Επιχειρηματικός οργασμός στην αγορά ακινήτων της Αθήνας

Από τον Κυριακάτικο Ριζοσπάστη

 

Στο κέντρο της πόλης βρίσκεται σε εξέλιξη ένα επιχειρηματικό αλισβερίσι που αφορά κυρίως τη γη. Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ έχει δημοσιεύσει το τελευταίο διάστημα σειρά δημοσιευμάτων για τους σχεδιασμούς αυτούς. Αυτό που προκύπτει είναι μια οργανωμένη μεθόδευση, στην οποία εμπλέκονται επιχειρηματίες που αγοράζουν γη σε πολύ χαμηλές τιμές, με δεδομένη την υποβάθμιση της περιοχής, αλλά και οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ που με σχέδια αναπλάσεων που έχουν στα σκαριά θα προκαλέσουν εκτόξευση της αξίας της γης.

 

Με σκούρο χρώμα είναι το 46% των ιδιωτικών περιουσιών της περιοχής Κεραμεικού - Μεταξουργείου, που αποτελείται από κενά οικόπεδα ή υποβαθμισμένα κτίρια. Ολόκληρα τετράγωνα που τα ορέγονται μεγάλα συμφέροντα

Ας δούμε πιο συγκεκριμένα:

Ενα χρόνο πριν από τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για την ανάπλαση της πλατείας Θεάτρου και της οδού Μενάνδρου και συγκεκριμένα στις 27/6/2009, η αντιπρόεδρος του Συλλόγου Μεσιτών Αθήνας Μίνα Χαρμπαλή δήλωνε στην εφημερίδα «ΝΕΑ»: «Μεγαλοκατασκευαστές και εφοπλιστές έχουν ήδη προβεί σε αγορές στην πλατεία Θεάτρου και στις γύρω περιοχές, εκμεταλλευόμενοι την πτώση στις τιμές των ακινήτων». «Εάν λυθεί το πρόβλημα με τους μετανάστες, οι τιμές θα εκτιναχθούν στα ύψη, αφού αυτό το κομμάτι της Αθήνας έχει από τα μεγαλύτερα πλεονάσματα σε κτιριακό δυναμικό». Κάπως έτσι έρχονται και δένουν οι θέσεις κυβέρνησης και δημοτικής αρχής, που ουσιαστικά συνιστούν πογκρόμ εναντίον των μεταναστών.

Τι σημαίνουν, λοιπόν, τέτοια έργα ανάπλασης φαίνεται ήδη από ό,τι συμβαίνει στην κτηματαγορά. Μεσίτες, εργολάβοι, κατασκευαστές ομολογούν στον οικονομικό Τύπο ότι πραγματικά αρκεί μια ανάπλαση ή μια επένδυση για να ανεβάσει τις τιμές σε μια γειτονιά. Δίνουν ως παράδειγμα τη λειτουργία του νέου Μουσείου Ακρόπολης, όπου εντός λίγων μηνών η περιοχή έγινε ανάρπαστη, ιδιαίτερα για επαγγελματικά ακίνητα. Παράλληλα, μιλούν για μεγάλη τόνωση στη ζήτηση για διαμερίσματα σε Κουκάκι, Μακρυγιάννη (πλέον ακούγονται τιμές πάνω από 4.000 ευρώ/τ.μ.).

• Στο Μεταξουργείο κατασκευάζονται νέες κατοικίες για να προσελκύσουν μεσαία κι υψηλότερα εισοδήματα. Ενδεικτικά, ο όμιλος ΓΕΚ - ΤΕΡΝΑ ολοκλήρωσε συγκρότημα 6.500 τ.μ., 40 πολυτελών κατοικιών στην οδό Μυλλέρου σε ιδιόκτητο οικόπεδό του (πιθανολογούμε ότι αγόρασε τη γη πολύ πολύ φθηνότερα από την τιμή που πουλά). Οι επιχειρηματίες ήδη από το 2008 είχαν προχωρήσει σε σύναψη προσυμφώνων μεταβίβασης, για το 50% του συγκροτήματος.
• Στο Βοτανικό, επίσης, δραστηριοποιούνται μεγάλα συμφέροντα. Δίπλα στον πολυχώρο «Αθηναΐς» ο όμιλος ΜΑΜΙΔΑΚΗ κατασκευάζει συγκρότημα πολυτελών κατοικιών (τα λεγόμενα λοφτ), το «Αthinais Τower Lofts». Το κόστος αγοράς υπολογίζεται να ξεπερνά τα 5.000 ευρώ/τ.μ.
• Στα Κάτω Πετράλωνα η ΓΝΩΜΩΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ «αναδιαμορφώνει» σε πολυτελείς κατοικίες (συγκρότημα «Thission Lofts») διατηρητέο βιομηχανικό κτίριο στην Πειραιώς.
• Και άλλες εταιρείες έχουν προχωρήσει σε αντίστοιχες επενδύσεις, όπως η «Alpha Land Development», με τέσσερα συγκροτήματα πέριξ της «Τεχνόπολης» στο Γκάζι.

