Σύνοδος G20 : Πεδίο ενδοϊμπεριαλιστικών διαγκωνισμών και συμβιβασμών

Οι εκπρόσωποι του κεφαλαίου στην «G20» χαμογελάνε, ενώ τρώγονται για τα ιδιαίτερα συμφέροντά τους, αλλά ενώνονται στο τσάκισμα των λαών

Δίχως επευφημίες και πανηγυρισμούς ολοκληρώθηκε η Συνόδος των «G20» (ΗΠΑ, Καναδάς, Βρετανία, Γερμανία, Αυστραλία, Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Βραζιλία Αργεντινή, Ινδονησία, Σαουδική Αραβία, Νότια Αφρική, Μεξικό, Ιαπωνία, Τουρκία, Νότια Κορέα και ΕΕ ως σύνολο), που πραγματοποιήθηκε στις αρχές της προηγούμενης βδομάδας στο θέρετρο Λος Κάμπος του Μεξικού. Επισήμως διασώθηκαν τα προσχήματα, ωστόσο πριν καν αρχίσει η Σύνοδος οι διαχωριστικές γραμμές είχαν χαραχθεί. Διαχωριστικές γραμμές που χαράχθηκαν στο φόντο της όξυνσης των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στο φόντο της καπιταλιστικής κρίσης που βαθαίνει.

Διαχωριστικές γραμμές που πέραν της επιβεβαίωσης των συνεχώς εντεινόμενων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών επιβεβαίωσαν ότι εξαιτίας αυτών η «G20» αδυνατεί, μέχρι στιγμής, να εκπληρώσει το ρόλο που της ανατέθηκε στον απόηχο της κατάρρευσης της «Lehman Brothers» το 2008 και την έναρξη της σοβαρότερης και ευρύτερης καπιταλιστικής κρίσης εδώ και δεκαετίες. Ρόλο ως υπ' αριθμόν 1 διεθνές φόρουμ για τη διαβούλευση μεταξύ των κύριων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων και των αποκαλούμενων αναδυόμενων χωρών και τη λήψη ανάλογων αποφάσεων. Το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της «μη εφαρμογής» των αποφάσεων, ακριβώς γιατί προσκρούουν στις οξύτατες αντιθέσεις και ανταγωνισμούς, είναι ο μετασχηματισμός του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, δηλαδή της άμεσης εφαρμογής μίας σειράς μεταρρυθμίσεων στη λειτουργία του Ταμείου ώστε να αυξηθούν οι ψήφοι και το ειδικό βάρος των αναπτυσσόμενων χωρών στους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων.


Μία μη «εφαρμογή» που οδήγησε τις αναδυόμενες χώρες και ειδικά την αποκαλούμενη ομάδα BRICS (Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότια Αφρική) να ασκήσει άμεσα εκβιασμούς και πιέσεις για να προχωρήσει τελικά στην αύξηση του ποσού συνεισφοράς της σε 75 δισεκατομμύρια συνολικά -η Κίνα 43, από 10 δισ. η Ρωσία, η Ινδία και η Βραζιλία και 2 δισ. η Νότιος Αφρική- από το σύνολο των 456 που δεσμεύθηκαν να συνεισφέρουν στο ΔΝΤ όλες οι χώρες - μέλη του «G20», όπως ανακοίνωσε η γενική διευθύντρια του Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ.

Οι χώρες της BRICS αύξησαν μεν το ποσό συνεισφοράς τους, ωστόσο έθεσαν σαφέστατους όρους: «Η αύξηση συνεισφοράς θα γίνει, όταν το ΔΝΤ, που έχει περιορισμένες ταμειακές δυσχέρειες, παραχωρήσει περισσότερα δικαιώματα ψήφου στις αναδυόμενες οικονομίες, όπως υποσχέθηκε με τη μεταρρύθμιση στη διάρκεια του 2010».

Μπορεί το ζήτημα της μεταρρύθμισης του ΔΝΤ να ήταν το βασικό σημείο κρούσης της BRICS, ωστόσο ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, έθεσε ακόμη ένα ζήτημα, να υπάρξει συμφωνία για ένα «αποδεκτό επίπεδο» μέτρων προστατευτισμού καθώς, όπως τόνισε, η χρηματοπιστωτική αστάθεια οδηγεί αναπόφευκτα σε μεγάλο εμπορικό προστατευτισμό και υπενθυμίζοντας ότι η Ρωσία θα αναλάβει την προεδρία της «G20» το 2013, ο Πούτιν επισήμανε ότι «η εμπιστοσύνη προς αυτό τον Οργανισμό» θα περιοριστεί αν οι αποφάσεις που λαμβάνει «παραμένουν απλές δηλώσεις, χωρίς να εφαρμόζονται και να τηρούνται»... «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η "G20" δε θα μετατραπεί απλώς σε άλλο ένα ελιτίστικο κλαμπ που δε θα ενδιαφέρεται παρά μόνο για τα συμφέροντα των μελών του», καταλήγει το άρθρο. 

