμευση σοβιετικών στρατιωτικών αεροπλάνων, που θα μπορούσαν να υπερασπιστούν το Βιετνάμ. Οι κινεζικές αρχές εμπόδιζαν τη μεταφορά πολεμικού υλικού και ειδικών από την ΕΣΣΔ στη Λαοκρατική Δημοκρατία του Βιετνάμ»²⁸. Αργότερα, λίγα μόλις χρόνια μετά την απελευθέρωση της χώρας από τους ιμπεριαλιστές, στις 17 Φλεβάρη του 1979, η Κίνα εξαπέλυσε στρατιωτική επίθεση κατά του Βιετνάμ. Είχε προηγηθεί στις αρχές του Φλεβάρη του 1979 επίσκεψη του Κινέζου αντιπροέδρου, Τενγκ Χσιάο Πινγκ, στην Ουάσιγκτον, από την οποία έκανε λόγο για ανάγκη «να δοθεί ένα αιματηρό μάθημα στο Βιετνάμ», κάτι που επικρότησαν Αμερικανοί πολιτικοί και υποσχέθηκαν βοήθεια σε όπλα από χώρες της Δύσης.²⁹ Μετά από 30 ημέρες μαχών, τα κινεζικά στρατεύματα των 600 χιλιάδων αντρών, που εισέβαλαν στο Βιετνάμ, είχαν χάσει 60 χιλιάδες στρατιώτες, 300 περίπου τεθωρακισμένα οχήματα, πάνω από 100 βαριά πυροβόλα και όλμους και αναγκάστηκαν σε υποχώρηση.³⁰

Οπως γνωρίζουμε σήμερα, εκείνη την περίοδο υπήρχαν πολλές επαφές και σε πολλά επίπεδα ανάμεσα σε Κίνα και ΗΠΑ. Στις 4 Νοέμβρη του 1979, σε φύλλο της εφημερίδας «The New York Times», δημοσιεύεται επίσημο ντοκουμέντο που «διέρρευσε» και στο οποίο αναφέρεται ότι η αμερικανική στρατιωτική βοήθεια στο Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της Κίνας υπολογίζεται γύρω στα 50 δισ. δολάρια, ώστε - όπως σημειώνεται - «να αποτελέσει αναχαιτιστική δύναμη απέναντι στον Κόκκινο Στρατό»³¹, ενώ, όταν ο γραμματέας Εθνικής Αμυνας για την Ερευνα και τη Μηχανολογία William Perry επισκέφτηκε το Πεκίνο το 1980, ενημέρωσε τους Κινέζους ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ «ενέκρινε 400 εξαγωγές αδειών για διάφορα είδη διπλής χρήσης και στρατιωτικό εξοπλισμό. Αυτά συμπεριλαμβάνουν υλικά, όπως γεωφυσικούς υπολογιστές, βαριά οχήματα, αεροπλάνα μεταφοράς τύπου C-130 και ελικόπτερα Chinook»³².

Αλλο, επίσης, παράδειγμα ήταν η στάση της Κίνας στον εμφύλιο πόλεμο της Αγκόλας, όπου βρέθηκε να στηρίζει (οικονομικά και στρατιωτικά) τις δυνάμεις της ντόπιας αντίδρασης, που πολεμούσαν σε ενιαίο μέτωπο με τα ρατσιστικά στρατεύματα της Νότιας Αφρικής που είχαν εισβάλει στη Λαϊκή Δημοκρατία της Αγκόλας. Τη ΛΔ της Αγκόλας υποστήριζε με όπλα και στρατιωτικούς συμβούλους η ΕΣΣΔ και αρκετές χιλιάδες Κουβανοί επαναστάτες που εθελοντικά πολέμησαν και συνέβαλαν αποφασιστικά στη συντριβή των νοτιοαφρικανικών στρατευμάτων και στην απώθηση των δυνάμεων της ντόπιας αντίδρασης.³³ Οπως αποκαλύπτεται σήμερα από αποχαρακτηρισμένα έγγραφα της CIA, εκείνη την περίοδο υπήρχε και ένας ιδιότυπος «συντονισμός» ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα, ακόμη και για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις που διεξάγονταν στο έδαφος της Αγκόλας.³⁴

Τα σημερινά δεδομένα

Ωστόσο ας επιστρέψουμε στο σήμερα. Σήμερα, που στην Κίνα αναπτύσσονται και κυριαρχούν οι καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής, που έχει βρεθεί να συμμετέχει σε τέτοιους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς όπως ο ΠΟΕ κι έχει ενσωματωθεί στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, η στάση της στα διεθνή ζητήματα δεν ξεχωρίζει από τη στάση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Οι όποιες αντιθέσεις προβάλλει απέναντι στις ΗΠΑ σχετίζονται με τη «μοιρασιά της λείας», ενώ ανάμεσά τους υπάρχει «ομόνοια» σ' ό,τι αφορά τα δικαιώματα των εργαζομένων, που συρρικνώνονται για το «καλό» της οικονομίας της αγοράς, αλλά και σε βάρος κρατών που ενέργειές τους θίγουν κάποιο «μονοπώλιο» των ηγέτιδων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Ενα πρώτο παράδειγμα είναι η στάση της Κίνας απέναντι στο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Οπως γνωρίζουμε, η Κίνα αναπτύσσει στενή οικονομική συνεργασία με το Ιράν, που αποτελεί βασικό τροφοδότη της σε πετρέλαιο. Παρά, όμως, αυτή τη συνεργασία, η Κίνα, όπως και η Ρωσία, συμπορεύτηκαν το Σεπτέμβρη του 2010 μαζί με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Γερμανία και τη Μ. Βρετανία («ομάδα των έξι») στο ζήτημα του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν, ζητώντας από το Ιράν να υποχωρήσει και να δεχτεί τους όρους του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Λίγο νωρίτερα, τον Ιούνη της ίδιας χρονιάς, η Κίνα συμφώνησε στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ με νέες κυρώσεις σε βάρος της χώρας αυτής.³⁵

Ενα δεύτερο παράδειγμα είναι η στάση της Κίνας στο ζήτημα του Κοσσόβου. Αν και η Κίνα προς το παρόν δεν έχει επίσημα αναγνωρίσει το Κόσσοβο, όπως και άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, αξίζει να σημειώσουμε πως με την παρουσία της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν είχε σταθερό, αποφασιστικό μέτωπο κατά της ΝΑΤΟικής επίθεσης στα Βαλκάνια, ενώ στο ζήτημα της αποστολής της ειρηνευτικής δύναμης, όπου κυρίαρχο ρόλο παίζει το ΝΑΤΟ (η γνωστή KFOR), η Κίνα έκανε αποχή,³⁶ ενώ στη συνέχεια συμμετείχε στη ΝΑΤΟική κατοχή με αστυνομική δύναμη.

