Προσοχή ακολουθεί πολιτική διαφήμιση

Από το 2310net

Η πολιτική διαφήμιση αναβαθμίζεται και ακολουθεί τις επιταγές της μόδας αλλά και των νέων τεχνολογικών δυνατοτήτων. Δυο πράγματα όμως μένουν αναλλοίωτα στο πέρασμα του χρόνου: Η κιτς αισθητική και η αντίληψη τους ότι είσαι καταναλωτής.

Έχουν περάσει χρόνια από τότε που ο Μητσοτάκης έβαζε στον ώμο το σακάκι και περπατούσε μαζί με τα στελέχη του κόμματός του. Από τότε που η Carmina Burana αποτελούσε το χαλί πάνω στο οποίο ξεδιπλωνόταν ο Παπανδρεικός λαϊκισμός, από τότε που οι επιθέσεις του ενός κόμματος στο άλλο μέσω σποτ ήταν σύνηθες φαινόμενο λίγες μέρες πριν την κάλπη.

Τα κομματικά επιτελεία έδιναν μεγάλη έμφαση στα προεκλογικά σποτ. Δεν μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα σε ποιο βαθμό αυτά επηρέαζαν το τελικό αποτέλεσμα. Σίγουρο όμως είναι το γεγονός ότι συνέβαλαν στην συγκρότηση μιας καλής σχέσης με τα κανάλια. Στην περίπτωση δηλαδή αυτή το κόμμα είναι ο πελάτης ο οποίος αγοράζει τηλεοπτικό χρόνο από κάποιο κανάλι, δηλαδή το πληρώνει και μάλιστα αδρά. Δεν είναι εκτός λογικής το να υποστηρίξει κανείς ότι σε χρονιές εκλογών τα κομματικά χρήματα καταλαμβάνουν σημαντικό μέρος των εσόδων των καναλιών. Αν αναλογιστούμε την σημερινή κατάσταση θα καταλάβουμε πως αυτά είναι ακόμα πιο σημαντικά για την επιβίωση των καναλιών. Αν σε αυτά προσθέσουμε τις κρατικές διαφημίσεις, οι οποίες είναι όλο και περισσότερες τελευταία (πχ. διαφήμιση για γενόσημα, για οδηγική συμπεριφορά κτλ.) μάλλον θα αρχίσουμε να υποψιαζόμαστε ότι πρόκειται για μια συμφωνία κάτω από το τραπέζι, μια έμμεση κρατική επιδότηση στους φίλους της κυβέρνησης, ώστε να ξεπληρωθεί με αυτόν τον τρόπο η παρεχόμενη στήριξη.

Ας μείνουμε όμως στο θέμα μας. Στην κιτς αισθητική των πολιτικών διαφημίσεων που επιχειρούν να πουλήσουν το προϊόν τους στην χαζή μάζα.

Τι είδαμε φέτος από τις διαφημίσεις;

Βλέποντας το δεκάλεπτο προεκλογικό σποτ της Ντόρας Μπακογιάννη έκανα τις εξής παρατηρήσεις:

- Η ασπρίλα στο φόντο δηλώνει ότι το συγκεκριμένο σποτ είναι όνειρο ή γυρίστηκε σε τρελοκομείο. Επειδή δεν θέλω κανένα συγγενή του Μητσοτάκη στα όνειρά μου προτιμώ την δεύτερη εκδοχή, αυτή του τρελοκομείου.

- Οι δήθεν νέοι στους οποίους μιλάει η Ντόρα είναι αντιπαθητικές φάτσες, μη ανθρώπινες. Πιθανόν τέτοιους να μπορεί να συναντήσει κανείς στα Βόρεια προάστια της Αθήνας, αλλά ακόμα και εκεί νομίζω ότι δεν μιλάνε σαν κουρδισμένοι.

- Η Ντόρα να απευθύνεται σε αυτούς ως «παιδιά μου» για να σπάσει την απόσταση μεταξύ των πολιτικών και των πολιτών. Κάποιος κακεντρεχής θα μπορούσε να την παρομοιάσει με γιαγιά που λέει παραμύθια στα παιδιά. Δεν θα είχε και άδικο.

