«Οικονομική διακυβέρνηση» σημαίνει λιτότητα και νέα μέτρα

Από Ριζοσπάστη

ΕΕ - ΕΥΡΩΖΩΝΗ

Αύριο παρουσιάζει τις προτάσεις της η Κομισιόν. Επεκτείνονται οι αντιλαϊκές ανατροπές σε όλα τα κράτη - μέλη

Οι εξελίξεις στη Γαλλία δείχνουν το μέγεθος της κρίσης και τα αδιέξοδα που αντιμετωπίζουν οι αστοί στη διαχείρισή της

Νέες αναταράξεις στο ευρωενωσιακό οικοδόμημα προκάλεσε χτες η προειδοποίηση της Moody's σχετικά με το ενδεχόμενο υποβάθμισης της αξιολόγησης «ΑΑΑ» που έχει η Γαλλία, «εξαιτίας της ισχνής οικονομικής ανάπτυξης που αντιμετωπίζει η χώρα». Είναι φανερό ότι η Γαλλία βυθίζεται ολοένα και πιο βαθιά στην κρίση, γεγονός που αντανακλάται και στο κόστος του χρήματος που αναζητά από τις καπιταλιστικές αγορές για να τροφοδοτήσει τις γαλλικές επιχειρήσεις.

Στο ίδιο πνεύμα είναι και η διαπίστωση που έκανε χτες ο Ευρωπαίος επίτροπος Ολι Ρεν,ότι η κρίση πλήττει το σκληρό πυρήνα των χωρών της Ευρωζώνης και πως «η οικονομική στασιμότητα αναμένεται να δυσχεραίνει τις δημοσιονομικές επιδόσεις των ευρωπαϊκών κρατών». Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, η Κομισιόν αναμένεται να παρουσιάσει αύριο τις προτάσεις της για«πολύ αυστηρότερη οικονομική διακυβέρνηση στην Ευρωζώνη»,συνοδευόμενη από αιματηρή λιτότητα χωρίς τέλος και βάρβαρα μέτρα διαρκείας για το λαό.

Σύμφωνα με όσα ανέφεραν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι στο Reuters, ο πρώτος από τους δυο κανονισμούς που θα παρουσιάσει η Κομισιόν θα συνδέει την πιθανότητα παροχής οικονομικής στήριξης σε χώρες - μέλη με την αποδοχή πιο στενής οικονομικής επιτήρησης από την Επιτροπή - ακόμη στενότερης από εκείνη που υπάρχει σήμερα για την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Σε αυτήν πιθανότατα θα περιλαμβάνεται και μόνιμη παρουσία της Κομισιόν στην εν λόγω χώρα.

Η δεύτερη πρόταση θα δίνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτενείς αρμοδιότητες στην κατάρτιση των προϋπολογισμών των χωρών της Ευρωζώνης, παρέχοντάς της το δικαίωμα ακόμη και να απορρίπτει σχέδια προϋπολογισμών. Κάτι τέτοιο μάλιστα, εκτιμούν οι αξιωματούχοι, δε χρειάζεται αλλαγή των ευρωπαϊκών Συνθηκών, καθώς ήδη προβλέπουν ότι η χάραξη οικονομικής πολιτικής είναι ζήτημα «κοινού ενδιαφέροντος». Επιπλέον, θα προταθεί η εισαγωγή ρήτρας στα εθνικά Συντάγματα για ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς, κατά το πρότυπο του γερμανικού «φρένου χρέους», που ήδη έχει υιοθετηθεί και από άλλες χώρες.

Ανασύρουν τα ευρωομόλογα

Για να χρυσώσει το χάπι, η Κομισιόν θα παρουσιάσει επίσης τρία σενάρια για «κοινό δανεισμό» των χωρών της Ευρωζώνης, σε περίπτωση που οι προτάσεις για την οικονομική διακυβέρνηση γίνουν αποδεκτές και αποδειχτούν αποτελεσματικές. Στην έκθεσή της, η Επιτροπή αναμένεται να παρουσιάσει τρεις πιθανούς τρόπους για κοινό δανεισμό των χωρών της Ευρωζώνης με «ομόλογα σταθερότητας».