Παραπέρα, είχαμε μέσα στο καλοκαίρι του 2010 την κατάπτυστη απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης, με την οποία αναγνωρίστηκε η «ανεξαρτητοποίηση» ότι δεν είναι αντίθετη στο Διεθνές Δίκαιο. Σε αυτήν την πολύ σημαντική απόφαση υπήρξε διαφοροποίηση ορισμένων δικαστών. Ετσι, δικαστές από Ρωσία, Σλοβακία, Βραζιλία και Μαρόκο τάχθηκαν ενάντια στη νομιμοποίηση του Κοσσόβου, την οποία υποστήριξαν οι δικαστές από: ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Γαλλία, Βρετανία, Μεξικό, Νέα Ζηλανδία, Σιέρα - Λεόνε, Σομαλία, Ιορδανία. Οπως αναφέρουν τα δημοσιεύματα, σε αυτή την πολύ σημαντική απόφαση που επιδιώκει να αλλάξει τα σύνορα στα Βαλκάνια, ανοίγοντας τους «ασκούς του Αιόλου» για την ανάφλεξη κι άλλων μειονοτικών ζητημάτων, ο Κινέζος δικαστής δεν έλαβε μέρος για διαδικαστικούς λόγους.³⁷ Ακολούθησε η έκκληση της Αλβανίας προς το Πεκίνο να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου και να χρησιμοποιήσει την επιρροή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ώστε να υποστηρίξει την αναγνώρισή του και από άλλα κράτη - μέλη.³⁸

Ενα τρίτο παράδειγμα δίνει η επίσκεψη του πρωθυπουργού της Κίνας, Γουέν Τζιαμπάο, στην Ελλάδα τον Οκτώβρη του 2010. Μιλώντας στην ελληνική Βουλή, ο Κινέζος πρωθυπουργός είπε πως η Κίνα στηρίζει το σταθερό ευρώ, γιατί «έχουμε την πεποίθηση ότι μια ενωμένη και ισχυρή Ευρώπη μπορεί να παίξει αναντικατάστατο ρόλο για την ανάπτυξη του κόσμου» και πρόσθεσε πως νιώθει «χαρά που βλέπει την Ελλάδα να εξέρχεται από τη σκιά του εξωτερικού χρέους, μειώνοντας το έλλειμμα και δίνοντας προοπτικές οικονομικής ανάπτυξης».³⁹ Μέσα σε αυτές τις δύο φράσεις, ο πρωθυπουργός της Κίνας και μόνιμο μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚ Κίνας μπόρεσε να συμπυκνώσει, από τη μια, την υποστήριξη της ηγεσίας της χώρας του προς το ευρωενωσιακό ιμπεριαλιστικό κέντρο της ΕΕ και, από την άλλη, την υποστήριξή του στη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, που στο όνομα της μείωσης του ελλείμματος εφαρμόζει ένα σκληρό αντιλαϊκό πρόγραμμα μέτρων συρρίκνωσης της αξίας της εργατικής δύναμης στην Ελλάδα. 

Σημειώσεις:

28. Α. Σ. Βορόνιν: «Βιετνάμ, ανεξαρτησία, ενότητα, σοσιαλισμός», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 96-97.

29. Α. Σ. Βορόνιν: «Το Βιετνάμ σήμερα», εκδ. «Νέα βιβλία», σελ. 109.

30. Ο.π.

31. Consolidated Guidance No. 8, περίληψη στους «The New York Times», 4 November 1979, p. A1.

32. Jonathan Pollack: «The Lessons of Coalition Politics: Sino-American Security Relations», Santa Monica: RAND Corporation, 1984, p. 70.

33. Σ. Λαβρένοφ - Ι. Ποπόφ: «Η Σοβιετική Ενωση στους τοπικούς πολέμους και συγκρούσεις», http://militera.lib.ru/h/lavrenov_popov/index.html.

34. http://www.arlindo-correia.com/gleijeses4.pdf.

35. Εφημερίδα «Ημερησία», 23 Σεπτέμβρη 2010, http://www.imerisia.gr/article.asp? catid=12337&subid=2&pubid=61921147.

36. «Η Στρατιωτική Δύναμη στο Κοσσυφοπέδιο (KFOR)», http://tosyntagma.antsakkoulas. gr/afieromata/item.php?id=395.

37. http://www.rian.ru/world/20100722/257443658.html.

38. http://www.hellasontheweb.org/2010-04-05-22-20-08/2010-04-06-12-08-05/7852010-09-01-20-11-24?tmpl=component&print=1&layout=default&page=.

39. Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. 

