Σκέψεις για το εκλογικό αποτέλεσμα της 17ης Ιούνη: ΙΙΙ. Γενναία άλματα πίσω

Από το Lenin Reloaded

ΙΙΙ. Γενναία άλματα πίσω

Είναι γνωστό ότι μετά το 2010, το αστικό πολιτικό προσωπικό στην Ελλάδα, και μιλούμε εδώ για το προσωπικό των δύο παραδοσιακά μεγάλων κομμάτων της χώρας, πέτυχε να εξυπηρετήσει τα εθνικά και διεθνή αστικά συμφέροντα με σοβαρό για το ίδιο κόστος: πέρα από τις επιθέσεις που δέχτηκαν τα στελέχη του σε διάφορα μέρη της Ελλάδας από πολίτες, υπήρξε και πολιτικό κόστος. Πρώτα, με την μορφή της απόσχισης βουλευτών των δύο μεγάλων κομμάτων, που, υπό το κράτος της λαϊκής πίεσης, δεν υπερψήφισαν το πρώτο μνημόνιο. Δεύτερον, με την εξαναγκασμένη από τις εκρηκτικές περιστάσεις απόφαση Γιώργου Παπανδρέου να υποβάλλει το δεύτερο μνημόνιο σε δημοψήφισμα, η οποία οδήγησε σε κατάρρευση την κυβέρνηση, παραίτηση του ίδιου και ανασχηματισμό της με την μορφή μιας "ανίερης συμμαχίας" του ΠΑΣΟΚ με την ΝΔ και το ΛΑΟΣ που είχε ως στόχο να περάσει τα μέτρα του δεύτερου Μνημονίου. Τα μέτρα πέρασαν, αλλά με κόστος μαζικές αποσχίσεις βουλευτών από τα δύο μεγάλα κόμματα. Και σύντομα, το σκηνικό είχε ήδη φθαρεί πολιτικά, ενώ τον γύρο της Ευρώπης έκανε η ιδέα ότι η δημοκρατία είχε δολοφονηθεί με το γάντι στην Ελλάδα, από την ίδια την ΕΕ. Η εγχώρια και διεθνής αστική τάξη πήρε για τον λόγο αυτό το ρίσκο να διενεργήσει εκλογές, ώστε να εξασφαλίσει την τυπική λαϊκή νομιμοποίηση για την συνέχιση της απόλυτης κυριαρχίας της στην Ελλάδα (και όχι απλώς και στενά την "μνημονιακή πολιτική").

Επρόκειτο για μια κίνηση τακτικής αναδίπλωσης με τεράστια επιτυχία σε βάρος των λαϊκών μαζών, που στις 17 του Ιούνη, δύο περίπου μήνες μετά την απόφαση για εκλογές, υπέστησαν καθοριστική ήττα.

Πώς και γιατί προέκυψε αυτή η ήττα την στιγμή που η φθορά στο παραδοσιακό αστικό σύστημα φάνηκε να είναι τόσο βαθιά και τόσο μόνιμη;

Χρειάστηκε η συνδυασμένη δράση μιας σειράς παραγόντων. Ας τους πάρουμε έναν-έναν:

Μέχρι τις εκλογές της έκτης Μάη, η βασική πρωτοβουλία κινήσεων αφέθηκε στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στη βάση ενός προγράμματος βασισμένου στην (αντιφατική) ιδέα της καταγγελίας του μνημονίου και του σχηματισμού φιλοευρωπαϊκής (δηλαδή φιλο ΕΕ) "αριστερής κυβέρνησης" με φιλικό προς τα χαμηλά αστικά και τα μικροαστικά στρώματα, υπερνίκησε κατά κράτος την οπτική του Κομμουνιστικού Κόμματος, που πρόκρινε αντίθετα ως στόχο το να προκύψει μια αδύναμη κυβέρνηση που θα μπορούσε να πιεστεί μαζικά από τα κάτω, ενώ παγιοποίησε την θέση του για έξοδο από την ΕΕ. Ο συγκριτικός θρίαμβος του ΣΥΡΙΖΑ στις εκλογές του Μάη ήταν, αν και το κόμμα μετέπειτα αρεσκόταν να ορίζει τον εαυτό του με όρους "ελπίδας" απέναντι στον "φόβο", αποτέλεσμα της συνδυαστικής δράσης της ελπίδας και του φόβου: πρώτα, του φόβου των μικροαστικών και χαμηλών αστικών στρωμάτων ότι οποιαδήποτε πραγματική ρήξη με την ΕΕ θα σήμαινε την καταστροφή μιας χώρας που συνήθισε την πλήρη της οικονομική εξάρτηση από τις δόσεις των δανείων· και κατόπιν, της ελπίδας ότι παρ' όλα αυτά, μια "προοδευτικότερη", λιγότερο μεγαλοαστικά προσανατολισμένη κυβέρνηση θα μπορούσε να "διαπραγματευτεί" κάτι καλύτερο από το ολέθριο πακέτο του δεύτερου μνημονίου, ιδιαίτερα σε μια στιγμή που οι γαλλικές εκλογές γέμιζαν, με την βοήθεια των ΜΜΕ, τον βεβαρυμένο ελληνικό αέρα με άκρατη αισιοδοξία.

