«ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΥ ΑΚΡΟΑΤΗΡΙΟΥ»

«Δημιουργώντας» πελατεία για τα «πολιτιστικά προϊόντα»

«Οργασμός» σχεδίων στον πολιτιστικό τομέα επικρατεί στην ΕΕ στο πλαίσιο του στόχου για πλήρη εμπορευματοποίηση του πολιτισμού

Μπορεί ο Παρθενώνας να μην περιλαμβάνεται (ακόμα;)
 στον κατάλογο των παραχωρήσεων
(περιλαμβάνονται όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι γύρω της Ακρόπολης),
η εικόνα είναι συμβολική του
πώς αντιλαμβάνεται την «αξιοποίηση»
της πολιτιστικής κληρονομιάς η κυβέρνηση

Γραφει ο Γρηγόρης ΤΡΑΓΓΑΝΙΔΑΣ

Αξιοσημείωτη, αν μη τι άλλο, είναι η έντονη κινητικότητα που δείχνει το τελευταίο διάστημα η ΕΕ στον πολιτιστικό τομέα. Στις 26 Σεπτέμβρη η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τη στρατηγική «Ωθηση στους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας για την οικονομική μεγέθυνση και την απασχόληση στην ΕΕ».
Ως εμφανιζόμενος στόχος ήταν «η αύξηση του εξαγωγικού δυναμικού αυτών των τομέων αλλά και η μεγιστοποίηση των δευτερογενών οφελών τους για άλλους τομείς, όπως η καινοτομία, οι ΤΠΕ (σ.σ. Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνίας) και η αστική ανάπλαση». Η στρατηγική ζητά «τη λήψη μέτρων για την προώθηση της ανάπτυξης δεξιοτήτων, την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, την προώθηση νέων επιχειρηματικών μοντέλων, την ανάπτυξη ακροατηρίου, την πρόσβαση σε διεθνείς αγορές και τη βελτίωση των συνδέσμων με άλλους τομείς». Οπως σημείωνε ο «Ρ», πρόκειται ουσιαστικά για ένα «εργαλείο» εφαρμογής του αντεργατικού «Συμφώνου για την ανάπτυξη και την απασχόληση», που υιοθετήθηκε τον περασμένο Ιούλη από τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, στον πολιτιστικό τομέα.

Ελάχιστες βδομάδες αργότερα, στις 16 και 17 Οκτώβρη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε τα σχέδιά της για τη «διεύρυνση του ακροατηρίου για τα πολιτιστικά προϊόντα». Δηλαδή... για την ανάπτυξη της «πολιτιστικής» «πελατείας». Βέβαια, η Επιτροπή το έθεσε πιο «κομψά», παρουσιάζοντας τα σχέδια αυτά ως απόπειρα «να τεθούν τα ακροατήρια αλλά και οι καλλιτέχνες στο επίκεντρο του νέου προγράμματος Δημιουργική Ευρώπη για τους τομείς του πολιτισμού και της δημιουργίας».
Η «διεύρυνση του ακροατηρίου» είναι για τα μονοπώλια του πολιτιστικού τομέα πολύ σημαντική. Μάλιστα, η ΕΕ λέει ότι «θα αποτελέσει βασικό στοιχείο των σχεδίων που θα λάβουν υποστήριξη από το προτεινόμενο ευρωπαϊκό ταμείο ύψους 1,8 δισ. ευρώ, το οποίο θα περιλαμβάνει και θα ενισχύει τα υφιστάμενα προγράμματα "Πολιτισμός" και MEDIA (κινηματογράφος) και θα προσφέρει ένα πρόγραμμα εγγύησης δανείων για την υποστήριξη της τραπεζικής δανειοδότησης των ΜΜΕ (σ.σ. μικρομεσαίων επιχειρήσεων) στους τομείς του πολιτισμού».
Γιατί, όμως, η ΕΕ δίνει τόσο μεγάλη σημασία; Επειδή ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη του πνευματικού επιπέδου των λαών; Φυσικά όχι. Η κ. Ανδρούλλα Βασιλείου, επίτροπος Εκπαίδευσης και Πολιτισμού της ΕΕ, δήλωσε σχετικά:

