BAM!

Αναδημοσιευση απο Ερυθρες Μουσικες Ταξιαρχιες

Baikalo-Amurskaya Magistral’. Ή αλλίως BAM! Πρόκειται για τη θρυλική σιδηροδρομική γραμμή που ενώνει το βόρειο άκρο της λίμνης Βαϊκάλης με τον ποταμό Αμούρ κι από εκεί με τον Ειρηνικό Ωκεανό. Ουσιαστικά, είναι η εναλλακτική διαδρομή του ανατολικού τμήματος του γνωστού μας Υπερσιβηρικού.
Οι πρώτες σκέψεις για την κατασκευή της συγκεκριμένης γραμμής έγιναν το 19ο αιώνα. Πράγματι, “εξερευνητικές ομάδες” ταξίδεψαν τότε ως τη μακρυνή Σιβηρία για να χαρτογραφήσουν την περιοχή και για να αποφανθούν για το αν θα ήταν εφικτό ένα τέτοιο εγχείρημα. Φυσικά τα σχέδια εγκαταλήφθηκαν αρχικά, αφού ήταν αδύνατο να κατασκευαστεί τότε ένας τέτοιος μεγάλος σιδηρόδρομος στην πλέον αφιλόξενη περιοχή της ρωσικής επικράτειας. Παρ’ όλα αυτά (και αφού στη Ρωσία είχε ήδη μεσολοβήσει η μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση που οδήγησε στη δημιουργία της ΕΣΣΔ) από το 1931 ξεκίνησαν ξανά έρευνες και λεπτομερής χαρτογράφηση της περιοχής με στόχο την κατασκευή του βόρειου σιδηροδρόμου. Μια όχι και τόσο εύκολη αποστολή, αφού ολοκληρώθηκε 36 χρόνια μετά, το 1967.

Τελικά η Σοβιετική Κυβέρνηση κάποια χρόνια αργότερα έδωσε εντολή να κατασκευαστεί ο BAM. Η κατασκευή του μεγάλου αυτού έργου -που αποκλήθηκε όχι άδικα “το έργο του αιώνα”- ξεκίνησε το 1974. Οι Σοβιετικοί εργάτες και μηχανικοί ξεκίνησαν την κατασκευή της από δύο σημεία. Το πρώτο συνεργείο ξεκίνησε από το ανατολικό άκρο του σιδηροδρόμου, κόντα στις όχθες του ποταμού (μα όπου κι αν ταξίδεψες, όπου κι αν περπάτησες, μια λέξη πάντα θα σε κυνηγά…) Λένα. Η δεύτερη ομάδα ξεκίνησε από το άλλο άκρο, κοντά στο Komsomolsk-na-Amure (ονομασία παρμένη από τη θρυλική Κομμουνιστική Νεολαία της ΕΣΣΔ, την Κομσομόλ – όνομα που διατηρείται μέχρι σήμερα) στις όχθες του ποταμού Αμούρ. Μάλιστα, (εθιμοτυπικό) το χρυσό κλειδί που δινόταν στα συνεργεία που ξεκινούσαν ένα έργο κόπηκε στη μέση και επανενώθηκε πανηγυρικά όταν συνατήθηκαν τα δύο συνεργία στο τέλος του έργου.
Αιτία για την κατασκευή του ήταν κυρίως… η ανάγκη. Η νέα διαδρομή συνδέει αποτελεσματικότερα και γρηγορότερα τις ανατολικές περιοχές της ΕΣΣΔ (και της σημερινής Ρωσίας) με την πρωτεύουσα Μόσχα και με το υπόλοιπο ευρωπαϊκό τμήμα της ΕΣΣΔ. Ακόμη, η διαδρομή “ξαλάφρωνε” κατά πολύ τον ήδη φορτωμένο από κίνηση Υπερσιβηρικό σιδηρόδρομο. Κατ’ άλλους η κατασκευή του BAM καθοδηγήθηκε από στρατηγικούς λόγους, μιας και ήταν μια διαδρομή εναλλακτική του Υπερσιβηρικού που ήταν απομακρυσμένη από τα ευαίσθητα τότε σύνορα με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Όπως και να έχει, περίπου 10 χρόνια μετά η κατασκευή είχε τελειώσει στο μεγαλύτερο κομμάτι της (οριστικά θεωρήθηκε ότι το έργο περατώθηκε το 1991). Ο BAM ήταν πραγματικά “το έργο του αιώνα”, αφού είχε καταφέρει να ενώσει απρόσιτες περιοχές της ΕΣΣΔ και συμβόλιζε το θρίαμβο του ανθρώπου στην προσπάθειά του να τιθαθεύσει τα στοιχεία της φύσης και τις αντιξοότητες του περιβάλλοντος στο οποίο ζει. Περίπου 70% του ΒΑΜ είναι χτισμένο σε μόνιμα παγωμένα εδάφη, ενώ η περιοχή εκεί είναι ιδιαίτερα σεισμογενής, γεγονός που ανάγκασε τους κατασκευαστές της να κάνουν πολύπλοκες και λεπτομερείς μελέτες και να χρησιμοποιήσουν τις πιο εξεζητημένες πρακτικές κατασκευής.
Σήμερα ο BAM έχει μήκος 3.150 χιλιόμετρα. Ξεκινάει από την πόλη Tayshet δυτικά της λίμνης Βαϊκάλης και καταλήγει στην Komsomolsk-na-Amure κι από εκεί στο λιμάνι Sovetskaya Gavan στην περιοχή της θάλασσας της Ιαπωνίας. Κατά μήκος του BAM αναπτύχθηκαν αρκετές πόλεις, οι οποίες χτίζονταν από τους εργάτες που δούλευαν για την κατασκευή του, γι’ αυτό και κάθε μια από αυτές κουβαλάει το χαρακτηρά του τόπου καταγωγής αυτών των εργατών. Χαρακτηριστικό είναι το μνημείο των εργατών από το Λένινγκραντ στην πόλη Σεβερομπαϊκάλσκ.
Γιατί τα λέω όλα αυτά; Ας είναι καλά (λέμε τώρα) κάποιος Αμετανόητος κύριος που μας θύμισε (τι άλλο;) το τραγούδι Baykal – Amur που έπαιζαν κάποτε στα φεστιβάλ της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας, ζητώντας κάποιο από αυτά. Ένα τέτοιο εγχείρημα ήταν φυσικό να γίνει πηγή έμπνευση για αρκετά σοβιετικά τραγούδια. Ελπίζω κάπου ανάμεσα σε αυτά να βρίσκεται και το τραγούδι που παιζόταν, κάποτε, από κάποιους στις γιορτές των αγώνων της ελληνικής νεολαίας.
Έχουμε και λέμε, λοιπόν:
“Εμβατήριο για το ΒΑΜ“
“Τραγούδι για το ΒΑΜ“
“Χτίζουμε το ΒΑΜ“
“Το βαλς του ΒΑΜ“
“Pesnya-ballada o stroitelyakh BAMa“

(ε, τι κι αν δεν είναι κάποιο από αυτά το τραγούδι των φεστιβάλ; τόσα πράγματα μάθαμε. εξάλλου, τώρα το ζητάμε και δημόσια, οπότε όποιος τυχαίνει να ξέρει κάτι, ας κοπιάσει…)