Grover Furr - Οι αποδείξεις για την συνεργασία του Τρότσκι με τη Γερμανία και την Ιαπωνία (Πρώτο μέρος)

Από το Lenin Reloaded

Grover Furr

Οι αποδείξεις για την συνεργασία του Τρότσκι με τη Γερμανία και την Ιαπωνία

Cultural Logic, 2009

Μτφρ.: Lenin Reloaded

Αν ήταν να αναληφθεί μια αντικειμενική έρευνα για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, που να είναι ελεύθερη από ιδεολογικούς δογματισμούς, τότε πολλά θα άλλαζαν σε ό,τι αφορά την στάση μας απέναντι στα χρόνια εκείνα και στις προσωπικότητες της εποχής. Και αυτό θα ήταν μια "βόμβα" που θα δημιουργούσε κάποια προβλήματα...

Σχης Victor Alsknis, 2000 

Είναι βασικό για τους ιστορικούς να υπερασπίζονται το θεμέλιο της επιστήμης τους: την πρωταρχικότητα των αποδείξεων. Αν τα κείμενά τους είναι μυθοπλασίες, διότι με κάποια έννοια τέτοιες είναι, εφόσον είναι λογοτεχνικές συνθέσεις, το πρωτογενές υλικό για τις μυθοπλασίες αυτές είναι τα αποδείξιμα γεγονότα. Το αν υπήρχαν ναζιστικοί θάλαμοι αερίων ή όχι μπορεί να αποδειχθεί εμπειρικά. Και επειδή έχει αποδειχθεί, αυτοί που αρνούνται την ύπαρξή τους δεν γράφουν ιστορία, όποιες κι αν είναι οι αφηγηματικές τους τεχνικές.

Eric Hobsbawm, 1994, σ. 57. 

...μπορούμε να καταρρίψουμε ένα μύθευμα μόνο στον βαθμό που εξαρτάται από προτάσεις που μπορούν να αποδειχτούν εσφαλμένες.

Του ιδίου, σ. 60.

Η μελέτη αυτή ερευνά αποδείξεις ότι ο Λέον Τρότσκι πιθανόν να συνεργάστηκε  κατά τη δεκαετία του 1930 με γερμανούς ή/και ιάπωνες αξιωματούχους, είτε κυβερνητικούς είτε στρατιωτικούς.

Ο Τρότσκι κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε in absentia για αυτή τη συνεργασία στις τρεις δίκες της Μόσχας του 1936, 1937 και 1938. Ο Τρότσκι και ο γιός του Λεόν Σέντοφ ήταν απόντες κατηγορούμενοι και κεντρικές μορφές σε όλες αυτές τις δίκες. Ο ίδιος ο Τρότσκι διακήρυξε ότι οι κατηγορίες ήταν ψευδείς, αλλά ως το 1956 αυτές οι κατηγορίες είχαν ευρεία αν όχι καθολική αποδοχή. Τον Φεβρουάριο του έτους εκείνου, ο Νικήτα Χρουστσόφ έκανε την περίφημη "Μυστική Ομιλία" του στο 20ο συνέδριο του ΚΚΣΕ. Πέραν από άλλα τα οποία δεν θα μας απασχολήσουν εδώ, ο Χρουστσόφ υπονόησε, χωρίς να ισχυριστεί ανοιχτά, ότι τουλάχιστον κάποιοι από τους κατηγορούμενους σε εκείνες τις δίκες τιμωρήθηκαν αδίκως.

Στα επόμενα χρόνια, οι περισσότεροι από τους κατηγορούμενους, μαζί με χιλιάδες άλλους, "αποκαταστάθηκαν" και κηρύχθηκαν αθώοι. Κάτω από τους διαδόχους του Χρουστσόφ μεταξύ του 1965 και του 1985, το κύμα "αποκαταστάσεων" σχεδόν διακόπηκε. Κατόπιν, κατά τη διάρκεια της ηγεσίας Γκορμπατσώφ μεταξύ του 1985 και του τέλους της ΕΣΣΔ το 1991, ένα ακόμα μεγαλύτερο κύμα "αποκαταστάσεων" έλαβε χώρα. Σε κατοπινό σημείο της μελέτης θα συζητήσουμε για την ουσιαστικά πολιτική και όχι νομική φύση της "αποκατάστασης."

Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1980, σχεδόν όλοι οι κατηγορούμενοι των δικών της Μόσχας, μαζί με τους κατηγορούμενους της "Υπόθεσης Τουχατσέφσκι" του Μαϊου-Ιουνίου του 1937, και μαζί με πολλούς άλλους, είχαν κηρυχθεί αθώοι. Οι βασικές εξαιρέσεις ήταν μορφές όπως ο Γιεγκόντα και ο Γιεζόφ, οι δύο επικεφαλείς της NKVD που ήταν αναμφίβολα υπεύθυνοι για μαζική καταστολή, καθώς και πολλοί από τους υφισταμένους τους.

Οι Τρότσκι και Σέντοφ είναι σχεδόν οι μόνοι από την αντιπολίτευση εκτός NKVD που δεν έχουν "αποκατασταθεί." Αλλά η απόρριψη των κατηγοριών ενάντια στους συγκατηγορουμένους τους και οι διακηρύξεις πως όλες οι συνομωσίες ήταν κατασκευασμένες σημαίνουν ότι και αυτοί έχουν κηρυχθεί αθώοι στην πράξη αν και δεν έχουν νομικά "αποκατασταθεί."

Στο μεταξύ, υπάρχει ακαδημαϊκή συναίνεση για το γεγονός ότι οι δίκες της Μόσχας ήταν στημένες, ότι οι κατηγορούμενοι ήταν όλοι αθώα θύματα συνομωσιών, και ότι οι συνομωσίες για τις οποίες κατηγορήθηκαν οι ίδιοι ήταν επινοήσεις είτε της NKVD είτε του ίδιου του Στάλιν. Αυτή η συναίνεση είναι ένα συγκροτητικό στοιχείο του μοντέλου, ή του παραδείγματος, της Σοβιετικής ιστορίας που είναι κυρίαρχο στην ίδια τη Ρωσία και εκτός των συνόρων της. Όμως δεν έχουν ποτέ δημοσιευτεί σημαντικές αποδείξεις ότι οι δίκες ήταν στημένες ή ότι οι ομολογίες ήταν προϊόντα εξαναγκασμού. Την ίδια στιγμή, η τεράστια πλειοψηφία του ανακριτικού υλικού που σχετίζεται με τις δίκες παραμένει απόρρητη στη Ρωσία και δεν διατίθεται ούτε σε έμπιστους ερευνητές. 

Το σοβιετικό αρχείο "μιλά" 

Κατά τη διάρκεια της ύπαρξης της ΕΣΣΔ και κυρίως της ανόδου του Χρουστσόφ στην εξουσία το 1953 τα ντοκουμέντα που αφορούσαν τις δίκες της Μόσχας και την καταστολή των τελών της δεκαετίας του 1930 τα οποία δημοσιεύτηκαν και έγιναν διαθέσιμα στους ερευνητές των αρχείων ήταν ελάχιστα έως ανύπαρκτα. Ο Χρουστσόφ και οι επίσημα εγκεκριμένοι ιστορικοί και συγγραφείς έκαναν πολλές δηλώσεις για την περίοδο αυτοί αλλά ποτέ δεν έδωσαν πρόσβαση σε κανένα άλλο για τα στοιχεία που την αφορούσαν.

Ας δούμε ένα παράδειγμα. Σε ένα συνέδριο ιστορικών που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβρη του 1962, και μετά από πολλές παρουσιάσεις από ομιλητές που προωθούσαν την επίσημη γραμμή Χρουστσόφ για τα ζητήματα της σοβιετικής ιστορίας, ο οργανωτής του συνεδρίου και μέλος του Presidium Πιότρ Ποσπέλοφ είπε τα κάτωθι:

Ρωτούν οι φοιτητές εάν ο Μπουχάριν και οι άλλοι ήταν κατάσκοποι ξένων κυβερνήσεων, και τι τους συμβουλεύουμε να διαβάσουν. Μπορώ να δηλώσω πως είναι αρκετό να μελετήσουν προσεκτικά τα ντοκουμέντα του 22ου συνεδρίου του ΚΚΣΕ ώστε να μπορούν να πουν ότι ούτε ο Μπουχάριν, ούτε ο Ρίκοφ ήταν βέβαια κατάσκοποι ή τρομοκράτες (Vsesoiuznoe soveshcanie, σ. 298).

