Β.Ι.Λένιν: "Οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μέσα σε καπιταλιστικό καθεστώς, είτε είναι απραγματοποίητες, είτε είναι αντιδραστικές"

Aπό τον ΟΔΗΓΗΤΗ του Δεκέμβρη εκ του Κοκκινου Ανεμου

Το ΚΚΕ, από την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΕ, κόντρα στο ρεύμα, μπήκε μπροστά για να μην πιάσουν τόπο τα παραμύθια των κομ­μάτων του ευρωμονόδρομου για «την ισχυρή Ελλάδα στην ισχυρή ΕΕ», για το ότι οι εργαζόμενοι «θα τρώνε με χρυσά κουτάλια» στα πλαίσιο της ΕΕ. Το Κόμμα μας έγκαιρα αποκάλυψε ότι η ΕΕ είναι ένωση των μονο­πωλίων, δεν εξανθρωπίζεται όπως έλεγαν οι οπορτουνιστές, ότι η πολιτική της δε θα αφήσει πέτρα πάνω στην πέτρα από τα εργατικά δικαιώματα και τις κατακτήσεις του 20°" αιώνα. Παράλληλα το ΚΚΕ επισήμαινε και επιβεβαιώθηκε ότι δεν μπορεί η ΕΕ να μην έχει κλυδωνισμούς, καθώς αναπόφευκτα θα διαμορφώνονται στα πλαίσια της άξονες και αντιάξονες που ο ανταγωνισμός τους θα παίρνει πολλές μορφές, όχι μόνο "ειρηνικές",ιδιαίτερα σε συνθήκες συγχρονισμένης καπιταλιστικής κρίσης όπως σήμε­ρα.

Η συζήτηση για μία ένωση των καπιταλιστικών κρατών της Ευρώπης δεν είναι καινούργια, όπως καινούργια δεν είναι και η στάση που πρέπει να έχουν τα ΚΚ απέναντι σε τέτοιες ενώσεις, οι οποίες «μέσα σε καπιτα­λιστικό καθεστώς, είτε είναι απραγματοποίητες, είτε είναι αντιδραστικές». Τηρουμένων των αναλογιών και των συνθηκών έχει αξία να δει κανείς πώς προσέγγισε το ζήτημα ο Β.Ι. Λένιν, σε άρθρο του που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Σοτσιαλντεμοκράτ", αρ. φύλλου 44, στις 23 Αυγούστου του 1915 και τιτλοφορείται «Για το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης» ("Απαντα", 5η έκδοση, εκδ. "Σύγχρονη Εποχή», τόμος 26, σελίδες 359-363


Στη «Σοτσιάλ-Ντεμοκράτ», αρ. φύλλου 40, ανακοινώσαμε ότι η Συνδιάσκεψη των Τμη­μάτων Εξωτερικού του κόμματός μας αποφά­σισε να αναβάλει το ζήτημα ταυ συνθήμα­τος «Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης», ωσότου συζητηθεί στον Τύπο η οικονομική πλευρό του.

Η συζήτηση που έγινε πάνω σ'' αυτό το ζή­τημα στη συνδιάσκεψη μας πήρε μονόπλευρο πολιτικό χαρακτήρα. Αυτό εν μέρει ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι στη διακήρυξη της Κεντρικής Επιτροπής το σύνθημα αυτό δια­τυπώνεται καθαρά σαν πολιτικό («το άμεσο πολιτικό σύνθημα...» λέει η διακήρυξη) και. ταυτόχρονα, δε διατυπώνεται μόνο το σύνθημα των δημοκρατικών Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, μα και υπογραμμίζεται ειδικά ότι «χωρίς την επαναστατική ανατροπή της γερμανικής, της αυστριακής και της ρωσικής μοναρχίας» το σύνθημα αυτό είναι παράλογο και απατηλό.

