Grover Furr - Οι αποδείξεις για την συνεργασία του Τρότσκι με τη Γερμανία και την Ιαπωνία (Πέμπτο μέρος)

Από το Lenin Reloaded

[παραλείπονται οι σελίδες 26 (μέση) ως 35 (τέλος)]. 

Το ψέμμα του Τρότσκι 

Η εισαγωγή στην αναφορά της Επιτροπής Ντούι [Dewey Commision], η οποία συνήλθε το 1937 για να εξετάσει τις κατηγορίες ενάντια στον Τρότσκι, δηλώνει:

Εάν ο Λέον Τρότσκι είναι ένοχος των πράξεων για τις οποίες κατηγορείται, τότε καμία καταδίκη δεν μπορεί να είναι αρκετά αυστηρή.

Ο Τρότσκι αρνήθηκε ότι συνεργάστηκε με τη Γερμανία ή την Ιαπωνία, όπως κατηγορήθηκε πως έκανε στις δίκες του 1937 και 1938 από πολλούς από τους άλλους κατηγορουμένους. Σήμερα ξέρουμε όμως γνωρίζουμε πως είπε ψέμματα στην πολύ φιλική Επιτροπή Ντούι το 1937 για άλλα θέματα, πολύ λιγότερο σοβαρά.

Στη βάση της έρευνάς του στα έγγραφα Τρότσκι, στη Houghton Library του Harvard, o J. Arch Getty επεσήμανε το 1986 πως ο Τρότσκι είχε γραπτή επαφή με τους υποστηρικτές του τουλάχιστον το 1932:

Την περίοδο των δικών της Μόσχας, ο Τρότσκι αρνήθηκε πως είχε οποιαδήποτε επικοινωνία με τους κατηγορουμένους από τότε που έφυγε σε εξορία το 1929. Είναι όμως πλέον σαφές πως το 1932 είχε στείλει μυστικές προσωπικές επιστολές στους πρώην ηγέτες της αντιπολίτευσης Καρλ Ράντεκ, Γκ. Σοκολνίκοφ, Ε. Πρεομπαζένσκι, και άλλους. Αν και το περιεχόμενο αυτών των επιστολών είναι άγνωστο, μοιάζει λογικό να θεωρήσουμε ότι αφορούσαν απόπειρες να πείσει τους παραλήπτες να επιστρέψουν στην αντιπολίτευση. J Arch Getty, "Ο Τρότσκι στην εξορία", Soviet Studies 39.1 (Ιανουάριος 1986), σ. 27-28.

Ο Getty συνέχισε με λεπτομέρεις για έναν άλλο σύνδεσμο του Τρότσκι, τον Ε.Σ Γκόλτσμαν, "πρώην τροτσκιστή και τότε σοβιετικό αξιωματούχο", οι οποίες πιστοποιούνται από τα ίδια έγγραφα.

Είτε ο ίδιος ο Τρότσκι είτε ένας από τους γραμματείς του μπήκε στον κόπο να αποκρύψει τις συνδέσεις αυτές. Σε ό,τι αφορά τις προσωπικές επιστολές ο Getty έγραψε:

Σε αντίθεση με σχεδόν όλες τις άλλες επιστολές του Τρότσκι (ακόμα και τις πιο ευαίσθητες), δεν υπάρχουν αντίγραφα αυτών των επιστολών στην συλλογή εγγράφων του Τρότσκι. Φαίνεται πιθανό ότι αφαιρέθηκαν από την συλλογή κάποια στιγμή. Απομένουν μόνο οι αποδείξεις αποστολής του ταχυδρομείου. Στην δίκη του το 1937, ο Καρλ Ράντεκ κατέθεσε ότι είχε λάβει μια επιστολή από τον Τρότσκι με "οδηγίες για τρομοκρατία", αλλά δεν γνωρίζουμε αν η εν λόγω επιστολή είναι ανάμεσα σ' αυτές.

