Ο ελιγμός στο Βίτσι
Υστερα από 70, σχεδόν μέρες, συνεχών και αδιάκοπων μαχών στη Βόρεια Πίνδο και κάτω από τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, ο ΔΣΕ υποχρεώθηκε σε υποχώρηση η οποία και έγινε συντεταγμένα με τον περίφημο ελιγμό των δυνάμεών του στο χώρο του Βίτσι, τη νύχτα 20 προς 21 Αυγούστου του 1948. Ο ελιγμός πραγματοποιήθηκε με τη δημιουργία ρήγματος στο μέτωπο του αντιπάλου στην Αλεβίτσα. Η ενέργεια του ρήγματος στέφθηκε με επιτυχία και ο ελιγμός ολοκληρώθηκε πλήρως το βράδυ της 21ης Αυγούστου με το πέρασμα στην περιοχή του Βίτσι και των τελευταίων δυνάμεων του ΔΣΕ που είχαν μείνει στα μετόπισθεν για να καλύψουν την υποχώρηση.
Ο ελιγμός στο Βίτσι έφερε παραζάλη στους αντιπάλους του ΔΣΕ και γράφτηκαν γι’ αυτόν διάφορα παραμύθια στη μετεμφυλιακή περίοδο.
Τέτοιες μέρες το 1948 γράφεται
στα βουνά της Μακεδονίας μία από τος πιο λαμπρές και παράξενες σελίδες
της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας.
Ενας
ελαφρά οπλισμένος και με μηδενική δυνατότητα ανεφοδιασμού στρατός, ο
ΔΣΕ βρίσκεται περικυκλωμένος από οχταπλάσιες περίπου μοναρχοφασιστικές
δυνάμεις, άρτια εξοπλισμένες που διαθέτουν βαρύ πυροβολικό, άρματα μάχης
και αεροπορία (ο πολλαπλασιαστής δύναμης είναι δηλαδή τουλάχιστον πάνω
από 1/20 για τον στρατό της Φρειδερίκης).
Τέτοιες
μέρες λοιπόν, αυτός ο περίεργος (το ¼ των μαχητών πρώτης γράμμης του
περίπου ήταν γυναίκες) και εκπληχτικός στρατός που ονομάζεται ΔΣΕ, όχι
μόνο καταφέρνει να ξεφύγει με μηδενικές ανθρώπινες και υλικές απώλειες
από τον ατσάλινο κλοιό που τον περιβάλει, αλλά μόλις 20 ημέρες αργότερα
αντεπιτίθεται και διαλύει κυριολεκτικά όλο το εχθρικό μέτωπο,
προκαλώντας πανικό στους καλοταϊσμένους και υπερεξοπλισμένους αντιπάλους
του.
Εξαιρετικά
αφιερωμένο στους κάθε λογής «αριστερούς» αρλεκίνους που τολμάνε ακόμη
και σήμερα να μιλάνε για «στρατιωτική ανικανότητα» των τότε ηγετών του
ΔΣΕ και του ΚΚΕ.
Τα
γεγονότα περιγράφει παρακάτω με τον δικό του τρόπο, ο πάντα
απολαυστικός Β.Ραφαηλιδης στο «τραγελαφική ιστορία του νέου ελληνικού
κράτους» (σελ.249-253)
Νέο μέτωπο στο Βίτσι
...Μετά
την πτώση του Κλέφτη την 1 Αυγούστου 1948 ο Γράμμος γίνεται ακατάλληλος
για κρησφύγετο, ορμητήριο και έδρα της κυβέρνησης του βουνού. Τότε το
στρατηγείο των ανταρτών παίρνει μία απόφαση που θα καταπλήξει τους
πάντες, εντός και εκτός Ελλάδας, και που όμοιο του κατόρθωμα δύσκολα θα μπορούσε να βρει κανείς στην παγκόσμια στρατιωτική ιστορία. Η
κυρίως επιχείρηση δεν διαρκεί πάνω από μία βδομάδα, και σε αυτό το
διάστημα ο αντίπαλος δεν καταλαβαίνει τι γίνεται κάτω από την μύτη του.
