20 Αυγούστου 2013

Λόγια μεγάλων ανδρών 2 (Anthony Giddens "Κοινωνιολογία")



Διαβάζω αυτές τις μέρες το βιβλίο του Γκίντενς με τίτλο "Κοινωνιολογία". Το βιβλίο καταπιάνεται με ένα σωρό κοινωνιολογικά θέματα όπως τη βία, το έγκλημα, τον φεμινισμό κ.α. Γενικά είναι γραμμένο για πολύ αρχάριους και έτσι δεν γίνεται σε βάθος ανάλυση σε οποιοδήποτε από αυτά τα θέματα. Γενικά, σαν βιβλίο, είναι καλογραμμένο και διαβάζεται ευχάριστα παρότι αρκετά μεγάλο. Τώρα αν κάποιος έχει ασχοληθεί από πριν με την κοινωνιολογία η αλήθεια είναι ότι δεν έχει και πολλά να μάθει από το βιβλίο αυτό. Επίσης, τα στατιστικά δεδομένα του είναι παρμένα από σχεδόν δυο δεκαετίες πίσω οπότε δεν είναι για να στηριχθεί κανείς σε αυτά, κάτι αρκετά λυπηρό διότι αν ήταν επικαιροποιημένα(σαν τα μνημόνια ένα πράμα) θα μπορούσε κάποιος να αντλήσει πολύ χρήσιμες πληροφορίες αφού υπάρχουν πολλά στατιστικά και ποσοτικά στοιχεία για μια πλειάδα θεμάτων.

Από εκεί και πέρα επειδή ο Γκίντενς είναι ένα καθαρά αστός κοινωνιολόγος, όπως είναι λογικό "σκαλώνω" σε πολλά πράγματα στη διάρκεια της ανάγνωσης. Ξέρετε, παίζει μέσα πολύ "ατομική ελευθερία" πολύ Στάλιν, πολύ "ολοκληρωτισμός". Πέρα από αυτά όμως, ο Γκίντενς μεροληπτεί με διάφορους τρόπους, όπως για παράδειγμα όταν περιγράφει τη μετανάστευση και τους πολέμους που διώχνουν τους πολίτες από τις χώρες τους, "ξεχνά" να αναφερθεί στον ρόλο του ιμπεριαλισμού όσον αφορά στους πολέμους αυτούς. Με τον τρόπο αυτό, άμα διαβάσει το βιβλίο κάποιος που δεν γνωρίζει τι έχει γίνει στη Γιουγκοσλαβία για παράδειγμα του δίνεται η εντύπωση ότι πρόκειται για ένα "τοπικό" φαινόμενο. Παρακάτω θα παραθέσω δυο χαρακτηριστικά αποσπάσματα για να καταλάβετε τι θέλω να πω, το ένα έχει να κάνει με την μετανάστευση και το άλλο με τις ατομικές ελευθερίες:

"Σε πολλά μέρη του κόσμου σήμερα υπάρχουν έκδηλες αντιπαλότητες μεταξύ πολιτιστικών και φυλετικών ομάδων, μερικές από τις οποίες οδηγούν σε έντονες αντιπαραθέσεις και φριχτές αιματοχυσίες. Αιματηροί πόλεμοι με τέτοια προέλευση έχουν ξεσπάσει σε διάφορες περιοχές, μεταξύ των οποίων είναι η Βοζνία-Ερζεγοβίνη(στην πρώην Γιουγκοσλαβία), η Αιθιοποία(στην Αφρική) και η Γεωργία(στην πρώην Σοβιετική Ένωση).

Ταυτόχρονα τεράστια ρεύματα προσφύγων και μεταναστών μετακινούνται ασταμάτητα μεταξύ των διαφόρων περιοχών του κόσμου προσπαθώντας να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις αυτές, ή να απαλλαγούν από τη φτώχεια αναζητώντας μια καλύτερη ζωή[...] Σήμερα υπάρχουν νέα κύματα μεταναστών, νόμιμων και παράνομων, προς την ίδια τη Δυτική Ευρώπη. Οι μετανάστες έρχονται από την Ανατολική Ευρώπη, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή και την Ασία."[1]

Καμία αναφορά στις αιτίες τις φτώχειας ή στους λόγους που ξεσπούν οι διαμάχες και που διαλύονται τα διάφορα κράτη ομοσπονδιακά και μη. Θα περίμενε κανείς να γίνεται έστω αναφορά στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, όμως όχι, το συγκεκριμένο κεφάλαιο αναλώνεται κυρίως στα περί ρατσισμού και τα των εθνικών μειονοτήτων. Το καλό όμως βρίσκεται στο επόμενο απόσπασμα.

