Η βαθιά κρίση πυροδοτεί σενάρια διάσπασης

Από τον Ριζοσπάστη

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Πυκνώνουν οι διαρροές για θεμελιώδεις αλλαγές σε ΕΕ και Ευρωζώνη

Οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν τις προβλέψεις του ΚΚΕ ότι η ΕΕ δε θα παραμείνει ίδια, ενδεχόμενα και στο πολύ άμεσο μέλλον

Σε νέα οξύτατη φάση φαίνεται να εισέρχονται οι εσωτερικοί ανταγωνισμοί στην ΕΕ, προκαλώντας τριγμούς στο ευρωοικοδόμημα των μονοπωλίων και επιταχύνοντας μέτρα διαχείρισης της κρίσης σε σαφώς πιο αντιδραστική κατεύθυνση για τους λαούς. Η ίδια η Κομισιόν προειδοποίησε χτες ότι η ΕΕ μπαίνει σε νέα φάση βαθιάς και παρατεταμένης ύφεσης, διαψεύδοντας τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί περί ρηχής έστω ανάπτυξης, ενώ στο φόντο αυτό πληθαίνουν τα σενάρια διάσπασης της Ευρωζώνης και της ΕΕ.

Η Ευρώπη απειλείται με «νέα φάση ύφεσης»προειδοποίησε χτες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναθεωρώντας επί τα χείρω τις προβλέψεις της για την οικονομική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη το επόμενο έτος, σε μόλις 0,5% έναντι 1,8% σύμφωνα με την προηγούμενη πρόβλεψη. «Η ανάπτυξη διακόπηκε στην Ευρώπη και είναι πιθανόν να γνωρίσουμε νέα φάση ύφεσης», δήλωσε σχετικά ο Ευρωπαίος επίτροπος Ολι Ρεν, με αφορμή τη δημοσίευση των φθινοπωρινών προβλέψεων της Κομισιόν.

Διόλου τυχαία, την ίδια στιγμή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε χτες την ανησυχία της για το ενδεχόμενο να προκύψει μια Ευρώπη δύο ταχυτήτων εξαιτίας της κρίσης, με τη ζώνη του ευρώ από τη μια πλευρά, που θα προχωρεί στην ολοκλήρωση και τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ από την άλλη. Η εκπρόσωπος της Επιτροπής υπενθύμισε πως το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ σκοπεύει να παρουσιάσει ως το τέλος του μήνα προτάσεις για να βελτιωθεί η οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ, η οποία αριθμεί 27 μέλη, και της νομισματικής ένωσης που αριθμεί 17.

Η εκπρόσωπος εξήγησε πως ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο βλέπει«απειλές να διαγράφονται στον ορίζοντα με τη σημερινή κατάσταση». Το προηγούμενο βράδυ, σε ομιλία του στο Βερολίνο, ο Μπαρόζο τόνισε ότι «η πρόκληση είναι να εμβαθύνουμε την ολοκλήρωση της ζώνης του ευρώ χωρίς να δημιουργήσουμε διαιρέσεις μ' αυτούς που δεν βρίσκονται ακόμη σ' αυτή», δείχνοντας τις αντιθέσεις και τις φυγόκεντρες τάσεις που κλιμακώνονται ανάμεσα στην Ευρωζώνη και τα 10 κράτη - μέλη της ΕΕ που δεν είναι ταυτόχρονα και μέλη στη ζώνη του ευρώ.

Το ενδεχόμενο της διάσπασης δεν αφορά μόνο την ΕΕ των «27», αλλά αγγίζει τον «σκληρό πυρήνα» της, την ΕΕ των «17», δηλαδή την Ευρωζώνη. Το πρακτορείο «Reuters» ανέφερε ότι Γερμανοί και Γάλλοι αξιωματούχοι βρίσκονται σε συζητήσεις για μια «ριζική αναδιαμόρφωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης», η οποία θα έχει μία πιο ολοκληρωμένη, αλλά και πιο περιορισμένη ζώνη του ευρώ. Τα σχέδια αυτά περιλαμβάνουν αφ' ενός την έξοδο των πιο αδύναμων κρατών - μελών από το ευρώ και αφ' ετέρου μια μεγαλύτερη ενοποίηση μεταξύ των κρατών του πυρήνα, συμπεριλαμβανομένης της φορολογικής και δημοσιονομικής πολιτικής.

Σχεδιάζουν ήδη μια «άλλη» ΕΕ

Τα σενάρια αυτά πυροδοτήθηκαν από τις πρόσφατες δηλώσεις των ηγετών των δύο κρατών. Την Τρίτη ο Γάλλος πρόεδρος Ν. Σαρκοζί επανέλαβε την άποψή του ότι η ένταξη της Ελλάδας στο ευρώ ήταν ένα λάθος, ενώ υπερασπίστηκε ένα μοντέλο δύο ταχυτήτων για την ΕΕ. Παράλληλα, ο Σαρκοζί παρουσίασε ένα μοντέλο ενοποίησης της ΕΕ, το οποίο θα αποτελείται από ένα σκληρό πυρήνα ομόσπονδων κρατών και μια εξωτερική περιφέρεια. «Υπάρχουν 27 από εμάς. Είναι ξεκάθαρο ότι τελικά θα συμπεριλάβουμε και τα Βαλκάνια. Θα είμαστε 32, 33 ή 34. Κανείς δεν πιστεύει ότι ο φεντεραλισμός, η πλήρης ενοποίηση, θα είναι δυνατή για 32, 33 ή 34 κράτη» σημείωσε.

