Το “θαύμα” της Αργεντινής (μέρος B)

Εδώ το πρώτο μέρος




Η πολιτική αστάθεια έφερε στο τιμόνι της χώρας, ύστερα από συνεχείς εναλλαγές προέδρων, τον "δεξιό" περονιστή Εντουάρντο Ντουάλτε που κήρυξε άρνηση πληρωμής χρέους και πήρε μια σειρά από μέτρα όπως ήταν η αποσύνδεση του πέσο από το δολάριο και η υποτίμηση του νομίσματος(προφανώς για να ικανοποιήσει μια άλλη μερίδα της πλουτοκρατίας που λυμαινόταν τη χώρα). Φυσικά, και εφόσον δεν πάρθηκε κανένα φιλολαϊκό μέτρο, το αποτέλεσμα ήταν να αυξηθεί η φτώχεια και να συνεχίζουν τα πλατιά λαϊκά στρώματα να ζουν εξαθλιωμένα. Ο Ντουάλτε δεν δίσταζε να πατάσσει, ακόμα και με τη βία, κάθε λαϊκή κινητοποίηση, συγκεκριμένα στις 26 Ιούνη του 2002 η αστυνομία επιτέθηκε ενάντια σε διαδηλωτές στη γέφυρα Puente Pueyrredon χρησιμοποιώντας πραγματικά πυρά, κάτι που είχε σαν αποτέλεσμα τον θάνατο δυο διαδηλωτών. Παρόλα αυτά η πολιτική του Ντουάλτε δεν κατάφερε να βάλει φρένο στην καπιταλιστική κρίση και να καταστείλει ολοσχερώς τις όποιες αντιδράσεις.

Ο Νέστορ Κίρχνερ, με τη στήριξη του προκατόχου του Εντουάρτο Ντουάλτε, ανέλαβε τη διακυβέρνηση τον Μάη του 2003. Ο Κίρχνερ εμφανίστηκε ως αριστερός, πράγμα που δεν τον εμπόδισε σε συνεννόηση με το ΔΝΤ, να διαπραγματευθεί και να ξεπληρώσει τελικά το, έστω και μετά από κούρεμα, χρέος που υποτίθεται ότι θα αρνούταν. Η πολιτική του Κίρχνερ ευνοούσε την προσέλκυση ξένων επενδυτών έτσι ότι "έχανε" το κεφάλαιο από το κούρεμα, θα το έπαιρνε πίσω με τη μορφή άλλων παραχωρήσεων. Οι αργεντινοί εξέλεξαν τον Κίρχνερ ελπίζοντας ότι θα είναι κάπως καλύτερος από τους προηγούμενους(αφού εμφανίστηκε ως το αντίδοτο στη "Δεξιά" στροφή)και όχι επειδή πραγματικά του είχαν εμπιστοσύνη, τελικά έπεσαν έξω διότι ήταν μεν αποτελεσματικότερος αλλά όχι υπέρ του λαού. Φυσικά ο Κίρχνερ υποσχέθηκε λαγούς με πετραχήλια στα πλήθη, όπως οφείλει να κάνει κάθε "αριστερός" ηγέτης που σέβεται τον εαυτό του, αλλά στην πραγματικότητα παρέδωσε τον πλούτο και τον λαό της χώρας προίκα στους ξένους επενδυτές. Υποτίθεται ότι πάρθηκαν κάποια μέτρα προστασίας των μισθών(να μείνουν σταθεροί), όμως αυτά δεν είχαν κανένα αποτέλεσμα αντιμέτωπα με τον ξέφρενο πληθωρισμό.

Ο Κίρχνερ δεν μπορεί να κρύψει τη χαρά του και ο λαός δεν μπορεί να κρύψει τη φτώχεια του

Ο Κίρχνερ όχι μόνο δεν πήρε κανένα ουσιαστικό φιλολαϊκό μέτρο, αλλά κατάφερε να κάμψει και τις όποιες προηγούμενες αντιδράσεις του με διάφορες μεθοδεύσεις που όλοι οι "σοσιαλιστές" πολιτικοί έχουν στο τσεπάκι. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να εξαγοράσει τους ηγέτες των λαϊκών ομάδων που είχαν πρωτοστατήσει στις κινητοποιήσεις(ξύπνα Ανδρέα για να δεις το παιδί της αλλαγής). Έβαλε τα στελέχη του κινήματος των "Πικετέρος" επικεφαλής σε προγράμματα "απασχόλησης" και διαχείρισης της φτώχειας, άλλους τους έβαζε στο ψηφοδέλτιο του κόμματος του ή τους διόριζε σε κυβερνητικές θέσεις για να τους εντάξει στο σύστημα και να τους κλείσει το στόμα.[1]


