Αναδημοσίευση από Science Illustrated
του Αλέξη Α. Δεληβοριά
Αστρονόμου Ευγενιδείου Πλανηταρίου
Αστρονόμοι σε ολόκληρο τον κόσμο προετοιμάζονται για τη συστηματική παρατήρηση ενός από τα σπανιότερα περιοδικά αστρονομικά φαινόμενα που γνωρίζουμε. Στις 6 Ιουνίου 2012 και χάρη σε μια σπανιότατη ευθυγράμμιση της Γης με την Αφροδίτη και τον Ήλιο, θα γίνουμε μάρτυρες μιας «ηλιακής έκλειψης σε μικρογραφία», όταν η Αφροδίτη θα διαβεί για τελευταία φορά αυτόν τον αιώνα μπροστά απ΄ τον ηλιακό δίσκο.
Καθώς η Αφροδίτη θα αρχίσει να περνά ανάμεσα από τη Γη και τον Ήλιο, θα γίνει αντιληπτή ως μια μικρή μαύρη κουκκίδα που κινείται αργά κατά μήκος του ηλιακού δίσκου, ένα φαινόμενο που θα διαρκέσει περίπου 6,5 ώρες και θα είναι ορατό στο μεγαλύτερο μέρος της υδρογείου. Επειδή, κατά την έναρξη του φαινομένου ο Ήλιος στη χώρα μας θα βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, μεγάλο τμήμα της διάβασης θα είναι αόρατο. Προσοχή όμως! Η παρατήρηση του φαινομένου χωρίς τα κατάλληλα αστρονομικά όργανα και φίλτρα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στα μάτια, ακόμη και τύφλωση, ενώ εξίσου επικίνδυνες θεωρούνται και οι διάφορες «πατέντες» που κατά καιρούς χρησιμοποιούνται, όπως η χρήση καπνισμένου γυαλιού ή η χρήση γυαλιών οξυγονοκόλλησης.
Δεδομένης της ταχύτητας με την οποία κινούνται οι δύο πλανήτες, θα περίμενε κάποιος οι διαβάσεις αυτές να παρατηρούνται περίπου κάθε 584 ημέρες. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ πιο σπάνιες, γιατί η τροχιά της Αφροδίτης δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τη γήινη τροχιά. Γι’ αυτό και οι διαβάσεις της Αφροδίτης εμφανίζονται σε «ζεύγη» που χωρίζονται μεταξύ τους κατά 8 χρόνια, αλλά επαναλαμβάνονται κάθε 121,5 και στη συνέχεια κάθε 105,5 χρόνια. Με άλλα λόγια, ο κύκλος των διαβάσεων της Αφροδίτης επαναλαμβάνεται περίπου κάθε 243 χρόνια, με τις επί μέρους διαβάσεις να παρατηρούνται κάθε 8, 121,5, 8 και 105,5 χρόνια.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι η παρατήρηση της διάβασης ενός πλανήτη μπροστά από το άστρο του χρησιμοποιείται από τους αστρονόμους για τον εντοπισμό πλανητών εκτός του Ηλιακού μας συστήματος. Γι’ αυτό και η διάβαση της Αφροδίτης προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στους αστρονόμους, προκειμένου να ελέγξουν και να βελτιώσουν νέες μεθόδους και τεχνικές που έχουν επινοήσει για τον εντοπισμό εξωπλανητών. Πράγματι, διαστημικά τηλεσκόπια, όπως το Kepler, προσπαθούν να καταγράψουν τις περιοδικές και ανεπαίσθητες μειώσεις της φαινομενικής λαμπρότητας ενός άστρου, οι οποίες παρατηρούνται κάθε φορά που ένας «υποψήφιος» εξωπλανήτης διέρχεται μπροστά από το άστρο του. Αυτή η περιοδική καταγραφή της μείωσης της φωτεινότητας ενός άστρου είναι μια έμμεση απόδειξη για την ύπαρξη ενός πλανήτη, και με την κατάλληλη ανάλυση μπορεί να προσδιορίσει το μέγεθος και την τροχιά του.
(Η συνέχεια του άρθρου στο λινκ).
