Η αντιασφαλιστική λαίλαπα καίει συντάξεις και Ταμεία

Τρία χρόνια σκληρών αντιασφαλιστικών μέτρων έχουν φέρει σε τραγική θέση συνταξιούχους και Ταμεία, ενώ προ των πυλών βρίσκονται νέα μέτρα

Σε αληθινή μάστιγα για ασφαλισμένους και συνταξιούχους και συνολικά για τη Δημόσια Κοινωνική Ασφάλιση εξελίσσεται η επίθεση που εδώ και τουλάχιστον 4 χρόνια έχουν εξαπολύσει κυβερνήσεις και κεφάλαιο, φέρνοντας σε οριακό σημείο τις συντάξεις, τις παροχές Υγείας και την Πρόνοια. Η επίθεση αυτή, όχι μόνο δεν ανακόπτεται, αλλά μήνα με το μήνα, παίρνει και πιο εφιαλτικές διαστάσεις για όλους τους ασφαλισμένους, μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους, αγρότες, επιστήμονες. Ολα τα δεδομένα μαρτυρούν πως εάν σε αυτήν την επικίνδυνη πορεία, δε σηκωθεί ένα λαϊκό τείχος αντίστασης, οι συνέπειες μπορεί σύντομα να αποδειχτούν καταστροφικές για εκατομμύρια λαϊκές οικογένειες που στηρίζουν την επιβίωσή τους στις συντάξεις και στις παροχές των Ταμείων.

Οι εξελίξεις μάλιστα των τελευταίων ημερών επιβεβαιώνουν πως η συγκυβέρνηση θα συνεχίζει να ακολουθεί τη γνωστή και δοκιμασμένη αντιασφαλιστική συνταγή: Κόψιμο συντάξεων και απαλλαγή των εργοδοτών από τις εισφορές προς τα Ταμεία και ειδικότερα στο ΙΚΑ, μαζί βέβαια με τη μόνιμη πλέον μείωση της κρατικής χρηματοδότησης.

Ετσι, η τροπολογία που επιχείρησε να περάσει πριν περίπου δέκα μέρες το υπουργείο Εργασίας, με την οποία μείωνε τις συντάξεις των ασφαλισμένων του ΟΑΕΕ κατά 30% αν και προσωρινά αποσύρθηκε, δεν πρέπει κανέναν να εφησυχάσει. Το ίδιο ανησυχητική είναι και η τροπολογία που κατέθεσε την περασμένη βδομάδα το ΠΑΣΟΚ και ψηφίστηκε από την πλειοψηφία της Βουλής, σύμφωνα με την οποία «...προβλέπεται, ως μέτρο ανάσχεσης της ανεργίας, μείωση των εργοδοτικών εισφορών που καταβάλλουν στα Ταμεία Κοινωνικής Ασφάλισης, τα οποία ασφαλίζουν μισθωτούς, επιχειρήσεις που διατηρούν τις υφιστάμενες αυτές θέσεις εργασίας»!

Οι τροπολογίες αυτές είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου που κατευθύνεται ενάντια στο σύστημα της Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης και απειλεί να το εξαφανίσει. Είναι η συνέχεια και το βάθεμα της αντιλαϊκής πολιτικής που οδήγησαν τις συντάξεις στα Τάρταρα, μετατρέποντάς τες σε προνοιακά επιδόματα, όπως πολλά χρόνια πριν είχαν προειδοποιήσει το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας και το ΠΑΜΕ. Ιδού πώς τελικά διαμορφώθηκαν οι συντάξεις στο τέλος του 2012 -χωρίς δηλαδή να υπολογιστούν οι μειώσεις από 1/1/2013- όπως παρουσιάστηκαν πρόσφατα στο συνέδριο των εργαζομένων στα Ασφαλιστικά Ταμεία.

Οι συντάξεις πείνας είναι πραγματικότητα

Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, 1,327 εκατομμύρια κύριες συντάξεις (46% του συνόλου των αποδιδόμενων συντάξεων) είναι κάτω από 500 ευρώ! Ακόμα 400 χιλιάδες συντάξεις (14%) κυμαίνονται μεταξύ 500 και 600 ευρώ και συνολικά το 78% των κύριων συντάξεων είναι κάτω των 1.000 ευρώ. Τέλος, μόλις το 6% των συντάξεων είναι άνω των 1.700 ευρώ, καταρρίπτοντας το μύθο των «ρετιρέ» και των υψηλών συντάξεων που δήθεν έριξαν έξω το σύστημα (βλέπε αναλυτικά το σχετικό πίνακα).