Δε θα ήταν καθόλου σωστό να φέρει κανείς αντιρρήσεις στην τέτοια τοποθέτηση του ζη­τήματος μέσα στα πλαίσια της πολιτικής εκτί­μησης του συνθήματος αυτού. Λόγου χάρη, από την άποψη ότι επισκιάζει ή αδυνατίζει κτλ. το σύνθημα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Οι πολιτικοί μετασχηματισμοί προς μια πραγματικά δημοκρατική κατεύθυνση κι ακόμη περισσότερο οι πολιτικές επαναστάσεις δεν μπορούν σε καμιά περίπτωση, ποτέ και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, ούτε να επισκιάσουν, ούτε ν' αδυνατίσουν το σύνθη­μα της σοσιαλιστικής επανάστασης. Αντίθετα. τη φέρνουν πάντα πιο κοντά, πλαταίναυν τη βάση της. εντάσσουν στο σοσιαλιστικό αγώνα νέα στρώματα μικροαστών και μισοπρολεταριακών μαζών. Και από το άλλο μέρος οι πολι­τικές επαναστάσεις είναι αναπόφευκτες στην πορεία της σοσιαλιστικής επανάστασης, που δεν μπορούμε να τη βλέπουμε σαν μια μόνο πράξη, μα πρέπει να τη βλέπουμε σαν εποχή θυελλωδών πολιτικών και οικονομικών κλονισμών σαν εποχή της πιο οξυμένης ταξικής πόλης, εμφυλίου πολέμου, επαναστάσεων και αντεπαναστάσεων.


Αν, όμως, το σύνθημα των δημοκρατικών Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης, σε συν­δυασμό με την επαναστατική ανατροπή των τριών αντιδραστικότατων μοναρχιών της Ευ­ρώπης, μ' επικεφαλής τη ρωσική μοναρχία. είναι τελείως άψογο σον πολιτικό σύνθημα. ωστόσο μένει ακόμη ένα σπουδαιότατο ζήτημα, το ζήτημα του οικονομικού περιεχομένου και της οικονομικής σημασίας αυτού του συνθήματος. Από την άποψη των οικονομι­κών όρων του ιμπεριαλισμού, δηλαδή της εξαγωγής κεφαλαίων και του μοιράσματος του κόσμου από τις «προηγμένες» και «πολι­τισμένες» αποικιακές δυνάμεις, οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης μέσα σε καπιταλι­στικό καθεστώς, είτε είναι απραγματοποίητες, είτε είναι αντιδραστικές.

Το κεφάλαιο έγινε διεθνές και μονοπωλι­ακό. Ο κόσμος είναι μοιρασμένος ανάμεσα σε μια χούφτα μεγάλες Δυνάμεις, δηλαδή Δυνάμεις που έχουν επιτυχίες στη μεγάλη καταλήστευση και καταπίεση των εθνών. Τέσσερις μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης: Η Αγγλία, η Γαλλία, η Ρωσία και η Γερμανία. με πληθυσμό 250-300 εκατομμύρια και με έκταση περίπου 7 εκατομμύρια τετρ. χιλιό­μετρα, έχουν αποικίες με πληθυσμό σχεδόν μισό δισεκατομμύριο (494.5 εκατομμύρια) και με έκταση 64.6 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, δηλαδή σχεδόν τη μισή υδρόγειο σφαίρα (133 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, χωρίς τις πολικές περιοχές). Προσθέστε σ' αυτά τα τρίο ασιατικά κράτη; Την Κίνα. την Τουρκία και την Περσία, που τώρα το διαμελίζουν οι ληστές που διεξάγουν -απελευθερω­τικό*· πόλεμο, δηλαδή: Η Ιαπωνία, η Ρωσία, η Αγγλία και η Γαλλία. Αυτό τα τρία ασιατικά κράτη, που μπορούμε να τα ονομάσουμε μι-οοαποικίες (στην πραγματικότητα, είναι τώρα κατά τα 9/10 αποικίες), έχουν 360 εκατομμύ­ρια πληθυσμό και έκταση 14,5 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρο (δηλαδή, σχεδόν 1.1/2 φορά μεγαλύτερη έκταση από την έκταση όλης της Ευρώπης).

Σε συνέχεια: Η Αγγλία, η Γαλλία και η Γερ­μανία έχουν τοποθετήσεις στο εξωτερικό όχι μικρότερες από 70 δισεκατομμύρια ρούβλια. Γιο να εισπράττουν το «θεμιτό» εισοδηματάκι τους από το στρογγυλούτσικο αυτό ποσό -ένα εισοδηματάκι που ξεπερνάει το τρία δισε­κατομμύρια ρούβλια το χρόνο- υπάρχουν οι εθνικές επιτροπές των εκατομμυριούχων, που ονομάζονται κυβερνήσεις, που διαθέτουν στρατό και πολεμικό στόλο και «τοποθετούν» στις αποικίες και στις μισοαποικίες τα χαϊ­δεμένα παιδιά και τα αδέλφια «του κυρίου δισεκατομμυρίου» σον αντιβασιλείς, προξέ­νους, πρεσβευτές, κάθε λογής υπαλλήλους, παπάδες και άλλες βδέλλες.