"Είναι, για παράδειγμα, τα υψηλά επίπεδα βίας το τίμημα που πρέπει να πληρώσει μια κοινωνία για τις ατομικές ελευθερίες που έχουν οι πολίτες της; Μερικοί υπαινίχτηκαν στην πραγματικότητα κάτι τέτοιο, όταν υποστήριξαν πως τα εγκλήματα βίας είναι αναπόφευκτα σε μια κοινωνία όπου δεν εφαρμόζονται αυστηροί κανόνες συμμόρφωσης. Η άποψη αυτή δεν ευσταθεί αν την εξετάσει κανείς πιο προσεκτικά. Σε μερικές κοινωνίες που αναγνωρίζουν ένα ευρύ φάσμα ελευθεριών και ανέχονται παρεκκλίνουσες δραστηριότητες(όπως είναι η Ολλανδία), τα ποσοστά των εγκλημάτων βίας είναι χαμηλά. Αντίστροφα, χώρες όπου το εύρος των ατομικών ελευθεριών είναι περιορισμένο(όπως στις κοινωνίες της Λατινικής Αμερικής) μπορούν να εμφανιστούν υψηλά ποσοστά βίας."[2]

Τώρα πείτε μου εσείς αν μπορούσε να φέρει πιο ατυχές παράδειγμα από αυτό. Συγκρίνει δηλαδή το καρπούζι με το κεράσι και εξετάζει αν για το ασύγκριτα μεγαλύτερο βάρος του καρπουζιού ευθύνεται το χρώμα του. Δηλαδή δεν γίνεται λόγος για το γεγονός ότι αιτία της υψηλής εγκληματικότητας στην Λ.Αμερική είναι η ακραία φτώχεια και η εξαθλίωση, αλλά εξετάζεται ένας παράγοντας, δηλαδή οι θεσμοθετημένες ατομικές ελευθερίες, που παίζει εντελώς δεύτερο ή τρίτο ρόλο όσον αφορά τα επίπεδα εγκληματικότητας στην μία(την Ολλανδία) και στις άλλες χώρες(αυτές της Λ. Αμερικής). Υπό αυτήν την έννοια, και εφόσον χρησιμοποιεί το συγκεκριμένο παράδειγμα, ο Γκίντενς θα έπρεπε να ξεαθαρίσει ότι οι ατομικές ελευθερίες δεν είναι αυτές που καθορίζουν το επίπεδο της εγκληματικότητας σε μια κοινωνία, αλλά κυρίως οι συνθήκες ζωής.

Συμπερασματικά, αν και δεν το έχω αποτελειώσει, το βιβλίο είναι αρκετά "επικίνδυνο" για τους νεαρούς φοιτητές, στους οποίους κυρίως απευθύνεται, διότι αποτελεί ένα δούρειο ίππο που τους μυεί σε μια απόλυτα συστημική/συντηρητική αντίληψη του κοινωνι(ολογι)κού γίγνεσθαι. Κάποιος "υποψιασμένος" πάντως και με στοιχειωδώς ανεπτυγμένο κριτήριο δεν έχει πολλά να φοβηθεί από την "Κοινωνιολογία" του Γκίντενς αλλά ούτε και πολλά να κερδίσει, πέρα από κάποιες αποσπασματικές γνώσεις, μερικές από τις οποίες είναι ομολογώ αρκετά ενδιαφέρουσες.[3] Φυσικά η "Κοινωνιολογία" σηκώνει ακόμα πολύ κριτική και ιδεολογική αντιπαράθεση, όμως ο σκοπός μου ήταν να κάνω κάποιες ενδεικτικές αναφορές και όχι να εξαντλήσω το[ούτως ή άλλως ανεξάντλητο,] θέμα..


Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)




[1] Anthony Giddens, Κοινωνιολογία, εκδόσεις Gutenberg, Αθήνα, δεύτερη έκδοση, δελ. 298

[2] Στο ίδιο, σελ. 295.

[3] Όπως για παράδειγμα ότι στη Μέση Ανατολή δυο άνθρωποι συνηθίζουν να βρίσκονται σε κοντινότερη απόσταση μεταξύ τους από ότι στο Δυτικό κόσμο όταν συζητάνε κάτι που μπορεί να φέρει σε αμηχανία άτομα από τη Δύση που επισκέπτονται αυτές τις χώρες(ίσως για αυτό κάνουνε και Carpet Bombing πρώτα για να σπάσει ο πάγος).