Ταυτόχρονα, συντριπτικό χτύπημα δέχτηκαν και οι επικουρικές συντάξεις, με περικοπές που ξεκινούν από το 7,5% και φτάνουν στο 42,5%! Ειδικότερα, σε επικουρικές συντάξεις των 200 ευρώ επιβλήθηκε μείωση κατά 7,5%, στα ποσά των 300 ευρώ η μείωση ανέρχεται στο 27,6% στις επικουρικές μέχρι τα 400 ευρώ η μείωση ανέρχεται στο 37%, στα ποσά μέχρι 500 ευρώ η μείωση είναι 40% και στα ποσά μέχρι 600 ευρώ η μείωση ανέρχεται στο 42,5%! Και σε αυτές τις μειώσεις δεν υπολογίζονται οι νέες περικοπές του 2013, οι οποίες αθροίζουν τα ποσά των κύριων και επικουρικών συντάξεων και επιβάλλουν μείωση από 5% έως 20%, αλλά και οι απώλειες που είχαν οι συνταξιούχοι όλων των ταμείων με την κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης, για τις οποίες ας σημειωθεί οι ασφαλισμένοι συνεχίζουν να πληρώνουν τις εισφορές τους.

Η εικόνα αυτή επιβεβαιώνεται και από ανάλογα στοιχεία που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα το υπουργείο Εργασίας, αξιοποιώντας τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ΗΔΙΚΑ, σύμφωνα με τα οποία, η μέση σύνταξη όλων των Ταμείων το 2012, ανέρχεται στα 542 ευρώ! Ειδικότερα, κάθε μήνα απονέμονται 4.328.548 συντάξεις (κύριες και επικουρικές) και το συνολικό ποσό ανέρχεται μόλις στα 2.347.173.168 ευρώ. Για να εκπληρωθεί η αξίωση του υπουργού Εργασίας Γ. Βρούτση, ότι δεν μπορούν να υπάρχουν συντάξεις πάνω από τους μισθούς των 586 ευρώ!

Μαχαίρι στην κρατική επιχορήγηση

Και ενώ αυτή η κατάσταση διαμορφώθηκε μέχρι το τέλος του περασμένου έτους, ενώ ήταν σίγουρο ότι, εξαιτίας της καπιταλιστικής κρίσης και της διογκούμενης εισφοροδιαφυγής των επιχειρήσεων η οικονομική κατάσταση των Ταμείων θα χειροτέρευε, η κυβέρνηση με τον κρατικό προϋπολογισμό του 2013 προχώρησε σε νέα μείωση της κρατικής χρηματοδότησης προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς προδιαγράφοντας έτσι την οικονομική τους ασφυξία.

Συγκεκριμένα, για το 2013 στα τρία μεγαλύτερα ασφαλιστικά ταμεία οι μειώσεις των επιχορηγήσεων κυμαίνεται από το 32% έως και 40%! Στο ΙΚΑ, η κρατική επιχορήγηση το 2013 μειώνεται κατά 1,459 δισ. ευρώ από τα 3,659 δισ. φέτος στα 2,200 δισ. ευρώ και σε ποσοστό η μείωση ανέρχεται στο 36,59%! Στον ΟΓΑ, η επιχορήγηση μειώνεται κατά 1,334 δισ. ευρώ, από τα 4,135 δισ. στα 2,801 δισ. ευρώ και σε ποσοστό 32,26%. Στον ΟΑΕΕ η μείωση της κρατικής επιχορήγησης ανέρχεται στα 550 εκατομμύρια ευρώ από τα 1,350 δισ. ευρώ στα 800 εκατ. ευρώ και σε ποσοστό 40,74%.