Αν και τα λόγια του Ποσπέλοφ ήταν κατά κυριολεξία ορθά, ωστόσο δημιουργούν εσφαλμένες εντυπώσεις. Στην δίκη του 1938, οι Μπουχάριν και Ρίκοφ δεν καταδικάστηκαν ως κατάσκοποι οι ίδιοι, αλλά για το ότι ήταν ηγέτες του "μπλοκ δεξιών και τροτσκιστών", το οποίο είχε πράγματι κατασκοπευτική δραστηριότητα. Παρόμοια, τόσο ο Μπουχάριν όσο και ο Ρίκοφ καταδικάστηκαν για τον προσηλυτισμό άλλων ώστε να διαπράξουν πράξεις βίας κατά τρίτων --η καλύτερη μετάφραση εδώ για τη λέξη "τρομοκρατία", που σημαίνει κάτι μάλλον διαφορετικό από ό,τι στα αγγλικά-- και όχι για το ότι διηνήργησαν οι ίδιοι τρομοκρατία. Επομένως τα λόγια του Ποσπέλοφ είναι σωστά με την έννοια που κατανοούν οι περισσότεροι αναγνώστες -- δηλαδή ότι "κατάσκοπος" είναι αυτός που κάνει ο ίδιος κατασκοπία, και "τρομοκράτης" αυτός ο οποίος διαπράττει ο ίδιος πράξεις βίας.

Αλλά ο Ποσπέλοφ μιλά εσφαλμένα στον βαθμό που επιθυμεί από το ακροατήριό του να δεχτεί πως οι ομολογίες τους και το πόρισμα εναντίον τους ήταν ψευδή. Περαιτέρω, το ζήτημα αφορούσε τον "Μπουχάριν και τους άλλους" --προφανώς όλους τους άλλους κατηγορούμενους της δίκης του 1938-- ενώ ο Ποσπέλοφ περιορίστηκε στο να απαντήσει μόνο για τους Μπουχάριν και Ρίκοφ.

Στο εδάφιο που ακολουθεί αμέσως μετά το πιο πάνω παράθεμα, ο Ποσπέλοφ λέει ξεκάθαρα στο ακροατήριό του ότι το μόνο υλικό που πρέπει να διαβάσουν οι ιστορικοί είναι οι ομιλίες του 22ου συνεδρίου:

"Γιατί δεν είναι εφικτό να δημιουργηθούν φυσιολογικές συνθήκες για την εργασία στο κεντρικό αρχείο του κόμματος; Δεν μας δίνουν το υλικό που αφορά την δραστηριότητα του ΚΚΣΕ." Σας απάντησα ήδη.

Ουσιαστικά, ο Ποσπέλοφ έλεγε: "Δεν πρόκειται να σας δώσουμε πρόσβαση σε καμία πρωτογενή πηγή."

Η κατάσταση αυτή συνεχίστηκε ως και την διάλυση της ΕΣΣΔ. Χάρη σε ντοκουμέντα που δημοσιεύτηκαν μετά την κατάρρευση μπορούμε πλέον να δούμε ότι ορισμένες από τις ομιλίες του 22ου συνεδρίου του κόμματος περιείχαν ρητά ψέμματα για την αντιπολίτευση του 1930 -- γεγονός που εξηγεί πλήρως το γιατί ο Ποσπέλοφ αρνήθηκε να αφήσει οποιονδήποτε να δει τα στοιχεία.

Για να στοιχειοθετήσουμε τον βαθμό παραχάραξης που έλαβε χώρα στο 22ο συνέδριο και γενικότερα υπό την ηγεσία του Χρουστσόφ, θα παραθέσουμε την παραπομπή του Αλεξάντρ Σελέπιν σε μια επιστολή προς τον Στάλιν που γράφτηκε από τον Στρατηγό Ιωνά Ιακίρ, ο οποίος είχε κατηγορηθεί για συνεργασία με την ναζιστική Γερμανία. Στο παράθεμα του Σελέπιν από την επιστολή του Ιακίρ προς τον Στάλιν --ημερομηνίας 9 Ιουνίου 1937-- το κείμενο που διάβασε [στο συνέδριο] ο Σελέπιν είναι με έντονα στοιχεία. Το κείμενο που περιείχε η επιστολή (η οποία και δημοσιεύτηκε το 1994) αλλά το οποίο παρέλειψε να διαβάσει ο Σελέπιν είναι με πλάγια στοιχεία.