Ετσι είναι οργανωμένη, στην εποχή της ανώτατης ανάπτυξης του καπιταλισμού, η κα­ταλήστευση ενός περίπου δισεκατομμυρίου πληθυσμού της Γης από μια χούφτα μεγάλες Δυνάμεις. Και είναι αδύνατο μέσα στον καπι­ταλισμό να υπάρξει διαφορετική οργάνωση. Να παραιτηθούν από τις αποικίες, από τις «σφαίρες επιρροής», από την εξαγωγή κεφα­λαίων; Το να σκέπτεται κανείς έτσι. σημαίνει ότι κατεβαίνει στο επίπεδο ενός παπά, που κάθε Κυριακή κηρύσσει στους πλουσίους το μεγαλείο του χριστιανισμού και τους συμβου­λεύει να δωρίζουν στους φτωχούς... αν όχι μερικά δισεκατομμύρια, τουλάχιστο μερικές εκατοντάδες ρούβλια το χρόνο.

Οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης στις συνθήκες του καπιταλισμού θα ισοδυναμού­σαν με συμφωνία για το μοίρασμα των αποι­κιών. Στον καπιταλισμό όμως, δεν μπορεί να υπάρξει άλλη βάση, άλλη αρχή μοιρασιάς, εκτός από τη δύναμη. 0 δισεκατομμυριού­χος δεν μπορεί να μοιράσει με οποιονδήποτε άλλον «το εθνικό εισόδημα» μιας καπιταλι­στικής χώρας παρά μόνο: «Ανάλογο με το κεφάλαιο» (κι ακόμη πρέπει να προσθέσουμε ότι το μεγαλύτερο κεφάλαιο θα πάρει περισ­σότερα οπ' όσο του αναλογούν). Ο καπιταλι­σμός σημαίνει ατομική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής και αναρχία στην παραγωγή. Το να κηρύσσει κανείς μια «δίκαιη» μοιρασιά του εισοδήματος σε μια τέτοια βάση είναι προυντονισμός, στενοκεφαλιά μικροαστού και φιλισταίου. Το μοίρασμα δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά, παρά «σύμφωνα με τη δύναμη». Η δύναμη, όμως, αλλάζει με την πορεία της οικονομικής εξέλιξης. Υστερα από το 1871. η Γερμανία δυνάμωσε 3-4 φορές πιο γρήγορα από την Αγγλία και τη Γαλλία. Η Ιαπωνία δυνάμωσε δέκα φορές πιο γρήγορα απάτη Ρωσία. Για να ελεγχθεί η πραγματική δύναμη ενός καπιταλιστικού κράτους, δεν υπάρχει και δεν μπορεί να υπάρξει άλλο μέσο εκτός από τον πόλεμο. Ο πόλεμος δεν αντιφάσκει στις βάσεις της ατομικής ιδιοκτη­σίας, αλλά είναι η άμεση και αναπόφευκτη ανάπτυξη αυτών των βάσεων. Στις συνθήκες του καπιταλισμού, είναι αδύνατη μια ισό­μετρη οικονομική ανάπτυξη των διαφόρων οικονομιών και των διαφόρων κρατών. Στις συνθήκες του καπιταλισμού, δεν μπορεί να υπάρχουν άλλο μέσα για την αποκατάσταση από καιρό σε καιρό της παραβιασμένης ισορ­ροπίας. εκτός από τις κρίσεις στη βιομηχανία και τους πολέμους στην πολιτική.