Στα ίδια μειωμένα ποσά, πολύ κάτω από τις πραγματικές ανάγκες των ταμείων είναι φέτος οι επιχορηγήσεις στο ΝΑΤ, 1 δισ. ευρώ, στο ΤΑΠ-ΟΤΕ 535 εκατ. ευρώ, ενώ στους ασφαλιστικούς οργανισμούς της ΔΕΗ αποδίδονται 579 εκατ. όχι όμως ως επιχορήγηση αλλά έναντι αντιπαροχής της περιουσίας που διέθεταν τα ταμεία αυτά στη ΔΕΗ. Η επιχορήγηση για το ΕΚΑΣ που αποδίδουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί είναι μειωμένη κατά 95 εκατ. ευρώ από τα 775 εκατ. φέτος, στα 680 εκατ. του χρόνου και σε ποσοστό κατά 12,3% ενώ η χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ μειώνεται στα 808 εκατ. από 843 εκατ. φέτος, ποσοστό 4,2%. Ο ΟΑΕΔ, παρά την τρομακτική αύξηση των ανέργων, θα λάβει μόλις 470 εκατ. ευρώ από 498 εκατ. φέτος και σε ποσοστό 5,6%. Συνολικά, η κρατική χρηματοδότηση ασφαλιστικών ταμείων και οργανισμών μειώνεται από τα 13,396 δισ. ευρώ στα 12,280 δισ. ευρώ και σε ποσοστό 4,3%!

Την τραγική κατάσταση που περιέρχονται μήνα - μήνα τα Ταμεία και τους κινδύνους που αυτή εγκυμονεί, δείχνει και η πορεία των εσόδων τους τούς πρώτους μήνες του έτους. Ετσι το 1ο δίμηνο του 2013 τα έσοδα του ΙΚΑ υποχώρησαν κατά 24,8% σε σχέση με το αντίστοιχο δίμηνο του 2011, από τα 2,293 δισ. ευρώ στα 1,724 δισ. ευρώ φέτος, δηλαδή μόνο το δίμηνο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου, εισπράχθηκαν λιγότερα 569 εκατομμύρια ευρώ.

Το ανάγνωσμα... της εισφοροδιαφυγής

Και δε θα μπορούσε να ήταν διαφορετικά, αφού εκτός από τη δραστική μείωση των μισθών και την αύξηση της ανεργίας που στερούν πολύτιμους πόρους από το ΙΚΑ, η εισφοροδιαφυγή «τραβάει την ανηφόρα», με την αρμόδια υπηρεσία του ΙΚΑ (ΕΥΠΕΑ) στους όποιους ελέγχους γίνονται να διαπιστώνει τη μαύρη ανασφάλιστη εργασία στο 38,5% και η ετήσια απώλεια εσόδων εκτιμάται φέτος στα 6,5 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, οι ληξιπρόθεσμες εισφορές των επιχειρήσεων προς το ΙΚΑ εκτιμούνται στα 8 δισ. ευρώ. Εξίσου επικίνδυνη διαμορφώνεται και σε άλλα Ταμεία. Στον ΟΑΕΕ, κάτω από το βάρος της κρίσης και της πίεσης από τον ανταγωνισμό των μεγάλων μονοπωλιακών ομίλων προς τις μικρές επιχειρήσεις, χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι αδυνατούν πλέον να καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές, κινδυνεύοντας έτσι να μείνουν χωρίς ιατροφαρμακευτική κάλυψη, αλλά και δίχως σύνταξη στο μέλλον. Από τους 774.000 ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ μόνο 380.000 είναι σε θέση να καταβάλλουν τις ασφαλιστικές εισφορές, ενώ ανάλογη είναι και η μοίρα των αγροτών που βαλλόμενοι πανταχόθεν από την αντιαγροτική πολιτική και την ΚΑΠ, οδηγούνται στο ξεκλήρισμα και σε αδυναμία να πληρώσουν τις εισφορές στον ΟΓΑ. Ετσι σήμερα μόνο 330.000 πληρώνουν κανονικά τις εισφορές ή με ρύθμιση από τους 625.000 που είναι εγγεγραμμένοι στον Οργανισμό.

Τα νέα σχέδια

Την εξέλιξη αυτή γνώριζαν πριν απ' όλα οι κυβερνώντες και γι' αυτό πριν μερικούς μήνες ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, όχι τυχαία χαρακτήρισε ασφαλιστικό σύστημα ως «ένα άθροισμα εξαιρέσεων και στρεβλώσεων», εξαγγέλλοντας επί της ουσίας νέες ανατροπές σημειώνοντας:

«Παρά τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει στο παρελθόν, το ασφαλιστικό σύστημα παραμένει δαιδαλώδες, κατακερματισμένο, με διαφορετικές ταχύτητες και ανισότητες. Ακόμα και σήμερα, για παράδειγμα, διατηρούνται περίπου 90 μητρώα συνταξιούχων και 60 διαφορετικοί κλάδοι ασφάλισης. Με μια λέξη: Λαβύρινθος!