«Πρέπει να κάνουμε περισσότερα για να φέρουμε το κοινό κοντά στον ευρωπαϊκό πολιτισμό και για να προστατέψουμε την πολυμορφία. Για να είμαστε αποτελεσματικοί πρέπει να βοηθήσουμε τους καλλιτέχνες και άλλους επαγγελματίες να προσεγγίσουν νέα ακροατήρια, στις χώρες τους αλλά και έξω από αυτές, να επαναξιολογήσουν τη σχέση τους με υφιστάμενα ακροατήρια και να διαφοροποιήσουν ακροατήρια. Αν θέλουμε να φέρουμε νεότερα σε ηλικία ακροατήρια κοντά στον πολιτισμό πρέπει να σκεφτούμε νέους τρόπους για να το επιτύχουμε. Αν δεν εξετάσουμε αυτό το θέμα σοβαρά κινδυνεύουμε να υπονομεύσουμε την πολιτιστική μας πολυμορφία και τα οφέλη που έχει αυτή για την οικονομία και την κοινωνική ενσωμάτωση».

Ενίσχυση των μονοπωλιακών κερδών και της χειραγώγησης των λαϊκών συνειδήσεων

 

Αυτό ενδιαφέρει λοιπόν την ΕΕ: Οχι μόνο η αύξηση της κερδοφορίας από τον πολιτιστικό τομέα, αλλά και η «κοινωνική ενσωμάτωση», γνωστή και ως «κοινωνική συνοχή» ή «κοινωνική ειρήνη». Δηλαδή, η ιδεολογική χειραγώγηση των λαών ώστε να «καταπιούν» «αμάσητη» την επίθεση εναντίον τους από το κεφάλαιο που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.

Ολα αυτά, φυσικά, δεν είναι καινούρια. Πάντα το σύστημα χρησιμοποιούσε τον πολιτισμό και για ιδεολογική χειραγώγηση. Ομως, οι πρόσφατες απανωτές ανακοινώσεις της Επιτροπής για το εργασιακό και «πελατειακό» κομμάτι του πολιτιστικού τομέα δείχνουν ότι η ΕΕ θέλει να «κλείνει» άμεσα ανοιχτά ζητήματα που αφορούν στον πλήρη έλεγχο της καλλιτεχνικής δημιουργίας από τα μονοπώλια, στη μετατροπή των δημιουργών σε υπαλλήλους τους, των θεατών σε «καταναλωτές» «πολιτιστικών προϊόντων».

Ενα από τα βασικά εργαλεία για τη «διεύρυνση ακροατηρίου» είναι οι ευρωπαϊκές «Πολιτιστικές Πρωτεύουσες». Για την ΕΕ, οι «Πολιτιστικές Πρωτεύουσες» «επισημαίνουν» την «πολυμορφία του ευρωπαϊκού πολιτισμού» και τον «αντίκτυπο των έξυπνων πολιτιστικών επενδύσεων για τη βιώσιμη ανάπτυξη πόλεων». Βέβαια, πρόκειται για θεσμό που αντανακλά την αντιδραστική ουσία της ΕΕ και του ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Το καλοκαίρι του 2005 τέθηκαν οι βάσεις για ακόμη πιο ασφυκτικό ιδεολογικοπολιτικό πλαίσιο, από το υπάρχον ήδη αντιδραστικό, για τις «Πολιτιστικές Πρωτεύουσες». H Ευρωπαϊκή Επιτροπή «πρότεινε» τότε νέα διαδικασία επιλογής των Πολιτιστικών Πρωτευουσών με «σαφέστερα» κριτήρια, αυξάνοντας την «έμφαση σε μια ευρωπαϊκή διάσταση» του θεσμού. Δηλαδή, στην ικανοποίηση της ευρωπαϊκής κεφαλαιοκρατικής επιταγής για «ενιαία ευρωπαϊκή ταυτότητα».
H Επιτροπή εκτιμούσε τότε ότι «οι νέοι κανόνες αντιπροσωπεύουν έναν ισορροπημένο συμβιβασμό μεταξύ των συμφερόντων των κρατών - μελών στο κεφάλαιο του πολιτισμού και της ανάγκης να υπάρξει μια ισχυρή ευρωπαϊκή διάσταση». Ο νέος κανονισμός ενισχύει το «ανταγωνιστικό στοιχείο της διαδικασίας επιλογής» μεταξύ των πόλεων (σ.σ. ποιος θα είναι περισσότερο «ευρωπαϊστής») και «αυξάνει το ρόλο της επιτροπής επιλογής».