Ο γνωστός γάλλος τροτσκιστής ερευνητής Broué, ο οποίος επίσης μελέτησε τα έγγραφα και παραδέχτηκε τα ψεύδη του Τρότσκι, τα εξηγεί ως προσπάθεια να αρνηθεί κάθε βασιμότητα στις "σταλινικές" κατηγορίες εναντίον του στις δίκες της Μόσχας, καθώς και να προστατέψει άλλους υποστηρικτές του που δεν είχαν ακόμα αποκαλυφθεί στην ΕΣΣΔ. Από την οπτική του Τρότσκι αυτό είναι απόλυτα λογικό. Γιατί να δώσει στον Στάλιν επιπρόσθετα πυρά στον πόλεμο εναντίον του;

Για τον ιστορικό όμως, σημαίνει πως οι αρνήσεις του Τρότσκι, όχι μόνο για την ύπαρξη καν του μπλοκ συμμαχίας, αλλά και για κάθε κατηγορία, δεν μπορούν να εκληφθούν απλώς ως αυταπόδεικτες αλήθειες. Όπως σημειώνει σε άλλο σημείο ο Getty:

Το ζήτημα εδώ είναι ότι ο Τρότσκι είπε ψέμματα...Είχε καλούς λόγους να πει ψέμματα. Αλλά αυτό που είπε δεν ήταν η αλήθεια. Δεν ήταν "αντικειμενικό." Όπως και οι σταλινικοί, ο Τρότσκι προερχόταν από την πραγματιστική, ωφελιμιστικής σχολή των Μπολσεβίκων, η οποία έβαζε τις ανάγκες του κινήματος πάνω απ' την αντικειμενική αλήθεια. Getty, http://tinyurl.com/getty-trotsky-lied

Δεν παραθέτουμε αυτή την πηγή για να "κατηγορήσουμε" τον Τρότσκι για το ψέμμα του. Το να λες ψέμματα είναι βασική τακτική όταν εμπλέκεσαι σε αδήλωτη δραστηριότητα [clandestine activity]. Το να απαιτήσουμε ότι οι πολιτικοί δράστες που βρίσκονται σε καταστάσεις ζωής ή θανάτου "πρέπει να λένε την αλήθεια" βάσει κάποιας αφηρημένης αφοσίωσης σε έναν ιδεαλιστικό κώδικα συμπεριφοράς θα ήταν απλή υποκρισία. Μάλλον, το γεγονός ότι ο Τρότσκι είπε ψέμματα --στην περίπτωση αυτή αποδεδειγμένα και πιθανά σε άλλες περιπτώσεις όπου δεν μπορούμε να το αποδείξουμε-- θα πρέπει απλώς να μας υπενθυμίσει ότι πρέπει να βάλουμε στην άκρη τις οποιεσδήποτε αρνήσεις εκ μέρους του Τρότσκι ή οποιουδήποτε αντιπολιτευόμενου.

[παραλείπεται τμήμα της σελίδας 37 και η αρχή της σελίδας 38] 

Η φαλκίδευση του αρχείου Τρότσκι 

Γνωρίζουμε επίσης ότι έχει υπάρξει πρακτική φαλκίδευσης του τι έκανε ο Τρότσκι, η οποία έφτασε ως τα ίδια τα έγγραφά του. Ο Getty επεσήμανε ότι η αλληλογραφία ανάμεσα τον Τρότσκι τους αντιπολιτευόμενους στην ΕΣΣΔ έχει προφανώς αφαιρεθεί από την συλλογή εγγράφων του Τρότσκι στο Χάρβαρντ κάποια στιγμή πριν αυτή ανοίξει για τους ερευνητές τον Ιανουάριο του 1980. Τόσο ο Broué όσο και ο Getty σημειώνουν ότι ο γραμματέας του Τρότσκι Jan van Heijenoort υπενθύμισε στον Τρότσκι και στο γιο του Λεόν Σέντοφ την αλληλογραφία του πρώτου για το μπλοκ συμμαχίας στην περίοδο της ακροαματικής διαδικασίας της Επιτροπής Ντούι. Όπως σημειώσαμε πιο πάνω, ο Τρότσκι επέλεξε να πει ψέμματα για το θέμα. Ο van Heijenoort, ο οποίος πέθανε μόλις το 1986, εργάστηκε πάνω στα έγγραφα του Τρότσκι και έδωσε συνέντευξη στους New York Times σχετικά (8 Ιανουαρίου 1980, σελ. Α14). Όμως ούτε εκεί ούτε στα απομνημονεύματά του αποκαλύπτει ποτέ ότι είχε προσωπική γνώση πως ο Τρότσκι (και ο Σέντοφ) είπαν ψέμματα στην Επιτροπή Ντούι.