Μια σειρά από κυνικές αποφάσεις των Στάλιν, Καγκάνοβιτς, Μολότωφ, Μαλένκοφ και Βοροσίλοφ σχετικά με τις επιστολές και τις δηλώεις που έγιναν από τους φυλακισμένους δείχνει πόσο σκληρά φέρθηκαν σ' αυτούς τους ανθρώπους, ηγετικές μορφές συντρόφων, που βρέθηκαν υπό εξέταση. Για παράδειγμα, όταν ήρθε η σειρά του, ο Ιακίρ --πρώην διοικητής μιας στρατιωτικής επαρχίας-- απευθύνθηκε στον Στάλιν σε μια επιστολή στην οποία ορκίστηκε για την πλήρη αθωότητά του. 

Ορίστε τι έγραφε:

"Αγαπητέ, κοντινέ μου σύντροφε Στάλιν. Τολμώ να σου απευθυνθώ με τον τρόπο αυτό επειδή έχω πει τα πάντα, έχω παραιτηθεί απ' τα πάντα, και μού φαίνεται πως είμαι ευγενής πολεμιστής, αφοσιωμένος στο κόμμα, στο κράτος και στο λαό, όπως ήμουν για πολλά χρόνια. Όλη μου την ενσυνείδητη ζωή την πέρασα με αλτρουϊστική, έντιμη εργασία κάτω απ' τα μάτια του κόμματος και των ηγετών του--μετά ήρθε η πτώση στον εφιάλτη, στον ανήκεστο τρόμο της προδοσίας...Τώρα η έρευνα τελείωσε. Έχω κατηγορηθεί επισήμως για προδοσία του κράτους, έχω παραδεχτεί την ενοχή μου, έχω μετανοήσει πλήρως. Έχω ατελείωτη πίστη στην δικαιοσύνη και την ορθότητα της απόφασης του δικαστηρίου και του κράτους...Τώρα που είμαι ειλικρινής σε κάθε μου λέξη, θα πεθάνω με λόγια αγάπης προς εσένα, το κόμμα και την πατρίδα, και με ατέλειωτη πίστη στην νίκη του κομμουνισμού.

Με τον τρόπο που τη διάβασε ο Σελέπιν, η επιστολή έρχεται από έναν έντιμο άνθρωπο που διαμαρτύρεται για την αθωότητά του. Στην πραγματικότητα, ο Ιακίρ είχε πλήρως ομολογήσει την ενοχή του.

Υπάρχει βέβαια και το θέμα των δύο χρήσεων αποσιωπητικών. Ακόμα και σ' αυτή την δημοσιευμένη εκδοχή έχει παραληφθεί ένα τμήμα του κειμένου του Ιακίρ. Εφόσον ο Ιακίρ ομολόγησε εσχάτη προδοσία στο κράτος είναι πιθανό να αναφέρεται σε συνεργασία με τη Γερμανία, με τον Τρότσκι, ή πιθανώς με άλλες υπηρεσίες κατασκοπίας. Αυτό υπονοείται σε μια γαργαλιστική παραπομπή στην περίπτωση του Ουρίτσκι, την οποία θα συζητήσουμε εν συντομία αργότερα. Ο Ιακίρ ήταν μια από τις στρατιωτικές μορφές που ενεπλάκη τόσο στην συνεργασία με τη Γερμανία όσο και σ' αυτή με τον Τρότσκι.

Η παραχάραξη εκτείνεται πολύ πέρα από τις ομιλίες του 22ου συνεδρίου. Οι αρχειακές αποδείξεις που είναι πλέον διαθέσιμες μάς επιτρέπουν να διαπιστώσουμε ότι ο Χρουστστόφ, και αργότερα ο Γκορμπατσώφ, καθώς και οι ιστορικοί που έγραψαν υπό τις οδηγίες τους, είπαν συστηματικά ψέμματα για τα γεγονότα της σταλινικής περιόδου, και σε σημείο που να είναι σχεδόν απίστευτο.