Αυτό έχει ως συνέπεια, διοικητικό και οικονομικό κόστος για τον Ελληνα πολίτη και συνταξιούχο. Είναι επιβεβλημένο τώρα να προωθήσουμε την τελική αναμόρφωση στο ασφαλιστικό σύστημα, ώστε να μετατραπεί σε ένα υγιές άθροισμα ενιαίων κανόνων. Αυτό θα γίνει, αφού προηγηθεί καταγραφή, μελέτη και διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς. Το τέλος, όμως, αυτής της προσπάθειας θα σημάνει εμπέδωση του αισθήματος δικαιοσύνης, αποτελεσματικότητας και βιωσιμότητας του συστήματος».

Η «δικαιοσύνη» και η «βιωσιμότητα» γίνονται πάλι το όχημα, για να επιβληθούν οι νέες ανατροπές επισπεύδοντας έτσι προειλημμένες αποφάσεις και νομοθετήματα. Υπό το πρίσμα αυτό εξετάζονται και νέες «ενοποιήσεις» Ταμείων στις κύριες συντάξεις, κατά τα πρότυπα του Ενιαίου Επικουρικού (ΕΤΕΑ), το οποίο όταν οι κανονισμοί του τεθούν σε λειτουργία θα οδηγηθούμε στην εξαέρωση των επικουρικών συντάξεων. Ολα τα σημάδια οδηγούν στην επίσπευση του νέου μοντέλου ασφάλισης που ψηφίστηκε το 2010 με τους νόμους 3863 (για ιδιωτικό τομέα) και 3865 (δημόσιο) με τους οποίους οι κύριες συντάξεις κόβονταν στη μέση, προϋπόθεση για πλήρη σύνταξη ήταν τα 40 χρόνια εργασίας και ασφάλισης και εισάγονταν ο θεσμός της «βασικής σύνταξης» των 360 ευρώ και αυτή υπό προϋποθέσεις.

Με οδηγό τις ανατροπές του 2010

Εδώ αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι με τους δύο αυτούς νόμους του 2010 τέθηκαν οι βάσεις για τη μεγαλύτερη ανατροπή σε βάρος της Δημόσιας Κοινωνικής Ασφάλισης, τον τελευταίο μισό αιώνα, αφού άλλαζε άρδην όλα τα δεδομένα. Πίσω από το ευφυολόγημα της «βασικής σύνταξης» ή της «εθνικής σύνταξης» όπως είχε πλασαριστεί από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ κρύβονται ανατροπές που θα πληρώσουν ακριβά οι εργαζόμενοι και από ό,τι φαίνεται πολύ νωρίτερα απ' ό,τι αναμένονταν. Ετσι ο υπολογισμός της σύνταξης στο νέο σύστημα αλλάζει προς το χειρότερο, αφού ο συντάξιμος μισθός θα είναι ο μέσος όρος των αποδοχών όλου του εργάσιμου βίου, αντί της τελευταίας καλύτερης πενταετίας (ΙΚΑ) που ισχύει σήμερα. Και μόνο αυτή η αλλαγή είναι αρκετή για να κατακρημνίσει τις συντάξεις, αφού ο συντάξιμος μισθός θα μειωθεί μέχρι και 40%. Το δεύτερο χτύπημα επέρχεται μέσω της μείωσης του συντελεστή αναπλήρωσης από το 2% κάθε χρόνο στο 1,2% μέσο ποσοστό αναπλήρωσης. Αυτό σημαίνει ότι το ποσοστό αναπλήρωσης από το 70% στην 35ετία θα μειωθεί στο 48% στην 40ετία ως μέσος όρος.

Το προνοιακό επίδομα των 360 ευρώ θα δίνεται μετά το 67ο έτος (μετά τον νόμο 4093/2012 ) και μόνο σε όσους πληρούν τα «εισοδηματικά κριτήρια» που θα θέτει κάθε φορά η κυβέρνηση και αφού αυτό είναι συμβατό με «τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών». Ετσι σε καμία περίπτωση τα 360 ευρώ της βασικής δεν θα αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της συνολικής σύνταξης που θα αποδίδεται όπως αρχικά υποστήριζαν οι νομοθέτες. Στην πραγματικότητα, η συμμετοχή του κράτους στη χρηματοδότηση του συστήματος περιορίζεται σε αυτό το προνοιακό επίδομα, δε θα δίνει ούτε ευρώ για τις συντάξεις. Στην πράξη, καταργείται και η τριμερής χρηματοδότηση της Ασφάλισης. Η επίσπευση στην εφαρμογή όλων των παραπάνω φαίνεται ότι θα είναι το επόμενο βήμα που ετοιμάζει η συγκυβέρνηση.