Ο Isaac Deutscher είχε επίσης ειδική πρόσβαση στα έγγραφα Τρότσκι από τη χήρα Τρότσκι ώστε να μπορεί να γράψει τη διάσημη τρίτομη βιογραφία του. Ο Deutscher δεν αποκάλυψε την ύπαρξη του μπλοκ συμμαχίας δεξιών και Τροτσκιστών, ούτε της επιστολής του van Heijenoort. Όμως είχε πρότερη πρόσβαση στο ίδιο "κλειστό" αρχείο που ο Getty μελέτησε πολύ αργότερα. Είναι λογικό να συμπεράνουμε πως ο Deutscher είδε τα ίδια στοιχεία που είδε και ο Getty και γνώριζε και ο ίδιος ότι ο Τρότσκι είχε πει ψέμματα στην Επιτροπή Ντούι, επέλεξε όμως να μην το αποκαλύψει.

Τα δύο άτομα που είναι πιθανότερο να "εκκαθάρισαν" τα αρχεία του Τρότσκι από τις επιστολές των υποστηρικτών του στην ΕΣΣΔ είναι οι Deutscher και van Heijenoort. Η σύζυγος του Τρότσκι είχε επίσης πρόσβαση. Αλλά τουλάχιστο μια πολύ προσωπική επιστολή του Τρότσκι προς τη σύζυγό του παραμένει στα αρχεία -- και είναι κάτι που η σύζυγός του θα ήταν αναμενόμενο να αφαιρέσει. Όπως και να 'χει, είναι σαφές ότι ο van Heijenoort απέκρυψε τις επαφές του Τρότσκι με τους υποστηρικτές του στην ΕΣΣΔ. Είτε ο van Heijenoort, είτε ο Deutscher, είτε πιθανώς κάποιος άλλος υπερασπιστής της μνήμης του Τρότσκι με σπάνια και προνομιακή πρόσβαση, φαλκίδευσε ενσυνείδητα το αρχείο.

Αυτό μας κάνει διπλά περίεργους για το τι υπήρχε στις επιστολές αυτές από τον Τρότσκι προς την αντιπολίτευση που προκάλεσε την αφαίρεσή τους, εφόσον ο Getty βρήκε μόνο τις αποδείξεις αποστολής τους. Το ερώτημα παραμένει: τι πληροφορίες σε αυτές τις επιστολές στους υποστηρικτές του στην ΕΣΣΔ θα ήταν τόσο ευαίσθητες ώστε άτομα πιστά στον Τρότσκι να ένιωσαν την ανάγκη να τις αφαιρέσουν ενώ άφηναν ήσυχο ευαίσθητο προσωπικό υλικό; Η λογική απάντηση θα ήταν: ευαίσθητο πολιτικό υλικό. Αλλά αυτό δεν θα μπορούσε να είναι απλώς αποδείξεις πως ο Τρότσκι διατηρούσε επαφή με τους υποστηρικτές του στην ΕΣΣΔ. Αυτές οι αποδείξεις παραμένουν στο αρχείο. Με τα λόγια του Getty:

Η αντζέντα διευθύνσεων του Σέντοφ περιείχε τις διευθύνσεις Τροτσκιστών στην ΕΣΣΔ. Έγγραφα Τρότσκι 15741. Το τμήμα αλληλογραφίας στην εξορία των εγγράφων Τρότσκι περιέχει αντίγραφα τέτοιων επιστολών.