Έχει δημοσιευτεί μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ ένας μεγάλος αριθμός ντοκουμέντων από πρώην απόρρητα σοβιετικά αρχεία. Πρόκειται για ένα πολύ μικρό ποσοστό αυτών που ξέρουμε ότι υπάρχουν. Κυρίως σε ό,τι αφορά την αντιπολίτευση της δεκαετίας του 1930, τις δίκες της Μόσχας, τις στρατιωτικές "εκκαθαρίεσεις" και την μαζική καταστολή της περιόδου 1937-1938, η τεράστια πλειοψηφία των ντοκουμέντων εξακολουθεί να παραμένει απόρρητη, κρυμμένη ακόμα κι απ' τους προνομιούχους, επίσημους ερευνητές. Αλλά δεν υπάρχει σύστημα λογοκρισίας χωρίς τις ρωγμές του. Πολλά απ' τα ντοκουμέντα δημοσιεύτηκαν. Ακόμα κι αυτός ο μικρός αριθμός μάς επιτρέπει να δούμε πως το περίγραμμα της σοβιετικής ιστορίας στην δεκατία του 1930 είναι πολύ διαφορετικό από την "επίσημη" εκδοχή. 

Το ζήτημα του Τρότσκι και της συνεργασίας με τη Γερμανία και την Ιαπωνία 

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας έχουν έρθει στην επιφάνεια από τα αρχεία της πρώην ΕΣΣΔ πολλά τεκμήρια τα οποία διαψεύδουν την οπτική, επίσημη τουλάχιστο από την εποχή του Χρουστσόφ, ότι οι κατηγορούμενοι στις δίκες της Μόσχας και στην "Υπόθεση Τουχατσέφσκι" ήταν αθώα θύματα που εξαναγκάστηκαν να κάνουν ψευδείς ομολογίες ενοχής. Έχω γράψει αρκετά έργα που είτε δημοσιεύτηκαν είτε είναι υπό δημοσίευση όπου δείχνω ότι έχουμε πλέον ισχυρές αποδείξεις ότι οι ομολογίες δεν ήταν ψευδείς και ότι οι κατηγορούμενοι των δικών της Μόσχας φαίνεται πως ήταν ειλικρινείς όταν ομολόγησαν συνομωσία σε βάρος της σοβιετικής κυβέρνησης. Η εργασία αυτή με οδήγησε στην παρούσα μελέτη. 

Η υπόθεση 

Ο Λέον Τρότσκι και ο γιός του Σέντοφ καταδικάστηκαν ως απόντες κατηγορούμενοι σε κάθε μία από τις τρεις δίκες της Μόσχας. Εάν οι κατηγορίες εναντίον των άλλων κατηγορουμένων και οι ομολογίες τους ήταν κατά βάση ακριβείς, όπως και έχει ως τώρα καταδείξει η έρευνά μου, αυτό έχει συνέπειες για τις κατηγορίες που εκφράστηκαν στις δίκες αυτές, ότι δηλαδή ο Τρότσκι βρισκόταν σε συμμαχία με τη φασιστική Γερμανία και την μιλιταριστική Ιαπωνία. Τα στοιχεία αυτά με οδήγησαν στην εξής υπόθεση για την παρούσα μελέτη: ότι μια εξονυχιστική έρευνα στα δημοσιευμένα ντοκουμέντα από τα αρχεία της πρώην ΕΣΣΔ θα παρείχε περισσότερες αποδείξεις ότι υπήρξε συνεργασία του Τρότσκι με την Γερμανία και την Ιαπωνία από αυτές που παρουσιάστηκαν στις τρεις δίκες της Μόσχας.