Πάμε στον Σαμαρά και τη  Νέα Δημοκρατία

Ο επικοινωνιολόγος του Σαμαρά είναι για κλωτσιές.  Έθεσε διλήμματα τα οποία υπενθυμίζουν στον τηλεθεατή την κατάστασή του. Πώς να πείσεις ότι στο δίλημμα ανεργία-δουλειά η _ΝΔ είναι αμέτοχη τη στιγμή που η συμμετοχή της στη συγκυβέρνηση είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η ανεργία; Στο δίλημμα αξιοπρέπεια/ντροπή απλά υπενθυμίζεις στον ψηφοφόρο πόση ντροπή θα νιώσει αν ρίξει κι άλλο την αξιοπρέπειά του και ψηφίσει ΝΔ. Το δε δίλημμα ευρώ/δραχμή απλά υπενθυμίζει ότι δεν έχεις τίποτα από τα δύο οπότε δεν ψηφίζεις ΝΔ. Το τιμωρώ/ψηφίζω λέγονται με τέτοιο τρόπο σαν να εννοούν ότι τιμωρώ ψηφίζοντας, άρα αποτυγχάνει και εδώ το επικοινωνιακό τρικάκι. Θα μπορούσε να σωθεί κάπως η κατάσταση αν μετά το «ελλαδίτσα» ακολουθούσε αντί για το ‘Ελλάδα, ένα «Ελλαδάρα-Ομαδάρα» ή ένα «Ελλαδάρα ρε μουνιάαααα». Μπορεί να ήταν λίγο σόκιν, αλλά πιο σοκαριστικό από τη φάτσα του Σαμαρά δεν θα ήταν.

Πάμε στο αγαπημένο ΠΑΣΟΚ

Σκηνικό μετακόμισης. Μια άδεια ραφιέρα από το ΙΚΕΑ με λίγα βιβλία, άδειο σκηνικό και στο κέντρο ο Βενιζέλος να μιλάει δίπλα από την κάμερα σε κάποιον υποτιθέμενο συνομιλητή. Ευτυχώς δηλαδή γιατί καταλαβαίνουμε ότι αυτά που λέει δεν τα λέει σε εμάς. Επίσης δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστη η μίνιμαλ αισθητική που πάει να περάσει ο Βενιζέλος. Ίσως να θεώρησε ότι αυτός είναι ο κατάλληλος τρόπος για να δείξει τον πολιτικό του όγκο, όμως έτσι δείχνει μόνο τον φυσικό του όγκο.

Ας τους πει κάποιος ότι το να βάζεις έναν ηγέτη να διαβάζει και να μουτζουρώνει χαρτιά δεν είναι δείγμα εργασιομανίας ή πολιτικού κύρους. Το μόνο που αποδεικνύει είναι ότι ξέρει ανάγνωση. Βέβαια μετά τον ΓΑΠ αυτό δεν πρέπει να θεωρείται αυτονόητο. Νοσταλγώ τις διαφημίσεις του ΠΑΣΟΚ με τους αγρότες που ψήφιζαν ΠΑΣΟΚ ή ακόμα εκείνο το αλήστου μνήμης «Πάμε» του ΓΑΠ. Η κληρονομιά του τελευταίου στην μεγάλη (;) δημοκρατική (;) παράταξη είναι ότι τους έβγαλε τα σακάκια. Τελικά αυτός κι ο πατέρας του δεν έπρεπε να γίνουν πρωθυπουργοί. Σαν στυλίστες θα τα καταφέρνανε καλύτερα…

Δημοκρατική Αριστερά όπως λέμε Capilarine

Πολλές εταιρίες που παράγουν διάφορα προϊόντα και έχουν επιλέξει το telemarketing για να τα προωθήσουν,  συνηθίζουν να προσλαμβάνουν έναν γνωστό ηθοποιό ο οποίος τα παρουσιάζει αναφέροντας πόσο ευχαριστημένος είναι ο ίδιος από τη χρήση τους. Γνωρίζουμε τις διαφημίσεις του Chuck Norris για κάτι μηχανήματα κοιλιακών, αλλά και την ελληνική εκδοχή του Capilarine που ενισχύει την τριχοφυΐα με πρωταγωνιστή της Ελλάδος το Παιδί τον Κώστα Ευρυπιώτη.

Ένα άλλο παιδί της Ελλάδος, ο Γιάννης Μπέζος παρουσιάζει τον Φώτη Κουβέλη και την ΔΗΜΑΡ σαν να πρόκειται για σαμπουάν ή για ζώνη αδυνατίσματος.

Εναλλακτικά το κείμενο θα μπορούσε να είναι κάπως έτσι: «Με ρωτούν πολλοί στο θέατρο, στις πρόβες και στις παρέες μου τι κάνω και συντηρούμαι τόσο ψηλός. Το μυστικό είναι ένα: Φώτης Κουβέλης. Άρχισα να κάνω παρέα με τον Φώτη Κουβέλη και από τότε έχω ψηλώσει τέσσερις πόντους. Φώτης Κουβέλης το πρωί, Φώτης Κουβέλης, το μεσημέρι, Φώτης Κουβέλης το βράδυ. Δοκίμασε το κι εσύ. Αν δεν σε πείσουν τα αποτελέσματα μπορείς να τον επιστρέψεις σε δύο εβδομάδες και θα πάρεις πίσω τα χρήματά σου. Φώτης Κουβέλης: Ότι καλύτερο για τον ψηλό άντρα».