Έτσι, οι υποστηρικτές του Τρότσκι που είχαν πρόσβαση στα έγγραφα της συλλογής δεν ένιωσαν ότι το υλικό αυτό ήταν πολιτικά ευαίσθητο ώστε να αποκρυφθεί. Τι θα ήταν;  Στην κορυφή της λίστας θα ήταν: υλικό που επιβεβαίωνε τις κατηγορίες εναντίον του Τρότσκι στις δίκες της Μόσχας. Τέτοιο υλικό θα κατέστρεφε ανεπιστρεπτί τη φήμη του Τρότσκι ενώ θα δικαιολογούσε στα μάτια πολλών, την καταστολή των τελών της δεκαετίας του 1930 και κατά συνέπεια τον Στάλιν. Τέτοιου είδους στοιχεία θα απειλούσαν να ξεθεμελιώσουν τον Τροτσκισμό. 

Το ξενοδοχείο "Μπρίστολ" 

Οι μάρτυρες της Επιτροπής Ντούι κατέθεσαν επίσης ότι δύο περαιτέρω δηλώσεις που έγιναν από κατηγορούμενους της δίκης της Μόσχας ήταν αποδείξιμα ψευδείς: η δήλωση περί ξενοδοχείου "Μπρίστολ" και η δήλωση περί μυστικής πτήσης του Πιατάκοφ στο Όσλο. Στην δίκη του Αυγούστου του 1936, ο κατηγορούμενος E.Σ Γκόλτσμαν ισχυρίστηκε πως τον Νοέμβριο του 1932 είχε συναντηθεί με τον Σέντοφ στο ξενοδοχείο Μπρίστολ της Κοπεγχάγης. Ο Άλμπερτ Γκόλντμαν, δικηγόρος του Τρότσκι στην ακροαματική διαδικασία της Επιτροπής Ντούι, είπως πως το ξενοδοχείο Μπρίστολ είχε καεί το 1917.

Τώρα, αμέσως μετά την δίκη και κατά τη διάρκεια της δίκης, όταν έγινε η δήλωση, την οποία οι επίτροποι μπορούν να επαληθεύσουν, ήρθε μια αναφορά από τον σοσιαλδημοκρατικό Τύπο στην Δανία ότι δεν υπήρχε τέτοιο ξενοδοχείο στην Κοπεγχάγη. Ότι υπήρχε κάποτε ένα ξενοδοχείο με το όνομα Μπρίστολ, αλλά ότι κάηκε το 1917. Ο οδηγός Μπέντεκερ του 1917 περιλαμβάνει το όνομα του ξενοδοχείου. Αυτή ήταν η αναφορά του σοσιαλδημοκρατικού Τύπου της Δανίας, η οποία και έκανε τον γύρο του κόσμου.- Πέμπτη ημέρα της ακροαματικής διαδικασίας της Επιτροπής

Στην πραγματικότητα, το ξενοδοχείο Μπρίστολ δεν "κάηκε" το 1917 ή οποτεδήποτε άλλοτε αλλά έκλεισε το 1917. Το κτήριο όπου στεγαζόταν πουλήθηκε σε μια ασφαλιστική εταιρία η οποία το μετέτρεψε σε γραφεία. Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί ο Γκόλντμαν έκανε λάθος για αυτή τη λεπτομέρεια, μιας και τα γεγονότα ήταν τουλάχιστον το ίδιο προσβάσιμα στον ίδιο το 1937 όσο είναι και σε μας σήμερα.

