Κριτική προσέγγιση στο κείμενο θέσεων του συντονιστικού της ΑΝΤΑΡΣΥΑ για την 1η πανελλαδική συνδιάσκεψη (μέρος 1ο)

Άρθρο του AlexD στο Γλόμπινγκ

Η Αντικαπιταλιστική Αριστερή Συνεργασία για την Ανατροπή είναι μια πολιτική συμμαχία κομμάτων και οργανώσεων της λεγόμενης εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς με όχι αμελητέα παρέμβαση στο φοιτητικό και το συνδικαλιστικό κίνημα. Οι κυριότερες δυνάμεις που την συναποτελούν είναι το ΝΑΡ (Νέο Αριστερό Ρεύμα), το ΣΕΚ (Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα – Τμήμα της Διεθνούς Σοσιαλιστικής Τάσης), η ΑΡΑΝ (Αριστερή Ανασύνθεση), η ΑΡΑΣ (Αριστερή Αντικαπιταλιστική Συσπείρωση), το ιστορικό ΕΚΚΕ (Επαναστατικό Κομμουνιστικό Κίνημα Ελλάδας), τους Οικολόγους Εναλλακτικούς, την Κομμουνιστική Ανανέωση, την ΟΚΔΕ - Σπάρτακος (Οργάνωση Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας – Σπάρτακος), τη νεολαία Κομμουνιστική Απελευθέρωση [που λογίζεται ως η νεολαία του ΝΑΡ] και την τοπική οργάνωση ΑΚΟΣ (Αυτόνομη Κομμουνιστική Οργάνωση Σερρών).

Στις εθνικές εκλογές του 09 πήρε περίπου 25.000 ψήφους και ποσοστό 0,36%, ενώ στις δημοτικές και περιφερειακές του '10 πήρε με τους διάφορους συνδυασμούς ανα περιφέρεια πανελλαδικά γύρω στο 2%, περίπου 100.000 ψήφους, δηλαδή κατέγραψε μια πολύ σημαντική αύξηση του ποσοστού των ψηφοφόρων που συσπειρώνονται γύρω από την Αντικαπιταλιστική (αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοια σε διάκριση από άλλες) πρακτική.

Η ΑΝΤΑΡΣΥΑ προέρχεται από συνένωση ας πούμε, δυο παλιότερων συμμαχικών σχημάτων της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, του ΜΕΡΑ (Μέτωπο Ριζοσπαστικής Αριστεράς) και της ΕΝΑΝΤΙΑ (Ενωτική Αντικαπιταλιστική Αριστερά). Ιδεολογικά και πολιτικά, μέσα στην ΑΝΤΑΡΣΥΑ συνυπάρχουν διάφορες τάσεις και ιδεολογικές αποχρώσεις του Κομμουνιστικού κινήματος και της Οικολογίας. Στο φοιτητικό κίνημα εκφράζονται κυρίως μέσα από τα ΕΑΑΚ, ενώ στο συνδικαλιστικό κίνημα, η έκφρασή τους είναι το Συντονιστικό Πρωτοβάθμιων Σωματείων.

Πέρα από τις ιδιαίτερες διεργασίες εντός των συνιστωσών της, η ΑΝΤΑΡΣΥΑ εν όψει των εξελίξεων στην ελληνική κοινωνία συγκαλεί την πρώτη Πανελλαδική Συνδιάσκεψή της ως μετεξέλιξη των μέχρι τώρα Συνελεύσεων – όπως τις ονόμαζε μέχρι σήμερα – τις οποίες οργάνωνε προκειμένου να συντονίσει τη δράση της.

Η διαφορά είναι ότι, εν όψει της Συνδιάσκεψης το συντονιστικό καταθέτει ένα κείμενο θέσεων το οποίο είναι ένα συγκεκριμένο πολιτικό στίγμα του σχήματος, το οποίο μπορείτε να το βρείτε εδώ: http://goo.gl/ZAg8S

