Οξύνονται τα αδιέξοδα στην αστική διαχείριση της κρίσης

Από τον Ριζοσπάστη

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Φυγόκεντρες κόντρες εντός της Ευρωζώνης, αλλά και ανάμεσα στους 17 και τις άλλες χώρες της ΕΕ

Ολοένα και πιο μεγάλες γίνονται οι δυσκολίες και τα αδιέξοδα των αστών, στην προσπάθειά τους να διαχειριστούν τη βαθιά καπιταλιστική κρίση

Ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις προσλαμβάνουν τα αδιέξοδα στη διαχείριση της καπιταλιστικής κρίσης στην ΕΕ, οξύνοντας ταυτόχρονα τις αντιθέσεις και τους ανταγωνισμούς μεταξύ των διαφόρων μερίδων της πλουτοκρατίας για τη μοιρασιά της χασούρας από την αναπόφευκτη καταστροφή μέρους των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων.

Η αύξηση του κόστους δανεισμού σε επίπεδα ρεκόρ χτες, σε Ισπανία και Γαλλία, αποτέλεσε αφορμή για να βγει με οξυμένο τρόπο στην επιφάνεια η κόντρα Γερμανίας - Γαλλίας για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), πίσω από την οποία κρύβονται συνολικότερες αντιθέσεις για τη διαχείριση της κρίσης ανάμεσα στις αστικές τάξεις των δύο χωρών. Χτες, η ΕΚΤ υποχρεώθηκε να προχωρήσει σε μαζικές αγορές ισπανικών και ιταλικών ομολόγων, σε μια προσπάθεια να περιορίσει την εκτίναξη του κόστους δανεισμού για τις δύο χώρες.

Από την πλευρά της η Γερμανίδα καγκελάριος, Α. Μέρκελ, δήλωσε χτες πως «ακόμη και εάν η ΕΚΤ αναλάβει τον ρόλο του ύστατου δανειστή η κρίση στην Ευρωζώνη δεν θα λυθεί σύντομα (...) Μόνο πολιτικές λύσεις μπορούν να αντιμετωπίσουν την κρίση της Ευρωζώνης». Η ίδια ομολόγησε το βάθος της κρίσης λέγοντας ότι «η κρίση δεν έχει τελειώσει, αλλά μπαίνει σε νέα φάση», επαναλαμβάνοντας τη θέση της για ενίσχυση της οικονομικής διακυβέρνησης. «Οι εθνικές κυβερνήσεις πρέπει να είναι προετοιμασμένες για περισσότερη ενοποίηση στην πολιτική προϋπολογισμού στην Ευρώπη», είπε.

Τη θέση της γαλλικής κυβέρνησης εξέφρασε ο υπουργός Οικονομικών Φρ. Μπαρουάν, δηλώνοντας: «Ο καλύτερος τρόπος για να αποφύγουμε τη μετάδοση της κρίσης από την περιφέρεια σε ολόκληρη την Ευρωζώνη είναι να δημιουργήσουμε μια ισχυρή δύναμη πυρός. Και ο καλύτερος τρόπος για να το πετύχουμε αυτό είναι να δώσουμε στην ΕΚΤ τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει το Ευρωπαϊκό Ταμείο Διάσωσης (EFSF) και να δώσουμε στο EFSF τη δυνατότητα να λειτουργεί ως τράπεζα».

Ο Γάλλος υπουργός παραδέχθηκε ότι η Γαλλία δεν έχει ακόμη κερδίσει την υποστήριξη των εταίρων της στο συγκεκριμένο ζήτημα, γεγονός που επιβεβαιώνει τις ισχυρές αντιθέσεις στο εσωτερικό της Ευρωζώνης. «Δεν θα μετατρέψουμε την απόρριψη της πρότασής μας σε casus belli. Αλλά φυσικά θα συνεχίσουμε να θεωρούμε ότι αποτελεί τον καλύτερο τρόπο για την αποκατάσταση της σταθερότητας στην Ευρώπη», είπε ο Γάλλος υπουργός, ο οποίος βλέπει την κρίση να βαθαίνει στη χώρα του και τη διαχείρισή της να γίνεται πιο δύσκολη, εξαιτίας του μεγάλου χρέους και της ζημιάς από το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων.

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο η Γαλλία ζητάει φθηνότερο χρήμα για τα ντόπια μονοπώλια και μεγαλύτερη συμμετοχή των άλλων χωρών της Ευρωζώνης στην αναπλήρωση της ζημιάς που θα έχουν κύρια οι γαλλικοί τραπεζικοί όμιλοι από το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, μέσα απ' την αναβάθμιση του EFSF.

Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Ισπανός πρωθυπουργός, Χοσέ Λουίς Ροδρίγκες Θαπατέρο, κάλεσε την ΕΕ και την ΕΚΤ να επιδιώξουν μια «άμεση» λύση για την κλιμακούμενη οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η χώρα του. Η Ευρώπη χρειάζεται «μια κυβέρνηση που να λαμβάνει αποφάσεις για όλους» και «μια Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα που να είναι πραγματικά τέτοια», είπε ο Θαπατέρο, λίγες ώρες αφότου τα ισπανικά 10ετή ομόλογα έφθασαν κοντά στο επιτοκιακό όριο του 7%. Η Γερμανία και η Γαλλία πρέπει να αντιληφθούν ότι οι εντάσεις στην Ευρωζώνη θα πλήξουν όλα τα μέλη της, επισήμανε ο Θαπατέρο, δείχνοντας κι αυτός ότι η κρίση φουντώνει τις ενδοϊμπεριαλιστικές κόντρες.

Σενάρια για άλλη Ευρωζώνη

Μέσα σ' αυτό το κλίμα, στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας παραμένουν σταθερά τα σενάρια διάσπασης της Ευρωζώνης, γεγονός που υποδηλώνει ότι οι αντιθέσεις είναι αξεπέραστες. Η κυβέρνηση της Φινλανδίας εξέφρασε την άποψη ότι τα κράτη της Ευρωζώνης που διαθέτουν την καλύτερη πιστοληπτική αξιολόγηση, θα έπρεπε να έχουν μεγαλύτερο λόγο στη λήψη αποφάσεων στην Ευρωζώνη.

Μιλώντας στο εγχώριο δίκτυο MTV3, ο Φινλανδός πρωθυπουργός, Γίρκι Κατάινεν, δήλωσε ότι τον βρίσκει σύμφωνο η ιδέα που πρότεινε ο υπουργός Ευρωπαϊκών Θεμάτων και Διεθνούς Εμπορίου, Αλ. Στουμπ, ότι οι έξι χώρες - μέλη της Ευρωζώνης οι οποίες τοποθετούνται από τους οίκους αξιολόγησης στη βαθμίδα AAA θα μπορούσαν να σχηματίσουν έναν «πυρήνα» της 17μελούς νομισματικής ένωσης, προειδοποιώντας ταυτόχρονα ότι η δημιουργία μιας χωριστής προεδρίας της Ευρωζώνης θα μπορούσε να«διευρύνει το χάσμα» ανάμεσα στα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Την ίδια στιγμή η γερμανική κυβέρνηση εκτιμά ότι το χρέος της Ελλάδας είναι ανεξέλεγκτο, εμμένοντας ταυτόχρονα στη θέση ότι «η Ελλάδα αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση και παρόμοια περίπτωση δεν υπάρχει στην Ευρώπη». «Εύχομαι στη νέα ελληνική κυβέρνηση κάθε επιτυχία, αλλά είναι ξεκάθαρο ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να επιτύχει από μόνη της τη βιωσιμότητα του χρέους της», δήλωσε χτες η Α. Μέρκελ, επισημαίνοντας ότι αυτό επιβάλλει την τάχιστη δυνατή εφαρμογή του «κουρέματος», καθώς και όλων των διαρθρωτικών αλλαγών. «Για αρκετό διάστημα δεν ήταν ξεκάθαρο ποια είναι η κατάσταση στη χώρα», είπε η ίδια, και κατέληξε: «Η τρόικα πίστευε αρχικά ότι έχει κυρίως πρόβλημα ρευστότητας. Τελικά όμως διαπίστωσε ότι το χρέος της ήταν ανεξέλεγκτο. Χωρίς γενναίο "κούρεμα" δεν θα μπορούσε να ξαναγίνει βιώσιμο».

Προς την ίδια κατεύθυνση κινήθηκαν και οι δηλώσεις του αντικαγκελάριου και υπουργού Οικονομικών, Φίλιπ Ρόσλερ. Η εφαρμογή των αποφάσεων της 27ης Οκτώβρη είναι η μόνη δυνατότητα προστασίας της, είπε, ενώ σε ό,τι αφορά στη «βοήθεια» από το EFSF, αυτή θα οδηγήσει «σε μερική απώλεια της κυριαρχίας». Ο ίδιος διέγνωσε ότι «έτσι εγείρεται πρόβλημα δημοκρατικής νομιμοποίησης», για να συμπληρώσει μόνος του ότι «αυτό μπορεί να αντισταθμισθεί επαρκώς από την επιτυχία της βοήθειας σε οικονομικό επίπεδο». Πρόκειται για κυνική ομολογία ότι προκειμένου να σωθεί το κεφάλαιο, πέφτει ακόμα και το τελευταίο φύλλο συκής της αστικής δημοκρατίας.

Ενδεχόμενη έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν ένα καταστροφικό σενάριο, δήλωσε οZαν - Κλοντ Γιούνκερ σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «General Anzeiger» της Βόννης. Και αυτό γιατί σε μια τέτοια περίπτωση η Ελλάδα θα επέστρεφε σε μια δραχμή υποτιμημένη κατά 60%, ενώ τα χρέη της θα εξακολουθούσαν να είναι σε ευρώ. Υπό την έννοια αυτή, τόνισε ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ, το ερώτημα της εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωζώνη είναι «θεωρητικό». Πρόσθεσε ότι η Αθήνα βρίσκεται «σε καλό δρόμο», αλλά«δεν θα χαρακτήριζα αυτόν το δρόμο τόσο ευθύ ώστε να μας επέτρεπε να δούμε φως στο τούνελ», προαναγγέλλοντας νέα βάρβαρα μέτρα.