Το γεγονός πως ο Γκόλτσμαν αναφέρθηκε σε ένα ξενοδοχείο το οποίο δεν υπήρχε πια έχει γίνει ευρέως αποδεκτό ως στοιχείο που αποδεικνύει ότι η κατάθεσή του κατασκευάστηκε από την NKVD και ήταν ψευδής και σε άλλα θέματα. Μια όμως πρόσφατη μελέτη του σουηδού Sven-Eric Holmstroem  απέδειξε ότι το 1932, μια μεγάλη ταμπέλα που έλεγε "Μπρίστολ" κρεμόταν αμέσως δίπλα σε είσοδο ξενοδοχείου. Η ταμπέλα του ίδιου του ξενοδοχείου, που βρισκόταν ψηλά και σε διαφορετική πλευρά του κτηρίου από ό,τι η είσοδος, ήταν πολύ λιγότερο ορατή. Θα ήταν φυσικό να έχει κανείς την εντύπωση ότι το όνομα του ξενοδοχείου ήταν όντως "Μπρίστολ" με δεδομένη την μεγάλη ταμπέλα ακριβώς δίπλα στην είσοδο. Όπως έδειξε ο Holmstroem, θα ήταν δύσκολο να σχηματίσει κανείς οποιαδήποτε άλλη εντύπωση.

Η έρευνα του Holmstroem μας προσφέρει επίσης τα καλύτερα στοιχεία πως ο Γκόλτσμαν έλεγε την αλήθεια. Η υπόθεση στην δίκη της Μόσχας ήταν ότι ο Γκόλτσμαν πήγε στο ξενοδοχείο Μπρίστολ, όπως κατέθεσε. Αν είχε καταστραφεί το ξενοδοχείο Μπρίστολ στην Κοπεγχάγη (ή αν είχε κλείσει) το 1917 και δεν είχε ξαναχτιστεί ποτέ, τότε ο Γκόλτσμαν δεν μπορούσε να είχε πάει εκεί το 1932. Αυτό οδήγησε πολλούς στην υπόθεση ότι ο Γκόλτσμαν είχε οδηγίες --πιθανότερα, είχε εξαναγκαστεί-- να πει ότι είχε πάει σ' αυτό το ξενοδοχείο.

Ο Holmstroem κατεδαφίζει αυτό το συμπέρασμα με πειστικότητα. Η NKVD δεν θα επινοούσε ποτέ το όνομα ενός ξενοδοχείου το οποίο είχε καταστραφεί το 1917 αλλά ήταν κατά σύμπτωση επίσης το όνομα ενός καφέ --του καφέ Μπρίστολ-- το οποίο είχε μια μεγάλη ταμπέλα δίπλα στην είσοδο ενός ξενοδοχείου απέναντι απ' τον σταθμό του τραίνου. Όπως δείχνει όμως ο Holmstroem αυτό είναι το είδος του λάθους που θα μπορούσε να κάνει ο Γκόλτσμαν -- ή οποιοσδήποτε άλλος.

Η είσοδος του Γκραντ Οτέλ της Κοπεγχάγης βρισκόταν ακριβώς δίπλα στο "Konditori" Μπρίστολ, που είχε μια μεγάλη ταμπέλα που έγραφε "Μπρίστολ." Ο Holmstroem εντόπισε φωτογραφίες της γωνίας που τραβήχτηκαν το 1929 και το 1931 και οι οποίες αποδεικνύουν το γεγονός πέραν πάσης αμφιβολίας. Η μόνη προφανής ταμπέλα κοντά στην είσοδο του ξενοδοχείου ήταν αυτή. Το καφέ και το ξενοδοχείο συνδεόντουσαν επίσης με εσωτερική δίοδο. Μπορεί κάλλιστα ο Γκόλτσμαν να μπήκε στο καφέ και να συνάντησε εκεί τον Τρότσκι και όχι στο λόμπι του ξενοδοχείου.

Περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα που γινόταν η ακροαματική διαδικασία, το καφέ μετακόμισε σε έναν μεγαλύτερο χώρο λίγο πιο κάτω απ' το ξενοδοχείο. Το ξενοδοχείο έβαλε μια πινακίδα νέον δίπλα στην είσοδό του. Γιατί; Η απάντηση μοιάζει πια προφανής χάρη στην έρευνα του Holmstroem. Δεν υπήρχε πλέον καμία ταμπέλα στην είσοδο ή κοντά την είσοδο του ξενοδοχείου και άρα και κανεένας τρόπος να φαίνεται πού είναι η είσοδος.