Στο πρώτο μέρος το κείμενο προσεγγίζει τις εξελίξεις στην κεντρική πολιτική σκηνή υπό το πρίσμα των λαϊκών κινητοποιήσεων, των απεργιών και προφανώς των αγανακτισμένων, βγάζοντας το βιαστικό συμπέρασμα ότι “η κυβέρνηση και το αστικό πολιτικό σύστημα βρέθηκαν οριακά σε συνθήκη ανοιχτής πολιτικής κρίσης”, “ενδείξεις πολιτικού πανικού σε ένα κίνημα που γιγαντωνόταν” υπό το βάρος μιας “δυνάμει” λαϊκής εξέγερσης. Το αστικό πολιτικό σύστημα έχει απόλυτη επίγνωση των δυσκολιών που έχει να αντιμετωπίσει (κατά δήλωση του Βενιζέλου) σχετικά με την απογοήτευση και την επερχόμενη οργή των λαϊκών στρωμάτων, ωστόσο η έκφραση “δυνάμει” λαϊκή εξέγερση είναι βερμπαλισμός. Ή ήταν εξέγερση, ή δεν ήταν. Το σύστημα εξερεύνησε τις δυνατότητες μιας εναλλακτικής καπιταλιστικής διαχείρισης υπό τη μορφή της συγκυβέρνησης (γεγονότα 15/6) αλλά αυτά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν ως “(οριακά) συνθήκη ανοιχτής πολιτικής κρίσης” ή ως “ενδείξεις πανικού”. Το σύστημα δεν έδειξε πανικό, αντίθετα έδειξε ότι έχει κάποιους άσους στο μανίκι του, χωρίς αυτό να σημαίνει φυσικά ότι δεν προβληματίζονται έντονα στα επιτελεία τους. Εδώ χρειάζεται μια προσγειωμένη προσέγγιση, υπό το πρίσμα του Μαρξισμού Λενινισμού κι όχι υπό το πρίσμα των λαϊκών κινητοποιήσεων μόνο ποσοτικά. Υπάρχουν και συγκεκριμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά στο κίνημα της πλατείας που δεν λαμβάνονται υπόψη, πάντα σε σχέση και χρονική αντιστοιχία με τα πολιτικά γεγονότα.

Η πολιτική κρίση θα σήμαινε πλήρη αδυναμία να κυβερνήσει, μεγάλες διαρροές απ' το κυβερνών κόμμα, ανακατατάξεις στο αστικό πολιτικό σκηνικό. Συμβαίνουν, αλλά δεν το λες και “πολιτική κρίση”. 

Αναφέρεται το κείμενο στη συνέχεια στο γενικό ανέβασμα των λαϊκών κινητοποιήσεων παγκόσμια, με την λεγόμενη “Αραβική Άνοιξη” (ξεσηκώματα κι εξεγέρσεις σε αραβικές χώρες, πλατεία Ταχρίρ), στις κινητοποιήσεις στο Ουϊσκόνσιν κλπ και ότι μπαίνουμε σε μια εποχή κοινωνικών εκρήξεων. Σωστό. Το ΚΚΕ από το 96 εκτίμησε ότι “Ο 21ος αιώνας θα είναι ο αιώνας της ανασύνταξης των επαναστατικών δυνάμεων, της απόκρουσης της επίθεσης του διεθνούς κεφαλαίου, της αποφασιστικής αντεπίθεσης. Θα είναι ο αιώνας μιας καινούργιας ανόδου του παγκόσμιου επαναστατικού κινήματος και μιας νέας σειράς κοινωνικών επαναστάσεων.” (το πρόγραμμα του ΚΚΕ http://www.kke.gr/15o_synedrio/to_programma_toy_kke ). Ωστόσο στο κείμενο αναφέρεται: “Πρόκειται για μια νέα ιστορική περίοδο, που τροφοδοτείται από την προοπτική μαζικής λαϊκής εξαθλίωσης και από μια χωρίς προηγούμενο και τέλος καπιταλιστική οικονομική κρίση χωρίς προοπτική μόνιμης εξόδου, και που μπορεί να οδηγήσει σε μια πρωτότυπη επαναστατική εποχή”. 

Η διατύπωση αυτή μοιάζει να αγνοεί τον κυκλικό χαρακτήρα των κρίσεων στον καπιταλισμό (“...χωρίς προηγούμενο και τέλος”..., “χωρίς προοπτική μόνιμης εξόδου [του καπιταλισμού απ' την κρίση]”) αλλά και θεωρεί “πιθανό” ότι θα οδήγήσει σε μια “πρωτότυπη” επαναστατική εποχή. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι εδώ απουσιάζει ο στρατηγικός στόχος, που είναι ο Σοσιαλισμός (ή έστω, κατά τη φρασεολογία του ΝΑΡ “εργατική δημοκρατία”, το οποίο επίσης σηκώνει κουβέντα), ωστόσο δεχόμαστε ότι η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ως μετωπικό σχήμα και με επιμέρους διαφορές ανάμεσα στις οργανώσεις της μπορεί να υπάρχουν διαφορές στη στρατηγική. Η “επαναστατική εποχή” όμως, που είναι και “πρωτότυπη” και που “μπορεί” οδηγήσει εκεί η σημερινή κατάσταση, δεν είναι στρατηγική. Είναι πιθανολογία, και πολιτικός προγραμματικός λόγος με πιθανότητες είναι αφελής. 