Η ΕΕ στο επίκεντρο των πιέσεων

Παράλληλα, ο Ρώσος Πρόεδρος, καθώς προετοιμάζεται να αναλάβει τα ηνία, κάλεσε σε ουσιαστικά μέτρα κατά της κερδοσκοπίας στο διεθνές Τραπεζικό και Χρηματιστηριακό σύστημα, που πλήττει βαριά την «πραγματική οικονομία», σε άμεση «ρύθμιση» της αγοράς παραγώγων, σε βαθιά μεταρρύθμιση παγκόσμιων Οργανισμών, όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, αλλά και σε μέτρα που θα μειώνουν δήθεν τις ανισότητες ανάμεσα σε πλούσιους και φτωχούς. Πρόκειται βέβαια για φληναφήματα, ότι δήθεν μπορεί στον καπιταλισμό να μετριαστεί η ανισόμετρη ανάπτυξη.

Ενα ακόμη ενδεικτικό στοιχείο των αντιθέσεων που εκφράστηκαν όσον αφορά τους διαθέσιμους πόρους του ΔΝΤ, που κατά κύριο λόγο θα κατευθυνθούν για την «αντιμετώπιση της κρίσης της ευρωζώνης», είναι η στάση της Βρετανίας και των ΗΠΑ που δε συνείσφεραν ούτε ένα σεντ, με τις ΗΠΑ πριν καν την έναρξη της Συνόδου να κρατά αποστάσεις και να δηλώνει «ότι η Ευρώπη έχει όλες τις δυνατότητες να επιλύσει μόνη τα προβλήματά της». Στάση που με απόλυτη συνέπεια διατήρησε κατά τη διάρκεια της Συνόδου αλλά και επαναλαμβάνει συνεχώς.

Οι αντίρροπες τάσεις, ειδικά ανάμεσα στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, είναι απόλυτα εμφανείς και στο τελικό ανακοινωθέν που αναλώνεται σε γενικόλογες διακηρύξεις, για να δημιουργήσει την αίσθηση ότι η Σύνοδος δρομολόγησε ένα νέο συμβιβασμό σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της κρίσης παγκόσμια και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη.

Σε ό,τι αφορά την τελευταία, οι «G20» σημειώνουν ότι στηρίζουν «την πρόθεση να εξεταστούν πιο συγκεκριμένα βήματα προς μια πιο ενοποιημένη χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική που θα περιλαμβάνει την εποπτεία των τραπεζών, την εξυγίανση και ανακεφαλαιοποίηση και την εγγύηση των καταθέσεων».

Υπογραμμίζεται ακόμα ότι τα μέλη της Ευρωζώνης «θα αναλάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για να διαφυλάξουν την ακεραιότητα και σταθερότητα της περιοχής, για να βελτιώσουν τη λειτουργία των χρηματοοικονομικών αγορών και για να τερματίσουν τις αρνητικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ κρατών και τραπεζών». Πρόκειται για ευθεία «σύσταση» στα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης και ιδιαίτερα στη Γερμανία, να αναλάβουν ακόμα μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης, άρα και το κόστος που συνεπάγεται η διαχείριση της κρίσης και ο επιμερισμός της ζημιάς από την ελεγχόμενη καταστροφή κεφαλαίου.
Σημειώνουν ταυτόχρονα ότι «προσβλέπουμε στη συνεργασία της Ευρωζώνης με την επόμενη ελληνική κυβέρνηση για να διασφαλίσουν ότι παραμένει στο μονοπάτι των μεταρρυθμίσεων και της βιωσιμότητας εντός της Ευρωζώνης».

Ειδική μνεία χρήζουν οι δηλώσεις και του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου από το βήμα της Συνόδου των «G20», Χέρμαν βαν Ρομπάι, όσον αφορά την ενίσχυση της οικονομικής ενοποίησης της Ευρωζώνης, όπου διαβεβαίωσε ότι «τον Ιούνιο θα ξεκινήσουμε ένα σχέδιο που θα ολοκληρωθεί στο τέλος του έτους ώστε πριν τον Δεκέμβριο να δείξουμε ότι δεν έχουμε μόνο μια νομισματική ένωση αλλά και μια οικονομική ένωση. Κάτι που θα φέρει σταθερότητα στο ευρώ και στην Ευρωζώνη».