Ως το 1931 το Γκραντ Οτέλ Κοπεγχάγης ήταν πανσιόν όπου έμεναν μακροχρόνιοι ενοικιαστές. Δεν χρειαζόταν ταμπέλα--αυτοί που έμεναν εκεί ήξεραν πού είναι η είσοδος και η πανσιόν δεν χρειαζόταν να προσελκύει πελάτες απ' το δρόμο. Απ' το 1931 ως το 1936 η είσοδος έμεινε χωρίς ταμπέλα αλλά ακριβώς δίπλα ήταν η μεγάλη ταμπέλα "Μπρίστολ" του καφέ, ενώ η είσοδος του καφέ ήταν λίγα εκατοστά πιο κει. Θα είχε μικρή σημασία αν ένας πελάτης ξενοδοχείου έμπαινε στο καφέ, εφόσο θα μπορούσε να πάει μέσα από την εσωτερική του πόρτα στο λόμπι του ξενοδοχείου. Θα μπορούσε ακόμα να αγοράσει καφέ ή γλυκό. Μόνο όταν μετακόμισε το καφέ σε μεγαλύτερο χώρο χρειάστηκε το ξενοδοχείο να σηματοδοτήσει την είσοδό του, και τότε ήταν που ανέβηκε η ταμπέλα νέον.

Ο Holmstroem έδειξε επίης ότι οι βασικοί μάρτυρες της Επιτροπής Ντούι σχετικά με το ζήτημα "Μπρίστολ", το ζεύγος Φιλντ, είπαν ενσυνείδητα ψέμματα πως πήγαν στο καφέ το 1932 και πως τότε δεν βρισκόταν δίπλα στο ξενοδοχείο. Ήταν δίπλα στο ξενοδοχείο το 1932 και μετακόμισε το 1937 -- όταν γινόταν η ακροαματική διαδικασία της Επιτροπής Ντούι.

Έτσι, ο Γκόλτσμαν έλεγε αλήθεια για το "Ξενοδοχείο Μπρίστολ". Το λάθος που έκανε --το ότι μπέρδεψε το όνομα του ξενοδοχείου με αυτό του καφέ που η ταμπέλα του βρισκόταν δίπλα στην είσοδο και είχε κοινή δίοδο με το λόμπι του ξενοδοχείου-- θα πρέπει να 'γινε από πολλούς την περίοδο εκείνη. Επιπλέον, σύμφωνα με την μαρτυρία του Γκόλτσμαν δεν έμεινε στο ξενοδοχείο. Απλώς συνάντησε εκεί τον Σέντοφ. Αν είχε μείνει εκεί θα είχε πάρει λογαριασμό. Αυτός θα είχε επάνω το όνομα του ξενοδοχείου και θα μπορούσε να εντυπώσει στη μνήμη του Γκόλτσμαν ότι το όνομα του ξενοδοχείου ήταν "Γκραντ Οτέλ" και όχι "Μπρίστολ". Αλλά σύμφωνα με την παραδοχή του ίδιου του Γκόλτσμαν στη δίκη δεν έμεινε εκεί και δεν πήρε ποτέ λογαριασμό.

Όπως όλοι οι πελάτες του ξενοδοχείου, ο Γκόλτσμαν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη δική του είσοδο ή την είσοδο του καφέ. Θα μπορούσε να μπει από την είσοδο του ξενοδοχείου, με την μεγάλη ταμπέλα "Μπρίστολ" δίπλα. Ή θα μπορούσε να μπει από την εσωτερική δίοδο ανάμεσα στο ξενοδοχείο και το καφέ και να έχει χρησιμοποιήσει την πόρτα του καφέ. Το ζήτημα είναι: η NKVD δεν θα "κατασκεύαζε" ποτέ αυτή την ιστορία.