Δεν είναι απλά “πιθανό”, είναι σίγουρο ότι θα οδηγήσει αυτή η κατάσταση σε μια επαναστατική εποχή νομοτελειακά. Ο ρόλος των λαών και των κινημάτων είναι η ετοιμότητα στην οποία θα βρίσκονται, το πόσο θα αξιοποιήσουν την προηγούμενη πείρα και τι καινούργιο θα κομίσουν οι καιροί. Και κυρίως εξαρτάται από την ετοιμότητα, την πολιτική, ιδεολογική και οργανωτική ισχύ της επαναστατικής οργάνωσης του προλεταριάτου, που είναι το Κόμμα της εργατικής τάξης. Ο χρόνος θα τα δείξει όλα: αν υπάρχει κόμμα ικανό να προσελκύει κόσμο γενικά στο κίνημα, ικανό να κάνει τις σωστές πολιτικές κινήσεις στον κατάλληλο χρόνο, ικανό να συγκεντρώσει δυνάμεις υπό μορφή μετώπου για την τελική σύγκρουση, τότε όλα θα γίνουν γρηγορότερα και όταν φυσικά προκύψουν οι κατάλληλες συνθήκες (επαναστατική κατάσταση). Αν δεν μπορεί να τα κάνει όλ' αυτά, τότε όλα θα παν πίσω μερικά (ή και περισσότερα) χρόνια, ωστόσο η αντικειμενική πορεία των πραγμάτων θα φέρει το ζήτημα της επανάστασης στην ημερήσια διάταξη ούτως ή άλλως. Το δύσκολο είναι να δεις το “πότε” και να αποφασίσεις το “πώς”. Εδώ είναι που χρειάζεται το πανίσχυρο εργαλείο του Μαρξισμού-Λενινισμού. 

 

Ακολουθεί μια εκτίμηση του κινήματος της πλατείας. Όντως το πολιτικό σύστημα είχε στόχο να ενσωματώσει το κίνημα αυτό, ωστόσο ισχυρίζεται η ΑΝΤΑΡΣΥΑ ότι δεν τα κατάφερε κι αυτό δείχνει η άγρια καταστολή στις 15 και στις 27-28. Παρέβλεψε, λέει, το “βαθιά πολιτικό (!) χαρακτήρα του αιτήματος 'να φύγουν όλοι'”. Το αίτημα “να φύγουν όλοι” είναι βαθιά α-πολίτικο, δεδομένου ότι βασίζεται σε μια αυθόρμητη και ασφαλώς δικαιολογημένη, μέχρις ενός σημείου, απόρριψη του πολιτικού συστήματος συνολικά. Δεν μπορεί να υπάρξει επαναστατικό κίνημα χωρίς πολιτική πάλη, μέσα στο γήπεδο του συστήματος. Όσο υπάρχει καπιταλισμός, η πολιτική πάλη του εργατικού, επαναστατικού κινήματος θα γίνεται αναγκαστικά “εκτός έδρας”, μέσα από τις δομές του αστικού πολιτικού συστήματος κι αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι απολυτοποιείς αυτή τη μορφή αγώνα (δεν πρέπει να έχεις κοινοβουλευτικές αυταπάτες δηλαδή) Αυτό σημαίνει ότι καθαγιάζεις τον κοινοβουλευτισμό; Κι εδώ υπάρχει έντονα μια αμφισβήτηση του πολιτικού αγώνα μέσα από τη συγκεκριμένη δομή του κοινοβουλευτισμού.Όταν γενικά προσεγγίζεις το ακομμάτιστο και θεωρείς “βαθιά πολιτικό” το αίτημα “να φύγουν όλοι”, μη λαμβάνοντας υπόψη την πολιτική, συνδικαλιστική και κινηματική πείρα του κόσμου, μήπως σημαίνει ότι τελικά καθαγιάζεις μόνο το κίνημα; (ή τουλάχιστον ρίχνεις υπερβολικό βάρος σ' αυτό, βαφτίζοντας “πολιτική” τα αποτελέσματά της ανώριμότητάς του).