Υιοθέτησα αυτή την υπόθεση όπως ο ανθρωπολόγος Στίβεν Τζέι Γκουλντ περιγράφει την διαδικασία ελέγχου της "υπόθεσης Άλβαρεζ" από τον συνάδελφό του Πίτερ Γουορντ, την υπόθεση δηλαδή της καταστροφικής εξάλειψης κατά την προϊστορική περίοδο, η οποία αντιτίθετο στην ευρέως παραδεδεγμένη θεωρία περί σταδιακής εξάλειψης τόσων και τόσων μορφών ζωής πριν από 60 εκατομμύρια χρόνια. Στην διαδικασία της ανάγνωσης πολλών ντοκουμέντων από τα αρχεία της πρώην ΕΣΣΔ για άλλα ερευνητικά εγχειρήματα, είχα ταυτοποιήσει αρκετά τα οποία φαινόντουσαν να παρέχουν επιπρόσθετα στοιχεία ότι ο Τρότσκι πράγματι συνεργάστηκε με τη Γερμανία.

Μού φάνηκε ότι μπορεί να βρεθεί κι άλλη τεκμηρίωση αν ξεκινούσα να την αναζητώ. Συνειδητοποίησα επίσης ότι αν κανείς δεν την αναζητούσε, δεν θα βρισκόταν ποτέ και έτσι δεν θα μαθαίναμε ποτέ.

Το γεγονός ότι έκανα αυτή την υπόθεση δεν σημαίνει καθόλου ότι προκαθόρισα το αποτέλεσμα της έρευνας. Κάποιου είδους υπόθεση ή θεωρία είναι απαραίτητη προϋπόθεση για μια έρευνα. Ο Γκουλντ μας υπενθυμίζει την διορατική δήλωση που έκανε ο Δαρβίνος στον Χένρι Φώσετ το 1861:

Πόσο παράξενο είναι κάποιος να μην μπορεί να αντιληφθεί ότι για να αποδειχτεί χρήσιμη, κάθε παρατήρηση πρέπει είτε να επιβεβαιώνει είτε να διαψεύδει κάποια άποψη!

Η παρούσα μελέτη είναι μια "δοκιμασία" με την έννοια που δίνει στον όρο ο Γκουλντ: "ένα ωραίο παράδειγμα θεωρίας" --ο Γκουλντ εννοεί "μια υπόθεση"-- που επιβεβαιώνεται από στοιχεία που κανείς δεν σκέφτηκε να συγκεντρώσει πριν η ίδια η θεωρία να απαιτήσει μια τέτοια δοκιμασία.

Έχω επίσης κρατήσει υπόψη την προειδοποίηση του Γκουλντ ότι ακόμα και μια δοκιμασία δεν προκρίνει την ίδια την έρευνα:

Να σημειωθεί η βασική διαφορά ανάμεσα στην απαίτηση αποδείξεων και την εγγύηση του αποτελέσματος. Η δοκιμασία μπορεί άνετα να αποτύχει, καταδικάζοντας έτσι και τη θεωρία. Οι καλές θεωρίες θέτουν μια πρόκληση, δεν προδικάζουν το αποτέλεσμα. 

Επί της αρχής, είναι αδύνατο να αποδείξεις μια άρνηση. Αν ο Τρότσκι δεν συνεργάστηκε με τους Γερμανούς και/ή τους Ιάπωνες δεν θα πρέπει να υπάρχουν αποδείξεις ότι το έκανε.Σε αντίθεση όμως με την κατάσταση στην φυσική ιστορία, η ανθρώπινη ιστορία περιέχει τη δυνατότητα να δημιουργηθούν κατασκευασμένες ή ψευδείς αποδείξεις. Στην μελέτη αυτή αφιερώνω πολλή προσοχή στο ζήτημα τούτο.

Ξεκινήσαμε να δούμε λοιπόν αν μπορούμε να βρούμε και άλλες αποδείξεις ότι ο Τρότσκι συνεργάστηκε με τους Γερμανούς και τους Ιάπωνες. Σε ένα ορισμένο σημείο της έρευνάς μας, όταν συλλέξαμε αρκετές τέτοιες αποδείξεις, αποφασίσαμε να τις μελετήσουμε και να δούμε τι τελικά δείχνουν. Η παρούσα μελέτη είναι το αποτέλεσμα.