V

Η κινεζική ηγεσία υπέγραψε στην Ελλάδα ένα σύνολο συμφωνιών με την ελληνική κυβέρνηση, που θα αποτελέσει πηγή κερδοφορίας για ορισμένα τμήματα της ελληνικής πλουτοκρατίας και τίποτα παραπάνω. Η περιβόητη κινεζική επένδυση 5 δισ. δεν είναι παρά ενίσχυση των Ελλήνων εφοπλιστών που εξυπηρετεί τη ναυπηγική βιομηχανία της Κίνας, καθώς και το στόχο της για περαιτέρω διείσδυση στην αγορά της Ευρώπης, με πύλη την Ελλάδα. Η ανάλογη κατασκευή, χρήση, λειτουργία λιμενικών και σιδηροδρομικών, ναυπηγοεπισκευαστικών υποδομών και εργασιών από τα κινεζικά μονοπώλια και όποιες ελληνικές επιχειρήσεις θα οξύνουν την ανισόμετρη ανάπτυξη σε βάρος των λαϊκών αναγκών. Η επέκταση και ενίσχυση της δράσης του κεφαλαίου σε κρίσιμες υποδομές, σε συνδυασμό με την αντιλαϊκή πολιτική, οδηγεί σε ακόμα φθηνότερους εργάτες με συρρικνωμένα εργασιακά δικαιώματα και μισθούς. Από τις όποιες εξαγωγές λαδιού ωφελημένοι θα είναι οι μεγάλοι επιχειρηματίες που ελέγχουν τις εξαγωγές ελαιόλαδου και όχι οι φτωχοί αγρότες, η θέση των οποίων διαρκώς θα επιδεινώνεται. Και όμως, η συγκεκριμένη επίσκεψη χρησιμοποιήθηκε από τη «σοσιαλδημοκρατική» κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με στόχο τα λαϊκά στρώματα να πιστέψουν πως, χάρη στις επενδύσεις της Κίνας (αλλά και του Κατάρ, του Ισραήλ κ.ά., που εκδηλώθηκαν την ίδια περίοδο) θα υπάρξει ανάπτυξη και συμπερασματικά θα μεγαλώσει η «πίτα» του ΑΕΠ και άρα και τα «ψίχουλα» που θα πέσουν στο λαό από το τραπέζι των κεφαλαιοκρατών. Στην πραγματικότητα, βέβαια, πρόκειται για ένα ενδεχόμενο καπιταλιστικής εξόδου από την κρίση που δε θα μειώσει την ανάπτυξη που ωφελεί το μεγάλο κεφάλαιο, τη φτώχεια και την ανεργία για το λαό. Πρόκειται για ανάπτυξη που υπονομεύει τις παραγωγικές δυνατότητες της χώρας, την εμπλέκει σε επικίνδυνους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Σε κάθε περίπτωση, μόνο για «διεθνιστική συμβολή» της Κίνας στην πάλη του ελληνικού λαού δεν μπορούμε να κάνουμε λόγο.

Τέλος, μπορεί το ΚΚ Κίνας να διατηρεί προς το παρόν τον τίτλο «κομμουνιστικό κόμμα», ωστόσο είναι γνωστό πως στις διεθνείς του σχέσεις αναπτύσσει στενή συνεργασία και με τη Σοσιαλιστική Διεθνή. Το 2009 το ΚΚΚ διοργάνωσε στο Πεκίνο κοινό σεμινάριο με τη Σοσιαλιστική Διεθνή, με θέμα «ένα διαφορετικό μοντέλο ανάπτυξης, αυτό της πράσινης οικονομίας». Μιλώντας, μάλιστα, εκεί ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς Γ. Παπανδρέου, «εξέφρασε, δε, τη βούληση της Διεθνούς για περαιτέρω αναβάθμιση των σχέσεων των δύο πλευρών, βούληση η οποία, όπως είπε, αποδεικνύεται και από το διεξαγόμενο σεμινάριο».⁴⁰ Το ζήτημα της «ευρύτερης συνεργασίας στο πλαίσιο της Σοσιαλιστικής Διεθνούς» συζητήθηκε και κατά την επίσκεψη και συνάντηση του ΠΑΣΟΚ με το ΚΚΚ, τον Ιούλη του 2010.⁴¹

Το 2009 στην Κίνα κυκλοφόρησε το βιβλίο «Η Κίνα θυμώνει»⁴², που μέσα σε 3 μήνες πούλησε 700 χιλιάδες αντίτυπα κι ως σήμερα μερικά εκατομμύρια και ασχολείται με τη θέση της Κίνας στον κόσμο. Εκεί, μεταξύ άλλων, σημειώνεται:

«Είμαστε οι πιο κατάλληλοι για να αναλάβουμε την ηγεσία του κόσμου», αφού, όπως υποστηρίζεται, η Κίνα διαχειρίζεται τους παγκόσμιους φυσικούς πόρους πιο αποτελεσματικά, σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη χώρα στον κόσμο, κατά συνέπεια πρέπει να αναλάβει τα παγκόσμια ηνία. Σημειώνεται πως ο κινεζικός στρατός θα πρέπει στο εξής να υπερασπίζεται την κυριαρχία της χώρας και έξω από τα σύνορά της και να κατευθυνθεί σ' εκείνες τις χώρες όπου βρίσκονται τα «θεμελιακά συμφέροντα της Κίνας» και να τα υπερασπιστεί.⁴³Δηλαδή, επί της ουσίας προτείνεται η κινητοποίηση του κινεζικού στρατού εκεί που δραστηριοποιούνται τα κινεζικά κεφάλαια. Να θυμίσουμε εδώ ότι σήμερα η Κίνα παίζει δραστήριο ρόλο στη λεγόμενη «καταπολέμηση της πειρατείας» (και η ελληνική κυβέρνηση, στην «Κοινή Ανακοίνωση»⁴⁴ που υπέγραψε με την Κίνα κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Κινέζου πρωθυπουργού στην Ελλάδα, ευχαριστεί την Κίνα για τις «φρουρές» του κινεζικού πολεμικού στόλου στα ελληνικά πλοία στα ανοικτά της Σομαλίας), προσπαθώντας να ελέγχει στρατιωτικά σημαντικά διεθνή ναυτικά περάσματα.

Στο προαναφερόμενο βιβλίο γίνεται λόγος για την «ανάγκη ζωτικού χώρου» για την Κίνα και «φωτογραφίζονται» οι αχανείς εκτάσεις της Σιβηρίας που «θα πρέπει να καλλιεργηθούν από το μεγάλο κινεζικό λαό».⁴⁵

Εννοείται πως στη σημερινή Κίνα ένα τέτοιο βιβλίο δε θα μπορούσε να κυκλοφορήσει χωρίς τη συγκατάθεση του ΚΚΚ. Για όσους θα μπορούσαν να αμφιβάλλουν, ορίστε τι έγραψε το όργανο της ΚΕ του ΚΚΚ, «Ζεμίν Ζιμπάο» («Λαϊκή Ημερησία»): «Σε τελική φάση η Κίνα είναι προφανώς έτοιμη να θέσει τη ρωσική Απω Ανατολή κάτω από τη δική της θεμελιακή επιρροή, αλλά με τέτοιο τρόπο ώστε να μην προκαλέσει την ανησυχία της Μόσχας. Η δύναμη αυτής της επιρροής δε βασίζεται στη μεγάλης κλίμακας εισροή κινεζικών εποίκων, αλλά στην αναπάντεχη "κινεζοποίηση" των Ρώσων... Μια ωραία μέρα θα υπάρξει μια σημαντική κρίση και μπροστά στα μάτια της αποδυναμωμένης πολιτικής και στρατιωτικής επιρροής της Μόσχας, αυτοί οι Ρώσοι μπορεί να προτιμήσουν να επιλέξουν υπέρ του Πεκίνου κι όχι της δικής τους κυβέρνησης. Σε μια τέτοια υποθετική εκδοχή, η ρωσική Απω Ανατολή μπορεί να γίνει μια επαρχία της Κίνας».⁴⁶