Κι εδώ φαίνεται ο έντονος, “επαναστατικός”, ή καλύτερα κινηματικός συμβολισμός της φράσης “τα οργανωμένα μπλοκ με τα πανό τους βοήθησαν να ξαναπάρουμε την πλατεία Συντάγματος βαδίζοντας κόντρα στα δακρυγόνα”. Η πλατεία είναι φετίχ! Όχι πως μειώνεται η -όποια- αξία κατάληψης κάποιας πλατείας, και δη της πλατείας Συντάγματος, από κόσμο κόντρα στα ΜΑΤ. Το να αναφέρεται όμως ένα τέτοιο γεγονός σε ένα κείμενο “θέσεων” μιας πολιτικής οργάνωσης, εκφράζει μια αγωνία για “κατακτήσεις”, αριστερίστικη βιασύνη.

Υπογραμμίζεται ότι ο ξεσηκωμός πρέπει να κλιμακωθεί. Βεβαίως. Πρέπει “οι διαδηλώσεις να συναντηθούν σε ανώτερο επίπεδο”, “απεργιακή κλιμάκωση”. Συμφωνούμε. Να γίνει ένα “μαζικό, πλατύ, εργατικό και λαϊκό κίνημα ανατροπής”, “οι συνελεύσεις στους χώρους δουλειάς και τις γειτονιές να γίνουν η βασική μορφή εργατικής και λαϊκής αυτοοργάνωσης...”. Με άλλα λόγια τα λέμε εμείς, συμπληρώνοντας και συγκεκριμένους στόχους πάλης, εδώ είναι ψιλά γράμματα, δεν θα τα χαλάσουμε στη μορφή των λαϊκών οργανώσεων. Ίσα-ίσα που θα υπάρξουν στο μέλλον νέοι φορείς λαϊκής εξουσίας, το γράφουμε με μικρά γράμματα για να καταλάβετε ότι δεν απολυτοποιούμε την έννοια “Λαϊκή Εξουσία”. Οι φορείς αυτοί, είτε έχουμε μικρή, είτε μεγάλη, είτε καθόλου παρουσία θα εμφανιστούν κάποια στιγμή στο μέλλον, πάντα φυσικά με τη συνειδητή προσπάθεια και την πρωτοβουλία του λαού, και μεταξύ αυτών και των κομμουνιστών.

Γίνεται στη συνέχεια κριτική επάνω στη στάση που τήρησαν ο ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ στο κίνημα της πλατείας. Σωστή η κριτική προς το ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, για το ΚΚΕ όπου και θα απαντήσουμε, λέει: “Η Αριστερά δεν μπορεί, ούτε πρέπει να σνομπάρει ή, πολύ περισσότερο, να στέκεται εχθρικά απέναντι σε τέτοιες αυθεντικές λαϊκές εκρήξεις, με πρόσχημα την αναγκαία στρατηγική προοπτική τους, αφήνοντας πρακτικά τον εργατικό – λαϊκό ξεσηκωμό χωρίς πολιτικές αιχμές και προσανατολισμό, στο έλεος της αστικής παρέμβασης, όπως κάνει η ηγεσία του ΚΚΕ.

 Δεν σνόμπαρε το ΚΚΕ την πλατεία, η πλατεία έθεσε εξ' αρχής τον όρο “έξω τα κόμματα”. Τα μέλη και οι συνοδοιπόροι του ΚΚΕ δεν θεωρούν αντάξιό τους να αφήσουν προσωρινά την κομματική τους ιδιότητα προκειμένου να ενταχθούν σε μια διαδήλωση μαζί με ύποπτες ακροδεξιές ομάδες, κι αυτό εκλαμβάνεται ως προσκόλληση σε ένα κόμμα. Το ΚΚΕ είτε αρέσει είτε δεν αρέσει σε κάποιους, είναι φορέας μιας μακράς αγωνιστικής κι επαναστατικής παράδοσης σχεδόν ενός αιώνα, δεν είναι “αστικό” ή “αστικοποιημένο” κόμμα, με την έννοια ότι δεν δρα υπερ των συμφερόντων της αστικής τάξης. Μέλη και φίλοι του ΚΚΕ προσέγγισαν την πλατεία μέσα από τη συνδικαλιστική μετωπική συσπείρωση του ΠΑΜΕ, χωρίς όμως να αρνούνται (όπως και σε όλες τις δράσεις του ΠΑΜΕ) ότι είναι ΚΚΕδες. Τις μέρες των απεργιακών κινητοποιήσεων το ΠΑΜΕ συγκέντρωνε πολύ κόσμο, και η κατηγορία ότι “δεν βοήθησε στην πλατεία” είναι εκ του πονηρού καθώς το ΠΑΜΕ, με την πείρα των κομμουνιστών και μελών του ΚΚΕ μέσα σ' αυτό, έχει απόλυτα ξεκάθαρο (όσο γίνεται) το πότε είναι σκόπιμο να εμπλακεί και πότε όχι. Δεν εμπλέκεται σε συγκρούσεις με τα ΜΑΤ για να δρέψει αγωνιστικές δάφνες, θα εμπλακεί (και δεν το φοβάται κανένας μέσα στο ΠΑΜΕ, να είστε βέβαιοι) όταν έχει την απόλυτη βεβαιότητα ότι θα υπάρχει αποτέλεσμα, παρακαταθήκη για το μέλλον. Μπορεί βέβαια κάποιος να πει “και πότε θα ρθει αυτή η ώρα;”. Εμπιστευόμαστε την κρίση αυτών που μας καθοδηγούν. Αν δεν την εμπιστευόμαστε, έχουμε τη δυνατότητα να την αμφισβητήσουμε.

