Η αναδιάρθρωση του χρέους θα φέρει στον λαό ακόμα μεγαλύτερα δεινά

Άρθρο του Γιώργου Κακουλίδη (Κυριακάτικος Ριζοσπάστης)

Το γεγονός ότι αργά ή γρήγορα η κυβέρνηση θα προσφύγει σε επαναδιαπραγμάτευση του χρέους καθόλου δε σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι μπορούν να περιμένουν κάτι θετικό από μια τέτοια εξέλιξη

Κάθε συζήτηση για το δημόσιο χρέος και την αναδιάρθρωσή του είναι προσχηματική. Τόσο η κυβέρνηση όσο και τα άλλα κέντρα εξουσίας των μονοπωλίων, στην ΕΕ και το ΔΝΤ, γνωρίζουν πολύ καλά ότι η εκτόξευση του χρέους σε επίπεδα γύρω από το 160-170% του ΑΕΠ καθιστά αδύνατη κάθε προοπτική εξόφλησής του. Ετσι, ανεξάρτητα από τα όσα ισχυρίζονται δημόσια οι κυβερνώντες στην Ελλάδα και οι συνεταίροι τους στο εξωτερικό, η αδυναμία αυτή κάποια στιγμή θα τεθεί στο τραπέζι, ώστε να επαναπροσδιοριστούν αφενός τα επίπεδα του χρέους, αφετέρου οι τρόποι που θα εξοφληθεί. Θα επισημοποιηθεί, δηλαδή, η διαδικασία της ελεγχόμενης πτώχευσης, που με πρωτοβουλία της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, και η οποία έχει ως μοναδικό στόχο την κανονική καταβολή των τοκοχρεολυτικών δόσεων στους τραπεζίτες - πιστωτές, μέχρι εκ των πραγμάτων να αποδειχθεί αδύνατη η παραπέρα πληρωμή του χρέους. Μια διαδικασία που στην κατάληξή της οδηγεί αναπόφευκτα στην πλήρη οικονομική αφαίμαξη του κοινωνικού πλούτου και στο απόλυτο γονάτισμα του λαού, μόνο και μόνο για να εξακολουθούν να κερδίζουν εκείνες οι ομάδες της οικονομικής ολιγαρχίας που κατάφεραν, μέσα από την εκμετάλλευση των εργαζομένων, να συσσωρεύσουν τεράστια κεφάλαια και πλούτη.

Αναδιάρθρωση ...πληρωμών

 

Βέβαια, μπορεί να μην έχει ανακοινωθεί επίσημα κάποια αναδιάρθρωση χρέους, όμως με βάση την εγκληματική και σε βάρος του λαού πολιτική της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ έχει επιβληθεί πλήρης αναδιάρθρωση των κρατικών πληρωμών. Για παράδειγμα, με βάση τα στοιχεία των προϋπολογισμών του 2010 και του 2011 που το ΠΑΣΟΚ έχει καταθέσει στη Βουλή, οι δαπάνες για μισθούς και συντάξεις από 25,5 δισ. ευρώ το 2009, αναμένεται να μειωθούν στα 19,8 δισ. το 2011. Την ίδια ακριβώς πτωτική πορεία ακολουθούν και οι δαπάνες για την κάλυψη των αναγκών της Κοινωνικής Ασφάλισης, της Υγείας, της Παιδείας, ενώ το δημόσιο φαίνεται να καθυστερεί και την επιστροφή του ΦΠΑ, εκεί που τον χρωστά. Κι όμως, την ίδια στιγμή αυξάνονται τα ποσά που δίνονται για την ενίσχυση του τραπεζικού κεφαλαίου, διευρύνονται τα κονδύλια στήριξης των διαφόρων επιχειρηματικών ομάδων, έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη το μέρος του κοινωνικού πλούτου που πάει κατευθείαν στους περιβόητους δανειστές. Με βάση τον αρχικό προϋπολογισμό για το 2010 προβλεπόταν ότι για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους θα δοθούν λιγότερα από 40 δισ. ευρώ, τελικά εκταμιεύτηκαν περίπου 60 δισ., ενώ για το 2011 η σχετική αφαίμαξη θα φτάσει τα 64,5 δισ. ευρώ. Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι το σύνολο των εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 56,3 δισ. ευρώ!