10 σχόλια:

  1. Tassos12 Ιανουαρίου 2013 - 5:29 π.μ.
    οι συχνοτητες οντως δεν ειναι για αγοραπωλησιες, ο 902 εχει ταυτισθει με το ΚΚΕ και ετσι θα μεινει, οι βρωμιαρηδες αστοι οτι και να λενε, τρεμουν την ικανοτητα των Κομμουνιστων να ¨σηκωνονται" οταν εχουν "πεσει", να κρατιουνται ορθιοι οταν ολα τα γκρεμιζει ο αερας της ανασφαλειας και της σαπιλας του συστηματος τους, τους τρομαζει οτι το ΚΚΕ συνεχιζει να ξεσκεπαζει τις βρωμιες και την ξετσιπωσια τους, γιαυτο λυσσομανουν εναντια στα Κομματικα ΜΜΕ....δεν θα τους περασει
    KAI AΛΛΑ ΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΩΝ ΑΝΤΡΩΝ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ΑΝΕΡΓΟΙ και ΑΦΡΑΓΚΟΙ11 Ιανουαρίου 2013 - 6:25 μ.μ.
    @ Σπύρος Πάτρα Ανώνυμος11 Ιανουαρίου 2013 4:06 μ.μ.

    To "τι κάνεις, κουκιά σπέρνω..." το έχεις ακούσει ποτέ;

    Καλά μωρέ, δεν βρήκες άλλο τρόπο να υπερασπιστείς τούς κεφαλοκυνηγούς που κυνηγάνε μ' όλους τούς τρόπους το ΚΚΕ επειδή η πολιτική του απειλεί να αφυπνίσει και να οργανώσει το λαό ενάντια σ' αυτούς που του ρουφάνε το αίμα,
    κι έκανες χειρισμό ενάντια στο ΚΚΕ με λαθολογία;;;

    Παλιό κι αναμασημένο κόλπο κύριε δήθεν κουμουνιστή.

    Το δίκιο, όσο και κάποιοι να το αδικούν, στο τέλος θριαμβεύει.

    Και η συχνότητα του τηλεοπτικού 902, πάση θυσία θα συνεχίσει ν' ανήκει στο ΚΚΕ! Στην πρωτοπορία τής εργατικής τάξης!

    ΑΝΕΡΓΟΣ και ΑΦΡΑΓΚΟΣ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σπάστα και ξαναρίχτα...
      Ποιο είναι το ψευδώνυμό σου, ποια τα ψευδώνυμα των συντακτών των σχολίων που αντιγράφεις και τι θές να πεις με την αναδημοσίευσή τους εδώ?

      Ιάκωβος Δανιηλίδης

      Διαγραφή
  3. Εγινε λιγο "απο την Πολη ερχομαι" το πραγμα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Ά ρε Poe τη τραβάς και εσύ!
    Το άρθρο αρκετά εύστοχο! Εγώ από την άλλη, για τον ίδιο λόγο έχω σταματήσει να διαβάζω βιβλία με ξεκάθαρα αστική προέλευση, γιατί τσαντίζομαι με τις παπάρες που γράφουν!
    Καλό κουράγιο λοιπών σε αυτή σου την ομολογώ δύσκολη προσπάθεια...

    Κώστας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Τώρα να πω ότι κατάλαβα κάποια από τα παραπάνω σχόλια θα πω ψέμματα... Όσο για τον Giddens είναι βασικός εκπρόσωπος του στρουκτουραλισμού και ως εκ τούτου να μην περιμένουμε πολλά. Αυτός ο στρουκτουραλισμός πηγάζει από ιδεαλιστικές θεωρήσεις, στον αντίποδα του διαλεκτικού υλισμού. Όσο για τις ενστάσεις του άρθρου για το βιβλίο του, σωστές, αλλά ποιό άλλο συγκεντρωτικό βιβλίο αναφοράς υπάρχει για την κοινωνιολογία? Για έναν αρχάριο φοιτητή εννοώ.
    Φαίδρα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εγω δεν εχω υποψη αλλο, αλλα φανταζομαι θα υπαρχει. Ομως το συγκεκριμενο βιβλιο μοιαζει περισσοτερο σαν "εγκυκλοπαιδεια" της κοινωνιολογιας, δηλαδη δεν αρκει με τιποτα. Θεωρω ότι καποιος αρχαριος πρεπει να διαβασει διαφορα βιβλια για να αποκτησει μια καποια γνωση(οχι να γινει ειδικος). Η "κοινωνιολογια" του γκιντενς δινει πολυ γενικες πληροφοριες(να μην πω γενικες γνωσεις), θα ελεγα επιπεδου κοινωνιολογιας λυκειου(πιο καλογραμμενο και πιο πληρες βεβαια).

      Εγω παντως αμα μου ελεγε καποιος που ηθελε να μαθει 5 πραγματα για την κοινωνιολογια "τι να διαβασω;" δεν θα του το προτεινα, μαλλον θα του προτεινα καποιους ενδιαφεροντες διανοητες αντ αυτου.

