Οι μετανάστες, το άσυλο, η Αριστερά

Άρθρο του Πέτρου Παπακωνσταντίνου στο Αριστερό Βήμα

Τα πρόσφατα γεγονότα στη Νομική επιβάλλουν σε όλες τις αριστερές δυνάμεις μια σοβαρή συζήτηση για το μεταναστευτικό και για τις πολιτικές μεθοδεύσεις των κυρίαρχων κύκλων που υφαίνονται γύρω από αυτό το υπαρκτό, ολοένα και δυσκολότερο, στις συνθήκες της κρίσης, κοινωνικό πρόβλημα.

Παρά την προσωρινή εκτόνωση, με τη λύση που δόθηκε στην υπόθεση της Νομικής, τη νύχτα της Πέμπτης προς Παρασκευή, το θέμα είναι πάντα ανοιχτό, τόσο από τη σκοπιά των δίκαιων αιτημάτων των απεργών πείνας που δεν έχουν βρει απάντηση, όσο και από τη σκοπιά των πολιτικών συνεπειών. Αποτελεί πάντως θετικό γεγονός ότι απετράπη η παραβίαση του πανεπιστημιακού ασύλου, προς την οποία προσανατολιζόταν η κυβέρνηση (αλλιώς η υπουργός Παιδείας δεν θα είχε επιβάλει στην πρυτανεία τη σχετική απόφαση) και μια εκφοβιστική επίδειξη δύναμης του αστυνομικού κράτους σε κλίμα δαιμονοποίησης των οικονομικών μεταναστών.

Στην εξέλιξη αυτή συνέβαλε η στάση και η κινητοποίηση όλων των ριζοσπαστικών, αριστερών δυνάμεων (στις οποίες δεν περιλαμβάνουμε, βέβαια, το ΔΗΑΡΙ, που φροντίζει να δικαιώνει τον ειρωνικό χαρακτηρισμό περί «ΠΑΣΟκων με πολιτικά», ούτε μερίδα στελεχών του ΣΥΝ που κινήθηκε σε παραπλήσιο μήκος κύματος). Ανεξάρτητα από τις εύλογες επιφυλάξεις για την επιλογή της Νομικής, η διαχωριστική γραμμή που τέθηκε εκ των πραγμάτων ήταν: με τα δίκαια αιτήματα των μεταναστών και το πανεπιστημιακό άσυλο ή με τον απολυταρχισμό του ΠΑΣΟΚικού κράτους και του φασιστικού παρακράτους;

Όλες οι αριστερές δυνάμεις- έστω με διαφορετικό τρόπο η κάθε μία, με τις ταλαντεύσεις, με τις φοβίες τους και τις εμφύλιες διαμάχες κάποιες από αυτές- βρέθηκαν στην πλευρά του δίκιου, του διεθνισμού και της δημοκρατίας. Η μαχητική κινητοποίηση της ΑΝΤΑΡΣΥΑ, η παρουσία στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ στη Νομική και η κατηγορηματική τοποθέτηση της Αλέκας Παπαρήγα, που κατέστησε αποκλειστικά υπεύθυνη την κυβέρνηση για την επαπειλούμενη αιματοχυσία, έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη των πραγμάτων. Συνέβαλαν στο να αποκρουσθεί, σε σημαντικό βαθμό, το χυδαίο εμπόριο του φόβου από τα μεγάλα κανάλια, που εμφάνιζαν απελπισμένους ανασφάλιστους εργάτες χωρίς χαρτιά περίπου σαν αδίστακτους αεροπειρατές της Αλ Κάιντα. Υπερασπίστηκαν στην πράξη ένα κοινό, πολιτικό κεκτημένο για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού σε δημοκρατική βάση- κανείς μετανάστης χωρίς χαρτιά, κανείς εργάτης ανασφάλιστος, κατάργηση του Δουβλίνου ΙΙ, όχι στην επαναπροώθηση των μεταναστών, να αφεθούν ελεύθεροι να πάνε σε όποια χώρα της Ε.Ε. θέλουν, άσυλο σε όλους όσοι προέρχονται από εμπόλεμες ζώνες και τυραννικά καθεστώτα κλπ.

Αν θέλουμε να είμαστε ρεαλιστές, όμως, πρέπει να δεχθούμε ότι η κυβέρνηση και οι κυρίαρχοι κύκλοι κατάφεραν να υπονομεύσουν, εν τινι μέτρω, το άσυλο στα μάτια μέρους των πολιτών και να ερεθίσουν συντηρητικά αντανακλαστικά με την εκμετάλλευση των γεγονότων της Νομικής. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα επανέλθουν δριμύτεροι στην πρώτη ευκαιρία. Καθώς η πολιτική του μνημονίου οδηγεί την Ελλάδα με μαθηματική ακρίβεια στην (ελεγχόμενη ή μη) πτώχευση, η κυβέρνηση επιστρατεύει ως ύστατη εφεδρεία το χαρτί της «ασφάλειας», παίζοντας με τη φωτιά της πρόκλησης «ανώμαλων» καταστάσεων- κάτι που κινδυνεύει, ωστόσο, να γίνει μπούμερανγκ και να επιταχύνει, αντί να αποτρέψει, την επαπειλούμενη κοινωνική έκρηξη. Σ’ αυτό το φόντο, οι φιλοφρονήσεις Πάγκαλου προς το ΛΑΟΣ δεν αποτελούν «ατόπημα», αλλά το ένοχο μυστικό του ΠΑΣΟΚ- όπως το ρατσιστικό, ακροδεξιό παρακράτος δεν αποτελεί απόφυση στο σώμα της μνημονιακής δημοκρατίας, αλλά την κρυφή αλήθεια της.