Κοντά στα παραπάνω να υπενθυμίσουμε πως στις αρχές Αυγούστου 2010 η εκπρόσωπος του Υπουργείου Αμυνας του Βιετνάμ, Νγκούεν Φούονγκ Νγκα, δήλωσε τα εξής: «Το Βιετνάμ απαιτεί από την Κίνα να σταματήσει άμεσα να παραβιάζει την κυριαρχία του Βιετνάμ»⁴⁷. Κι αυτό γιατί στη θαλάσσια περιοχή της Νότιας Κίνας, όπου υπάρχουν ενεργειακά κοιτάσματα, εμφανίστηκαν τα τελευταία χρόνια ...«γκρίζες ζώνες» και αμφισβητούμενης κυριαρχίας περιοχές. Βεβαίως, στα πλαίσια των ανταγωνισμών δημιουργούνται «άξονες» συνεργασίας και «αντιάξονες». Ετσι βλέπουμε τον πρωθυπουργό της Ιταλίας Μπερλουσκόνι, που συνηθίζει να απευθύνει σε κάθε πολιτικό αντίπαλό του τη βαριά κατηγορία του ...«κομμουνιστή», να μην έχει κανένα πρόβλημα να φωταγωγήσει το «Κολοσσαίο στη Ρώμη με "κομμουνιστικό" κόκκινο χρώμα προς τιμήν του Κινέζου πρωθυπουργού που επισκέπτεται την "αιώνια πόλη", προσδοκώντας το διπλασιασμό του διακρατικού εμπορίου στα 100 δισ. δολ. έως το 2015, καθώς και την ανάπτυξη λιμένων και άλλων επενδύσεων, καθώς αναζητούν μια στρατηγική "δίοδο" στην Ευρώπη».⁴⁸ 

Σημειώσεις:

40. http://www.inews.gr/news/1/iper-prasinis-anaptixis-simfonoun-sosialistiki-diethniskaikommounistiko-komma-kinas.htm.

41. http://www.pasok.gr/portal/resource/contentObject/id/b334bc62-b685-46198b73-b72f8e76276a.

42. Ο πλήρης τίτλος του είναι: «Η Κίνα θυμώνει. Μεγάλη εποχή, μεγάλοι στόχοι και οι εσωτερικές και εξωτερικές αναταραχές». Εκδοτικό «Τζιανσού Ζενμίν Τσουμανσέ», που εκδίδει μεταξύ άλλων πολιτικά, φιλοσοφικά και λογοτεχνικά βιβλία. Μάρτης 2009. Συγγραφείς είναι πέντε επιφανείς δημοσιογράφοι και συγγραφείς: Σουν Σιαοτζιούν, στρατιωτικός αναλυτής του κεντρικού τηλεοπτικού σταθμού «Φενχουάν». Βαν Σιάοντουν, δημοσιογράφος. Σουν Τζιάν, δημοσιογράφος και συγγραφέας του βιβλίου «Η Κίνα μπορεί να πει όχι». Χουάν Τζισού, υποδιευθυντής του «Περιοδικού διεθνών κοινωνικών επιστημών». Λιού Γιάν, δημοσιογράφος, σχολιαστής στα ΜΜΕ σε ζητήματα οικονομίας, ιστορίας, πολιτισμού.

43. «Η κινεζική στρατιωτική ισχύς», 26.8.2010, http://www.odnagdy.com/2010/08/ blog-post_9626.html.

44. Κοινή ανακοίνωση για την εμβάθυνση της εκτενούς στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ της Κίνας και της Ελλάδας, http://greek.cri.cn/161/2010/10/04/42s4914.htm.

45. «Γιατί η Κίνα θυμώνει με τη Ρωσία», http://kp.ru/daily/24313/506551.

46. «Η Κίνα όλο και περισσότερο προσελκύει τη ρωσική Απω Ανατολή», http://world. people.com.cn/GB/1030/6677024.html και μετάφραση στα ρωσικά: http://www. inosmi.ru/world/20080130/239263.html.

47. «Οι γείτονες της Κίνας εξοπλίζονται με ό,τι μπορούν», http://www.ng.ru/world/201008-10/7_vietnam.html.

48. «Με ...κόκκινο Κολοσσαίο υποδέχτηκε η Ιταλία την Κίνα», http://www.euro2day. gr/news/world/125/articles/607508/ArticleNewsWorld.aspx. 

VI

Συνεργασία με Ρωσία, Ινδία, Βραζιλία για αλλαγή συσχετισμού στις διεθνείς ενώσεις

Τα τελευταία χρόνια η Κίνα αναπτύσσει συντονισμό και συνεργασία με κράτη που διεκδικούν αναβάθμιση της διεθνούς θέσης τους (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία και Κίνα), τη γνωστή ως BRIC, αλλά και συνεργασία - συμμαχία σε περιφερειακές ενώσεις, όπως είναι η Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης (μαζί με τη Ρωσία και τις κεντροασιατικές πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες). Μπορούν αυτές οι συνεργασίες και συμμαχίες να θεωρηθεί ότι χτυπούν το «μονοπολικό κόσμο» των ΗΠΑ;