Είναι σαν να ταξιδεύει ιγκόγκιτο ένας ολόκληρος αντάρτικος στρατός. Και
ώσπου να αρχίσει να καταλαβαίνει την 21η Αυγούστου ο
λεγόμενος «εθνικός» (σημείωση δική μου, «ο μοναρχοφασιστικός») στρατός
τι περίπου γίνεται, οι αντάρτες έχουν ήδη εγκατασταθεί στο Βίτσι,
κουβαλώντας εκεί τα σέα και τα μέα τους, μέχρι καρφίτσα, που λέει ο
λόγος.
...Μέχρι να
αναπροσαρμοστούν τα επιτελικά σχέδια των στρατηγών της Αθήνας, η Αθήνα
θα μπορούσε και να έχει καταληφθεί από τους αντάρτες...
Ολο
το φθινόπωρο του 1948 οι εν Αθήναις ετοιμάζονται να τα βάψουν μαύρα.
Θεωρούν το παιχνίδι χαμένο... Ο Αβέρωφ γράφει στο «φωτιά και τσεκούρι»:
«δεν είναι υπερβολή να λεχτεί πως στις αρχές του φθινοπώρου του ’48 είχε κανείς την εντύπωση ότι το σιδηρούν παραπέτασμα έπεφτε στην Ελλάδα. Ο κώδων φαίνεται να μην σημαίνει πλέον τον κίνδυνο, αλλά την απώλεια των ελπίδων και της ελευθερίας»...
Βατερλώ στην Ραμπάτινα
...Δεν προλαβαίνουν καλά καλά να εγκατασταθούν οι αντάρτες στο νέο τους ορμητήριο το Βίτσι ... και διαλύουν τελείως την 22η
ταξιαρχία του λεγόμενου «εθνικού» (σημείωση δική μου,
«μοναρχοφασιστικού») στρατού στην Ραμπάτινα. Σε λιγότερο από 24 ώρες το
υπό τον Κιτριλάκη μέτωπο καταρρέει σαν χάρτινος πύργος την νύχτα της 9ης προς 10ης σεπτεμβρη του 1948.
Και να σκεφτείς πως στην Αθήνα λίγες εβδομάδες πριν πανιγύριζαν για την συντριβή των «κομμουνιστοσυμμοριτών» στον Γράμμο.
Ο
πανικός μεταδίδεται αστραπιαία σε όλες τις μονάδες και ο Κιτριλάκης
σταματάει να τραβάει τα μαλλιά του (σημείωση δική μου, για αυτόν
γράφτηκε το τραγούδι)
, μόνο όταν άλλες 3 ταξιαρχίες του (σημείωση δική μου,
«μοναρχοφασιστικού») στρατού, μόλις και μετά βίας αποφεύγουν την ολική
συντριβή και την τύχη της ανύπαρκτης πλέον 22ης Ταξιαρχίας .
Ο
Στρατηγός Ζαφειρόπουλος στα «απομνημονεύματα» του είναι σαφέστατος.
Γράφει:
«η διαρροή στρατιωτών από τα δύο τάγματα (που πήραν μέρος στην
μάχη της Ραμπάτινας) είναι ανευ προηγούμενου και η κατάρρευση της
Ραμπάτινας διεξήχθη δίκην πυροτεχνήματος εις ελάχιστον χρονικόν
διάστημα. Ητο χαρακτηριστική η ηθική κατάπτωσις κατά την άφιξην εις την
περιοχήν Βούτσι των δύο διοικητών ταγμάτων, συνοδευομένων υπό ατάκτων
άνευ συνοχής ομάδων εξ αξιωματικών και οπλιτών»...
