Η ημιμάθεια οδηγεί στο "Δόγμα του Σοκ"

Σαν ασπίδα λειτουργεί η (επιβαλλόμενη απο την κυρίαρχη τάξη) αμάθεια, σε περιόδους που συγκλονίζεται και αμφισβητείται, η λειτουργία της κοινωνικής μας οργάνωσης. Από την στιγμή που οι αστοί, ελέγχουν ολοκληρωτικά σχεδόν την ενημέρωση, ελέγχουν ουσιαστικά, την σκέψη και τα αντανακλαστικά των ανθρώπων που την δέχονται. Παράλληλα, απο την στιγμή που θέλουν με κάθε τρόπο, να υπερασπιστούν μια κατάσταση την οποία ονομάζουν και οικονομικό σύστημα πανάθεμά τους (Οικονομία στον Καπιταλισμό, ακούγεται σαν ανέκδοτο), είναι απόλυτα φυσιολογικό πως θα στρέψουν όσο το δυνατόν πιο μακριά τα βλέμματα της ανθρωπότητας απο την πραγματικότητα η οποία βρίσκεται πίσω απο το οικοδόμημά τους. Και επειδή δεν βρισκόμαστε πλέον σε εποχές, όπου οι άνθρωποι συμπεριφέρονται ως παντελώς αφελή και ανυποψίαστα θηράματα για τον κάθε λήσταρχο, η μέθοδος της παραπλάνησης εμπεριέχει και πολλά πραγματικά στοιχεία, τα οποία στην συνέχεια ανακατεύονται με ευνόητες αλλά πλήρως αντεπιστημονικές, ερμηνείες. Όπως για παράδειγμα η προσωποποίηση της ευθύνης σε μερικούς απατεώνες πολιτικούς, η καταγγελία κάποιων μικροπολιτικών και μικροοικονομικών επιλογών ή οι κερδοσκοπικές ορέξεις ορισμένων κακών καπιταλιστών.

Τα πράγματα όμως δεν είναι τόσο απλά ώστε να αναλωθούμε σε κάποια σύγκρουση μεταξύ του "καλού" και του "κακού", έννοιες σχετικές και συνήθως αυθαίρετες. Η πραγματικότητα απέχει έτη φωτός απο την καρτουνίστικη παρουσίαση των γεγονότων, λες και μιλάμε για ένα κόμικ με καλόκαρδους υπερήρωες που πολεμούν κάποιες εγκληματικές απο την φύση τους προσωπικότητες, λες και μελετάμε κάποια χριστιανική παραβολή που μας βυθίζει στην αιώνια μάχη μεταξύ φωτός και σκότους, μεταξύ Θεού και Διαβόλου. Δεν υπάρχει κάποιος υπέρτατος κακός ή κάποια ομάδα κακών, δεν υπάρχει ένα μυστικό σχέδιο το οποίο επιθυμεί να σκλαβώσει την ανθρωπότητα για σαδιστικούς λόγους, δεν υπάρχουν μυστικές υπόγειες στοές και συνθηματικές χειραψίες. Αντίθετα μιλάμε για (α) σύγκρουση συγκεκριμένων συμφερόντων τα οποία εκπορεύουν απο τις σχέσεις παραγωγής και την θέση του καθενός απο εμάς σε αυτές, (β) επικρατούσες αντιλήψεις και θεσμούς, που εξαρτώνται απο τις αντικειμενικές συνθήκες, το γνωστικό επίπεδο και την επιστημονική προόδο της ανθρωπότητας.

Εκτός όμως απο τις ημι-αλήθειες και τα ψέμματα της αστικής εξουσίας, υπάρχει και η ημιμάθεια ανθρώπων που ξεκινούν με ειλικρινείς και αγνές επιδιώξεις, αλλά τελικά δεν κάνουν τίποτα διαφορετικό απο το να παντρέψουν ξανά, πραγματικά γεγονότα με αντεπιστημονικά συμπεράσματα, όπως ακριβώς πράττει και η κυρίαρχη αστική ενημέρωση (παραπλάνηση). Κάπως έτσι θέλω να πιστεύω πως ξεκίνησε και η Naomi Klein παρατηρώντας τον κόσμο γύρω της, ώστε να γράψει το βιβλίο (πλέον και σε ντοκυμαντέρ όπως διαπιστώσαμε), "Το Δόγμα του Σοκ", και στο οποίο κατέληξε να κατηγορεί μερικούς ανθρώπους, οικονομολόγους και πολιτικούς, για τον εκτροχιασμό (άκουσον άκουσον) του Λαϊκού Καπιταλισμού και την επιβολή ενός καταστρεπτικού (Disaster) Νεοφιλελεύθερου Καπιταλισμού !!!