Η συνεχής μείωση των μισθών και των συντάξεων και η απόλυτη καθήλωση των δαπανών του δημοσίου στην ουσία αποτελούν μια διαδικασία εσωτερικής υποτίμησης, που κατά τη γνώμη του εκπροσώπου του ΔΝΤ ανταποκρίνεται στην ανάγκη βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Αν, μαζί με αυτή την παραδοχή, συνυπολογίσουμε ότι σε αντίθεση με τη μείωση - σε απόλυτους αριθμούς και σε ποσοστά σε σχέση με το ΑΕΠ - όλων των κρατικών κονδυλίων αυξάνονται τα ποσά που καταβάλλονται στα κοράκια του, ντόπιου και ξένου, χρηματοπιστωτικού συστήματος, μπροστά μας έχουμε μια διαδικασία που δεν είναι τίποτα άλλο από μια πορεία ελεγχόμενης πτώχευσης. Οταν μειώνεις τις δαπάνες για την Υγεία, την Παιδεία, τις συγκοινωνίες, τα ασφαλιστικά ταμεία, τους μισθούς, τις συντάξεις, τα επιδόματα κοινωνικού χαρακτήρα κλπ., προκαλώντας την φτώχεια και τη χρεοκοπία εκατομμυρίων λαϊκών νοικοκυριών, για να εξασφαλίσεις αυξημένα κονδύλια για την πληρωμή του χρέους, είναι μια κλασική περίπτωση ελεγχόμενης πτώχευσης.

Τη θέλουν και οι τράπεζες

 

Στις περισσότερες περιπτώσεις όταν μιλάμε για αναδιάρθρωση κάποιου τραπεζικού χρέους, εννοούμε τη συμφωνία που γίνεται ανάμεσα στο δανειστή και τον δανειζόμενο για επαναδιαπραγμάτευση των όρων με βάση τους οποίους έχει χορηγηθεί ένα δάνειο, επειδή διαπιστώνεται ότι ο δανειζόμενος δεν έχει τη δυνατότητα να αποπληρώσει το χρέος του. Στα πλαίσια μιας αναδιάρθρωσης χρέους, μπορεί να αποφασιστεί η μείωση του επιτοκίου, η επιμήκυνση του χρόνου εξόφλησης, η διαγραφή μέρους του δανείου (το περιβόητο «κούρεμα»), ή ένας συνδυασμός όλων των παραπάνω, με νέους χρόνους, επιτόκια και όρους.

Οι τράπεζες, που στην πορεία του χρόνου έχουν κερδίσει τα μαλλιοκέφαλά τους από τους πελάτες τους, σπεύδουν ασμένως να κάνουν τέτοιου είδους συμφωνίες, όταν οι δανειζόμενοι βρίσκονται σε δύσκολη θέση. Πρώτον, για να μη χάσουν όλο το υπόλοιπο του χρέους που έχει ο πελάτης. Δεύτερον, για να εξακολουθήσουν να κερδίζουν από νέα δάνεια που θα δώσουν, στον ίδιο πελάτη, στο μέλλον. Τρίτον, επειδή μέσα από τέτοιες ρυθμίσεις, ποτέ, καμιά τράπεζα δε βγήκε χαμένη. Κάποιες φορές, ίσως να κερδίζουν κιόλας, αφού οι διαδικασίες αναδιάρθρωσης των δανείων συνοδεύονται από αποφάσεις που, κατά την άποψη της τράπεζας, αποκαθιστούν τη φερεγγυότητα του πελάτη για το μέλλον. Αν πρόκειται για επιχείρηση, η τράπεζα μπορεί να επιβάλει σχέδιο αναδιάρθρωσης της επιχείρησης ώστε να γίνει πιο κερδοφόρα, ή να απαιτήσει να της μεταβιβαστεί μέρος των μετοχών της. Αν πρόκειται για κράτος, τότε είναι βέβαιο ότι θα αξιώσει την προσαρμογή των ασκούμενων πολιτικών στα δεδομένα που θα επιτρέπουν την απρόσκοπτη εξυπηρέτηση του χρέους. Μιλάμε, δηλαδή, για κάτι παραπάνω από βαρβαρότητα και μεσαίωνα, που ολόκληροι λαοί παραδίνονται όμηροι στις ορέξεις του τραπεζικού κεφαλαίου και της κερδοφορίας του.

