Firefox και η τέχνη της προπαγάνδας

Από Αλέξανδρο Δελάρτζ

ετεροχρονισμένη σοσιαλιστική προπαγάνδα 

Όσοι τσιμπήσατε και νομίζετε ότι πρόκειται δια άρθρον περί του προσφιλούς browser σας την έφερα. Εξακολουθήσατε όμως την ανάγνωσιν, θα βρείτε ιδιαίτερα ενδιαφέρον το σημερινό μας θέμα.

Η προπαγάνδα έχει ετυμολογία από το λατινικό ρήμα propago που σημαίνει εκτείνω, μεγενθύνω, αυξάνω. Κατα μιαν άλλην πανουσική προσέγγιση, είναι κάτι “πριν τον πάγο”, δηλαδή πριν δημιουργηθεί πάγος και αποκλειστούν οι άνθρωποι μεταξύ τους, η προπαγάνδα αναλαμβάνει την καθυστέρηση του σχηματισμού πάγου, ήτοι τη δημιουργία συνθηκών ζεστασιάς ανάμεσα στις παγωμένες καρδιές των ανθρώπων. Αλλά μάλλον οι κατ' εξοχήν προπαγανδισταί, ποτέ δεν το' δαν έτσι.

 

Η προπαγάνδα είναι τέχνη, υψηλή μάλιστα. Χοντρά-χοντρά θα έλεγε κανείς ότι είναι η οργανωμένη προσπάθεια εκ μέρους μιας αρχής (της κρατικής εξουσίας, ενός κόμματος, μιας οργάνωσης) να προσελκύσει όσο το δυνατόν περισσότερο οπαδούς, υποστηρικτές μέλη. Π.χ. σου λέω εγώ τώρα δα “ψήφισε Παπαρήγα, είμαστε και οι πρώτοι, yeeeeaaah, λαϊκή εξουσία τώρα, ούγκα ούγκα. Τι; δεν μας υποστηρίζεις, ουυυυ, βλάκα, ηλίθιε, άχρηστε πράκτορα του ιμπεριαλισμού, φασισταριό, γκέι κλπ” κι εσύ μου απαντάς “ρε δεμπαναγα... καραγκιόζη, ρομποτάκι, παίζεις την κασέτα” κλπ κλπ. Δηλαδή κάνω προπαγάνδα, αλλά αποτυγχάνω στο στόχο μου γιατί πολλοί με βρίζουν με τη μέθοδο που ακολουθώ. Κι όχι μόνο δεν πετυχαίνω το στόχο μου, όχι μόνο δεν εξασφαλίζω και μια ουδετερότητα απ' τον άλλον, που κι αυτό κέρδος είναι μια και λιγοστεύω τα εμπόδια, αλλά δημιουργώ και εχθρούς. Άρα παίζει πολύ μεγάλο ρόλο η μέθοδος.

 

Ο κατάσκοπος
με το κόκκινο άστρο
στο κούτελο

Το θέμα αυτό καθώς και το θέμα της πολεμικής βιομηχανίας πραγματεύεται παρούσα ανάρτησις, έχοντας ως παράδειγμα μια “κατεστραμμένη” ταινία του Clint Eastwood με το τίτλο Firefox (1982), ελληνικός τίτλος “κατάσκοπος των δύο ηπείρων”.

Η ταινία είναι εξαιρετικιά ταινία δράσης και κατασκοπείας. Είμεθα εις τον ψυχρόν πόλεμον. Η σοβιετική ένωσις έχει αποχτήσει στρατηγικόν πλεονέκτημα με την κατασκευή ενός πολεμικού αεροσκάφους πολλαπλών λειτουργιών, το μοντέλο MIG-31 με την κωδική ονομασία firefox. Κρύος ιδρώς έχει περιλούσει το ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο και αποφασίζει να στρατολογήσει τον clint eastwood ως πρώην, ψημμένο πιλότο αλλά και γνώστη της ρωσικής γλώσσης λόγω της εκ Ρωσίας καταγόμενης μητρός του. Ο λόγος; το ΜΙG-31 είναι τόσο χάιτεκ και εξελιγμένο, που μπορεί ο πιλότος του να πυροδοτήσει τους πυραύλους με τη σκέψη, πλην όμως, θα πρέπει να σκέβεται στα ρούσικα!

