Α. Σολζενίτσιν: Στο «αρχιπέλαγος» του ψεύδους και του φασισμού

Ομιλία του Σολτσενίτσιν
στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, 1978.

Του Νικόλαου Μόττα.

Στις 3 Αυγούστου συμπληρώθηκαν πέντε χρόνια απ' το θάνατο του περίφημου ρώσου αντικομμουνιστή διανοούμενου και συγγραφέα Αλεξάντρ Σολζενίτσιν. Τα γραπτά του Σολτσενίτσιν αποτέλεσαν πηγή αντισοβιετικής υστερίας, απίστευτων συκοφαντιών και ψεμάτων ενάντια στο πρώτο σοσιαλιστικό κράτος. Ακόμη και σήμερα το «Αρχιπέλαγος Γκουλάγκ»θεωρείται περίπου ως η αντικομμουνιστική βίβλος των απανταχού απολογητών του Καπιταλισμού και της αντισοβιετικής προπαγάνδας. Οι δήθεν ειλικρινείς μαρτυρίες που αποτύπωσε στα γραπτά του ο Σολζενίτσιν, τις οποίες ασφαλώς ουδέποτε τεκμηρίωσε με στοιχεία, χρησίμευσαν στο χτίσιμο της αντισταλινικής ιδεοληψίας που τόσο είχε ανάγκη ο δυτικός καπιταλισμός στη μεταπολεμική περίοδο. Ποιός ήταν όμως στην πραγματικότητα αυτός ο νομπελίστας ρώσος και πόση αξιοπιστία εμπεριέχουν τα μυθεύματα που πούλησε στη Δύση;

Η καρδιά του έργου που άφησε πίσω του ο Σολζενίτσιν είναι το μίσος ενάντια στον κομμουνισμό. Ο ίδιος επιχείρησε να ηρωοποιήσει τον εαυτό του, παρουσιαζόμενος ως διωκόμενος αντιφρονούντας της σταλινικής περιόδου. Όσοι τον εκθειάζουν ξεχνούν ότι η καταδίκη του σε οκταετή φυλάκιση το 1946 έγινε εξαιτίας της αντεπαναστατικής,φιλοναζιστικής προπαγάνδας στην οποία είχε επιδοθεί. Δεν έκρυψε ουδέποτε την συμπάθειατου στο ναζιστικό καθεστώς, κατηγορώντας μάλιστα τον Στάλιν ότι οδήγησε την ΕΣΣΔ σε πόλεμο (!) αντί να συνάψει συμφωνία με το Τρίτο Ράιχ. Για τον Σολζενίτσιν, ήταν ο Στάλιν που έφταιγε για τα εκατομμύρια θυμάτων που έδωσε η Σοβιετική Ένωση ενάντια στο φασισμό και όχι η ιμπεριαλιστική, επεκτατική πολιτική της ναζιστικής Γερμανίας και του Άξονα. Σε μια εκτίμηση του, χρόνια αργότερα, για το Β'Παγκόσμιο Πόλεμο ο ίδιος δεν έκανε προσπάθεια να κρύψει τις φασιστικές του απόψεις: «Ο γερμανικός στρατός θα μπορούσε να είχε ελευθερώσει την Σοβιετική Ένωση από τον Κομμουνισμό αλλά ο Χίτλερ ήταν ηλίθιος και δεν χρησιμοποίησε αυτό το όπλο». Το – κατά τον Σολζενίτσιν - «όπλο» δεν ήταν τίποτα περισσότερο από τις προσπάθειες αντισταλινικών για εκ των έσω διάλυση της ΕΣΣΔ και παράδοση του σοβιετικού λαού στις ναζιστικές δυνάμεις. Τόσο πατριώτης ήταν ο αγαπημένος αντικομμουνιστής της Δύσης.


Μετά την αποφυλάκιση του, ο Σολζενίτσιν άρχισε να δημοσιεύει βιβλία στην Σοβιετική Ένωση, έχοντας την υποστήριξη του τότε Γ.Γ. του ΚΚΣΕ Νικίτα Χρουστσώφ. Ουσιαστικά ο Χρουστσώφ χρησιμοποίησε τον Σολτσενίτσιν ώστε να προωθήσει το ρεβιζιονιστικό πρόγραμμα της λεγόμενης «αποσταλινοποίησης» που επιχειρούσε στην Σοβιετική Ένωση. Αλλά εάν ο σκοπός του Χρουστσώφ ήταν να χτυπήσει την κληρονομιά του Στάλιν, ο στόχος του Σολζενίτσιν ήταν ο ίδιος ο Σοσιαλισμός και η Σοβιετική Ένωση. Η δημοσίευση του βιβλίου «Μια ημέρα στη ζωή του Ivan Denisovich» τον έκανε ευρύτερα γνωστό και το 1970 του απονεμήθηκε – προφανώς ως μια πρώτη αναγνώριση της αντεπαναστατικής του δράσης – το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Με την ανάδειξη του συγγραφικού αστεριού του Σολζενίτσιν, η Δύση – και ιδιαίτερα οι ΗΠΑ – βρήκε τον προπαγανδιστή του αντικομμουνισμού, ιδιαίτερα σε μια ευαίσθητη περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Το 1974 αποκύρηξε την σοβιετική του υπηκοότητα μεταναστεύοντας στην Ελβετία και στη συνέχεια στην καρδιά του διεθνούς Ιμπεριαλισμού, τις Ηνωμένες Πολιτείες.


