Κάποιες διαγνώσεις που έχουν σημασία

Από το "Για το Ευρώ ξανά: Η στρατηγική της αράχνης", του Δ. Λένη. Via Disdaimona.

Η συμπίεση της κερδοφορίας, τα κεφάλαια που δεν έχουν που να επενδυθούν, οι καυτές πατάτες των τραπεζών που χρεοκοπούν (και κανείς δεν θέλει να διασώσει με δικά του λεφτά) σημαίνουν μόνο ότι οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί θα οξυνθούν.

Η ευρωζώνη είναι ένας άνισος συνασπισμός των ευρωπαϊκών αστισμών, ένα υποσύνολο της ιμπεριαλιστικής αλυσίδας. [...]

Η παγκόσμια κρίση τώρα αρχίζει να μπαίνει στην τελευταία οξύτερη φάση της, μια φάση με απρόβλεπτες συνέπειες σε διεθνές επίπεδο. Το υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο (που έκφραση του είναι τα τεράστια χρέη, τα λιμνάζοντα χρηματιστηριακά προϊόντα που πανικόβλητα τρέχουν σε κάθε πραγματικό ή φανταστικό «ασφαλές λιμάνι» ακόμα και με χασούρα) πρέπει να απαξιωθεί πριν υπάρξει καπιταλιστική ανάπτυξη.* Και η απαξίωση αυτή δεν είναι μια διαδικασία που μπορεί να γίνει εύκολα, καθαρά, ανώδυνα και – κυρίως – γρήγορα. Πάντως θα πρέπει να σημειωθεί ότι πλησιάζουμε στο σημείο όπου η εκκαθάριση θα έχει επιτευχθεί, ένα σημείο μέγιστου κινδύνου για το κίνημα, αφού η προσμονή νέου κέρδους θα κάνει το κεφάλαιο πιο επιθετικό.[...]

Η γερμανική κοινωνία είδε ραγδαία αύξηση των ανισοτήτων, που εκφράζεται από μια προβληματική εσωτερική οικονομία. Ή αλλιώς, τα τεράστια κέρδη των γερμανών καπιταλιστών δεν επανεπενδύθηκαν στη Γερμανία. Αντίθετα, έγιναν σε γενικές γραμμές μη παραγωγικές επενδύσεις (με τη μορφή δανείων) σε διάφορες φούσκες ή άρχισαν να λιμνάζουν σε τραπεζικά προϊόντα. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η «καρδιά» του γερμανικού βιομηχανικού καπιταλισμού, υποφέρουν. Οι δημόσιες υποδομές χρειάζονται ανανέωση. Οι τοπικές κυβερνήσεις μαζεύουν χρέος. Οι εργαζόμενοι δεν είχαν αυξήσεις (εκτός από μια τελευταία, κατά 4%, που δεν καταφέρνει στο ελάχιστο να εξισορροπήσει τις απώλειες χρόνων). Το δημογραφικό πρόβλημα είναι το οξύτερο στον πλανήτη, εγγυώμενο ότι σύντομα δεν θα υπάρχουν αρκετοί εργάτες για τα εργοστάσια.

Το κυριότερο είναι ότι όλο αυτό το υπερσυσσωρευμένο κεφάλαιο κινδυνεύει κάθε στιγμή να απαξιωθεί, αν οι χώρες του Νότου πτωχεύσουν (αφού τα χρέη τους είναι σε μεγάλο βαθμό τα κέρδη από τις γερμανικές εξαγωγές). Αλλά ακόμα χειρότερα: αν το μοντέλο της ανάπτυξης μέσω εξαγωγών για όλη την Ευρώπη πετύχαινε, το γερμανικό μοντέλο θα είχε αποτύχει: δεν γίνεται όλοι να εξάγουν ταυτόχρονα, κάποιος πρέπει να εισάγει! Με τα τρέχοντα δεδομένα, το καλύτερο δυνατό ενδεχόμενο για τους ευρωπαϊκούς καπιταλισμούς είναι μια μακρά περίοδος «βαλτώματος» και ακινησίας, μια παρατεταμένη κρίση σαν αυτή που περιέγραφε ο Ένγκελς για το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα.**