Το εν λόγω κόνσεπτ κρύβει μια πολύ ιδιότυπη και ύπουλη προπαγάνδα, μια συνταγή που χρησιμοποιήθηκε με ανάλογο τρόπο, στο (κατά Μπρεζνιεφικό Απολίθωμα) προλετκάλτ αριστούργημα με τον Σιλβέστερ Σταλόνε “Rocky V”. Οι σοβιετικοί εμφανίζονται ως αδίσταχτοι, υποταγμένοι στην ψυχρή τεχνολογία και στην καταστροφική δύναμη που μπορεί αυτή να έχει, γι' αυτό δεν μας πολυπειράζει που προηγούνται κιόλας. Χώρια που κάτι τέτοιο από ένα σημείο και μετά ήταν ανέκδοτο, υπάρχει και η έμμεση υποχώρηση του ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου και στην παραδοχή της πρωτοπορίας της σοβιετίας εις την τεχνολογίαν των πυραύλων και την κατάκτησιν του διαστήματος μέχρι τα μέσα της χίπικης δεκαετίας του 60. Παρακάτω.

Ποιός είδε το θεό (σοσιαλισμό) και δεν τον φοβήθηκε

τρομάζει απ' την όψη και μόνο

Το λοιπόν, το MIG-31 είναι τόσο τρομαχτικό που πάει η καρδιά σου στην κούλουρη. Η όψη του είναι τρομαχτική, σαν το σοσιαλιστικό τέρας που έρχεται και καταπίνει τους άπληστους καπιτάλες, τρομαχτική σαν τον χείμαρρο του επαναστατημένου πλήθους που έρχεται τρέχοντας με ξύλα και ρόπαλα να καταλάβει τα χειμερινά ανάκτορα και να σας πάρει τα σπίτια. Είναι τύπου “stealth” που σημαίνει ότι δεν το πιάνουν τα ραντάρ, κι έτσι και βρεθείς στο δρόμο του, είτε είσαι στην ξηρά είτε στη θάλασσα, σε παίρνει και σε σηκώνει το ωστικό κύμα απ' το πέρασμά του. Δεν ξεφεύγει τίποτα από τα υπερσύγχρονα συστήματα ανίχνευσης και εντοπισμού, πυροδοτεί κι εκτελεί σε χρόνο μεδέν. Η μπότα του κόκκινου στρατού (της κόκκινης αεροπορίας στην περίπτωσή μας) θα σας τσαλαπατήσει και θα σας υποχρεώσει να τη γλύψετε κιόλας από το φόβο σας.

Δεν υπάρχει το λοιπόν άλλος τρόπος απ' το να κλαπεί το μαραφέτι.

Κι εδώ ερχόμαστε στις αντιφάσεις της προπαγάνδας.

 

Η είσοδος στη χώρα και οι κινήσεις του κατασκόπου πιλότου, γίνεται πάντα υπό το άγρυπνο βλέμμα της ΚGB. Πραγματικά, δεν αφήνουν τίποτα να πέσει χάμω, σε ελέγχουν εξονυχιστικά κι άμα θες κάνε κουτσουκέλα. Μέσα σε τρία δευτερόλεπτα σ' έχουν μπαγλαρώσει κι έχεις εξαφανιστεί στη Σιβηρία μέχρι που να πεις μπιρ αλλάχ.

 

Άγρυπνος καγκεμπίτης! Αν καθόταν, θα λέγατε στο σοσιαλισμό
όλοι δημόσιοι υπάλληλοι είναι και τα ξύνουν...