Για την μάχη στο Βίτσι βλέπε και το πάντα ενημερωμένο μπλοκ του Ηρόδοτου:
http://erodotos.wordpress.com/2010/07/13/dse-49-vitsi/Βιβλιογραφία:
- Β.Ραφαηλιδης ,Τραγελαφική ιστορία του νέου ελληνικού κράτους/εκ. 21ου/ Αθήνα 1993
- Εrodotos
- Ριζοσπάστης
- Φωτογραφίες: ΑΣΚΙ
πραγματικο διαμαντι το βιβλιο του Ραφαηλιδη, γκρεμιζει πολλους μυθους
ΑπάντησηΔιαγραφή@Salot sor:
ΔιαγραφήΟντως διαμάντι το βιβλίο του Ραφαηλίδη!
Προσωπικά θα συνιστούσα την κριτική του ανάγνωση στους ...πάντες!
Θα το χαρακτήριζα σαν μία πολύ έντιμη και νηφάλια προσπάθεια καταγραφής των γεγονότων, αν και εκτός από τους (πολλούς) μύθους που καταρίπτει, διαιωνίζει και κάποιους άλλους, υπερβολικά διαδεδομένους, όπως π.χ. την σύνδεση Βάρκιζας-Γιάλτας, παρά το γεγονός πως η πρώτη είναι και προγενέστερη στης δεύτερης.
Συνολικά πάντως, θα συμφωνίσω στον αρχικό χαρακτηρισμό σου, σαν "διαμαντιού"
σωστη η παρατηρηση για τη συνδεση Βαρκιζας Γιαλτας. Εχουν περασει και 15-16 χρονια απο τοτε που το διαβασα, μαλλον ο νους διαγραφει τα ψεγαδια . . .
ΔιαγραφήΜερικές παρατηρήσεις:
ΑπάντησηΔιαγραφή1. Ο Τιτλος θα ήταν καλύτερα να είναι ο ελιγμός της Αλεβίτσας όπως είναι γενικότερα γνωστός.
2. Στο σημείο που λέει για την πτώση του Κλέφτη, όπως μπορείται να διαπιστώσεται και από το google earth, η συγκεκριμένη κορυφή ανήκει στο Σμόλικα και όχι στο Γράμμο. Απλά η πτώση του Κλέφτη, άνοιξε τις διόδους για το Γράμμο από τα νότια. Αργότερα κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων ο Γράμμος σχεδόν καταλείφθηκε ολόκληρος και έκανε αναγκαίο τον ελιγμό-πέρασμα στο Βίτσι (δυνάμεις ΔΣΕ στο Γράμμο προ μαχών περίπου 8000, στον ελιγμό περίπου 6000, στο Βίτσι υπήρχαν άλλοι 3000 μαχητές).
3. Στο Μάλι Μάδι το Σεπτέμβρη του 1948, δεν έσπασε μόνο η 22η ταξιαρχία που μάλιστα μόλις είχε σταλεί στο μέτωπο και ήταν ξεκούραστη, αλλά και η 3η η γνωστή ορεινή ταξιαρχία που είχαν συγκροτήσει στη Μέση Ανατολή. Στις μάχες του Μάλι Μάδι οι κυβερνητικοί ήταν σίγουροι για τη νίκη τους, αυτό τους τρόμαξε και περισσότερο. Στις μάχες οι απώλειες του ΔΣΕ ήταν κυρίως από πυροβολικό και αεροπορία, ενώ όλες οι προσπάθειες των κυβερνητικών να πλησιάσουν με πεζικό ήταν αποτυχημένες και με πολλές απώλειες.