Για τους εργαζόμενους, οι συζητήσεις και η προοπτική γύρω από οποιασδήποτε μορφής αναδιάρθρωση του χρέους δεν οδηγούν σε κανενός είδους λύση των οξυμένων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Το αντίθετο. Με δεδομένη την οικονομική κρίση και τα αδιέξοδα του καπιταλισμού, τα οποία συνεχώς οξύνονται, κάθε παρέμβαση διαχειριστικού τύπου για τον τρόπο που θα εξοφληθούν τα χρέη θα βυθίζει όλο και περισσότερο τα λαϊκά στρώματα στη φτώχεια και την ανέχεια, θα μετατρέπει την κοινωνία σε στρατόπεδα οικονομικά περιθωριοποιημένων και εξανδραποδισμένων.

Νέο αντιλαϊκό «κούρεμα»

 

Κάθε απόφαση δανειοδότησης, ή επαναδιαπραγμάτευσης, επιμήκυνσης και ...«κουρέματος» των χρεών έχει ως παρελκόμενο δεσμεύσεις, έναντι των πιστωτών, για ακόμα πιο επώδυνα μέτρα κατά των εργαζομένων και των συνταξιούχων, για ακόμα μεγαλύτερες περικοπές στους μισθούς και τις συντάξεις, για ακόμα μεγαλύτερο ψαλίδισμα στις δαπάνες Παιδείας, Υγείας κ.ο.κ.
Η πείρα που ήδη απέκτησαν οι εργαζόμενοι με το μνημόνιο είναι καταλυτική. Για τα 110 δισ. που έδωσαν - με το τοκογλυφικό επιτόκιο του 5% - συμφώνησαν με το ΠΑΣΟΚ ότι πέρα από την ονομαστική μείωση των μισθών και συντάξεων και πέρα από την εξαΰλωση των δαπανών κοινωνικού χαρακτήρα, που υποτίθεται εξασφαλίζουν κεφάλαια για την αποπληρωμή του χρέους, πρέπει να επιβληθούν και όλες οι μεταρρυθμίσεις που είχαν αποφασιστεί από τον καιρό του Μάαστριχτ και καθυστερούσε η εφαρμογή τους.

Αλλά και τώρα, για κάθε νέα δόση που δίνεται, συνομολογούνται νέα αντιλαϊκά μέτρα και πολιτικές, που φτάνουν μέχρι το ωράριο λειτουργίας των φαρμακείων, τις αμοιβές των δικηγόρων και τον τρόπο εργασίας των υδραυλικών, λες και τέτοιου είδους ρυθμίσεις ενισχύουν την πιστοληπτική ικανότητα του όποιου δανειζόμενου. Οχι. Οι στόχοι και οι βλέψεις της οικονομικής ολιγαρχίας, όπως εκφράζονται μέσα από τα συλλογικά όργανα της ΕΕ και τις κυβερνήσεις, δεν οριοθετούνται στην εξόφληση του όποιου χρέους. Βλέπουν πιο μακριά, επιδιώκουν να εξασφαλίσουν από τώρα ευνοϊκότερο περιβάλλον και δεδομένα για τις ομάδες του κεφαλαίου που θα αντέξουν στην κρίση και θα έχουν ανάγκη ακόμα μεγαλύτερης κερδοφορίας την επόμενη μέρα. Από αυτή την άποψη, οι προτάσεις που διατυπώνουν οι δυνάμεις του οπορτουνισμού μαζί με κάποιες ομάδες του ΠΑΣΟΚ, για επιμήκυνση ή αναδιαπραγμάτευση του χρέους, είναι προτάσεις αποπροσανατολιστικές και αντιδραστικές, αφού στην ουσία παραδίνουν τους εργαζόμενους χειροπόδαρα δεμένους στις ορέξεις και στα σχέδια της άρχουσας τάξης.