Να θυμίσουμε ότι τις δεκαετίες του 1970 και 1980 ο νομπελίστας Σολζενίτσιν ταυτίστηκε με ότι αντιδραστικότερο υπήρξε στο στρατόπεδο του διεθνούς ιμπεριαλισμού. Γράφει σχετικά ο Μάριο Σούσα, μέλος του ΚΚ της Σουηδίας:

«Οι ναζιστικές συμπάθειες του θάφτηκαν ώστε να μην παρεμποδίσουν τον πόλεμο προπαγάνδας ενάντια στο σοσιαλισμό [...] Στις ΗΠΑ, ο Σολζενίτσιν κλήθηκε συχνά να ομιλήσει σε σημαντικές συνεδριάσεις. Ήταν, παραδείγματος χάριν, ο κύριος ομιλητής στο συνέδριο του συνδικάτου AFL-CIO το 1975, και στις 15 Ιουλίου 1975 κλήθηκε για να δώσει μια διάλεξη σχετικά με την παγκόσμια κατάσταση στο αμερικανικό Κογκρέσο! Οι διαλέξεις του ήταν προκλητικές, καθώς υποστήριζε τις πλέον αντιδραστικές θέσεις. Μεταξύ άλλων υποστήριζε νέα εισβολή στο Βιετνάμ, μετά από τη νίκη του επί των ΗΠΑ. Και επιπλέον: μετά από 40 έτη φασισμού στην Πορτογαλία, όταν πήραν οι αριστεροί ανώτεροι υπάλληλοι στρατού την εξουσία στη λαϊκή επανάσταση του 1974, ο Σολζενίτσιν ήταν υπέρμαχος της αμερικανικής στρατιωτικής επέμβασης στην Πορτογαλία που, σύμφωνα με αυτόν, θα προσχωρούσε στο σύμφωνο της Βαρσοβίας εάν οι ΗΠΑ δεν επενέβαιναν! Στις διαλέξεις του, ο Σολζενίτσιν διαφωνούσε με την απελευθέρωση των αφρικανικών αποικιών της Πορτογαλίας».

Το όνομα του Σολζενίτσιν συνδέθηκε με την υποστήριξη στο απάνθρωπο φασιστικό καθεστώς της δικτατορίας του Φράνκο στην Ισπανία. Όχι άδικα βέβαια. Ο ίδιος δεν έχασε την ευκαιρία να δώσει ρεσιτάλ αντικομμουνισμού και αντιδραστικότητας σε συνέντευξη που είχε δώσει στις 20 Μάρτη 1976 στην ισπανική τηλεόραση. Αντιδρώντας στις μεταρρυθμίσεις που προωθούσε – ως αποτέλεσμα της λαϊκής πίεσης - μετά το θάνατο του Φράνκο ο βασιλιάς Χουάν Κάρλος, ο Σολτσενίτσιν έχυνε φασιστικό δηλητήριο προειδοποιώντας τους Ισπανούς για πιθανή επικράτηση των «προοδευτικών» (όσων δηλαδή δεν ήταν με τη δικτατορία του Φράνκο). Ο πολυδιαφημισμένος «μαχητής της ελευθερίας» Σολζενίτσιν διάλεγε γι' ακόμη μια φορά στρατόπεδο – δεν ήταν με τους ισπανούς αντιφασίστες, αλλά με το αιμοσταγές καθεστώς του Φράνκο. Όπως δεν ήταν με τους λαούς της Χιλής και της Ινδονησίας αλλά με τους δικτάτορεςΠινοσέτ και Σουχάρτο. Παρεπιπτόντως, όπως σημείωνε ο νοτιοαφρικανός μαρξιστής συγγραφέας Άλεξ Λα Γκούμα το 1974, ο Σολζενίτσιν ήταν ο μοναδικός σοβιετικός συγγραφέας που είχε «περάσει» τη λογοκρισία του φασιστικού καθεστώτος του Άπαρτχαϊντ. Ο Λα Γκούμα κατέληγε στο συμπέρασμα ότι ο αντικομμουνισμός του Σολζενίτσιν ταυτίζονταν με τις ιδεολογικές βάσεις του ρατσιστικού καθεστώτος της άρχουσας τάξης στη Νότιο Αφρική. Άλλωστε, ο ρώσος νομπελίστας, προνομιακός συνομιλητής της Θάτσερ στη Ντάουνινγκ Στριτ, δεν είχε βρει μισή κουβέντα να πει για τις φυλετικές διακρίσεις.