Φυσικό, είναι δυνατές προσωρινές συμφω­νίες ανάμεσα οε καπιταλιστές και ανάμεσα σε κράτη. Μ' αυτήν την έννοια. μπορεί να δημιουργηθούν και οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης σαν συμφωνία των Ευρωπαίων καπιταλιστών... Με ποιο σκοπό; Μόνο με το σκοπό να πνίξουν από κοινού το σοσιαλισμό στην Ευρώπη, να περιφρουρήσουν από κοι­νού τις ληστεμένες αποικίες ενάντια στην Ιαπωνία και στην Αμερική, που θεωρούν τον εαυτό τους στο έπακρο αδικημένα με τη ση­μερινή μοιρασιά των αποικιών και που τον τελευταίο μισό αιώνα δυνάμωσαν ασύγκριτο πιο γρήγορο απ' ό.τι η καθυστερημένη μο­ναρχική Ευρώπη, που άρχισε να σαπίζει από τα γεράματα. Σε σύγκριση με τις Ενωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η Ευρώπη στο σύ­νολο της σημαίνει οικονομική στασιμότητα. Η δημιουργία των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης με τη σημερινή οικονομική βάση. δηλαδή στις συνθήκες του καπιταλισμού, θα σήμαινε οργάνωση της αντίδρασης, για να παρεμποδιστεί η πιο γρήγορη ανάπτυξη της Αμερικής. Πέρασαν για πάντα οι καιροί που η υπόθεση της δημοκρατίας και η υπόθεση του σοσιαλισμού συνδέονταν μόνο με την Ευρώπη.

Οι Ενωμένες Πολιτείες του κόσμου (και όχι της Ευρώπης) είναι η κρατική εκείνη μορφή ένωσης και ελευθερίας των εθνών, που εμείς τη συνδέουμε με το σοσιαλισμό - ως τότε που η πλήρης νίκη του κομμουνισμού θα οδηγή­σει στην οριστική εξαφάνιση κάθε κρότους. μαζί και του δημοκρατικού. Ωστόσο, το σύν­θημα των Ηνωμένων Πολιτειών του κόσμου. σαν αυτοτελές σύνθημα, είναι αμφίβολο αν θα ήταν σωστό, πρώτο, γιατί συγχωνεύεται με το σοσιαλισμό και, δεύτερο, γιατί θα μπορού­σε να προκαλέσει τη λαθεμένη ερμηνεία ότι είναι αδύνατη η νίκη του σοσιαλισμού σε μια μόνη χώρα, τη λαθεμένη ερμηνεία για τη στά­ση αυτής της χώρας απέναντι στις υπόλοιπες.

Η ανισόμετρη οικονομική και πολιτική ανάπτυξη είναι απόλυτος νόμος του καπιτα­λισμού. Από δω βγαίνει πως είναι δυνατή η νίκη του σοσιαλισμού στην αρχή σε λίγες ή ακόμη και σε μία μονάχο, χωριστό παρμένη. καπιταλιστική χώρα. Το νικηφόρο προλετα­ριάτο αυτής της χώρος, απαλλοτριώνοντας τους καπιταλιστές και οργανώνοντας στη χώρα του τη σοσιαλιστική παραγωγή, θα ορ­θωνόταν ενάντια στον υπόλοιπο κόσμο, τον καπιταλιστικό κόσμο, παίρνοντας μαζί του τις καταπιεζόμενες τάξεις των άλλων χωρών. ξεσηκώνοντας στις χώρες αυτές εξεγέρσεις ενάντια στους καπιταλιστές, δρώντας σε πε­ρίπτωση ανάγκης ακόμη και με στρατιωτική δύναμη ενάντια στις εκμεταλλεύτριες τάξεις και το κράτη τους. Πολιτική μορφή της κοινω­νίας, όπου νικάει το προλεταριάτο, ανατρέπο­ντας την αστική τάξη. θα είναι η λαοκρατική δημοκρατία, που θα συγκεντρώσει όλο και περισσότερο τις δυνάμεις του προλεταριάτου του δοσμένου έθνους ή των δοσμένων εθνών στην πύλη ενάντια στο κράτη, που δε θα έχουν ακόμη περάσει στο σοσιαλισμό. Δεν είναι δυνατή η εξάλειψη των τάξεων χωρίς τη δικτατορία της καταπιεζόμενης τάξης, του προλεταριάτου. Δεν είναι δυνατή η ελεύθερη ένωση των εθνών στο σοσιαλισμό. χωρίς μια λίγο - πολύ μακρόχρονη, επίμονη πόλη των σοσιαλιστικών Δημοκρατιών ενάντια στο οπι­σθοδρομικό κράτη.

Να για ποιους λόγους, ύστερα από επα­νειλημμένες συζητήσεις του ζητήματος στη Συνδιάσκεψη των Τμημάτων Εξωτερικού του ΣΔΕΚΡ και μετά τη Συνδιάσκεψη, η Σύνταξη του Κεντρικού Οργάνου κατέληξε στο συμπέ­ρασμα ότι είναι λαθεμένο το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.