Τα εγκλήματα συνεχίζονται και μετά τους φόνους των εργατών

ΝΟΤΙΑ ΑΦΡΙΚΗ

Ξεχειλίζει το ποτήρι της οργής στη Νότια Αφρική καθώς δύο βδομάδες μετά την άγρια δολοφονία 34 εργατών απεργών του ορυχείου Μαρικάνα στο Ράστενμπεργκ από τις κρατικές δυνάμεις καταστολής, όχι μόνον δεν έχει γίνει τίποτε απολύτως για την ικανοποίηση των βασικών μισθολογικών αιτημάτων των απεργών που αγωνίζονται από τις 10 Αυγούστου για αξιοπρεπείς μισθούς και ζωή, αλλά το διεφθαρμένο αστικό σύστημα της χώρας απήγγειλε την περασμένη Πέμπτη κατηγορίες για τους φόνους των αδικοχαμένων εργατών στους 270 συλληφθέντες απεργούς! Πώς; Χρησιμοποιώντας ως δεκανίκι το νόμο περί «Ταραχωδών Συναθροίσεων» του 1956 που χρησιμοποιούσαν οι ρατσιστικές κυβερνήσεις επί Απαρτχάιντ για να κλονίσουν τον απεργιακό αγώνα και τις διαμαρτυρίες των μαύρων εργατών. Ετσι, η Εθνική Εισαγγελική Αρχή απήγγειλε τις κατηγορίες για ανθρωποκτονία στους συλληφθέντες απεργούς (οι οποίοι αυξήθηκαν σε 270 από 259 μετά το εξιτήριο που δόθηκε άρον άρον σε τραυματισμένους εργάτες) χρησιμοποιώντας το δικαστικό δόγμα περί «κοινής πρόθεσης» για να τους τιμωρήσει συλλογικά. Οχι,βεβαίως, γιατί άσκησαν βία αλλά επειδή τόλμησαν να παραβρεθούν στο χώρο της απεργίας και να σηκώσουν το κεφάλι στην εργοδοσία της πολυεθνικής απαιτώντας μισθούς που ανταποκρίνονται στον αυξημένο κίνδυνο και ρίσκο της δουλειάς του εργάτη ορυχείου.


Διαπραγματεύσεις εκτόνωσης...

Την ίδια ώρα που το αστικό δικαστικό σύστημα προετοιμάζει το έδαφος για μία δίκη - παρωδία στα θύματα της εργοδοτικής και κρατικής βίας, η διοίκηση της δεύτερης μεγαλύτερης εταιρείας στον κόσμο στην παραγωγή πλατίνας (βρετανική πολυεθνική εταιρεία «Λονμίν») προσπαθεί να κερδίσει χρόνο και να σπάσει την απεργία που ξεκίνησε στις 10 Αυγούστου επιχειρώντας να ξεγελάσει συνδικαλιστές και εκπροσώπους των απεργών με μία «συμφωνία ειρήνης».

Οι πρώτες διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν το πρωί της περασμένης Τετάρτης στο δημαρχείο του Ράστενμπουργκ με τη συμμετοχή συνδικαλιστών, ανεξάρτητων από τα συνδικάτα απεργών του Μαρικάνα και της διοίκησης του ορυχείου, σταμάτησαν την Παρασκευή και αναμένεται να επαναληφθούν αύριο (Δευτέρα) το απόγευμα με τον υπουργό Εργασίας Μίλντρεντ Ολιφαντ και τον επίσκοπο Τζο Σεόκα του Νοτιοαφρικανικού Συμβουλίου Εκκλησιών να παίζουν το ρόλο του μεσολαβητή.