      Διαγραφή
    2. Οσο για τα παραπανω σχολια που δεν καταλαβες, δεν φταις εσυ:)

      Διαγραφή
  6. Εγώ είχα στη σχολή το βιβλίο του "ο τρίτος δρόμος",νομίζω γύρω στο 2000 είχε βγει.Αναμασούσε τα κλασσικά περί αποτυχίας του Σοβιετικού μοντέλου και ότι η ανθρωπότητα χρειάζεται έναν πιο ανθρώπινο καπιταλισμό.Περιττό να πω ότι ήταν τόσο τίγκα στον ιδεαλισμό που ποτέ δεν κατάφερα να το διαβάσω ολόκληρο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Επ αυτου δες ενα μερος απο τις σημειωσεις μου για τον Πολανυι, για εναν ανθρωπινο καπιταλισμο

      "Για τον Πολάνυι οι σχεδιαστές κοινωνικών πολιτικών είναι αναγκαίο να προωθούν πολιτικές που αποσκοπούν στην προστασία και επαναδόμηση των ολοποιητικών στοιχείων της ανθρώπινης συνθήκης λαμβάνοντας υπόψη ότι οι κανόνες μιας ανεξέλεγκτης οικονομίας της αγοράς θέτουν την κοινωνική συνοχή σε κίνδυνο. Ο Πολάνυι θεωρεί ότι είναι ουτοπία να ζητάμε την κατάργηση της οικονομίας της αγοράς, θεωρεί όμως ότι πρέπει να υπάρξει επαναπροσδιορισμός σε κοινωνικό, πολιτιστικό, πολιτικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Πρέπει να αναδειχθούν οι αρχές της αμοιβαιότητας και της δίκαιης αναδιανομής ως μηχανισμοί κοινωνικής και οικονομικής ενσωμάτωσης. Πρέπει επίσης να επαναπροσδιοριστεί ο ρόλος του κράτους ως εργαλείο πειθάρχησης των επενδυτών και των πολυεθνικών εταιριών, και ως εγγυητής μιας αλληλέγγυας οικονομικής ανάπτυξης με ανθρωποκεντρική κατεύθυνση. Τέλος πρέπει να δίνεται προτεραιότητα στο κοινωνικό και στο πολιτισμικό έναντι στο οικονομικό και το χρηματιστικό. Για τον Πολάνυι οι παραδοσιακές κοινωνίες μπορούσαν να συνδυάσουν το οικονομικό με το κοινωνικό και η έννοια του οικονομικού ανθρώπου δεν ήταν αντίθετη προς αυτή του κοινωνικού ανθρώπου.
      Ο Πολάνυι από άλλος θεωρείται μαρξιστής, από άλλους(κυρίως τους μαρξιστές) φιλελεύθερος ή και ρομαντικός υπό την έννοια ότι του λείπει η επιστημονική στιβαρότητα.
      Συμπεράσματα
      Τα κράτη πλέον δεν κρίνονται ως επιτυχημένα βάσει της ευημερίας των ανθρώπων που ζουν σε αυτά, αλλά βάσει μιας σειράς από οικονομικούς δείκτες που αφορούν την αυτορρυθμιζόμενη οικονομία. Με αυτήν την λογική οι έννοιες οικονομία και κοινωνία μοιάζουν να βρίσκονται σε αντιπαράθεση και όχι σε αρμονική συνύπαρξη. Η κοινωνική ζωή έχει καταστεί ολοένα και πιο ανασφαλής, ατομικιστική, ανταγωνιστική, το περιβάλλον καταστρέφεται και βιάζεται κατ εξακολούθηση, οι ίδιες οι αγορές έχουν μετατραπεί σε πεδία αθέμιτου ανταγωνισμού και καιροσκοπικής κερδοσκοπίας ενώ η ανεμπόδιστη κίνηση του κεφαλαίου καταλύει την οικονομική βάση του κράτους πρόνοιας. Η πρόκληση σήμερα για τον Πολάνυι έχει να κάνει με το εγχείρημα της αποέδρασης της κοινωνίας από την οικονομία στην νεοφιλελεύθερη μορφή της και ο επαναπροσδιορισμός της κρατικής παρέμβασης ως εγγυητής της κοινωνικής συνεκτικότητας και όχι ως διαμεσολαβητής του σχεδιασμένου laissez-faire."

      Διαγραφή

ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ

Είμαστε ανοιχτοί σε όλα τα σχόλια που προσπαθούν να προσθέσουν κάτι στην πολιτική συζήτηση.

Σχόλια :
Α) με υβριστικό περιεχόμενο ή εμφανώς ερειστική διάθεση
Β) εκτός θέματος ανάρτησης
Γ) με ασυνόδευτα link (spamming)
Δ) χωρίς τουλάχιστον ένα διακριτό ψευδώνυμο
Ε) που δεν σέβονται την ταυτότητα και τον ιδεολογικό προσανατολισμό του blog

ΘΑ ΔΙΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Παρακαλείστε να γράφετε τα σχόλια σας στα Ελληνικά

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.