Την Τετάρτη η Α. Μέρκελ ζήτησε την αλλαγή των ευρωπαϊκών συνθηκών και την έναρξη μεταρρυθμίσεων. «Η κατάσταση στην Ευρώπη είναι τόσο δυσάρεστη που ήρθε η ώρα των αλλαγών. Ηρθε η ώρα για την υπέρβαση», τόνισε η Γερμανίδα καγκελάριος. Πάντως χτες ο εκπρόσωπος της Μέρκελ Στέφεν Σέιμπερτ διέψευσε το δημοσίευμα του «Reuters», υποστηρίζοντας πως η Μέρκελ εργάζεται προκειμένου να υπάρξει σταθεροποίηση της Ευρωζώνης όπως είναι σήμερα. Στο ίδιο μήκος ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Ζαν Κλοντ Γιούνκερ χαρακτήρισε «ηλιθιότητες» τα σενάρια διάσπασης του ευρώ.

Εντονες συζητήσεις έχει προκαλέσει και ένα σχέδιο ψηφίσματος του γερμανικού συντηρητικού κόμματος CDU, που θα θεσπίζει τη δυνατότητα για μια χώρα να εγκαταλείψει τη ζώνη του ευρώ, χωρίς να εξέρχεται από την ΕΕ. Το σχέδιο ψηφίσματος, που θα συζητηθεί στο συνέδριο του κόμματος την επόμενη βδομάδα, θα είναι διατυπωμένο ως εξής: Αν ένα κράτος - μέλος της νομισματικής ένωσης δεν είναι σοβαρά διατεθειμένο ή δεν έχει την ικανότητα να σεβαστεί τους κοινούς κανόνες της, μπορεί ελεύθερα να εγκαταλείψει τη ζώνη του ευρώ, χωρίς όμως να φύγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση.

«Η στρατηγική που είχε υιοθετηθεί μέχρι τώρα και συνίστατο στην υπεράσπιση κάθε χιλιοστού της ζώνης του ευρώ είναι στην πάροδο του χρόνου η πιο δαπανηρή για τη Γερμανία», δήλωσε ένας από τους συμμετέχοντες στις συζητήσεις του CDU, ο Μάρκους Πίπερ, ευρωβουλευτής, που εκτιμά ότι «η ζώνη του ευρώ θα πρέπει να γίνει ευέλικτη».

Το κόμμα της καγκελαρίου πραγματοποιεί συνέδριο στις 14 και 15 Νοέμβρη στη Λειψία. Οι Γερμανοί συντηρητικοί (CDU), που ασκούν την εξουσία, θέλουν επίσης να υιοθετηθεί μια στάθμιση των ψήφων στους κόλπους του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) ώστε οι ψήφοι να «ζυγίζουν» ανάλογα με τη σημασία της οικονομίας των 17 χωρών της ευρωζώνης, σύμφωνα με την εφημερίδα «Financial Times Deutschland».

Συντονισμένη αντιλαϊκή επίθεση

Την ίδια στιγμή, οι κυβερνήσεις της ΕΕ κλιμακώνουν την αντιλαϊκή επέλαση, στο όνομα της αντιμετώπισης της κρίσης χρέους. Στη Γαλλία οι υπουργοί Οικονομικών και Προϋπολογισμού,Φρανσουά Μπαρουέν και Βαλερί Πεκρές, διαβεβαίωσαν τις Βρυξέλλες ότι οι διεθνείς οικονομικές δεσμεύσεις της Γαλλίας θα τηρηθούν. Οι δύο υπουργοί διαβεβαιώνουν σε ανακοίνωσή τους ότι «η δέσμευση για τη μείωση του γαλλικού δημοσίου ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ το 2013, και τον πλήρη ισοσκελισμό του 2016», υπογραμμίζει την πλήρη«αποφασιστικότητα της κυβέρνησης».

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Πέδρο Κουέλιο υπεραμύνθηκε σθεναρά των αντιλαϊκών στόχων της εφαρμοζόμενης πολιτικής που θα αποτυπωθεί στον κρατικό προϋπολογισμό του 2012, βεβαιώνοντας ότι η κυβέρνησή του είναι προσηλωμένη στη δανειακή σύμβαση των 78 δισ. ευρώ με ΔΝΤ και ΕΕ. «Θα καταθέσουμε στο κοινοβούλιο μια πολύ απαιτητική δημοσιονομική πρόταση (για το 2012) με την οποία θα κατανείμουμε τα δημοσιονομικά βάρη σε όλους ανεξαιρέτως τους Πορτογάλους», δήλωσε σχετικά.

Η ψηφοφορία γι' αυτόν τον προϋπολογισμό αναμένεται να διεξαχθεί την 30ή Νοέμβρη στο πορτογαλικό κοινοβούλιο και μεταξύ των μέτρων που προβλέπονται είναι η κατάργηση του 13ου και 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων πάνω από 1.000 ευρώ, η ημερήσια αύξηση των ωραρίου κατά 30 λεπτά στον ιδιωτικό τομέα κ.ά.