4. Το τραγούδι ο Φρούραρχος της Κατσοριάς, παρότι ταιριάζει με τα γεγονότα δεν γράφτηκε τότε. Η μουσική "δανείστηκε" από ένα τραγούδι για το φρούριο του Μπιζανίου, έξω από τα Γιάννενα στα χρόνια των Βαλκανικών πολέμων, όπου στους στίχους ένας φαντάρος στέλνει γράμμα στη μάν του, ένα τραγούδι πολύ γνωτό στην περιοχή εκείνη την εποχή. Οι στίχοι έχουν εμπνευστεί από την αγροτική εξέγερση του Φλεβάρη του 1943 στη Δυτική Μακεδονία, όπου τελικά επικράτησε το ΕΑΜ, αιχμαλώτισε την Ιταλική φρουρά των Γρεβενών, στη μάχη του Φαρδύκαμπου (Μάρτης του 1943-επρόκειτο για τάγμα με δύναμη 600 ανδρών, ήταν η μεγαλύτερη μάχη που είχε κερδίσει ως τότε ο νεόδμυτος ΕΛΑΣ) κάτι που σήμανε την απελευθέρωση μεγάλου τμήματος της Δυτικής Μακεδονίας. Ο Ιταλός φρούραρχος της Καστοριάς τότε φοβηθηκε για κατάληψη της πόλης από μονάδες του ΕΛΑΣ, και επίταξε τις βάρκες της λίμνης γιατί φιμολογούνταν απόβαση στην παραλία της πόλης με αυτές μέσω της λίμνης.
5. Μετά τις νίκες στο Μάλι Μάδι, ο ΔΣΕ επιχείρησε κατάληψη της Καστοριάς. Περιλάμβασνε περικύκλωση των μονάδων που φρουρούσαν τα γύρω βουνά, κταδρομικά αποδπάσματα που θα εξόντωναν το πυροβολικό κ.α. Τελικά η επιχείρηση απέτυχε και έδειξε πόσο πονούσε η έλλειψη εφεδριών.
Επίσης στη σειρά αφιερωμάτων καλό θα ήταν να γίνει μια αναφορά στην επική επιχείρηση αντιπερασπισμό το 1947, όταν οι δυνάμεις του ΔΣΕ στο Γράμμο σε αντεπίθεση, φτάσανε 20 χιλιόμετρα από τα Γιάννενα στο Καλπάκι και οι κυβερνητικοί φοβήθηκαν ότι θα το χάσουν, αλλά το γεγονός αυτό σήμανε και το τέλος των επιχειρήσεων στο Γράμμο, αφού οι αστοί μετάφεραν στα Γιάννενα τις κύριες δυνάμεις τους εσπευσμένα μέ φορτηγά μέσω κατάρας προκειμένου να μη χαθεί η πόλη.
ΑπάντησηΔιαγραφή@Giorgos bookhunter:
ΔιαγραφήΕυχαριστώ για τις συμπληρώσεις-πληροφορίες.
Δεν είχα καιρό για ένα εκτενές αφιέρωμα, (όπου υπάρχουν αρκετές επικές στιγμές προς καταγραφή), και έτσι περιορίστηκα στην αναδημοσίευση δύο παλιότερων άρθρων που είχα γράψει στο fadomduck2. Κάθε συμπλήρωση ή ακόμη και ολόκληρο προς δημοσίευση άρθρο, καλοδεχούμενο.
Το e-mail μου, είναι το γνωστό alepotrypa200@gmail.com
Trash, ελπίζω να μην έλαβες το παρακάτω σχόλιο κανά δυο φορές ακόμα, αν ναι να με συμπαθάς και θα σε παρακάλουσα να τα σβήσεις καθώς επίσης και το παρόν.
ΑπάντησηΔιαγραφήΜια επισήμανση μόνο για το βιβλίου του Ραφαηλίδη, ο ακριβής τίτλος είναι:
"Ιστορία (κωμικοτραγική) του Νεοελληνικού κράτους".
Εξαιρετικό το απόσπασμα!
Να σαι καλά και καλή δύναμη,
tom
@Tom sojo:
Διαγραφήγια τον τίτλο του βιβλίου (αν θυμάμαι καλά γιατί αυτήν την στιγμή το έχω δανείσει)πιθανόν να έχεις δίκιο και να είμουν απρόσεκτος στην αντιγραφή, ή να υπάρχει κάποια διαφορά μεταξύ των εκδόσεων. Σε κάθε περίπτωση mea culpa, γιατί ο τίτλος που παραθέτεις είναι σίγουρα σωστός.