Δεν μπορούμε να επαληθεύσουμε αν ο Γκόλτσμαν συνάντησε τον Τρότσκι, όπως ισχυρίζεται. Αλλά ο Holmstroem επαλήθευσε ότι ο Γκόλτσμαν έλεγε αλήθεια για το ξενοδοχείο. Περαιτέρω, γνωρίζουμε ότι στην πραγματικότητα ο Τρότσκι είχε επαφές με τον Γκόλτσμαν και αντιστρόφως, από τότε που ο Getty ανακάλυψε αυτές τις πληροφορίες στα έγγραφα Τρότσκι στο Χάρβαρντ. Το γεγονός ότι ο Γκόλτσμαν έλεγε αλήθεια για το ότι είχε επιστολογραφική επαφή με τον Τρότσκι, το οποίο πλέον επαληθεύεται, μαζί με την έρευνα του Holmstroem για την υπόθεση του ξενοδοχείου Μπρίστολ το κάνει πιθανότερο ο Γκόλτσμαν πράγματι να συνάντησε τον Τρότσκι. Αν δύο δηλώσεις από έναν κατηγορούμενο (Γκόλτσμαν) επαληθεύονται ανεξάρτητα η μία από την άλλη, αυτό κάνει τις άλλες δηλώσεις του, που δεν μπορούν να επαληθευθούν, περισσότερο αξιόπιστες. Και για τον ίδιο λόγο διαβρώνει περαιτέρω την αξιοπιστία του Τρότσκι.

Ο Holmstroem ανακάλυψε επίσης στοιχεία που δείχνουν ότι το ζήτημα της υποτιθέμενης πτήσης του Πιατάκοφ στο Όσλο για να συναντηθεί με τον Τρότσκι θα πρέπει να ξανα-ανοιχθεί. Όπως και να 'χει γνωρίζουμε πλέον ότι η Έστερ Φιλντ, η μάρτυρας του Τρότσκι στην Επιτροπή Ντούι, είπε ενσυνείδητα ψέμματα σχετικά με την τοποθεσία του Konditori Bristol και του Γκραντ Οτέλ Κοπεγχάγης. Είναι σίγουρο πως δεν το έκανε χωρίς την άδεια του Τρότσκι. Το πιθανότερο είναι να το έκανε κατόπιν δικής του απαίτησης· αλλιώς, πώς θα ήξερε ακριβώς ποια ψέμματα να πει; Και οι δύο Φιλντ ήταν στενά συνδεδεμένοι με τον Τρότσκι.

Μαζί με τα στοιχεία που αποκάλυψαν οι Getty και Broué ότι ο Τρότσκι είπε ενσυνείδητα ψέμματα στην Επιτροπή Ντούι σχετικά με το "μπλοκ συμμαχίας δεξιών και Τροτσκιστών", έχουμε ένα εδραιωμένο γεγονός: δεν είναι η κατάθεση της δίκης του Αυγούστου του 1936 αλλά η κατάθεση του Τρότσκι και των μαρτύρων του στην ακροαματική διαδικασία της Επιτροπής Ντούι που έχει αποδειχθεί ψευδής. Επιπλέον, η άρνηση του Τρότσκι πως είχε ανάμιξη στην συνμοωσία με Γερμανούς και Ιάπωνες δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή ως απόδειξη. Αυτό ήταν πάντα προφανές σε οποιονδήποτε αντικειμενικό μελετητή. Είναι αναμενόμενο τόσο ο αθώος όσο και ο ένοχος να διακηρύξουν την αθωότητά τους όταν κατηγορηθούν για ένα αδίκημα.

Μπορούμε τώρα να προχωρήσουμε στην μελέτη στοιχείων που όντως υφίστανται.

Μέρος Α'
Μέρος Β'
Μέρος Γ'
Μέρος Δ'
Μέρος Ε'
Μέρος ΣΤ'