Διαβάζοντας το παραπάνω βιβλίο, κάποιος που έρχεται για πρώτη φορά αντιμέτωπος με ζητήματα πολιτικής και οικονομικής φύσεως, ικανοποιεί καταρχάς την δίψα του, να βρεθεί κάποιος ένοχος για την σημερινή οικονομική ύφεση. Ένας οικονομολόγος (Milton Friedman), μια ομάδα πολιτικών (Reagan, Thatcher, Pinochet, Bush, Yeltsin κλπ), 2-3 επιχειρήσεις (Halliburton, Goldman Sachs κλπ), φτάνουν ώστε να επιβάλλουν κατα το βιβλίο τις προσωπικές απόψεις και φιλοδοξίες τους, στην οικονομική, κοινωνική και πολιτική οργάνωση του πλανήτη. Μάλιστα το βιβλίο περιγράφει με αρκετές (επιφανειακές δε) λεπτομέρειες, την επιβολή στρατιωτικής χούντας στην Χιλή και την Αργεντινή και την στροφή των χωρών αυτών στον νεοφιλελευθερισμό, την κατάσταση στην Ρωσία μετά την παλινόρθωση του Καπιταλισμού, τους "λόγους" που οδήγησαν στον πόλεμο του Αφγανιστάν και του Ιράκ. Η συνωμοσιολογική οσμή που ξεπροβάλλει απο το βιβλίο είναι ιδιαίτερα έντονη. Οφείλουμε όμως να αναγνωρίσουμε πως το βιβλίο ξεσκονίζει αρκετά ξεχασμένα απο την αστική ιστορία, γεγονότα, τα οποία καταδεικνύουν σε όσους δεν καταπιούν τα συμπεράσματα της συγγραφέος, την ωμότητα του κεφαλαίου και την ανυπαρξία λογικής σε ένα σύστημα το οποίο έχει διαβρώσει αξίες, συνειδήσεις και συναισθήματα. Φυσικά τα τελευταία δεν περιγράφονται έτσι στο βιβλίο, δεν του το επιτρέπουν εξάλλου η κεϋνσιανές καταβολές του.

Η Ναόμι Κλάιν, παροτρύνει τον κόσμο να διαβάσει ιστορία και καλά κάνει, καθώς όπως λέει , μέσα απο την ιστορία και την ανάγνωση του παρελθόντος μαθαίνουμε πολλά και για την εξέλιξη του σήμερα. Το ζήτημα όμως είναι, να μην διαβάζεις επιλεκτικά τμήματα της ιστορίας και οδηγηθείς με αυτόν τον τρόπο σε λανθασμένα συμπεράσματα, κάτι το οποίο δεν αποφεύγει η καναδέζα συγγραφέας. Διότι μόνο έτσι μπορώ να δικαιολογήσω την επιλεκτική ανάγνωση της ιστορίας εκ μέρους της Ναόμι Κλάιν, ... την ανύψωση ενός Ρούζβελτ και της πολιτικής του New Deal, το οποίο τάχα μου "επέλυσε" την Καπιταλιστική κρίση του 1929, τον διαχωρισμό κεϋνσιανισμού και φιλελευθερισμού, ως δυο αυτόνομα οικονομικά συστήματα η εφαρμογή των οποίων εξαρτάται απο τις προσωπικότητες οι οποίες βρίσκονται στην πολιτική εξουσία, την τοποθέτηση των ελπίδων μας σήμερα, στην προσωπικότητα ενός Ομπάμα.