Στην πρώτη περίπτωση, τα «ευρωομόλογα» θα υποκαταστήσουν τα σημερινά ομόλογα που κυκλοφορούν στα κράτη της Ευρωζώνης και θα διαθέτουν «κοινές εγγυήσεις» για όλη τη Ζώνη. Δηλαδή, τα κράτη - μέλη της Ευρωζώνης καθίστανται όχι μόνο «δανειστές από κοινού», αλλά και το κάθε ένα υπόλογο για την εξυπηρέτηση του χρέους των κοινοτικών εταίρων.

Στη δεύτερη περίπτωση, τα ευρωομόλογα θα διαθέτουν αυτές τις «κοινές εγγυήσεις» για όλη την Ευρωζώνη, θα καλύπτουν όμως μέρος των αναγκών χρηματοδότησής των κρατών - μελών, αφού κάποια από αυτά εξακολουθούν να εκδίδουν τα δικά τους κρατικά ομόλογα. Τα ομόλογα, δηλαδή, θα καλύπτονται από κοινές εγγυήσεις μέχρι κάποιου σημείου - για παράδειγμα, τη ρήτρα για χρέος 60% επί του ΑΕΠ του Συμφώνου Σταθερότητας - και έπειτα η κάθε χώρα θα είναι υπεύθυνη ξεχωριστά για το δικό της χρέος.

Και στις δύο αυτές περιπτώσεις, χρειάζεται να τροποποιηθεί το άρθρο 125 της Συνθήκης της Λισαβόνας, κατά το οποίο «αποκλειστικά τα κράτη - μέλη διασφαλίζουν τις χρηματοπιστωτικές δεσμεύσεις τους». Στην τρίτη περίπτωση, που δεν απαιτεί αλλαγή των συνθηκών, θα κυκλοφορήσουν ευρωομόλογα, με παράλληλη κυκλοφορία κρατικών ομολόγων από κάποια κράτη της Ευρωζώνης. Στα ευρωομόλογα αυτής της επιλογής, κάθε κράτος θα συνεισφέρει με τις εγγυήσεις του, στο ποσοστό, όμως, με το οποίο μετέχει στο κεφάλαιο του κάθε ευρωομολόγου.

Πρόκειται για παραλλαγές της ίδιας ληστρικής πολιτικής σε βάρος του λαού, ο οποίος, ανεξάρτητα από τη μορφή των δανείων, καλείται να ξεπληρώσει το κόστος δανεισμού για την πλουτοκρατία και ταυτόχρονα γίνεται δέκτης μιας κλιμακούμενης επίθεσης, όσο ισχυροποιείται το κεφάλαιο. Σε κάθε περίπτωση, τα φθηνότερα δάνεια με ευρωομόλογα για την πλουτοκρατία, αν αυτά υπάρξουν, προϋποθέτουν αιματηρές θυσίες και βάρβαρα μέτρα ενάντια στο λαό, όπως αυτά που προμηνύει η οικονομική διακυβέρνηση.

Από την πλευρά της Γερμανίας, και στο φόντο των αντιθέσεων που κλιμακώνονται, ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου δήλωσε χτες ότι η έκδοση ευρωομολόγων «δεν είναι ένα θαυματουργό φάρμακο» για να αντιμετωπιστεί η κρίση, αφού «δεν αντιμετωπίζονται οι ρίζες του κακού», δηλαδή η «δημοσιονομική απειθαρχία». Υπέρ των ευρωομόλογων τάχθηκε ο πρόεδρος του Eurogroup Ζαν - Κλοντ Γιούνκερ, λέγοντας ότι «είναι λάθος να απορρίπτει κανείς τα ευρωομόλογα ως κάτι το παράλογο».

Νέα μέτρα στην Ιρλανδία

Από την πλευρά της, η Bundesbank επιμένει στη μηνιαία της έκθεση να ζητά σαρωτικές αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις, γράφοντας: «Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό οι εν λόγω χώρες της Ευρωζώνης να λάβουν άμεσα και αποφασιστικά μέτρα για να αποφευχθεί η περαιτέρω απώλεια της εμπιστοσύνης στα δημοσιονομικά τους και να ανακτήσουν την χαμένη ανταγωνιστικότητά τους».