Στις εκλογές της 6ης Μάη, λοιπόν, η πλειοψηφία των εκλεκτόρων που κινήθηκε στο "αριστερό" τόξο των κοινοβουλευτικών κομμάτων, επέλεξε το κόμμα που εξέφραζε την αντίφαση πάνω στην οποία ήταν δομημένη η συνείδησή της: την αντίφαση ανάμεσα στην επιθυμία διαιώνισης της εξάρτησης και την επιθυμία αναστροφής των καταστροφικών αποτελεσμάτων της εξάρτησης, της αντίφασης ανάμεσα στον φόβο και την ελπίδα, της αντίφασης, ακόμα, ανάμεσα στην αγωνία και την κόπωση, τον οραματισμό της ριζικής αλλαγής και τον πρόωρο συμβιβασμό με το ανέφικτό της.

Η συγκριτική ακόμη αποδυνάμωση του ΚΚΕ άνοιγε πλέον το πεδίο για τολμηρότερους χειρισμούς από την εγχώρια και την διεθνή τάξη των επενδυτών, των τραπεζιτών, των μεγαλοϊδιοκτητών: από την στιγμή που από τους δύο "εξ αριστερών" αντιπάλους είχε προκριθεί ο πιο συμβιβαστικός, τα πράγματα γινόντουσαν πολύ ευκολότερα: ergo, μια εκστρατεία διπλής πίεσης στον ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος είχε ήδη υποχρεώσει την αστική τάξη εξαλείφοντας το "λαϊκή εξουσία" με το "αριστερή κυβέρνηση" και το "έξω απ' την ΕΕ", με το "αναδιαπραγμάτευση". Το πρώτο σκέλος πίεσης ήταν φυσικά εξωτερικό, και το έργο ανέλαβαν τα αστικά κόμματα ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, και ΔΗΜΑΡ, κάνοντας αυτό που γνωρίζουν καλύτερα απ' τον καθένα να κάνουν: ταυτίζοντας "υπευθυνότητα" και ενδοτισμό, "ρεαλισμό" και παραίτηση, "σοβαρότητα" και άτακτη υπαναχώρηση θέσεων. Το δεύτερο σκέλος μπόρεσε να αναπτυχθεί μόνο βάσει του πρώτου, και ως ανταπόκριση στο πρώτο: οι "εμπειρότεροι" πολιτικοί του ΣΥΡΙΖΑ, παλιοί όπως οι Παπαδημούλης και Δραγασάκης, και "νέοι", όπως τα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που μεταπήδησαν άμεσα στο κόμμα, υπερσκέλισαν με χαρακτηριστική άνεση τους "αιρετικούς" τύπου Λαφαζάνη και προήγαγαν, σε όλη την περίοδο από τις 6 Μάη και μετά, έναν ΣΥΡΙΖΑ "διαλλακτικό", "ήρεμο" και "ρεαλιστή", που μοίραζε αφειδώς διαβεβαιώσεις ότι δεν πρόκειται να απειλήσει τίποτε απολύτως. Το κόμμα προσπάθησε να εξισορροπήσει την ξεκάθαρη αυτή εικόνα υπαναχώρησης στρατεύοντας την ακαδημαϊκή του πτέρυγα, εθνική και διεθνή, που, την ώρα που το πολιτικό προσωπικό κατέθετε όλα του τα πειστήρια νομιμοφροσύνης, κατέστρεφε τα τελευταία απομεινάρια αξιοπιστίας της εξφενδονίζοντας πομφόλυγες ψευδο-επαναστατισμού και ψευδο-ριζοσπαστισμού σε πρόωρα εξαντλημένα και εύπιστα ελληνικά και ευρωπαϊκά "αριστερά" ακροατήρια.

Το σκηνικό της δράσης του ΣΥΡΙΖΑ μετά την 6η Μάη συνιστά πιθανώς την μεγαλύτερη όπερα μπούφα της μεταπολεμικής πολιτικής ιστορίας, και ίσως όχι μόνο στην Ελλάδα: τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, μιλούσαν πάντα ταυτόχρονα τουλάχιστον δύο φωνές, μια που διαβεβαίωνε τους πάντες ότι το κόμμα θα συμμορφωθεί πλήρως με τις βασικές επιταγές της ΕΕ και του εθνικού κεφαλαίου, και μια δεύτερη, που επίσης διαβεβαίωνε τους πάντες ότι αυτό που διακυβεύεται στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα είναι η εξουσία μιας "εργατικής κυβέρνησης" και η μεγαλύτερη πολιτική επανάσταση από την Οκτωβριανή, αν όχι τη γαλλική. Η επιτυχία της διγλωσσίας επί δύο ήταν καθολική: οι φοιτητές ονειρεύονταν οδοφράγματα, οι τραπεζίτες έκαναν λογαριασμούς, οι Ευρωπαίοι πολιτικοί ζύγιζαν προσεκτικά τα υπέρ και τα κατά, και οι διανοούμενοι αποκτούσαν επιτέλους αυτό που πάντα επιζητούσαν--πέντε λεπτά απόλαυσης της παρωδίας του πλατωνικού μύθου του "φιλόσοφου-βασιλιά."

Θα συνεχίσουμε στο τέταρτο μέρος.