Πρόσω ολοταχώς για διεύρυνση των αναδιαρθρώσεων που τσακίζουν τα εργατικά λαϊκά δικαιώματα

Εκτός όμως της «ανυπομονησίας» που διακατέχει τα μέλη της «G20» για την αντιμετώπιση της «κρίσης στην Ευρωζώνη», που «σέρνεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά» πολλαπλές αναφορές γίνονται στο τελικό ανακοινωθέν στο παγκόσμιο εμπόριο, όπου επαναλαμβάνονται επί τη ουσίας οι διακηρύξεις της προηγούμενης Συνόδου των Καννών, με έμφαση για την αναγέννηση των συνομιλιών του Γύρου της Ντόχα για το διεθνές εμπόριο. Συνομιλίες που κατέρρευσαν το 1999 στο Σιάτλ κατά τη Σύνοδο του ΠΟΕ και έκτοτε όλες οι προσπάθειες για την αναβίωσή τους και πολύ περισσότερο για την επίτευξη μίας συμφωνίας έχουν πέσει στο κενό. Αναφορές και για τη διατροφική σταθερότητα και τη μεταβλητότητα των τιμών των τροφίμων «ως βασικό μέτρο για την αντιμετώπιση της πείνας» με την άμεση εφαρμογή των αποφάσεων της Συνόδου της Σεούλ το 2010. «Πρόκειται για πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα» όπως τονίζουν στο τελικό ανακοινωθέν οι «G20» αναφέροντας τους πρόσφατους λιμούς στο Σάχελ και το Κέρας Αφρικής.

Ουσιαστικά, οι αποφάσεις της Συνόδου της Σεούλ έχουν οδηγήσει σε ένα πραγματικό κυνήγι θησαυρού, όπου εταιρείες, πολυεθνικές ακόμη και χώρες υφαρπάζουν τεράστια τμήματα αρόσιμης γης σε χώρες της Αφρικής, της Λατινικής Αμερικής και της Ασίας, για την «παραγωγή τροφίμων» με στόχο φυσικά το κέρδος, και προκαλώντας καταστροφές στις χώρες ακόμη και εκδίωξη ολόκληρων πληθυσμών. Ειδικά για το λιμό που ένα χρόνο πριν θέρισε χιλιάδες ζωές στο Κέρας της Αφρικής, ένας από τους κύριους παράγοντες που συντέλεσαν ήταν και η υφαρπαγή γης για «καλλιέργειες» από αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες αλλά και χώρες όπως η Σαουδική Αραβία.

Τέλος, ίσως το πλέον σημαντικό ζήτημα που απασχόλησε, εκτός φυσικά της «κρίσης στη ευρωζώνη», είναι οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην αγορά εργασίας. Αναδιαρθρώσεις που θεωρούνται κρίσιμες για την «ανάπτυξη» και συνδυάζονται στο «σχέδιο δράσης» που προετοίμασε η μεξικανική προεδρία και υιοθετήθηκε με μέτρα για το μετριασμό της λιτότητας σε επιλεγμένες χώρες και συντονισμό των φορολογικών, εποπτικών και νομισματικών πολιτικών. Στο «σχέδιο δράσης» προωθούνται σειρά «δομικών μεταρρυθμίσεων για την ενίσχυση και τη διατήρηση της παγκόσμιας ζήτησης μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας, της συμβολής για την εξασφάλιση της παγκόσμιας ισορροπίας και την αύξηση των δυνατοτήτων ανάπτυξης». Πώς ακριβώς θα γίνουν όλα αυτά;

«Μέσω της μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας που θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και τις θέσεις εργασίας, μέτρα για τη σταθεροποίηση της αγοράς ακινήτων καθώς και ισχυροποίηση του κοινωνικού δικτύου ασφαλείας με τρόπο τέτοιο ώστε να είναι δημοσιονομικά υπεύθυνα, προώθηση φορολογικών μεταρρυθμίσεων, αύξηση της παραγωγικότητας, αύξηση των επενδύσεων στις υποδομές και προώθηση της περιεκτικής πράσινης ανάπτυξης και αειφόρου ανάπτυξης ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν στις χώρες», επιμερίζοντας τις αναδιαρθρώσεις με απόλυτη σαφήνεια ανά περιοχή του κόσμου, ακόμη και ανά χώρα, αναλόγως με τη φάση της καπιταλιστικής τους ανάπτυξης.

Χωρίς να λέγεται ξεκάθαρα, αυτό που εννοούν ανάπτυξη οι πολιτικοί εκπρόσωποι των μονοπωλιακών ομίλων που συναντήθηκαν στο Μεξικό, είναι αυτή που θα φέρει νέα κέρδη στα ταμεία τους με ακόμα πιο φτηνή εργατική δύναμη, χτύπημα στα δικαιώματα και κατακτήσεις των εργαζομένων, τις εργασιακές σχέσεις που διαλύονται με γενικευμένη επιβολή των ατομικών συμβάσεων, την κοινωνική ασφάλιση, την υγεία, την παιδεία, ζητήματα που βλέπουμε να εφαρμόζονται σε όλες τις καπιταλιστικές χώρες, είτε έχουν μνημόνια με το ΔΝΤ και την ΕΕ, είτε όχι, είτε βρίσκονται ψηλά είτε χαμηλά στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα. 

Γράφει ο Χρ.Μ.
στον Κυριακάτικο Ριζοσπάστη