Για τον Σολζενίτσιν υπήρχαν μόνο οι νεκροί που είχε στη φαντασία του – τα 110 εκατομμύρια (!!!), όπως σημείωνε, «θύματα του Στάλιν». Οι πραγματικοί νεκροί, τα θύματα τουΙμπεριαλισμού, στη νοτιοανατολική Ασία, στη Λατινική Αμερική και την Αφρική δεν είχαν καμία σημασία για τον ίδιο. Έζησε στις ΗΠΑ για 18 χρόνια, επιστρέφοντας το 1994 στη Ρωσία. Παρεπιπτόντως, ο ρώσος νομπελίστας δεν είχε βρει λέξη να πει για τα γεγονότα του 1993, όταν οι διεφθαρμένοι αντεπαναστάτες του αλλήστου μνήμης Μπόρις Γιέλτσινκατέβαζαν τα τανκς στους δρόμους της Μόσχας και βομβάρδιζαν το Ανώτατο Σοβιέτ. Και πως να το κάνει άλλωστε ένας άνθρωπος που ζούσε με το όραμα μιας Ρωσίας που θα ήταν ξανά στα χέρια θρησκόληπτων «Τσάρων», όμηρος των ακροδεξιών, σκοταδιστικών ιδεοληψιών ενός αφηρημένου πανσλαβισμού.

Ο Αλεξάντρ Σολζενίτσιν έσβησε μέσα στο παραμύθι που ο ίδιος έπλασε για τον εαυτό του. Η Δύση – ή καλύτερα, ο δυτικός Ιμπεριαλισμός – τον χρησιμοποίησε όσο χρειάστηκε για να πλάσει και να διαδώσει τον μύθο του «Σοβιετικού τέρατος», στις κρίσιμες δεκαετίες του Ψυχρού Πολέμου. Με την επικράτηση της αντεπανάστασης στην ΕΣΣΔ στις αρχές της δεκαετίας του '90, ο Σολζενίτσιν ουσιαστικά έπαψε να χρησιμεύει ως μαριονέτα της αντικομμουνιστικής διανόησης. Οι ξεκάθαρα ακροδεξιές, αντιδραστικές κραυγές του έπαψαν αυτόματα να εξυπηρετούν τα συμφέροντα των Ιμπεριαλιστών που επιθυμούσαν πλέον μια τεχνοκρατική, νεοφιλελεύθερη προσέγγιση της νέας καπιταλιστικής Ρωσίας. Όπως πολύ σωστά σημειώνει ο Μ.Σούσα «για τους καπιταλιστές ήταν ένα δώρο από τον ουρανό που ήταν σε θέση να χρησιμοποιηθεί στο βρώμικο πόλεμό τους ενάντια στο σοσιαλισμό, αλλά όλα έχουν τα όρια τους. Στη νέα καπιταλιστική Ρωσία, αυτό που καθορίζει την υποστήριξη της Δύσης για τις πολιτικές ομάδες είναι μόνο η δυνατότητα να κάνει καλές μπιζνες με υψηλά κέρδη κάτω από την προστασία τέτοιων ομάδων. Ο φασισμός (σ.σ: των ιδεοληψιών του Σολζενίτσιν) ως εναλλακτικό πολιτικό καθεστώς για τη Ρωσία δεν θεωρείται καλός για μπιζνες».

Για τον πνευματικό πατέρα του αντικομμουνισμού και των αντισοβιετικών μύθων αξίζει μια θέση στις μαύρες σελίδες της Ιστορίας του 20ου αιώνα. Όταν το 2008, λίγους μήνες μετά το θάνατο του, η ρωσική κυβέρνηση αποφάσισε να μετονομάσει ένα δρόμο της Μόσχας (δίνοντας την το όνομα του) συνάντησε τις έντονες διαμαρτυρίες των κατοίκων της περιοχής. Ο Σολζενίτσιν μπορεί να πέθανε βιολογικά το 2008, όμως στις καρδιές των περισσότερων συμπατριωτών του είχε πεθάνει πολύ νωρίτερα – όταν αποφάσισε συνειδητά να συνταχθεί με την αντίδραση, τον Ιμπεριαλισμό, τον σκοταδισμό και τον εθνικισμό.

Η «κληρονομιά» του Α.Σολζενίτσιν – αυτήν που υμνούν και επικαλούνται οι κάθε λογής πραιτωριανοί του Καπιταλισμού – θα πλέει για πάντα σε ένα αρχιπέλαγος ψεμάτων  και φασισμου.