Στην κρίσιμη συγκυρία που διανύουμε, δοκιμάζεται η πολιτική ωριμότητα και ευθύνη κάθε οργανωμένης δύναμης. Το ερώτημα που τίθεται δεν είναι αν οι μετανάστες είχαν ή όχι δικαίωμα να κάνουν κατάληψη σε χώρο Νομικής. Ασφαλώς το είχαν. Το πανεπιστημιακό άσυλο κατοχυρώθηκε στη συνείδηση του λαού από τον αγώνα των ΕΠΟΝιτών εναντίον των Γερμανών και των Άγγλων, των φοιτητών και των εργατών της αντιδικτατορικής γενιάς εναντίον των τανκς του Παπαδόπουλου. Και είναι γελοία η προσπάθεια των πολιτικών και δημοσιογραφικών εκπροσώπων του συστήματος να ευνουχίσει αυτή την κληρονομιά των νεολαιίστικων και λαϊκών εξεγέρσεων σε απλή… «ελευθερία διδασκαλίας»! Το πραγματικό ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί πολιτικά σκόπιμη η άσκηση αυτού του δικαιώματος στο συγκεκριμένο χώρο, τη συγκεκριμένη στιγμή, με το συγκεκριμένο τρόπο.

Επί του προκειμένου, τα ερωτήματα τίθενται αβίαστα: Είναι αποδεκτό ένα φόρουμ αλληλεγγύης και κάποιες ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου να πατρονάρουν τους μετανάστες σε μια τόσο σοβαρή πολιτική ρήξη, που είναι βέβαιο ότι θα θέσει ζήτημα πανεπιστημιακού ασύλου στην ημερήσια διάταξη; Εάν θέλει κανείς να θέσει το μεταναστευτικό με τέτοιους όρους, δεν είναι λογικό να εξασφαλίσει τη μέγιστη συσπείρωση δυνάμεων, στο επίπεδο των ταξικών συνδικάτων, ομοσπονδιών, εργατικών κέντρων, μετώπων και κινήσεων στο εργατικό κίνημα; Δεν είναι στοιχειώδες καθήκον του να ενημερώσει έγκαιρα και να συνεργαστεί με τους φορείς του φοιτητικού κινήματος και των εργαζομένων στα πανεπιστήμια; Πως μπορούν κάποιες αυτόκλητες «πρωτοπορίες» να κάνουν ό,τι θέλουν χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανένα, υπολογίζοντας ότι την κρίσιμη στιγμή θα σπεύσουν να τους υπερασπιστούν πολιτικοί και κοινωνικοί φορείς που δεν ρωτήθηκαν καν για τα καθέκαστα;

Είναι φως φανάρι ότι η κυβέρνηση προσπαθεί συνειδητά να μετατοπίσει την προσοχή της κοινής γνώμης από το μνημόνιο και τα αντιλαϊκά μέτρα στο μεταναστευτικό και την «ανομία» (μεταξύ άλλων, και γιατί έχει καταθορυβηθεί από το πολύμορφο κύμα λαϊκής ανυπακοής- διόδια, εισιτήρια κλπ- που παίρνει απειλητικές διαστάσεις, με τη συμμετοχή της ριζοσπαστικής Αριστεράς και του ΠΑΜΕ). Αυτό εξυπηρετεί και η κατά τα λοιπά γελοία υπόθεση του φράχτη του Έβρου. Θα ήταν λάθος της ριζοσπαστικής Αριστεράς να τρέχει πίσω από το κόκκαλο που της πετάνε, παίζοντας το ρόλο της στο σενάριο «η άκρα Αριστερά των Εξαρχείων εναντίον της άκρας Δεξιάς του Αγίου Παντελεήμονα». Ένα σενάριο που αφήνει στην κυβέρνηση και στα ΜΑΤ το ρόλο του συνετού, δημοκρατικού «Κέντρου», που προστατεύει την πλειονότητα των πολιτών από τους «εξτρεμιστές κάθε είδους» και της δίνει τη δυνατότητα να κερδοσκοπεί δαιμονοποιώντας τους μετανάστες, την ίδια στιγμή που μετατρέπει σε μετανάστες μέσα στην ίδια τους τη χώρα (από την πλευρά των εργασιακών συνθηκών και δικαιωμάτων) την πλειονότητα των Ελλήνων εργαζομένων.

Όμως η Αριστερά έχει μέλλον όχι σαν «η παράταξη των μειονοτήτων», αλλά ως η συνείδηση, η οργάνωση, ο αγώνας και η απελευθερωτική προοπτική της εργαζόμενης πλειονότητας, των μισθωτών εργαζομένων, Ελλήνων και ξένων, στο σύνολό τους. Ορίζοντάς της δεν είναι τα «ανθρώπινα δικαιώματα» (κάτι ουδόλως διαχωρίζει τους αριστερούς και τους αντιεξουσιαστές από τους φιλελεύθερους αστούς του Economist), αλλά τα ταξικά συμφέροντα της εργασίας, που συμπίπτουν με την απελευθέρωση της κοινωνίας στο σύνολό της. Σε κάθε περίπτωση, θα ήταν πολιτική αυτοκτονία για την Αριστερά, αν τους κρίσιμους αυτούς μήνες που κορυφώνεται η ελληνική τραγωδία του μνημονίου και της χρεωκοπίας, εγκατέλειπε τις αποφασιστικές προτεραιότητες του κοινωνικού και πολιτικού αγώνα- απεργιακοί αγώνες εναντίον του μνημονίου, «δεν πληρώνουμε», χρέος, ευρώ κλπ- και εγκλωβιζόταν σε έναν ανάπηρο «αντιφασιστικό- αντιρατσιστικό» αγώνα, στο γήπεδο που έχει επιλέξει ο ταξικός της αντίπαλος.