Για να μιλήσουμε και λίγο σοβαρά, το σποτ αυτό απευθύνεται σε χαζούς. Δεν εξηγείται αλλιώς. Λέει για παράδειγμα ο Μπέζος: «Για το Μνημόνιο […] και για το αν υπάρχει διέξοδος από αυτό, ο Φώτης Κουβέλης είναι σαφής» και ξεκινάει ο Φ.Κ.: «Θα απαντήσω ευθέως και καταφατικά στο ερώτημα αν υπάρχει τρίτος δρόμος μπλα μπλα μπλα» Και ποια είναι η «καταφατική» απάντηση του Φώτη Κουβέλη; «Καταψηφίσαμε το μνημόνιο» Αυτό το ξέρουμε. Οι αρλούμπες τι νόημα έχουν. Επίσης όταν λες ότι κάποιος είναι σαφής και απαντάει ευθέως, αν θέλει να πει «ναι» λέει «ναι», δεν λέει απαντώ καταφατικά. Για παράδειγμα όταν πάμε στο περίπτερο να πάρουμε τσιγάρα ρωτάμε τον περιπτερά «έχεις craven;» Δεν περιμένει κανείς να γυρίσει ο περιπτεράς και να μας πει: Απαντώ καταφατικά! Αν χαθούμε σε κάποιον κακοτράχαλο ορεινό δρόμο κάποιου νησιού και ρωτάμε τον χωρικό αν πάμε καλά για τον κεντρικό δρόμο δεν περιμένουμε να μας πει «Απαντώ καταφατικά». Ένα ναι αρκεί… Εκτός αν η λογοκοπία χρησιμεύει για να συσκοτίσει τα λεγόμενα, φαινόμενο καθόλου σπάνιο στα αστικά κόμματα.

Αλλά για να επιστρέψουμε στο ερώτημα, ο Φώτης Κουβέλης δεν μας είπε ποιος είναι ο λεγόμενος τρίτος δρόμος ανάμεσα στο μνημόνιο και την χρεωκοπία. Απλά μας είπε ότι είπε όχι. Αν δεν μπορείς να απαντήσεις ούτε στα ερωτήματα που θέτεις εσύ, τότε είσαι απλώς ηλίθιος. Όπως και στο ερώτημα που θέτει και απαντά σχετικά με την μετεκλογική συνεργασία. Λέει ότι δεν έχει σημασία το με ποιους θα συνεργαστεί αλλά με ποιους όρους. Και η «ξεκάθαρη» απάντηση είναι ότι θα συνεργαστεί σε προγραμματικές διατάξεις, με τον προοδευτικό χώρο για την παραμονή στην ευρωζώνη και σταδιακή απαγκίστρωση από τις επαχθείς διατάξεις του μνημονίου. Το κορυφαίο είναι η κατακλείδα: «Αυτή, αυτή είναι η καθαρή απάντησή μας».

Με άλλα λόγια για να επαναφέρω την σύγκριση με το capilarine στο ερώτημα αν το capilarine δυναμώνει την τρίχα, μας λέει απαντώ καταφατικά ότι το αγόρασα. Στο ερώτημα αν το capilarine έχει πιθανές παρενέργειες μας απαντά, απαντώ ξεκάθαρα ότι αν το πάρετε θα πρέπει να κοιτάξετε στις οδηγίες για πιθανές παρενέργειες.

Η κιτς αισθητική δεν είναι προνόμιο του λαϊκο-δεξιοτρας πολιτικού χώρου. Εντάξει ο Καρατζαφέρης είναι άπαιχτος στο κιτς, αλλά δεν είναι ο μόνος. Το κιτς υπάρχει στα πορτοκαλο-μπλε σκαμπο της Ντόρας, στην γραβάτα του Αντώνη, στην ντεμέκ-Ομπάμα παρουσία του Βενιζέλου. Αλλά το πιο κοινό χαρακτηριστικό των διαφημίσεων είναι ότι μας περνούν για ηλίθιους. Μέχρι και ο Βενιζέλος μου φάνηκε αδυνατισμένος. (Θα έγραφα ότι μου φάνηκε η Ντόρα όμορφη, αλλά θέλω να διατηρήσω την ελάχιστη σοβαρότητα του blog).  Τέτοια διαστρέβλωση της πραγματικότητας δεν κάνουν ούτε οι διαφημίσεις των τραπεζών όταν σου λένε ότι βρίσκονται πάντα δίπλα σου και είναι πρόθυμες να σου δώσουν λεφτά.