Εδώ βέβαια τους καγκεμπέδες, η ταινία τους εμφανίζει ως τρομαχτικούς, καχύποπτους και ότι το καθεστώς είναι ανελεύθερο και τέτοια. Στις ταινίες ισχύει ο νόμος της ταύτισης του θεατού με τον πρωταγωνιστή. Ο οποίος μπορεί να είναι ήρως, να είναι αντι-ήρως, μπορεί ακόμα να είναι και στυγνός εγκληματίας. Αλλά λόγω της ταύτισης μαζί του, δημιουργείται στρεβλά εις το μυαλό του θεατή, η παντελώς καταστροφική ταύτιση του πρωταγωνιστού με την έννοια του σωστού: ο πρωταγωνιστής (με τον οποίο ταυτιζόμεθα ως θεαταί) κάνει πάντα το σωστό! Σε αυτήν την ζωώδη και μικρονοητική ανάγνωση της ταινίας, που εκμηδενίζει την κριτική ικανότητα στοχεύει η πολύ εκλεπτυσμένη ιμπεριαλιστική προπαγάνδα, εκμεταλλευόμενη την προτίμηση του ανθρώπινου μυαλού στη γρήγορη εναλασσόμενη εικόνα, στη δράση, στην αίσθηση μυστηρίου και τη συνωμοσιολογία και όχι στη δύσκολη και κοπιώδη για το μυαλό ανάλυση και κριτική. Περνάει το μήνυμα ότι είναι καλό να μπαίνεις μέσα στην ξένη χώρα να κλέψεις την τεχνολογία τους για να τη χρησιμοποιήσεις εναντίον τους. Οι πράκτορες, το προσωπικό ασφαλείας, μας διαφεύγει το γεγονός ότι καλώς πράττουν που υποπτεύονται και παρακολουθούν τον “ήρωα” (να σου πετύχει) της ταινίας, άρα κάνουν καλά τη δουλειά τους. Κι έτσι τους εμφανίζει η ταινία. Ότι κάνουν καλά τη δουλειά τους. Άξιος ο (σοσιαλιστικός, ανάλογα με την ποσότητα και ποιότητα της εργασίας τους) μισθός τους.

Για όλα φταίν οι Οβραίοι. Γι αυτό τους έσφαξε ο Χίτλερ, γι αυτό ο Μαρξ έφερε στον κόσμο τον κομμουνισμό που θα μας πάρει τα σπίτια, γι' αυτό ο Τρότσκι ήταν αντεπαναστάτης οπορτούνα, γι αυτό ο Μπεναρόγιας στη Σαλονίκη έφτιαξε τη Φεντερασιόν κλπ. Έτσι κι εδώ, σε μιαν πολύ υπόγεια αλλά επιδέξια αποκατάσταση του ρόλου των εβραίων εις τα εγκόσμια ευρέως (να συλληφθεί αυτός ο εβραίος κατα το ρηθέν γνωστής και μορφωμένης λαϊκής αοιδού), οι προδότες κι εδώ είναι οβραίοι. Εβραίοι τον φυγάδεψαν, εβραίοι τον βάλαν μέσα στη βάση. Για όλα φταιν οι εβραίοι. Εδώ βέβαια ο ρόλος τους είναι εποικοδομητικός, συμβάλλουν στην αποδόμηση της σοβιετίας ως λαός με κατεξοχήν εμπορευματοχρηματική παράδοση, ως πανίσχυρο καπιταλιστικό λόμπι και στήριγμα της διεθνούς κεφαλαιοκρατίας και ως γνωστόν, την προδοσία πολλοί ηγάπησαν (οι ιμπεριαλισταί εν προκειμένω) τον προδότη ουδείς...  Προδότες! Σου λέει, όποιος δει την ταινία και ταυτιστεί με τα κουμούνια, θα τον τυλίξουμε σε μια κόλλα χαρτί και θα τον κατηγορήσουμε για αντισημιτισμό. Αυτό θα πει προπαγάνδα. Εύγε!

Η ανωτερότητα των σοβιετικών στην τεχνολογία, εδώ εμφανίζεται σαν απάνθρωπη, απρόσωπη, που οι κόκκινοι τη βλέπουν σαν φετίχ. Ενώ οι δικοί μας, όπως ο πρωταγωνιστής έχει αισθήματα, είναι άνθρωπος διάολε! Κάποτε έριξε μπόμπες στο Βιετνάμ, σκότωσε παιδάκια, δεν μπορεί όμως να ξεχάσει το βλέμμα του μικρού κοριτσιού απ' το βιετνάμ που τόσο άδικα έφυγε απ τον κόσμο νωρίς και τώρα τον στοιχειώνει. Βρε ουστ! Ναι, αλλά πήγε για να κλέψει το αεροπλάνο, που πάει να πει, για να το χρησιμοποιήσει για τον ίδιο σκοπό, να σκοτώσει, να καταστρέψει. Ω μοντιέ, τι υποκρισία!