Αστρονόμου Ευγενιδείου Πλανηταρίου
Αστρονόμοι σε ολόκληρο τον κόσμο προετοιμάζονται για τη συστηματική παρατήρηση ενός από τα σπανιότερα περιοδικά αστρονομικά φαινόμενα που γνωρίζουμε. Στις 6 Ιουνίου 2012 και χάρη σε μια σπανιότατη ευθυγράμμιση της Γης με την Αφροδίτη και τον Ήλιο, θα γίνουμε μάρτυρες μιας «ηλιακής έκλειψης σε μικρογραφία», όταν η Αφροδίτη θα διαβεί για τελευταία φορά αυτόν τον αιώνα μπροστά απ΄ τον ηλιακό δίσκο.
Καθώς η Αφροδίτη θα αρχίσει να περνά ανάμεσα από τη Γη και τον Ήλιο, θα γίνει αντιληπτή ως μια μικρή μαύρη κουκκίδα που κινείται αργά κατά μήκος του ηλιακού δίσκου, ένα φαινόμενο που θα διαρκέσει περίπου 6,5 ώρες και θα είναι ορατό στο μεγαλύτερο μέρος της υδρογείου. Επειδή, κατά την έναρξη του φαινομένου ο Ήλιος στη χώρα μας θα βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, μεγάλο τμήμα της διάβασης θα είναι αόρατο. Προσοχή όμως! Η παρατήρηση του φαινομένου χωρίς τα κατάλληλα αστρονομικά όργανα και φίλτρα μπορεί να προκαλέσει σοβαρή βλάβη στα μάτια, ακόμη και τύφλωση, ενώ εξίσου επικίνδυνες θεωρούνται και οι διάφορες «πατέντες» που κατά καιρούς χρησιμοποιούνται, όπως η χρήση καπνισμένου γυαλιού ή η χρήση γυαλιών οξυγονοκόλλησης.
Δεδομένης της ταχύτητας με την οποία κινούνται οι δύο πλανήτες, θα περίμενε κάποιος οι διαβάσεις αυτές να παρατηρούνται περίπου κάθε 584 ημέρες. Στην πραγματικότητα, όμως, είναι πολύ πιο σπάνιες, γιατί η τροχιά της Αφροδίτης δεν βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τη γήινη τροχιά. Γι’ αυτό και οι διαβάσεις της Αφροδίτης εμφανίζονται σε «ζεύγη» που χωρίζονται μεταξύ τους κατά 8 χρόνια, αλλά επαναλαμβάνονται κάθε 121,5 και στη συνέχεια κάθε 105,5 χρόνια. Με άλλα λόγια, ο κύκλος των διαβάσεων της Αφροδίτης επαναλαμβάνεται περίπου κάθε 243 χρόνια, με τις επί μέρους διαβάσεις να παρατηρούνται κάθε 8, 121,5, 8 και 105,5 χρόνια.
Είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι η παρατήρηση της διάβασης ενός πλανήτη μπροστά από το άστρο του χρησιμοποιείται από τους αστρονόμους για τον εντοπισμό πλανητών εκτός του Ηλιακού μας συστήματος. Γι’ αυτό και η διάβαση της Αφροδίτης προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία στους αστρονόμους, προκειμένου να ελέγξουν και να βελτιώσουν νέες μεθόδους και τεχνικές που έχουν επινοήσει για τον εντοπισμό εξωπλανητών. Πράγματι, διαστημικά τηλεσκόπια, όπως το Kepler, προσπαθούν να καταγράψουν τις περιοδικές και ανεπαίσθητες μειώσεις της φαινομενικής λαμπρότητας ενός άστρου, οι οποίες παρατηρούνται κάθε φορά που ένας «υποψήφιος» εξωπλανήτης διέρχεται μπροστά από το άστρο του. Αυτή η περιοδική καταγραφή της μείωσης της φωτεινότητας ενός άστρου είναι μια έμμεση απόδειξη για την ύπαρξη ενός πλανήτη, και με την κατάλληλη ανάλυση μπορεί να προσδιορίσει το μέγεθος και την τροχιά του.
(Η συνέχεια του άρθρου στο λινκ).
<3
ΑπάντησηΔιαγραφή