Βέβαια, η επιλογή για ελεγχόμενη απαξίωση - χρεοκοπία, ή και αναδιάρθρωση του χρέους, όπου βάσει σχεδίου λεηλατούνται οι εργαζόμενοι και ο πλούτος της χώρας για να ικανοποιηθούν οι πιστωτές και να στηριχθούν οι ισχυρές ομάδες του κεφαλαίου, μπορεί ανά πάσα στιγμή, και ανάλογα με τους ανταγωνισμούς και τα αντιτιθέμενα συμφέροντα στην ΕΕ, να ανατραπεί και να δώσει τη θέση της σε ένα ανεξέλεγκτο πλιάτσικο, που η κάθε ομάδα επιχειρηματικών συμφερόντων θα προσπαθήσει να σώσει το δικό της τομάρι. Αλλωστε, οι εντεινόμενοι ανταγωνισμοί μέσα στην ΕΕ αποδεικνύουν όλο και πιο αδρά ότι στο μόνο που συμφωνούν τα κράτη - μέλη είναι ότι θα πορευτούν υιοθετώντας κοινές, αντιδραστικές πολιτικές σε βάρος των εργαζομένων. Από εκεί και πέρα, εξακολουθεί να ισχύει ότι η κάθε πλευρά και ανάλογα με την οικονομική της ισχύ, ενδιαφέρεται και επιβάλλει ισορροπίες και πολιτικές που ανταποκρίνονται στα συμφέροντα της δικής της πλουτοκρατίας και των δικών της επιχειρηματικών ομίλων, αναπαράγοντας έτσι την ανισόμετρη ανάπτυξη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την κάθε χώρα χωριστά, αλλά ακόμα και για το μέλλον της ΕΕ.
Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να παγιδευτούν ανάμεσα στη Σκύλλα της σημερινής αντιλαϊκής επίθεσης που δέχονται και στη Χάρυβδη της επαπειλούμενης κλιμάκωσης αυτής της ίδιας πολιτικής. Το δίλημμα είναι εντελώς ψεύτικο και αποπροσανατολιστικό. Οπως και να εξελιχθεί η κατάσταση (και) με το χρέος, είναι απόλυτα βέβαιο ότι το κεφάλαιο θα εντείνει όλο και περισσότερο, και όσο δεν εμποδίζεται από τον ίδιο το λαό, την επιθετικότητά του.

Η σκοπιά από την οποία οφείλουν οι εργαζόμενοι να δουν τα δεδομένα, είναι η οπτική της ανατροπής. Οχι απλά επειδή δεν έχουν κανέναν απολύτως λόγο να αναγνωρίσουν τα χρέη που δημιουργήθηκαν για τη χρηματοδότηση της οικονομικής ολιγαρχίας και τη στήριξη του συστήματος συνολικά, αλλά γιατί είναι απόλυτα βέβαιο ότι αν δεν αλλάξουν οι συσχετισμοί, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, κάθε επόμενη μέρα θα είναι πιο δύσκολη.

Κύρια, επειδή μόνο μέσα από την ανατροπή της εξουσίας του κεφαλαίου μπορούν να προσδοκούν σε κάτι καλύτερο. Στην οικοδόμηση μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από την εκμετάλλευση των καπιταλιστών και κατ' επέκταση απαλλαγμένης από τις οικονομικές κρίσεις και τα δημόσια χρέη. Μιας κοινωνίας που θα μπορεί να αξιοποιεί τις ανθρώπινες εφεδρείες και τους υλικούς πόρους προς όφελος των εργαζομένων, μιας κοινωνίας με κοινωνικοποιημένα εργοστάσια, μέσα παραγωγής και μηχανές, που στα πλαίσια του κεντρικού σχεδιασμού θα φουλάρουν στο έπακρο, με μοναδικό στόχο την ολόπλευρη ικανοποίηση των αυξανόμενων αναγκών των εργαζομένων και ολόκληρου του λαού.