Καταρχήν πρέπει να διευκρινίσουμε πως «μονοπολικός κόσμος» δεν υπάρχει ούτε και ποτέ υπήρξε. Πάντα υπήρχε κλιμάκωση μέσα στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα, με τις ΗΠΑ να καταλαμβάνουν κορυφαία θέση στην αμέσως μεταπολεμική περίοδο και να ηγούνται της πάλης με το σοσιαλισμό, όπου ηγετικό ρόλο είχε η ΕΣΣΔ. Η πάλη μεταξύ ΝΑΤΟ - ΟΟΣΑ και Συμφώνου της Βαρσοβίας - Συμβουλίου Οικονομικής Αλληλοβοήθειας (ΣΟΑ) ήταν πάλη ταξική. Μετά την ανατροπή της σοβιετικής εξουσίας και τη διάλυση της ΕΣΣΔ έγιναν πιο έντονοι οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί, στους οποίους οι ΗΠΑ, εξαιτίας της ισχύος τους, έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Ταυτόχρονα, εξαιτίας της ανισόμετρης καπιταλιστικής ανάπτυξης, νέες αναδυόμενες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις εμφανίζονται δίπλα στις ΗΠΑ, την ΕΕ και την Ιαπωνία, επιδιώκοντας να αποσπάσουν μερίδια από τις πρώτες ύλες, τους δρόμους περάσματός τους και τις αγορές. Αυτό παρουσιάζεται στις μέρες μας από τα αστικά ΜΜΕ και αναλυτές ως ο «πολυ-πολικός κόσμος» και ως το τέλος του «μονοπολικού κόσμου». Η ανισομετρία σε περίοδο εκδήλωσης οικονομικής κρίσης επιταχύνει ανακατατάξεις στο συσχετισμό των καπιταλιστικών δυνάμεων, αλλά αυτές δεν κάνουν τον κόσμο μας ούτε πιο ασφαλή ούτε πιο ειρηνικό. Οσο δεν επιλύεται σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο η αντίθεση κεφαλαίου - εργασίας, όσο στη βάση των ανερχόμενων δυνάμεων βρίσκεται η «δίψα» του κεφαλαίου για νέες αγορές και πρώτες ύλες, δε θα έχουμε αλλαγές σε ριζοσπαστική κατεύθυνση. Τα κράτη που κερδίζουν έδαφος στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα δεν μπορούν να παίξουν το ρόλο που έπαιζε στο παρελθόν η ΕΣΣΔ, γιατί κινούνται από το κίνητρο του πρόσθετου κέρδους για τα δικά τους μονοπώλια. Αυτό ισχύει και για την Κίνα και δεν μπορεί να αναιρεθεί επειδή χρησιμοποιείται η κόκκινη σημαία και ο κομμουνιστικός τίτλος του κόμματος.

Επίσης, όταν εστιάζουμε στη συνεργασία μεταξύ των χωρών του BRIC ή της «Οργάνωσης Συνεργασίας της Σαγκάης» ή του συντονισμού που έχουν πετύχει τα ΥΠΕΞ Κίνας, Ινδίας, Ρωσίας, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως αυτή είναι η μια μόνο πλευρά της ιμπεριαλιστικής πραγματικότητας. Πίσω από αυτή υπάρχει και η πλευρά του σκληρού ανταγωνισμού και των αντιθέσεων ανάμεσα σ' αυτές τις δυνάμεις, π.χ. μεταξύ Ρωσίας και Κίνας για την ενέργεια στην Κεντρική Ασία ή τις κινεζικές βλέψεις προς τη ρωσική Απω Ανατολή κ.ά. Το ίδιο ισχύει και για τις σχέσεις της Κίνας με την Ινδία, όπου εκτός της εκκρεμότητας του άλυτου συνοριακού ζητήματος (π.χ. τον Αύγουστο του 2010 η Ινδία έστειλε δύο μεραρχίες στο κρατίδιο Αρουνατσάλ-Πραντές⁴⁹ για να ενισχύσει τα σύνορά της με την Κίνα), υπάρχει και ο σκληρός ανταγωνισμός για την ηγεμονία στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας. Είναι χαρακτηριστικό πως, όπως έγινε γνωστό, το Υπουργείο Αμυνας της Ινδίας πραγματοποίησε τόσο το 2009, όσο και το 2010 αλλεπάλληλες συνεδριάσεις για να εξετάσει το ζήτημα του εκσυγχρονισμού των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων, θέτοντας ανάλογους στόχους για τις ένοπλες δυνάμεις της Ινδίας.⁵⁰

Και στα κράτη της Λατινικής Αμερικής με ηγετικό ρόλο της Βραζιλίας αναπτύσσεται η τάση διαφοροποίησης των σχέσεών τους με τις ΗΠΑ, γι' αυτό επιδιώκεται ενίσχυση των σχέσεών τους με Κίνα, Ρωσία, Ινδία, αλλά και ΕΕ. Η πλευρά των ανταγωνισμών και της συνεργασίας συνυπάρχει στον ιμπεριαλιστικό κόσμο, όπου η αλληλεξάρτηση και η σύναψη συμμαχιών συμβαδίζει με τον ανταγωνισμό και τους αντιάξονες.

Ταυτόχρονα, όσοι θεωρούν πως η Κίνα αποτελεί «κυματοθραύστη» της «μονοπολικότητας» των ΗΠΑ, παραλείπουν το γεγονός πως η Κίνα το 2001 στήριξε δημόσια το λεγόμενο «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας» και το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας 1373/2001, που θεσμοθετεί την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα με πρόσχημα την «τρομοκρατία». Εννοείται πως σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση κινήθηκε το διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, όταν στη Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων το 2002 (παρουσία 62 ΚΚ) σημείωνε πως «τα γεγονότα της 11ης του Σεπτέμβρη αποτέλεσαν το άλλοθι για την εξαπόλυση μιας άνευ προηγουμένου επίθεσης κατά των ελευθεριών και των δικαιωμάτων των λαών με το πρόσχημα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Οι ιμπεριαλιστές ονομάζουν τρομοκρατικό κάθε κίνημα αντίστασης που αγωνίζεται κατά της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης και των αντιλαϊκών αποφάσεων που παίρνονται από διεθνείς οργανισμούς (ΔΝΤ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΠΟΕ, ΕΕ κλπ.), αντιιμπεριαλιστικά κινήματα που αγωνίζονται κατά των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και πολέμων και κατά του ΝΑΤΟ, καθώς και κάθε κοινωνικό και εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα καθώς και αγώνες ενάντια σε δικτατορικά και φασιστικά καθεστώτα»⁵¹.

Η συμμαχία της Κίνας με «αναπτυσσόμενες» οικονομίες

Στις 10 Ιούλη του 1986 η Κίνα εξέφρασε επίσημα τη θέλησή της να ενταχθεί στην GATT (Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου) και στις 11 Δεκέμβρη 2001 έγινε το 143ο μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ), που αποτέλεσε τη μετεξέλιξη της GATT.