Η Ευρώπη είναι σε μία κατάσταση «lose – lose». Δεν υπάρχουν για το κεφάλαιο εύκολες λύσεις. Η συμπίεση της κερδοφορίας, τα κεφάλαια που δεν έχουν που να επενδυθούν, οι καυτές πατάτες των τραπεζών που χρεοκοπούν (και κανείς δεν θέλει να «διασώσει» με δικά του λεφτά) σημαίνουν μόνο ότι οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί θα οξυνθούν. Οι «συγκρούσεις» μεταξύ του Μόντι και της Μέρκελ θα συνεχιστούν, χωρίς να είναι δυνατό κάποιος να υποχωρήσει πλήρως, μόνο μικροκινήσεις κατευνασμού των «αγορών» μπορούν να δοθούν, κινήσεις που θα εκπνέουν όλο και πιο γρήγορα, σε μέρες αντί για μήνες, σε ώρες αντί για μέρες.

Η μόνη κόκκινη γραμμή που θα υπάρχει θα είναι η περαιτέρω πίεση προς την εργασία. Γιατί κάθε νίκη του κεφαλαίου είναι και μια μικρή ανανέωση της «εμπιστοσύνης των αγορών». Το ευρώ, επομένως, θα γίνει προσπάθεια να διατηρηθεί για όσο καιρό οι εκτιμώμενες απώλειες από τη διάλυση του θα είναι μεγαλύτερες από τη διατήρηση του, ένα πλάνο που έχει κοντά ποδάρια αφού δεν προσφέρει ελπίδα στο κεφάλαιο***, εκτός αν υπάρξει κάποιο αναπτυξιακό θαύμα. Δυστυχώς, τα θαύματα σπανίζουν πλέον…

Είναι ουτοπικό να ελπίζει κανείς σε αναστροφή της κατάστασης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσα στο μηχανισμό του ευρώ. Μια τέτοια αλλαγή θα σήμαινε τη δυνατότητα ύπαρξης ενός ενιαίου πολιτικού κέντρου που να μπορεί να το επηρεάσει (ή οριακά να το ανατρέψει) η συνασπισμένη ευρωπαϊκή εργασία. Ο μηχανισμός του ευρώ όμως βασίζεται στην ακριβώς αντίθετη κίνηση: πολυδιάσπαση των εργατικών κινημάτων και συνασπισμό των αστικών δυνάμεων, με ταυτόχρονη εστίαση των δικών τους προβλημάτων στο σύνολο των υποτελών τάξεων. Το σπάσιμο του φαύλου αυτού κύκλου είναι η μόνη ελπίδα. Και σε εθνικό και σε διεθνικό επίπεδο.

Σημειώσεις Lenin Reloaded:
* Βλ. συστημική λύση #1 (σκληρή οψιόν): ΠΟΛΕΜΟΣ. Αρχικά "τοπικός", ως συνήθως στην "περιφέρεια" (την ενεργειακά σημαίνουσα περιφέρεια), κατόπιν γενικευμένος.
** Βλ. συστημική λύση #2 (μαλακή οψιόν): Το "στατικό κράτος", Gopal Balakrishnan,  στο ιστολόγιο.
*** Για αυτόν ακριβώς τον λόγο όμως, και επειδή οι καπιταλιστές δεν σχεδιάζουν με βάση την πίστη στα μεταφυσικού τύπου θαύματα, η συμπίεση μισθών δεν είναι το μοναδικό υφιστάμενο πλάνο του κεφαλαίου. Βλ. συστημική λύση #1. Hint: Το προηγούμενο "αναπτυξιακό θαύμα", η μεγαλύτερη ιστορικά φάση επέκτασης του κεφαλαίου όλων των εποχών, ήρθε αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πηγη