Χρήσεις γης που βολεύουν το κεφάλαιο

 

Πρόκειται για παρεμβάσεις που - όπως ισχυρίζεται η κυβέρνηση - θα αναβαθμίσουν την περιοχή για το σύνολο του πληθυσμού, αλλά στην πραγματικότητα θα προσφέρουν τη δυνατότητα σε επιχειρηματίες να αποκομίσουν τεράστια κέρδη, αφού θα αλλάξουν οι χρήσεις γης με βάση τα συμφέροντά τους και τις δραστηριότητες που θέλουν να εγκαταστήσουν.

Ρόλο - κλειδί σε αυτούς τους σχεδιασμούς θα παίξει το Πρόγραμμα «Αθήνα - Αττική 2014» που εξήγγειλε η κυβέρνηση τον Ιούνη του 2010 και προβλέπει αναπλάσεις π.χ. σε πλατεία Θεάτρου, οδό Μενάνδρου, Αγ. Παντελεήμονα, πλατεία Αττικής, Αγ. Νικόλαο Αχαρνών (για τις τρεις πλατείες οι μελέτες ολοκληρώνονται και δημοπρατούνται εντός του έτους), Κολωνό, Ελαιώνα.

Η υπουργός Περιβάλλοντος, Τ. Μπιρμπίλη, αναφερόμενη στο πρόγραμμα, κατά τη διάρκεια της συζήτησης του κρατικού προϋπολογισμού για το 2011, δήλωσε ότι στόχος των έργων αναβάθμισης είναι μεταξύ άλλων και η προσέλκυση κατοίκων και ενοικιαστών μεσαίων εισοδηματικών τάξεων και αλλαγή μέρους της υπάρχουσας χρήσης (σ.σ. από μικρομάγαζα, εργαστήρια, βιοτεχνίες) σε χρήση κατοικίας.

Εξάλλου, η ανάπλαση προβλέπεται να «κινητοποιήσει νέες μορφές χρηματοδότησης από τον ιδιωτικό τομέα είτε με τη μορφή χορηγιών, είτε με την ενεργοποίηση θεσμών σύμπραξης δημόσιου, ιδιωτικού και κοινωνικού τομέα», όπως αναφέρεται στο πρόγραμμα, δηλαδή ΣΔΙΤ, όπου ο ιδιώτης μένει επί δεκαετίες σε μια περιοχή, ένα έργο, μια υποδομή για να βγάλει στο πολλαπλάσιο όσα αρχικά επένδυσε. Επίσης, το Πρόγραμμα παραδέχεται την ύπαρξη «υπεραξιών που δημιουργούνται από μεγάλες επενδύσεις και πολεοδομικές παρεμβάσεις για τα ιδιωτικά ακίνητα». Βλέπουν το κέρδος, αλλά αποσιωπούν σε ποιου την τσέπη πάει.

Το «Αθήνα - Αττική 2014», για παράδειγμα, προβλέπει την ανάπλαση της πολύπαθης πλατείας Θεάτρου και της οδού Μενάνδρου, με «κίνητρα», όπως «ευνοϊκά δάνεια», τα οποία προφανώς δεν απευθύνονται στους σημερινούς μικρομεσαίους καταστηματάρχες.

Προβλέπονται ακόμα αναπλάσεις σε Αγ. Παντελεήμονα, πλατεία Αττικής, Αγ. Νικόλαο Αχαρνών, περιοχές όπου ως και καινούρια διαμερίσματα πωλούνται σήμερα γύρω στα 1.200 ευρώ/τ.μ., ενώ οι κατώτερες τιμές πέφτουν και στα 700. Εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς τι θα βγάλουν όσοι έγκαιρα αγόρασαν εκεί ακίνητα.