Η πολιτική οικονομία και η η ιστορία της ανθρωπότητας, ούτε ξεδιαλέγεται, ούτε ξαναγράφεται. Ο κεϋνσιανισμός και ο φιλελευθερισμός, αποτελούν οικονομικά εργαλεία του Καπιταλισμού, που έχουν ακριβώς τους ίδιους στόχους. Την επιβίωση του συστήματος, την διασφάλιση της αστικής εξουσίας, την υποταγή των εργαζομένων στον κοινωνικό διαχωρισμό και το υπάρχον ιδιοκτησιακό καθεστώς. Η μόνη τους ιστορική διαφορά βρίσκεται, στο ότι εφαρμόστηκαν σε διαφορετικό στάδιο εξέλιξης του Καπιταλισμού, πράγμα το οποίο δίνει την ψευδαίσθηση μιας διαφορετικής ανάγνωση του συστήματος. Το κύριο όμως κοινό τους γνώρισμα, είναι πως ΑΠΕΤΥΧΑΝ να λύσουν τις βασικές αντιθέσεις του συστήματος, τα ριζικά προβλήματα που έχει το καπιταλιστικό οικοδόμημα απο την στιγμή που το γέννησαν οι συνθήκες τον 18ο αιώνα, ως προοδευτικό τότε σύστημα έναντι του φεουδαλισμού.

Καμία από τις κρίσεις που συνεχίζουν ακάθεκτα να εμφανίζονται σε περιοδικούς κύκλους ανα 7-10 χρόνια, δεν υπερκεράστηκαν, χωρίς χρεωκοπίες επιχειρήσεων, χωρίς μαζική ανεργία, χωρίς δυστυχία, πείνα και εξαθλίωση για τον λαό. Σε καμία κρίση δεν αποφεύχθηκε η μερική ή εκτεταμμένη καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων και κεφαλαίου. Κανένα New Deal δεν αντιμετώπισε τις αιτίες της καπιταλιστικής κρίσης του 1929 το οποίο χωρίς τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο και την ολοκληρωτική καταστροφή της Ευρώπης και της Ασίας, δεν θα είχε κανένα ανορθωτικό αποτέλεσμα για την οικονομία των ΗΠΑ. Το σχέδιο Μάρσαλ, δεν ήταν μια οικονομική ενίσχυση των ΗΠΑ για την ανοικοδόμηση της Ευρώπης όπως περιγράφεται, ΑΛΛΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΥΣΣΩΡΕΥΜΕΝΩΝ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ, ώστε οι αμερικάνικες επιχειρήσεις να γίνουν κυρίαρχες στις αγορές της Ευρώπης. Και πράγματι αυτό συνέβη, μέχρι την αντεπίθεση των ευρωπαϊκών (γερμανικών) μονοπωλίων, που μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατάφεραν να εξουδετερώσουν τον αμερικάνικο ανταγωνισμό !

Απο την άλλη, δεν φτιάχνουν οι προσωπικότητες την ιστορία, ούτε μπορούν μερικοί άνθρωποι να επιβάλλουν την "άποψή" τους. Οι αντικειμενικές συνθήκες της ιστορίας, το επίπεδο της γνώσης και η επιστημονική - τεχνολογική πρόοδος, οι ανάγκες των εκάστοτε συμφερόντων, δημιουργούν ή εφευρίσκουν τις προσωπικότητες που "θα τραβήξουνε το κάρο". Εαν δεν είχε γεννηθεί ποτέ ο Χίτλερ, ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος θα είχε γίνει παρ'αυτά (με διαφοροποιήσεις βεβαίως), καθώς ήταν οι οικονομικές συνθήκες και η συστημική αστάθεια, που επέβαλλαν την σύγκρουση των μονοπωλίων, όχι η επιθυμία ενός φασίστα. Ομοίως δεν ήταν ο Milton Friedman, ο οποίος οδήγησε την καπιταλιστική κοινωνία σε μια νεοφιλελεύθερη "μετάλαξη", αλλά ξανά ήταν οι οικονομικές συνθήκες, ... τα συμφέροντα των μονοπωλίων δηλαδή, τα οποία επέβαλλαν αυτήν την εξέλιξη ώστε να διασφαλίσουν μια κάποια συνέχεια για την λειτουργία του συστήματος. Μάλιστα χωρίς αυτήν την "μετάλαξη" (πανέξυπνο ελιγμό του συστήματος λέμε εμείς), πολύ πιθανό η κρίση του σήμερα να είχε ξεσπάσει στο ίδιο εύρος απο την δεκαετία του 80 ! Τότε μάλιστα, που το παγκόσμιο κίνημα ήταν ακόμα δυνατό και ακμαίο ...