 

Βομβαρδιστικό Β-2. Ένα τέτοιο κοστίζει 1 δις δολλάρια...

Αν δείτε τι γίνεται με τις τελευταίες εξελίξεις στην πολεμική βιομηχανία, θα δείτε ότι οι ιμπεριαλισταί είναι αξεπέραστοι στην φονικότητα και καταστροφικότητα των όπλων που κατασκευάζουν, ακόμα και σήμερα που δεν υπάρχει το αντίπαλο σοβιετικό δέος. Ένας φίλος που ξέρει απ΄αυτά με ενημέρωσε δεόντως και μου έδωκε να καταλάβω, ότι οι πολεμικές βιομηχανίες πια, λειτουργούν πια εντελώς παρασιτικά με την έννοια ότι χρησιμοποιούν λεφτά των λαών για να φτιάξουν εξωπραγματικά και καταστροφικότατα, πέρα από κάθε λογική, όπλα, με κόστος πέρα από κάθε φαντασία. Πόσα και πόσα προτζεκτ, μου λέει ο φίλος μου, αφού έχουν χλαπακιάσει τον ιδρώτα του λαού σε έρευνες, τεστς, δοκιμές και άλλα τέτοια, φτάνουν πολλές φορές στο σημείο να εγκαταλειφθούν επειδή ξεφεύγει το μπάτζετ σε δυσθεώρητα ύψη!

 

F-22 raptor. Σταμάτησε να παράγεται
επειδή είναι πανάκριβο...

Η σοβιετία δυστυχώς, εσύρθη σε αυτόν τον παραλογισμό των εξοπλισμών κλπ. Τα κόστη, οι υλικοί πόροι, οι εργατοώρες που ξοδεύτηκαν (κι από τα δυο στρατόπεδα) για να κατασκευάσουν πράγματα που σκοτώνουν και καταστρέφουν (χαρακτηριστική αντίφαση: δημιουργώ κάτι που καταστρέφει!) δεν υπάρχει μέτρο να μετρηθούν. Φανταστείτε, σ' εναν όμορφο κόσμο αγγελικα (δηλαδή κομμουνιστικά) πλασμένο πόσοι φυσικοί πόροι, πόση ανθρώπινη εργασία, πόση ανθρώπινη δημιουργικότης, που θα έχουν εξοικονομηθεί από την εξάλειψη των πολέμων, τι επιτεύγματα θα μπορούσε να καταφέρει. Αλλά είπαμε: ο κομμουνισμός είναι το βασίλειο της ελευθερίας, και ελευθερία εδώ σημαίνει απαλλαγή από όλα τα χαζά του παρελθόντος, όπως πόλεμοι, πείνα, ανεργία, πώς θα πλερώσω τη δεή, αμάν το παιδί μας βγήκε γκέι, μου πεσε το πενηντάευρο απ' την τσέπη, χάλασε ο ιμάντας και θέλει οχτακόσα ευρώ, έχασα το αστικό, δεν ψηφίζω παπαρήγα (μπηχτή) και τέτοια. Ο καπιταλισμός και όλα τα εκμεταλλευτικά συστήματα, αλλά και ο σοσιαλισμός στο βαθμό που συνυπάρχει -ειρηνικά ή ανειρήνευτα- με τον καπιταλισμό στον πλανήτη, είναι ακόμα βασίλειο της αναγκαιότητας. Η άτιμη η ανάγκη σ' έσπρωξε κι έφτιαχνες όπλα με τη σέσουλα μη τυχόν και σου την πέσουνε και πάνε στράφι όλα όσα οικοδόμησες με κόπο και αίμα. Τώρα που γίναμε σοφότεροι (έτσι λέμε τουλάχιστον), αλλιώς θα γίνει το κουμάντο. Θα δούμε πώς. Άτιμη κοινωνία που άλλους τους ανεβάζεις στα ουράνια κι άλλους τους ρίχνεις στα τάρταρα!

Κλείνωμεν με την προλετκάλτ μαντινάδα των ημερών.

ήθελα να σε παντρευτώ, να με βάλεις μες στο σόι

μα συ έφυγες και πέταξες μακρυά σαν το Σουχόι

Μας κλέψαν τον σοσιαλισμό που γνωρίσαμε.