Αναπλάσεις προβλέπονται και σε Κολωνό και Ελαιώνα. Πολύ χαρακτηριστικά στο πρόγραμμα ορίζεται ότι η «παρέμβαση» για την αναβάθμιση του Ελαιώνα απαιτεί «και τη συνέργεια όλων των κοινωνικών και οικονομικών εταίρων» (βλ. μια ΠΑΕ άρα Ανώνυμη Εταιρεία, το μεγαλοεργολάβο Βωβό κ.ά.). Συγκαταλέγεται ως κεντρική κατεύθυνση «η υποστήριξη της επιχειρηματικής και παραγωγικής δυναμικής με την εξασφάλιση κατάλληλων επιχειρηματικών ζωνών που θα ανταποκρίνονται σε όλους τους τύπους ζήτησης», άρα αλλαγή χρήσης γης προς όφελος μεγάλων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων.

Μπίζνες με το δημόσιο χρήμα

 

Αλλο ένα εργαλείο προς την κατεύθυνση αυτή είναι το «Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς» 2007 - 2013 και το επιμέρους πρόγραμμα, το Περιφερειακό Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττικής (ΠΕΠ). Χρηματοδοτεί με 24,3 δισ. ευρώ (εθνικοί και κοινοτικοί πόροι) μεγαλοκαρχαρίες, ώστε να «αναπλάσουν» σκόπιμα υποβαθμισμένες περιοχές, να αλλάξουν χρήσεις γης με βάση τα συμφέροντά τους, να οριοθετήσουν ζώνες «επιχειρηματικότητας», προκειμένου να θησαυρίσει πάλι το μεγάλο κεφάλαιο. Χρηματοδοτεί, δηλαδή, όλους όσοι έσπευσαν με τη δύναμη του χρήματός τους και πήραν κοψοχρονιά ρημαγμένη σήμερα γη και κτίρια.

Το ΠΕΠ στις σχεδιαζόμενες «παρεμβάσεις» περιλαμβάνει την «αξιοποίηση μητροπολιτικών πάρκων», τις «αναπλάσεις όψεων κτιρίων για αισθητική αναβάθμιση περιοχών» κλπ. Μιλά ανοιχτά για αλλαγή χρήσεων γης, «αξιοποίηση των παλαιών βιομηχανοστασίων, ενδεχομένως σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα και την αξιοποίηση σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων». Ειδικότερα, ορίζει ότι οι όποιες παρεμβάσεις «μπορούν πλέον να γίνουν σε συνεργασία μεταξύ του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (σ.σ. ΣΔΙΤ, όπου ο ιδιώτης μπαίνει και εκμεταλλεύεται επί δεκαετίες έργα, υποδομές, ακίνητα), περιλαμβάνοντας τη δημιουργία πολιτιστικών εγκαταστάσεων, κτιρίων γραφείων, κατοικίας υψηλών προδιαγραφών, χώρων πρασίνου και αναψυχής». Αλλού μιλά για «κινητοποίηση των ιδιωτικών πρωτοβουλιών», «εταιρικά σχήματα» από Δημόσιο (συμπεριλαμβανομένων των ΟΤΑ) και ιδιώτες, όπου θα κληθούν να παράσχουν υπηρεσίες τους και πανεπιστήμια, ΜΚΟ, «Συλλογικά Οργανα Εργαζομένων».

Σύμφωνα με τα επίσημα κείμενα, μέχρι στιγμής στο ΠΕΠ Αττικής, ειδικά για το Δήμο Αθηναίων (και παράλληλα με τα σχεδιαζόμενα έργα από το «Αθήνα 2014») έχουν ενταχθεί «αναπλάσεις» της πλατείας Αθ. Διάκου στα Θυμαράκια, της πλατείας Μεσολογγίου στο Παγκράτι (συν πεζοδρομήσεις δύο παράπλευρων δρόμων), της πλατείας Αγ. Θωμά στου Γουδή, με συνολική δημόσια δαπάνη περίπου 3,6 εκατ. ευρώ. Επίσης, στο ΠΕΠ Αττικής εντάχθηκε και η «ανάπλαση» του Πεδίου του Αρεως (εντός ορίων του Δήμου Αθηναίων) με συνολική δημόσια δαπάνη περίπου 5,4 εκατ. ευρώ.