Η πολιτική του Κίρχνερ βοήθησε τον καπιταλισμό να ανακάμψει, οι εξαγωγές και η παραγωγή αυξήθηκαν, ενώ η χώρα είχε ενταχθεί σε ζώνη ελεύθερου εμπορίου με αποτέλεσμα να αυξηθούν και οι επενδύσεις. Φυσικά η ανάκαμψη του κεφαλαίου δεν σημαίνει και βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του λαού, στην Αργεντινή ειδικά συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Τα βασικά καταναλωτικά αγαθά αυξήθηκαν κατά 20%, ενώ εκτός από τους χαμηλούς μισθούς και την ανεργία(και αξίζει να σημειωθεί ότι ο Κίρχνερ κατάργησε το πενιχρό επίδομα ανεργίας των 50 πέσος σε 20.000 ανθρώπους)ο λαός είχε να αντιμετωπίσει και το μακέλεμα των εργασιακών δικαιωμάτων, που στα πλαίσια της προσέλκυσης επενδύσεων, είχαν μετατραπεί κόλαση για τους εργάτες και σε παράδεισο για τους επενδυτές.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της κυβέρνησης το 2009 το 10% του πιο πλούσιου πληθυσμού απολάμβανε το 36% του πλούτου ενώ το 10% του πιο φτωχού απολάμβανε μόλις το 1,5%. Τα επίπεδα φτώχειας είχαν φτάσει στις πιο "ευνοημένες" περιοχές της χώρας το 30% ενώ στις λιγότερο "ευνοημένες" μέχρι και το 60% του πληθυσμού ζούσε κάτω από τα όρια της φτώχειας. Οι παραγκουπόλεις αυξάνονταν και πληθύνονταν ενώ ο Κίρχνερ χάριζε τον εγχώριο πλούτο στις πολυεθνικές, όπως έγινε για παράδειγμα με τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου, και αναλάμβανε να "εξυγιάνει" με λεφτά του κράτους τις υπό πτώχευση τράπεζες κρατικοποιώντας τις.

Άστεγοι στοιβάζονται σε "στρατώνες"

Στο βαθμό που η κυβέρνηση Κίρχνερ δεν κατάφερε να εξαγοράσει το λαϊκό κίνημα το κατέστειλε με τη βία. Το Σεπτέμβρη του 2004 έδωσε διαταγή στον Υπουργό Εσωτερικών Anibal Fernandez να "απομακρύνει την κοινωνική αντιπαράθεση από τους δρόμους", ενώ παράλληλα πέρασαν νομοθετικές ρυθμίσεις οι οποίες προωθούσαν την καταστολή και τον περιορισμό των κινητοποιήσεων. Τα παραπάνω μέτρα που μπήκαν σε εφαρμογή σε συνδυασμό με τον έλεγχο των μεγάλων σωματείων και την εξαγορά των ηγετών των "Πικετέρος" και των υπολοίπων οργανώσεων, είχαν σαν αποτέλεσμα οι όποιες διαδηλώσεις επί προεδρίας Κίρχνερ να μην έχουν μαζικότητα καθώς η κοινωνία γινόταν ολοένα και πιο συντηρητική. Συμπληρωματικά, ο "μεγάλος σοσιαλιστής" δεν ανέστειλε ούτε καν τις δίκες των 4.000 διαδηλωτών που είχαν συλληφθεί στη διάρκεια των παλιότερων μεγάλων κινητοποιήσεων. Η μαζικότερη συγκέντρωση εκείνης της περιόδου, στην οποία συμμετείχαν 150.000 άνθρωποι, είχε ως αίτημα την καταπολέμηση της εγκληματικότητας και την εντατικοποίηση της αστυνόμευσης .

Στο σημείο αυτό θα παραθέσω κάποια συμπεράσματα(τα οποία αφορούν και το πρώτο μέρος του άρθρου) σχετικά με το γιατί οι μαζικές αντιδράσεις του λαού στην Αργεντινή δεν κατόρθωσαν να επιτύχουν κάτι ουσιαστικό και θετικό για τους πολλούς αλλά συνέβη τελικά το ακριβώς αντίθετο.

Εξαρχής οι επιδιώξεις του πλήθους ήταν λανθασμένες, αντιμετώπιζαν το ζήτημα μονοδιάστατα και με περιορισμένο οπτικό πεδίο.

Υπήρχε:

- Προσκόλληση στο ίδιο το χρέος και όχι στο πώς δημιουργήθηκε.

- Στοχοποίηση συγκεκριμένων προσώπων(τι κι αν έφυγαν με ελικόπτερα;) και όχι των σκοπών που εκείνοι εξυπηρετούσαν.

Οι λαϊκές μάζες οργανώθηκαν σε λάθος βάση(όχι εργατική) με αποτέλεσμα να υπάρχει ανομοιογένεια σκοπών αφού άλλες ήταν οι επιδιώξεις των μεσαίων στρωμάτων και άλλες εκείνες των χαμηλών. Τελικά υπερίσχυσαν τα μεσαία κοινωνικά στρώματα(και ο μικροαστισμός) που αποδείχθηκαν βαθέως συντηρητικά. Τον συντηρητισμό τους έθρεψαν οι διάφορες κυβερνήσεις υπονομεύοντας και εξαγοράζοντας τελικά τον αγώνα.