Μέσα στον ΠΟΕ η Κίνα αναδεικνύει δευτερεύουσες αντιθέσεις που υπάρχουν στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Στην εισήγησή του στο 16ο Συνέδριο του ΚΚ Κίνας ο Ζιανγκ Ζεμίν έκανε λόγο για «διαφορές στην ανάπτυξη Νότου και Βορρά», καθώς και «πίεση οικονομικής, επιστημονικο-τεχνικής και άλλης υπεροχής από τις ανεπτυγμένες χώρες».⁵² Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, η Κίνα σταθερά επιδιώκει να εμφανίζεται ως εκπρόσωπος και ηγέτης των αναπτυσσόμενων χωρών.⁵³

Παρά τη διεθνή αναβάθμιση της Κίνας στον οικονομικό τομέα, η ηγεσία της Κίνας επιμένει να παρουσιάζει τη χώρα ως μια «αναπτυσσόμενη χώρα».⁵⁴ Ο ισχυρισμός αυτός στηρίζεται σε τρία επιχειρήματα: α) Το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Κίνας για το 2008 ήταν μόλις 3,300 δολάρια, δηλαδή η Κίνα είναι μόλις στην 104η θέση στον κόσμο. β) Μέσα στα 1,3 δισεκατομμύρια πληθυσμό της Κίνας υπάρχουν πάνω από 700 εκατομμύρια αγρότες. γ) Η βιομηχανία, η γεωργία και ο τομέας των υπηρεσιών της Κίνας έχουν αντίστοιχα μερίδια στο ΑΕΠ 49%, 11% και 40%, ενώ σε άλλες χώρες με μεγαλύτερο βαθμό καπιταλιστικής ανάπτυξης, η βιομηχανία και η γεωργία έχουν ακόμη μικρότερα ποσοστά, υπέρ των υπηρεσιών. Η αύξηση του ΑΕΠ το 2009 ήταν κατά 9,5% στη βιομηχανία, 8,4% στις υπηρεσίες και μόνο 4,2% στη γεωργία.

Η κατάταξη του ΟΗΕ και του ΟΟΣΑ είναι προβληματική και δεν αποδίδει την πραγματικότητα της Κίνας, όπως δεν την αποδίδει και ο χαρακτηρισμός της ως «αναπτυσσόμενης» από την ίδια την ηγεσία της Κίνας. Τα παραπάνω φαινόμενα «αναπτυσσόμενης» καπιταλιστικής οικονομίας οφείλονταν στη βαθιά ανισομετρία μεταξύ του ανατολικού και δυτικού τμήματός της. Μια ακριβέστερη απεικόνιση θα έδιναν τα ανάλογα στοιχεία για το ανατολικό τμήμα της.⁵⁵ Και βέβαια για το αναπτυγμένο ανατολικό τμήμα ισχύει ό,τι για τον καπιταλισμό: Η συγκέντρωση των μέσων παραγωγής σε λίγα χέρια και η αύξηση της κοινωνικής ανισότητας.

Και από αυτή την άποψη η συμμαχία της Κίνας με άλλες αντίστοιχες δυνάμεις (π.χ. Ινδία) στα μεγέθη της καπιταλιστικής ανισομετρίας δεν τις φέρνουν στην ίδια θέση με πολύ πιο καθυστερημένες κοινωνίες, όπως της Αφρικής ή της Ασίας. Ομως στο όνομα της «καθυστέρησης» διαμορφώνονται «πατριωτικά οράματα», με τα οποία γίνεται προσπάθεια να εγκλωβιστεί το εργατικό κίνημα, τα ΚΚ, άλλες ριζοσπαστικές δυνάμεις, που καλούνται να ξεχάσουν προς το παρόν την ταξική πάλη και την ανάγκη οικοδόμησης μιας άλλης κοινωνίας και ν' αφοσιωθούν στο έργο της «ενίσχυσης της διεθνούς θέσης της χώρας» τους. Συχνά η επιδίωξη για «εθνική ανάπτυξη» συνδυάζεται και μ' έναν επιλεκτικό «αντιιμπεριαλισμό», που επικεντρώνεται μόνο ενάντια στις ΗΠΑ, οι οποίες χαρακτηρίζονται «αυτοκρατορία» και ίσως και ενάντια σε κάποια από τα ισχυρά κράτη της Δυτικής Ευρώπης. Σε αυτή την κατεύθυνση κινείται και η θεωρία του λεγόμενου «χρυσού δισεκατομμυρίου» (των 30 περισσότερο «ανεπτυγμένων χωρών» που ανήκουν στον ΟΟΣΑ), που προβάλλει ως βασικό κριτήριο διαχωρισμού την κατά κεφαλήν κατανάλωση των διάφορων αγαθών ανά χώρα.

Την ίδια ώρα, αυτοί που εστιάζουν τόσο πολύ στο διαχωρισμό σε αναπτυγμένες κι αναπτυσσόμενες χώρες, ξεχνούν πως και στις πιο πλούσιες σήμερα καπιταλιστικές χώρες, όπως οι ΗΠΑ, είναι έκδηλα τα φαινόμενα της μαζικής φτώχειας και εξαθλίωσης λαϊκών στρωμάτων. Οπως και στις πιο φτωχές υπάρχουν φαινόμενα τεράστιου πλουτισμού, ίσως και πιο απροκάλυπτου απ' ό,τι στις λεγόμενες αναπτυγμένες χώρες. 

Σημειώσεις

49. «Η Ινδία απέστειλε 2 μεραρχίες στα σύνορα με την Κίνα», http://www.warandpeace. ru/ru/news/vprint/50479.

50. «Η Ινδία αυξάνει τη στρατιωτική ισχύ της, ως απάντηση στην Κίνα», http://flot.com/nowadays/concept/opposite/indiareadiesforchinafight/index.php? print=Y.

51. Ανακοίνωση της Διεθνούς Συνάντησης των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, Αθήνα 2002. http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=1320825&publDate= 2002-06-26%2000:00:00.0.

52. Εισήγηση στο 16ο Συνέδριο του ΚΚΚ, http://russian.china.org.cn/news/txt/200211/19/content_2050838.htm.

53. Α. Λουκίν: «Το κινέζικο "όραμα" και το μέλλον της Ρωσίας», http://www.mgimo.ru/news/experts/document151024.phtml.

54. «Κίνα: αύξηση ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης», Μάρτης 2010, http://www. imperiya.by/economics2-7364.html.