Υπάρχουν αρκετές αποδείξεις που αφορούν μυστική εμπλοκή σε ό,τι αφορά τον Τρότσκι με αντιπολιτευτικές δραστηριότητες μέσα στην ΕΣΣΔ κατά την δεκαετία του 1930, και αυτό ξέχωρα από την οποιαδήποτε συνεργασία με τη Γερμανία ή την Ιαπωνία. Επιπρόσθετα με τις μαρτυρίες των κατηγορουμένων των δικών της Μόσχας έχουμε επίσης αρχειακές αποδείξεις με την μορφή ερευνητικών ανακρίσεων οι οποίες επιβεβαιώνουν τη δραστηριότητα αυτή. Η εξέταση όλων αυτών βρίσκεται πολύ πέραν των ορίων αυτού ή οποιουδήποτε άλλου κειμένου. Η παρούσα εργασία επικεντρώνεται αποκλειστικά στις αποδείξεις σχετικά με την συνεργασία του Τρότσκι με γερμανούς ή ιάπωνες κυβερνητικούς ή στρατιωτικούς αξιωματούχους. Αφήνουμε όλες τις άλλες κατηγορίες που διατυπώθηκαν εναντίον του Τρότσκι στην άκρη. Οι κατηγορίες για συνεργασία με Γερμανούς και/ή Ιάπωνες ήταν και οι πιο σοκαριστικές. Πάντα αντιμετωπιζόντουσαν με πολύ περισσότερο σκεπτικισμό.

Ως επί το πλείστον μπορούμε να αναφέρουμε και να αναλύσουμε άμεσες αποδείξεις σχετικά με τον Τρότσκι και τους Γερμανούς ή Ιάπωνες. Είναι μια πολύ στενή προσέγγιση που αποκλείει ένα μεγάλο μέρος από άλλες, ενισχυτικές αποδείξεις οι οποίες τείνουν να απεληθεύσουν τις άμεσες αποδείξεις για την ενοχή του Τρότσκι σε ό,τι αφορά την συνεργασία με τους φασίστες. Για παράδειγμα, ο Νικολάι Μπουχάριν άκουσε λεπτομέρειες από τον Καρλ Ράντεκ σχετικά με τις διαπραγματεύσεις και συμφωνίες του Τρότσκι με τη Γερμανία και την Ιαπωνία. Ο Μπουχάριν δεν επικοινώνησε ποτέ απευθείας με τον Τρότσκι ή τον Σέντοφ για το θέμα αυτό. Δεν υπάρχει όμως κανένας λόγος να αμφιβάλλουμε για το ότι ο Ράντεκ τού ανέφερε την συνεργασία του Τρότσκι. Επιβεβαιώνοντας την μαρτυρία του Ράντεκ για το θέμα αυτό --και ο Μπουχάριν συμφωνεί ότι ο Ράντεκ τού το είχε πει, όπως κατέθεσε και ο ίδιος ο Ράντεκ, οπότε ο Μπουχάριν επιβεβαιώνει την ειλικρίνεια του Ράντεκ στο σημείο αυτό-- ο Μπουχάριν τείνει επίσης να επιβεβαιώσει εμμέσως αυτό που είπε ο Ράντεκ για τον Τρότσκι και αυτό που ο Ράντεκ ισχυρίστηκε πως το έμαθε από πρώτο χέρι, απ' τον ίδιο τον Τρότσκι. Συνεπώς, η μαρτυρία του Μπουχάριν επιβεβαιώνει ότι ο Ράντεκ έλεγε αλήθεια σε ένα σημείο, και αυτό αυξάνει την αξιοπιστία του Ράντεκ για άλλα σημεία, περιλαμβανομένων των επαφών του με τον Τρότσκι και του τι τού είπε ο Τρότσκι. Αλλά εδώ θα εξετάσουμε μόνο τη μαρτυρία του Ράντεκ και όχι του Μπουχάριν. Ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται μπορεί να συμβουλευτεί την προηγούμενη μελέτη μου για τον Μπουχάριν (Furr και Bobrov 2007). Σε κάποια σημεία αναφέρομαι σε ενισχυτικές αποδείξεις, κυρίως για να δώσω το ευρύτερο πλαίσιο για τις άμεσες αποδείξεις.

Μέρος Α'
Μέρος Β'
Μέρος Γ'
Μέρος Δ'
Μέρος Ε'
Μέρος ΣΤ'