Το αποτέλεσμα των παραπάνω ήταν να ανακηρυχθεί το... Τάλιν της Εσθονίας «Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης» για το 2011! Θυμίζουμε ότι πρόκειται για την πρωτεύουσα ενός κράτους που θεωρεί τους συνεργάτες των ναζί ...«μαχητές» της «ελευθερίας»...
Τέλος, με αφορμή τη συνάντηση για τη «διεύρυνση ακροατηρίου» στον πολιτιστικό τομέα, η Επιτροπή έδωσε και πιο συγκεκριμένα στοιχεία για το νέο αντιδραστικό της πρόγραμμα με την επωνυμία «Δημιουργική Ευρώπη», για την «ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας αυτών των τομέων και για την προώθηση», υποτίθεται, της «πολιτιστικής πολυμορφίας». Η Επιτροπή προβλέπει συνολικό προϋπολογισμό 1,8 δισ. ευρώ για τη «Δημιουργική Ευρώπη», για την περίοδο 2014 - 2020, ποσό που αντιστοιχεί σε αύξηση 37% σε σύγκριση με τα τωρινά επίπεδα χρηματοδότησης. Το πρόγραμμα, λοιπόν, «θα υποστηρίξει 8.000 πολιτιστικές οργανώσεις και θα δώσει τη δυνατότητα σε 300.000 καλλιτέχνες, επαγγελματίες από το χώρο του πολιτισμού και στα έργα τους να προβληθούν πέραν των συνόρων τους και να αποκτήσουν διεθνή εμπειρία. Επίσης, θα παρέχει χρηματοδότηση για τη μετάφραση άνω των 5.000 βιβλίων».

 

Και συγκέντρωση και συγκεντροποίηση του κεφαλαίου

 

Θυμίζουμε ότι με τη «Δημιουργική Ευρώπη» η ΕΕ στοχεύει αποκλειστικά στη στήριξη της «πολιτιστικής» αγοράς και, κατ' επέκταση, χρηματοδοτεί τη διαδικασία συγκέντρωσης και συγκεντροποίησης κεφαλαίου και στον πολιτιστικό τομέα. Αυτό ουσιαστικά «λέει», εξηγώντας το λόγο της συνένωσης των υφιστάμενων προγραμμάτων «Πολιτισμός», «MEDIA» και «MEDIA Mundus» σε ένα πρόγραμμα (σ.σ. οι υπογραμμίσεις δικές μας): «Οι εν λόγω τομείς αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις, όπως τον κατακερματισμό της αγοράς που απορρέει από την πολιτισμική και γλωσσική πολυμορφία, την παγκοσμιοποίηση και την ψηφιοποίηση, καθώς και σοβαρές δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε εμπορική δανειοδότηση. Επιπλέον, έχουν παρόμοιες ανάγκες ως προς την (...) ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους, ώστε να συμβάλουν στην απασχόληση και στην ανάπτυξη». Ετσι, «η Δημιουργική Ευρώπη απαντά σ' αυτή την ανάγκη με μια πιο στρατηγική προσέγγιση και σχεδιάζει να πραγματοποιήσει επενδύσεις στους τομείς όπου ο αντίκτυπος θα είναι μεγαλύτερος».

Επίσης, μέσω της δημιουργίας «μηχανισμού χρηματικών εγγυήσεων» προς τις τράπεζες, θα τους στέλνει πελατεία με αφορμή τη χρηματοδότηση των... «πολιτιστικών» τους «επιχειρήσεων»...