Η “αναγκαία στρατηγική προοπτική” όποιας λαϊκής έκρηξης δεν είναι πρόσχημα αλλά ούτε κι αναγκαία συνθήκη. Δεν χρειάζεται να συμφωνούν όλοι στο σοσιαλισμό για να συμπορευτούμε μαζί τους. Βλέπουμε και κρίνουμε τους όρους που βάζει το κάθε κίνημα για να συμπορευτούμε μαζί του κι αντιστοίχως καλούμε κι εμείς τον κόσμο να συμπορευτεί μαζί μας κάτω από ένα πλαίσιο, κάτω από στόχους-μέτωπα πάλης που δεν είναι στρατηγικοί στόχοι, είναι στόχοι περισσότερο άμεσοι, παρουσιάσαμε πολλές φορές απ' αυτό το ιστολόγιο τόσο το κοινό πλαίσιο διεκδικήσεων του ΠΑΜΕ, του ΜΑΣ, της ΠΑΣΕΒΕ, της ΠΑΣΥ και της ΟΓΕ, όσο και τα μέτωπα πάλης του ΚΚΕ, πλην όμως είναι στόχοι που υπηρετούν τη στρατηγική μας, δηλ το σοσιαλισμό. Προσεγγίσαμε την πλατεία προσεχτικά, είδαμε ακριβώς τα χαρακτηριστικά της και βγάλαμε ορισμένα συμπεράσματα. Ήμασταν εχθρικοί, όχι γενικά απέναντι στην πλατεία, αλλά στις φασίζουσες και ακροδεξιές εκφάνσεις της, τις οποίες τις είδαμε να εισχωρούν ύπουλα στις γραμμές μας παλιότερα και κρίναμε ότι εισχωρούν ύπουλα ή και πιο ανοιχτά στην πλατεία. Η περιφρούρηση των γραμμών μας δεν γίνεται μόνο “για πάρτη μας” αλλά γιατί συμφέρει συνολικά το εργατικό και λαϊκό κίνημα να υπάρχει κόμμα-φρούριο, άσχετα αν πολλοί το κατηγορούν ακριβώς γι' αυτή την – καλώς εννοούμενη – μονολιθικότητά του. Δεχόμαστε την κριτική που μας γίνεται όσον αφορά τη στάση μας στην πλατεία, την ακούμε κι έχουμε την πεποίθηση ότι η στάση μας είναι σωστή.

Η πρόκληση είναι, όπως λέει το κείμενο, η αριστερά να δώσει “σχήμα στην οργή, να συμβάλλει ώστε να είναι νικηφόρος ο εργατικός – λαϊκός ξεσηκωμός...”. Κι εμάς μας αρέσουν οι ωραίες εκφράσεις, προκειμένου για αγώνες όμως προτιμούμε πιο στέρεες εκφράσεις. Το “σχήμα στην οργή” για μας είναι “η αγανάκτιση να γίνει συνειδητός αγώνας” (μπορεί να πει κανείς “ξύλινο” - πλην όμως στέρεο!) και για να είναι “νικηφόρος ο εργατικός – λαϊκός ξεσηκωμός” θα πρέπει να καταλήγει στη Λαϊκή Εξουσία που λέγαμε πριν, η λαϊκή εξουσία να είναι το αποτέλεσμα του νικηφόρου αγώνα. Δεν είναι καθόλου εύκολη δουλειά, δεν γελιόμαστε. Δεν πετάμε στα ουράνια του αγωνιστικού ενθουσιασμού και της – για όλους δίκαιης – οργής μας, ούτε όμως είμαστε ηττοπαθείς κι αναβλητικοί.

(την Πέμπτη το δεύτερο μέρος)