55. Πάνω από το 80% του πληθυσμού ζει στις ανατολικές περιοχές που καταλαμβάνουν περίπου το 10% των εδαφών της Κίνας. Πηγή: Ρωσική ιστοσελίδα για γεωγραφία: «Περιγραφή της Κίνας», http://geo-tour.net/Asia/china.htm. 

VII

Ισχύει η ανάλυση του Κ. Μαρξ, πως: «Οσο πιο παραγωγική είναι μια χώρα σε σύγκριση με μια άλλη στην παγκόσμια αγορά, τόσο πιο ψηλοί είναι οι μισθοί εργασίας σε αυτήν, συγκρινόμενοι με τους μισθούς των άλλων χωρών. Στην Αγγλία είναι υψηλότερος όχι μόνο ο ονομαστικός, αλλά και ο πραγματικός μισθός εργασίας απ' ό,τι στην ηπειρωτική Ευρώπη. Ο εργάτης τρώει περισσότερο κρέας, ικανοποιεί περισσότερες ανάγκες... Ομως, ο μισθός εργασίας στην Αγγλία είναι υψηλότερος όχι στον ίδιο βαθμό, στον οποίο η παραγωγικότητα των Αγγλων εργατών ξεπερνάει την παραγωγικότητα των εργατών των άλλων χωρών»⁵⁶.

Αν λοιπόν οι κομμουνιστικές δυνάμεις παραιτηθούν από το σύνθημα της προλεταριακής διεθνιστικής αλληλεγγύης και προσχωρήσουν στην ιδέα του διαχωρισμού του κόσμου σε «Βορρά-Νότο» ή του «χρυσού δισεκατομμυρίου», θα πέσουν εύκολα στην παγίδα της «ενότητας» με το λεγόμενο «εθνικά προσανατολισμένο κεφάλαιο», δηλαδή με την αστική τάξη της χώρας τους (ή με τμήμα της), που αποζητά μια καλύτερη θέση στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα για τον εαυτό της. Τότε, ως κομμουνιστές, θα έχουν συνειδητά ή ασυνείδητα αναθεωρήσει τη βασική λενινιστική θέση για τον «ιμπεριαλισμό, ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», που αφορά ολόκληρη την αντιδραστική εποχή του καπιταλισμού, επομένως και κάθε καπιταλιστική κοινωνία, με περισσότερη ή λιγότερη δύναμη στην παγκόσμια αγορά. Να γιατί η στάση της Κίνας και στο συγκεκριμένο θέμα, όπου επιδιώκει να εμφανιστεί ως «ηγέτης» των «αναπτυσσόμενων» χωρών, συμβάλλει στον αποπροσανατολισμό και στη διαμόρφωση συγχύσεων στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, αφού επικεφαλής αυτής της προσπάθειας εμφανίζεται μια μεγάλη χώρα όπου κυβερνά ένα κόμμα που φέρει τον τίτλο «κομμουνιστικό».

Το δήθεν αναπόφευκτο «άνοιγμα» στην παγκόσμια αγορά

Από το ΚΚΚ, αλλά και από άλλες δυνάμεις, η σταδιακή ενίσχυση των καπιταλιστικών σχέσεων προβλήθηκε ως συμμετοχή στην παγκοσμιοποίηση: «Στον όλο και περισσότερο παγκοσμιοποιημένο κόσμο σήμερα, η Κίνα δεν μπορεί να αναπτυχθεί απομονωμένη από τον κόσμο και, αφ' ετέρου, ο κόσμος δεν μπορεί να αγνοήσει την Κίνα στη διαδικασία επίτευξης ευημερίας»⁵⁷. Αλλά η «παγκόσμια αγορά» δεν είναι ουδέτερη, μια αγορά στην οποία αμοιβαία ανταλλάσσονται προϊόντα της καπιταλιστικής με εκείνα της σοσιαλιστικής παραγωγής. Το φαινόμενο της λεγόμενης «παγκοσμιοποίησης», στο όνομα της οποίας δέχεται επίθεση το σημερινό επίπεδο μισθών στον αναπτυγμένο καπιταλισμό, δεν είναι καινούριο. Ηδη στο «Κομμουνιστικό Μανιφέστο» γίνεται αναφορά στην «παγκόσμια αγορά»: «Με την εκμετάλλευση της παγκόσμιας αγοράς, η αστική τάξη διαμορφώνει κοσμοπολιτικά την παραγωγή και την κατανάλωση όλων των χωρών. Προς μεγάλη λύπη των αντιδραστικών, αφαίρεσε το εθνικό έδαφος κάτω από τα πόδια της βιομηχανίας. Εκμηδενίστηκαν κι εξακολουθούν καθημερινά να εκμηδενίζονται οι παμπάλαιες εθνικές βιομηχανίες. Εκτοπίζονται από νέες βιομηχανίες που η εισαγωγή τους γίνεται ζωτικό ζήτημα για όλα τα πολιτισμένα έθνη, από βιομηχανίες που δεν επεξεργάζονται πια ντόπιες πρώτες ύλες που βρίσκονται στις πιο απομακρυσμένες ζώνες και που τα προϊόντα τους δεν καταναλώνονται μονάχα στην ίδια τη χώρα, αλλά ταυτόχρονα σε όλα τα μέρη του κόσμου. Στη θέση των παλιών αναγκών, που ικανοποιούνταν από τα εθνικά προϊόντα, μπαίνουν καινούριες ανάγκες, που για να ικανοποιηθούν απαιτούν προϊόντα των πιο απομακρυσμένων χωρών και κλιμάτων. Στη θέση της παλιάς τοπικής και εθνικής αυτάρκειας και αποκλειστικότητας, μπαίνει μια ολόπλευρη συναλλαγή, μια ολόπλευρη αλληλεξάρτηση των εθνών. Κι αυτό που γίνεται στην υλική παραγωγή γίνεται και στην πνευματική παραγωγή. Τα πνευματικά προϊόντα των ξεχωριστών εθνών γίνονται κοινό χτήμα. Η εθνική μονομέρεια και ο εθνικός περιορισμός γίνονται όλο και πιο αδύνατα και από τις πολλές εθνικές και τοπικές φιλολογίες διαμορφώνεται μια παγκόσμια φιλολογία»⁵⁸.