Για την περίπτωση να χάσει η Γαλλία τη βέλτιστη αξιολόγηση στη δανειοληπτική της δυνατότητα, ανησυχεί ο Γιούνκερ, αφού το ίδιο θα συμβεί και με την αξιολόγηση του ταμείου διάσωσης της Ευρωζώνης, του EFSF, γεγονός που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τη λειτουργικότητά του. Μέσα σ' αυτό το κλίμα, το ΔΝΤ ανακοίνωσε ότι δέχθηκε επίσημο αίτημα«οικονομικής αρωγής» από την Ουγγαρία και διευκρίνισε πως ένα παρόμοιο αίτημα απηύθυνε η Βουδαπέστη και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Την ίδια ώρα, το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών διέρρεε ότι καταγράφονται μεγάλες αποκλίσεις στον προϋπολογισμό της Ιρλανδίας και ότι θα απαιτηθούν νέα μέτρα. Ο Ιρλανδός πρωθυπουργός Εντα Κένι είχε πάει στο Βερολίνο την περασμένη Τετάρτη, όπου συναντήθηκε με την Γερμανίδα καγκελάριο Α. Μέρκελ. Λίγες μέρες μετά, την Παρασκευή, παραδέχτηκε στην ιρλανδική Βουλή ότι θα χρειαστούν νέα μέτρα στο πλαίσιο του προγράμματος διάσωσης ΕΕ - ΔΝΤ. Μεταξύ αυτών, αύξηση του ΦΠΑ στο 23%, νέες περικοπές δημοσίων εξόδων, αύξηση φόρων και περαιτέρω μείωση κοινωνικών παροχών.

Αστοί αναλυτές εκτιμούν πως η ανάγκη λήψης νέων μέτρων καταδεικνύει ότι η περίφημη ανάκαμψη της ιρλανδικής οικονομίας ήταν «πυροτέχνημα». Πρόσφατα στοιχεία δείχνουν κατάρρευση του εμπορικού ισοζυγίου, μετά την ανάκαμψή του το Σεπτέμβρη. Αιτία είναι η επιδεινούμενη κρίση στην Ευρωζώνη, όπου εξάγεται το μεγαλύτερο μέρος των φαρμακευτικών και ηλεκτρονικών προϊόντων στα οποία εξειδικεύεται η Ιρλανδία. Θεωρείται βέβαιο, επίσης, πως η αύξηση του ΦΠΑ θα προκαλέσει φυγή των καταναλωτών στη Β. Ιρλανδία, ενώ επιπλέον μέτρα θα οδηγήσουν σε νέο κύμα αστέγων, καθώς στη χώρα εντείνεται η επίταξη κατοικιών.

Σε μια άλλη πλευρά του ενδοϊμπεριαλιστικού παζαριού, η καγκελάριος της Γερμανίας συμφώνησε να εξετάσει «εποικοδομητικά» τις προτάσεις που έκανε ο Βρετανός πρωθυπουργός Ντ. Κάμερον, μεταξύ των οποίων και η κατάργηση οδηγιών της ΕΕ που αφορούν στις εργασιακές σχέσεις, όπως αναφέρουν οι «Financial Times». Σε αντάλλαγμα, αναφέρει το δημοσίευμα, ο Κάμερον συμφώνησε να δώσει τη συγκατάθεσή του στο γερμανικό σχέδιο για μία περιορισμένη αλλαγή της ευρωπαϊκής συνθήκης με στόχο την ενίσχυση της δημοσιονομικής πειθαρχίας στην Ευρωζώνη.

Μεταξύ των νόμων που θεωρείται ότι θα επανεξετασθούν, είναι και η οδηγία για το ευρωπαϊκό ωράριο εργασίας, προμηνύοντας νέες ανατροπές συνολικά για τους εργαζόμενους της ΕΕ.