Το λαϊκό κίνημα έπεσε σε όλες τις παγίδες που στήθηκαν από τους πολιτικούς εκπροσώπους των αστών(αριστερούς και δεξιούς), τις οποίες η έλλειψη ενός Κομμουνιστικού Κόμματος(σε ρόλο φορέα εκφραστή και διαμορφωτή της θέλησης του λαού που θα μπορούσε να είχε μετατρέψει τον "ακέφαλο όχλο" σε "εργατικό στρατό"), ή έστω ενός ισχυρού εργατικού κινήματος ήταν σχεδόν αδύνατο να τις αποφύγει.

Μη ουσιαστική και πρακτική αμφισβήτηση σε κανένα επίπεδο του καπιταλιστικού συστήματος, τα πάντα λειτούργησαν στα πλαίσια αυτού. Η διαχείριση της φτώχειας και η λειτουργία κάποιων επιχειρήσεων με όρους αγοράς δεν υπονομεύουν το σύστημα, αντίθετα το ενισχύουν ξαλαφρώνοντας το. Όταν η ίδια η κοινωνία αναλαμβάνει με εθελοντική εργασία να ταΐσει τους πεινασμένους χωρίς να συγκρούεται με τις αιτίες που τους έφεραν σε αυτό το χάλι, τότε σαφώς εξυπηρετεί το σύστημα που είναι υπεύθυνο για την πείνα, αφού το απαλλάσσει από το να πρέπει να ασχοληθεί το ίδιο με το συγκεκριμένο πρόβλημα.

Όλα τα ψευτοπατριωτικού και σοσιαλδημοκρατικού είδους διλλήματα, καθώς επίσης και οι εκβιασμοί τύπου "σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα" έπιασαν τόπο με αποτέλεσμα να βρεθούν στο προσκήνιο μια σειρά πολιτικών, υπηρετών του κεφαλαίου, που σταδιακά έφεραν λύσεις για την πλουτοκρατία(με το ξεπούλημα της χώρας, την σφαγή των εργασιακών, την εξυπηρέτηση μέρους του χρέους, κρατικοποιήσεις επιχειρήσεων εκεί που τους συμφέρει έτσι και αποκρατικοποιήσεις εκεί που τους συμφέρει αλλιώς κλπ) και κατέστειλαν τις αντιδράσεις του λαού, άσχετα αν τα προβλήματα του ολοένα και διογκωνόταν.

Γιατί όμως ο Τσίπρας και ο Σύριζα διαφημίζει την Αργεντινή και το "θαύμα" της;

Βασικά προετοιμάζει το έδαφος για όταν έρθει η ώρα να κυβερνήσει γνωρίζοντας ότι ίσως του ζητηθεί να κάνει ανάλογες πολιτικές επιλογές με εκείνες που έγιναν στην Αργεντινή. Για παράδειγμα ίσως χρειαστεί να διαχειριστεί την έξοδο της χώρας από το Ευρώ, κάτι που θα παρουσιαστεί ως "αποδέσμευση" από αυτό και συνάμα επαναστατική πράξη, ενώ στην πραγματικότητα δεν θα είναι ούτε το ένα ούτε το άλλο. Η έξοδος από την Ευρωζώνη αντιστοιχεί στην αποσύνδεση του πέσο από το δολάριο και στην μετέπειτα υποτίμηση του. Η πραγματική αποδέσμευση όμως απαιτεί αποδέσμευση της εγχώριας οικονομίας και όχι απλά αποσύνδεση του νομίσματος, που σε τίποτα δεν ωφελεί τον λαό όσο η εκάστοτε χώρα παραμένει δέσμια του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και των διεθνών ιμπεριαλιστικών κέντρων(Ε.Ε, ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία, κλπ).

Με λίγα λόγια, επειδή ο Τσίπρας καταλαβαίνει ότι ίσως χρειαστεί να παίξει το ρόλο του Κίρχνερ, προσπαθεί να εξιδανικεύσει αυτή την κατάσταση και να παραπληροφορήσει τον ελληνικό λαό σχετικά με τα όσα έγιναν και συνεχίζουν να γίνονται στην Αργεντινή, κοινώς να χρυσώσει το χάπι. Τώρα το αν θα πέσουμε ή όχι στην παγίδα του, αυτό δεν μπορώ να το ξέρω, ελπίζω άρθρα όπως αυτό να ενισχύσουν τη συνισταμένη εκείνη των δυνάμεων που θα μας βοηθήσει να την αποφύγουμε.

Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)



[1] Το ίδιο έγινε και με άλλες οργανώσεις όπως ήταν η "Ένωση μητέρων της Πλατείας Μαΐου" που είχε παίξει σημαντικό ρόλο στις κινητοποιήσεις, με αποτέλεσμα να υποστηρίξουν τελικά και αυτές την κυβέρνηση Κίρχνερ.