Γενικευμένες αντιθέσεις

Η πρωθυπουργός της Δανίας, Χέλε Τόρνινγκ - Σμιτ, σε συνάντηση που είχε με την Α. Μέρκελ, αντιτάχθηκε χτες στις πιέσεις της Γερμανίας να υπάρξουν το ταχύτερο δυνατόν αλλαγές στις συνθήκες της ΕΕ, λέγοντας στην καγκελάριο ότι καταρχάς χρειάζεται να αντιμετωπιστούν «αυτά που επείγουν και κατόπιν να συζητήσουμε για περισσότερη (δημοσιονομική) πειθαρχία σε ένα μεταγενέστερο στάδιο». Υποσχέθηκε ότι θα συζητήσει τις γερμανικές προτάσεις «ανοιχτά» αργότερα. Η Μέρκελ ζήτησε και πάλι αλλαγές στις ευρωπαϊκές συνθήκες, οι οποίες θα επέτρεπαν να τιμωρούνται ευκολότερα χώρες οι οποίες παραβιάζουν το Σύμφωνο Σταθερότητας, πλήττοντας το ευρώ με υψηλά ελλείμματα.

Η Δανία - η οποία δεν ανήκει στη 17μελή Ευρωζώνη - αναλαμβάνει την κυλιόμενη προεδρία της ΕΕ την 1η Γενάρη και η στάση της δεν είναι άσχετη με την κόντρα που φουντώνει ανάμεσα στα 17 μέλη της Ευρωζώνης και στα 10 μέλη της ΕΕ που είναι εκτός ευρώ.

«Η Ευρώπη έχει στη διάθεσή της κάποιες ημέρες ή εβδομάδες για να αποτρέψει τη χρεοκοπία μιας χώρας του ευρώ», προειδοποίησε ο επικεφαλής οικονομολόγος της Citigroup, Γουίλιαμ Μπούιτερ, και ζήτησε την άμεση παρέμβαση των ευρωπαϊκών χωρών. Μιλώντας στην τηλεόραση του πρακτορείου «Bloomberg», ο Μπούιτερ έκανε λόγο για σοβαρό κίνδυνο χρεοκοπίας μιας χώρας, όπως της Ισπανίας ή της Ιταλίας, η οποία - όπως είπε - «θα προκαλούσε οικονομική καταστροφή ικανή να συμπαρασύρει σε κατάρρευση το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα αλλά και τις ΗΠΑ».

Τη δυνατότητα να παράσχει η ΕΚΤ δάνεια στο ΔΝΤ για τη χρηματοδότηση ακόμα και των μεγαλύτερων κρατών της Ευρωζώνης εξετάζουν αξιωματούχοι της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ, σύμφωνα με δηλώσεις τους στο «Ρόιτερς». «Εχουν γίνει κάποιες συζητήσεις γι' αυτό το θέμα. Θα ήταν ένας τρόπος για να παρακάμψουμε τους νομικούς περιορισμούς της ΕΚΤ», ανέφερε ένας από τους αξιωματούχους.

Σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα, το ΔΝΤ ζητά διαβεβαιώσεις από τη νέα κυβέρνηση προκειμένου να απελευθερώσει την έκτη δόση των δανείων. «Είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε από κοινού με την κυβέρνηση συμμαχίας και μόλις διασφαλιστεί η ευρεία υποστήριξη για τα μέτρα του προγράμματος προσαρμογής, τότε θα προχωρήσουμε στην ολοκλήρωση της πέμπτης επιθεώρησης της ελληνικής οικονομίας», δήλωσε χτες ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ, Ντέιβιντ Χόλεϊ, χωρίς όμως να λέει αν αυτές οι διαβεβαιώσεις θα πρέπει να είναι γραπτές.

Για το ζήτημα της εθελοντικής συμμετοχής των ιδιωτών (PSI) στο «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων, ανέφερε ότι η διαδικασία προχωράει με πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης και αρνήθηκε να διευκρινίσει αν υπάρχει και ποια είναι η συμμετοχή του ΔΝΤ στη διαδικασία. Πάντως, σε ερώτηση πότε θα συνεδριάσει το ΔΣ του Ταμείου για την εκταμίευση της δόσης, ο εκπρόσωπος είπε ότι δεν έχει συγκεκριμένη ημερομηνία. Αυτονόητα, ο εκπρόσωπος χαιρέτισε το σχηματισμό συγκυβέρνησης στην Ελλάδα, λέγοντας ότι ήταν «ένα βήμα για την επίτευξη μεγαλύτερης πολιτικής βεβαιότητας και σταθερότητας».