Και βέβαια όλα τούτα δεν είναι απόρροια ούτε του μνημονίου, ούτε ελληνική πρωτοτυπία. Είναι η εφαρμογή και στη χώρα μας του πλαισίου που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η πατέντα είναι Ευρωενωσιακή

Με την «Πράσινη Βίβλο για τις συντάξεις», η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα τον Ιούλη του 2010 ρητά ορίζονταν πως:

«Επειτα από μια δεκαετία μεταρρυθμίσεων που άλλαξαν τα συνταξιοδοτικά συστήματα των περισσότερων κρατών - μελών, υπάρχει τώρα η ανάγκη να αναθεωρηθεί ριζικά το πλαίσιο της ΕΕ».

Γιατί, όμως, υπήρχε και υπάρχει η αναγκαιότητα για αναθεώρηση του πλαισίου και μάλιστα ριζική; Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την «Πράσινη Βίβλο» ομολογούσε πως: «Τα συνταξιοδοτικά συστήματα αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα των χρηματοοικονομικών αγορών, και ο σχεδιασμός τους μπορεί να προωθήσει ή να παρακωλύσει την ελεύθερη κυκλοφορία του εργατικού δυναμικού ή του κεφαλαίου». Κατά συνέπεια, οι ανατροπές στην Κοινωνική Ασφάλιση δεν ήταν κάποια ιδιοτροπία, δεν ήταν ούτε αποκλειστικά «εθνική πολιτική», αλλά ήταν και είναι αναπόσπαστο τμήμα της Ευρωενωσιακής πολιτικής και των βασικών της στρατηγικών επιλογών. Γι' αυτό και οι νέες «συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις» που προβλέπει η Βίβλος θα πρέπει να «συμμορφωθούν» και με τη «στρατηγική "Ευρώπη 2020"».

Η απαρίθμηση που κάνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο για τις συντάξεις είναι ακριβώς οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν και θα συνεχίζουν να εφαρμόζονται και το επόμενο διάστημα και στη χώρα μας, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι πρόκειται για κοινή «ευρωπαϊκή συνταγή». Οριζε λοιπόν η ΕΕ το 2010:

• «Ενθάρρυνση» περισσότερων ανθρώπων να εργάζονται περισσότερο και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, προκειμένου να αποκτήσουν τα ίδια δικαιώματα που είχαν πριν: αύξηση των ορίων ηλικίας για τη συνταξιοδότηση.
• «Ανταμοιβή» όσων συνταξιοδοτούνται αργότερα και «τιμωρία» όσων συνταξιοδοτούνται νωρίτερα από το κανονικό όριο ηλικίας.
• Υπολογισμός των συνταξιοδοτικών παροχών με βάση το μέσο όρο των αποδοχών ολόκληρου του εργασιακού βίου και όχι με βάση τις αποδοχές των καλύτερων ετών.
• Κατάργηση ή περιορισμός των δυνατοτήτων πρόωρης συνταξιοδότησης. Λήψη μέτρων στην αγορά εργασίας για να ενθαρρύνονται - και να έχουν τη δυνατότητα - οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας να παραμένουν στην αγορά εργασίας.
• Μείωση του μεριδίου των δημόσιων διανεμητικών συντάξεων στη συνολική συνταξιοδοτική δαπάνη δίνοντας ενισχυμένο ρόλο σε συμπληρωματικά προχρηματοδοτούμενα ιδιωτικά συστήματα, δηλαδή ανάπτυξη της ιδιωτικής ασφάλισης σε βάρος της δημόσιας.

Σε αυτό το δρόμο, ανεβάζοντας ταχύτητα, συνεχίζουν να κινούνται και οι ελληνικές κυβερνήσεις, κάτι για το οποίο δεν πρέπει να υπάρχει η παραμικρή αυταπάτη σε εργαζόμενους και συνταξιούχους.

Γ.ΖΑΧ.