Τα μέχρι στιγμής δεδομένα που προκύπτουν με το σταγονόμετρο από τις (κεκλεισμένων των θυρών) διαπραγματεύσεις, αναφέρουν ότι έχουν γίνει ελάχιστα βήματα προόδου για την εκτόνωση της έντασης. Το χειρότερο; Δεν έχει γίνει το παραμικρό όσον αφορά στο βασικό αίτημα των απεργών που είναι η αύξηση του πενιχρού βασικού μισθού από τα 4.500 ραντ (περίπου 400 ευρώ) στα 12.500 ραντ. Οπως φαίνεται, η εργοδοσία προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για να πετύχει επανέναρξη της παραγωγής πλατίνας προβάλλοντας δήθεν σαν μεγάλη υποχώρηση το γεγονός ότι δεν υλοποίησε ως σήμερα τις απειλές για απόλυση των απεργών. Προσπαθεί δηλαδή να σπάσει την απεργία δίχως να ξοδέψει, εάν μπορέσει τελικά, ούτε ένα δολάριο παραπάνω για τους μισθούς των εργατών που παίζουν τη ζωή τους κορόνα - γράμματα στις υπόγειες στοές του «Μαρικάνα».

Ωστόσο, τα συσσωρευμένα προβλήματα των εργατών δεν αποκλείεται να την αναγκάσουν να αλλάξει στάση απέναντι στους εργάτες, ενώ έχει ήδη ανοίξει ευρύτερα η κουβέντα για τα οξυμένα ταξικά προβλήματα που μαστίζουν τη νοτιοαφρικανική κοινωνία...


Ζωή στο περιθώριο

Απ' την άλλη, ο άδικος χαμός των δεκάδων μεταλλωρύχων του Μαρικάνα έρχεται να αναδείξει τις εφιαλτικές συνθήκες ζωής για τους εργάτες, τις οικογένειές τους και τις τοπικές κοινωνίες που βλέπουν, σε συνθήκες καπιταλιστικής «ανάπτυξης», να μετατρέπεται ο τεράστιος ορυκτός πλούτος της νοτιοαφρικανικής γης σε πηγή τεράστιων δεινών γι' αυτούς και σε πηγή τεράστιου πλουτισμού για τις πολυεθνικές...

Η τελευταία έκθεση της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης «Bench and Marks» για την κατάσταση των τοπικών κοινωνιών και των εργατών των ορυχείων πλατίνας τεράστιων πολυεθνικών, όπως οι εταιρείες «AngloAmerican», «Lonmin», στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοδυτικής Ν. Αφρικής είναι καταπέλτης.

Η έκθεση της οργάνωσης καταγγέλλει πως παραβιάζονται συστηματικά οι διάφορες συμφωνίες που έχουν συνάψει οι πολυεθνικές με εργατικές οργανώσεις και τοπικές κοινότητες, αφού τα όποια ανταποδοτικά έργα «Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης» είτε δεν καλύπτουν τις πραγματικές ανάγκες των εργατών, είτε όταν γίνονται πραγματοποιούνται με γνώμονα τη μεγιστοποίηση του κέρδους. Μεταξύ πολλών άλλων αναφέρεται χαρακτηριστικά:


* Το 77,3% των εργατικών παραγκουπόλεων στις κοινότητες της ευρύτερης περιφέρειας του Ράστενμπεργκ προσπαθεί να επιβιώσει χωρίς ρευστό «μερικές φορές ή συνέχεια» λόγω των πενιχρών αμοιβών όσων εργάζονται αλλά και εξαιτίας της ανεργίας που πλήττει κυρίως τους νέους.


* Το 60% των οικογενειών της ευρύτερης περιοχής της νοτιοδυτικής Ν. Αφρικής, όπου υπάρχουν πολλά ορυχεία πλατίνας και χρυσού, προσπαθούν να επιβιώσουν με λιγότερα από 400 ραντ το μήνα (περίπου 38 ευρώ) ή με 13 ραντ την ημέρα (δηλαδή 1,22 ευρώ).


* Το 10% των νοικοκυριών εργατών που απασχολούνται στα ορυχεία πλατίνας ξεμένει συχνά από τρόφιμα. Γι' αυτό και ο υποσιτισμός, κυρίως των παιδιών, και η σχεδόν καθολική έλλειψη πρωτεϊνούχας τροφής είναι από τα σοβαρότερα προβλήματα.