Παιχνίδια με τις έδρες στο ΔΝΤ

Τροχιοδεικτική βολή για βαθύτερη οικονομική διακυβέρνηση και διασφάλιση των συμφερόντων που έχουν οι πιο ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, αποτελεί η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προτείνει εκ νέου η Ευρωζώνη να έχει στο σύνολό της μία μόνο έδρα στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όπως επισήμανε η αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βίβιαν Ρέντινγκ σε δηλώσεις της που δημοσιεύτηκαν στην ιστοσελίδα της «Wall Street Journal».«Η Ευρωζώνη θα ενισχυθεί αν μιλάει με μία μόνο φωνή», είπε η ίδια, αν και δεν έδωσε περισσότερες διευκρινίσεις μέχρι να δημοσιοποιηθεί αυτή η πρόταση.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει υπερασπιστεί πολλές φορές τα τελευταία χρόνια την ιδέα της σύμπτυξης της εκπροσώπησης των 17 χωρών - μελών της Ζώνης του ευρώ στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ σε μία μόνο έδρα. Η πρόταση αυτή, η οποία είχε συζητηθεί από τους υπουργούς Οικονομικών σε σύνοδο τον Ιούλη του 2009 στις Βρυξέλλες, προσέκρουσε στην άρνηση της πλειοψηφίας των χωρών αυτών. Η Γερμανία και η Γαλλία εξέφρασαν τότε την αντίθεσή τους και έκτοτε δεν έχουν αλλάξει γνώμη.

Το διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ είναι η αρχή που λαμβάνει τις τρέχουσες αποφάσεις στους κόλπους του Ταμείου. Αποτελείται από 24 έδρες, από τις οποίες 8 καταλαμβάνουν μεμονωμένες χώρες και 16 έδρες σε ομάδες χωρών. Η Ευρωζώνη έχει σήμερα 5 έδρες στο διοικητικό συμβούλιο του ΔΝΤ. Η εκπροσώπηση του συνόλου της Ευρωζώνης με μία έδρα, ενδεχομένως να πρόσφερε στην Ευρωζώνη και δικαίωμα άσκησης βέτο, το οποίο σήμερα έχουν μόνον οι ΗΠΑ.

Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η λεγόμενη «σούπερ επιτροπή» του αμερικανικού Κογκρέσου, η οποία θα πρότεινε λύσεις για τη μείωση του ελλείμματος των ΗΠΑ, φαίνεται πως δεν καταλήγει σε συμφωνία, εν μέσω κρίσης και γενικευμένων ανταγωνισμών ανάμεσα σε μερίδες του κεφαλαίου. Η 12μελής διακομματική επιτροπή συστήθηκε, μετά και από αίτημα του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα, σε συνέχεια της πολυήμερης διαμάχης για την αύξηση του ποσού που θα δανειζόταν η χώρα. Η προθεσμία για την ανακοίνωση λύσης λήγει την Τετάρτη.

Η βασική διαφωνία εστιάζεται στο πώς θα εξευρεθούν 1,2 τρισεκατομμύρια δολάρια τα επόμενα 10 χρόνια για να περιοριστεί το έλλειμμα. Αν δεν υπάρξει συμφωνία, από το Γενάρη του 2013 θα γίνουν αυτόματες περικοπές αντίστοιχου ύψους, δηλαδή 1,2 τρισεκατομμυρίων, κυρίως στην άμυνα και σε κοινωνικές δαπάνες, μεταξύ τους την Παιδεία και το Περιβάλλον.

Με δεδομένα τα παραπάνω και παρεμβαίνοντας στη συζήτηση για το αν οι ΗΠΑ θα αυξήσουν τη χρηματοδότησή τους στο ΔΝΤ, η γενική διευθύντρια του Ταμείου Κρ. Λαγκάρντ έκανε έκκληση την Κυριακή να «μην αφήσουμε την Ευρώπη να κατρακυλήσει», εξηγώντας πως τα οικονομικά συμφέροντα των ΗΠΑ και της Ευρωζώνης είναι συνδεδεμένα. «Το 20% των αμερικανικών εξαγωγών έχουν προορισμό την Ευρώπη. Υπάρχει μια ισχυρή διασύνδεση ανάμεσα στις αμερικανικές και τις ευρωπαϊκές τράπεζες. Υπάρχουν πολλοί Ευρωπαίοι εργαζόμενοι σε αμερικανικές επιχειρήσεις και πολλοί Αμερικανοί εργαζόμενοι σε ευρωπαϊκές», υπογράμμισε.