Μπορεί η «συμμετοχή της Κίνας» στη διεθνή αγορά να θεωρηθεί ως μια αναγκαστική ανταλλαγή εμπορευμάτων διαφορετικών οικονομιών που επιβάλλεται από το διεθνή συσχετισμό; Οχι, γιατί πάνω απ' όλα πρόκειται για εξαγωγή κεφαλαίου, συσσωρευμένου στην Κίνα με καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής. Γι' αυτό δεν μπορεί να γίνει σύγκριση με τις εμπορικές συναλλαγές της ΕΣΣΔ με καπιταλιστικές οικονομίες.

Είναι γνωστό πως η σοσιαλιστική οικοδόμηση στην ΕΣΣΔ στηρίχτηκε πρώτα απ' όλα στην κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής, στον κεντρικό σχεδιασμό και σε ανάλογα μέτρα οικονομικής φύσης στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις, όπως ήταν το κρατικό μονοπώλιο του εξωτερικού εμπορίου, που καθιερώθηκε τον Απρίλη του 1918. Ακόμη και στις συνθήκες της ΝΕΠ (τις οποίες κάποιοι αρέσκονται να επικαλούνται όταν αναφέρονται στη σημερινή Κίνα) το κρατικό μονοπώλιο απέκτησε μια ακόμη μεγαλύτερη σημασία ως ανάχωμα απέναντι στις αυξανόμενες καπιταλιστικές τάσεις. Ο Λένιν, στην αντιπαράθεσή του με τον Μπουχάριν, υπερασπίστηκε τη σημασία του μονοπωλίου στο εξωτερικό εμπόριο. Και ο Στάλιν στην πορεία σημείωνε την ανάγκη «να σχεδιασθεί η οικονομία έτσι ώστε να εξασφαλισθεί η αυτοτέλεια της λαϊκής οικονομίας, ώστε η οικονομία μας να μην μετατραπεί σε εξάρτημα των καπιταλιστικών χωρών. Είναι στο χέρι μας, να μη γίνουμε εξάρτημα της καπιταλιστικής οικονομίας»⁵⁹.

Ο Στάλιν, στο κλείσιμό του στην 7η Ολομέλεια της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς στις 13 Δεκέμβρη του 1926, καταρρίπτει το μύθο πως η ΕΣΣΔ είναι «εξαρτημένη» από την παγκόσμια καπιταλιστική αγορά επειδή έχει οικονομικές σχέσεις με καπιταλιστικές χώρες. Σημειώνει την αλληλεξάρτηση που υπάρχει σ' αυτές τις σχέσεις και τονίζει πως είναι άλλο πράγμα αυτού του είδους η αλληλεξάρτηση κι άλλο η ενσωμάτωση (διασύνδεση) της οικονομίας της χώρας στα πλαίσια της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας.⁶⁰ Δηλαδή η μη ενσωμάτωση προϋπέθετε τον κεντρικό σχεδιασμό, το κρατικό μονοπώλιο στο εξωτερικό εμπόριο και το τραπεζικό σύστημα και την κοινωνικοποίηση των βιομηχανιών. Η πραγματικότητα της Κίνας είναι τελείως διαφορετική εκείνης της ΕΣΣΔ επί ΝΕΠ. Στην Κίνα:

α) Δεν υπάρχει μονοπώλιο στο εξωτερικό εμπόριο. Χιλιάδες ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των κινεζικών εξαγωγών, που βέβαια εξαρτώνται από τους δικούς τους σχεδιασμούς, στη βάση της κερδοφορίας τους κι όχι βέβαια από μια κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία.

β) Δρουν 440 ξένες ιδιωτικές τράπεζες, οι οποίες κι έχουν αποκτήσει τουλάχιστον ένα 10% των μετοχών των κρατικών κινεζικών τραπεζών και από το 2005 αναπτύσσονται και οι ντόπιες ιδιωτικές τράπεζες.⁶¹

γ) Σημαντικό κομμάτι της βιομηχανίας είναι ιδιωτικό και αποκρατικοποιημένο (μετοχικές εταιρείες), ενώ υπολογίζεται ότι ο ιδιωτικός τομέας παράγει το 70% του ΑΕΠ⁶².

δ) Η ντόπια νομοθεσία, ιδιαίτερα στον οικονομικό κι εμπορικό τομέα, είναι πλήρως εναρμονισμένη, χάρη και στα εργαλεία του ΠΟΕ, στις νόρμες της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Συνοψίζοντας, η κυριαρχία των καπιταλιστικών σχέσεων στην Κίνα, που είναι σήμερα γεγονός, αργά ή γρήγορα θα επιφέρει μεγαλύτερη εναρμόνιση και στο πολιτικό της σύστημα, στην κυρίαρχη ιδεολογία, στο σύνολο των στοιχείων του εποικοδομήματος, που ο καπιταλιστικός τους χαρακτήρας θα εκφραστεί και στους συμβολισμούς τους. Η όξυνση των ταξικών αντιθέσεων θα ωριμάσει και την ανάγκη να εκφραστεί το επαναστατικό εργατικό κίνημα με το δικό του κόμμα ενάντια στην καπιταλιστική εξουσία. 

Σημειώσεις:

56. Κ. Μαρξ: «Θεωρίες για την υπεραξία», μέρος 2ο, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 13.

57. Ιστοσελίδα της κινεζικής πρεσβείας στην Αθήνα, http://gr.china-embassy.org/eng/ xwdt/t261536.htm.

58. Κ. Μαρξ - Φρ. Ενγκελς: «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 29-30.

59. Από το άρθρο του Ι. Β. Στάλιν «Η συζήτηση για το εγχειρίδιο Πολιτικής Οικονομίας» (Γενάρης 1941), στο Ρίτσαρντ Κοσολάποφ: «Ο λόγος στο σ. Στάλιν», «Συζήτηση για το εγχειρίδιο Πολιτικής Οικονομίας», 29 Γενάρη 1941, εκδ. «Παλέια», Μόσχα, 1995, σελ. 161-168.

60. Ι. Β. Στάλιν: «Κλείσιμό του στην 7η Ολομέλεια της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Διεθνούς», «Απαντα», τ. 9, σελ. 132-136.

61. «Η χρηματιστική αγορά της Κίνας», http://www.globfin.ru/articles/finsyst/china. htm.

62. «Η χρηματιστική αγορά της Κίνας», http://www.globfin.ru/articles/finsyst/china.htm.