* Το 7,5% δεν έχει ΠΟΤΕ πρόσβαση σε καθαρό πόσιμο νερό.


Στην περιοχή κοντά στο ορυχείο Μαρικάνα, το 78% των νοικοκυριών είχε τουλάχιστον μία βρύση στο εσωτερικό των φτωχικών σπιτικών, ενώ αντίθετα στην παρακείμενη κοινότητα Μπαπόνγκ είχε βρύση εντός σπιτιού μόλις το 6% των νοικοκυριών.

Σοβαρές είναι οι ελλείψεις σε δίκτυα αποχέτευσης με συνέπεια τα λύματα, μαζί με τα τοξικά απόβλητα των ορυχείων, να καταλήγουν συχνά στα ποτάμια και στα πηγάδια της περιοχής προκαλώντας σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, επιπτώσεις στην υγεία των τοπικών κοινοτήτων και της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής. Σε πολλά νοικοκυριά των εργατικών παραγκουπόλεων που έχουν στηθεί πέριξ των ορυχείων η τουαλέτα δεν είναι παρά μία τρύπα στο χώμα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η κοινότητα Ματζακάνενγκ όπου οι εργατικές οικογένειες προμηθεύονται με κουβάδες το νερό για τις οικιακές ανάγκες από το ίδιο ποτάμι στο οποίο χύνονται οι ανθρώπινες ακαθαρσίες...

Τα πολυδιαφημισμένα προγράμματα υγειονομικής περίθαλψης από τις πολυεθνικές χρυσού και πλατίνας αποδεικνύονται συνήθως άνθρακας. Σε αρκετές περιπτώσεις, οι εταιρείες (π.χ. η αγλλο-ελβετική πολυεθνική χρυσού «Xstrata») χρησιμοποιούν τα κέντρα υγείας που στήνουν για να κάνουν «ξεσκαρτάρισμα» ανάμεσα στους υγιείς εργάτες και σε εκείνους που πάσχουν από φυματίωση ή έιτζ, με συνέπεια πολλοί από τους εργαζόμενους να αποφεύγουν τα συγκεκριμένα κέντρα για να μην στιγματιστούν και απολυθούν...

Οι εταιρείες έχουν μόνιμη τακτική τη συνεχή μείωση του κόστους σε όλα τα προγράμματα «κοινωνικής εταιρικής ευθύνης» (και όχι μόνον...) σε μία προσπάθεια να παρουσιάσουν αύξηση της κερδοφορίας στους μετόχους. Γι' αυτό και επιλέγουν έργα χαμηλού κόστους και επισφαλείς λύσεις για τις ανάγκες των εργατών.

«Ανθρακες» αποδεικνύονται και τα δήθεν στεγαστικά επιδόματα των εργατών, τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν είναι παρά «μεταμφιεσμένα» τραπεζικά δάνεια που ληστεύουν τους πενιχρούς μισθούς των εργαζομένων.

Οι πολυεθνικές δημιουργούν εντάσεις μεταξύ των τοπικών κοινοτήτων επιλέγοντας, με την τακτική του διαίρει και βασίλευε, να εξασφαλίζουν την εκμετάλλευση και την εξαθλίωση των εργατών προσλαμβάνοντας π.χ. ως προσωρινούς συμβασιούχους ανειδίκευτους μετανάστες από γειτονικές αφρικανικές χώρες (Λεσότο, Μοζαμβίκη).

Εσκεμμένα δε δημιουργούν κέντρα τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης των νέων κοντά στις περιοχές εξόρυξης για να κρατούν το εργατικό κόστος χαμηλό, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την υγεία και την ασφάλεια των εργατών.

Ολα αυτά τα προβλήματα δεν είναι δυνατόν να «κουκουλωθούν». Χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης, ιδιαίτερα μετά το αιματοκύλισμα της απεργίας στο Μαρικάνα, αφού δεν αφορούν μία συγκεκριμένη μερίδα της εργατικής τάξης αλλά το μεγαλύτερο μέρος της.


Δέσποινα ΟΡΦΑΝΑΚΗ