V.I. Lenin-Μάζες, πλειοψηφία, κόμμα, επανάσταση

Από το Lenin Reloaded
Υπογραμμίσεις δικές μας

V.I. Lenin

Ομιλία στο Τρίτο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς

1 Ιουλίου, 1921

Μτφρ.: Lenin Reloaded

[...] Αν λέγεται ότι ήμασταν νικηφόροι στη Ρωσία, παρά το γεγονός ότι δεν είχαμε μεγάλο κόμμα, αυτό απλώς αποδεικνύει ότι αυτοί που το λένε δεν έχουν καταλάβει τη Ρωσική επανάσταση και ότι δεν έχουν ιδέα του πώς να προετοιμαστούν για επανάσταση. 

Το πρώτο μας βήμα ήταν να δημιουργήσουμε ένα αληθινό Κομμουνιστικό Κόμμα, έτσι ώστε να ξέρουμε με ποιον μιλάμε και ποιον μπορούμε να εμπιστευτούμε πλήρως. Το σλόγκαν του Πρώτου και του Δεύτερου Συνεδρίου ήταν "Κάτω οι κεντρώοι!" Δεν μπορούμε να ελπίζουμε να μάθουμε ούτε την αλφαβήτα του κομμουνισμού εκτός και αν διαρκώς και σε όλο τον κόσμο ξεφορτωθούμε τους Κεντρώους και τους ημι-Κεντρώους, τους οποίους στην Ρωσία αποκαλούμε Μενσεβίκους. Το πρώτο μας καθήκον είναι να δημιουργήσουμε ένα γνήσια επαναστατικό κόμμα και να έρθουμε σε ρήξη με τους Μενσεβίκους. Αλλά αυτό είναι απλώς  προπαρασκευαστικό σχολείο. Συγκαλούμε ήδη το Τρίτο Συνέδριο, και ο σύντροφος Τερατσίνι συνεχίζει να λέει ότι ο στόχος του προπαρασκευαστικού σχολείου είναι να διώκουμε, να κυνηγάμε και να ξεσκεπάζουμε Κεντρώους και ημι-Κεντρώους. Όχι, ευχαριστώ!  Το κάναμε ήδη για αρκετό καιρό αυτό. Στο Δεύτερο Συνέδριο είπαμε ότι οι Κεντρώοι είναι εχθροί μας. Αλλά πρέπει να πάμε παρακάτω. Το δεύτερο στάδιο, μετά την οργάνωση σε κόμμα, συνίσταται στο να μάθεις να προετοιμάζεσαι για επανάσταση. Σε πολλές χώρες δεν έχουμε καν μάθει πώς να παίρνουμε την ηγεσία. Στη Ρωσία, ήμασταν νικηφόροι όχι απλώς επειδή η αναμφισβήτητη πλειοψηφία της εργατικής τάξης ήταν μαζί μας (κατά τις εκλογές του 1917 η τεράστια πλειοψηφία των εργατών ήταν μαζί μας και ενάντια στους Μενσεβίκους), αλλά επίσης επειδή ο μισός στρατός, αμέσος μετά την κατάληψη εκ μέρους μας της εξουσίας, και τα εννιά δέκατα των αγροτών, μέσα σε λίγες βδομάδες, ήρθαν μαζί μας. Νικήσαμε επειδή υιοθετήσαμε το αγροτικό πρόγραμμα των Σοσιαλεπαναστατών και όχι το δικό μας, και επειδή το εφαρμόσαμε. Η νίκη μας συνίστατο στο ότι εφαρμόσαμε το πρόγραμμα των Σοσιαλεπαναστατών. Για αυτό ήταν τόσο εύκολη. Είναι δυνατόν εσείς στη Δύση να έχετε τέτοιες ψευδαισθήσεις; Είναι γελοίο! Συγκρίνετε απλώς τις απτές οικονομικές συνθήκες, σύντροφε Τερατσίνι και όλοι εσείς που προσυπογράψετε τις προτεινόμενες διορθώσεις [στο κείμενο αποφάσεων του Συνεδρίου]! Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία ήρθε με το μέρος μας ραγδαία, οι δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε μετά την νίκη ήταν πολύ μεγάλες. Παρ' όλα αυτά κερδίσαμε επειδή κρατήσαμε κατά νου όχι μόνο τους στόχους μας αλλά και τις αρχές, και δεν ανεχτήκαμε στο κόμμα μας αυτούς που έμεναν σιωπηλοί για τις αρχές αλλά μιλούσαν για στόχους, για "δυναμικές τάσεις" και για "μετάβαση απ' την παθητικότητα στην ενεργητικότητα." Ίσως μας κατηγορήσουν που προτιμούμε να κρατάμε τέτοιους κυρίους στη φυλακή. Αλλά η δικτατορία είναι αδύνατη με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Πρέπει να προετοιμαζόμαστε για δικτατορία, και αυτό συνίσταται στο να αντιπαλεύουμε τέτοιες φράσεις και προτεινόμενες αλλαγές. (Γέλιο.) Διαρκώς, οι θέσεις μας μιλάνε για τις μάζες. Αλλά σύντροφοι, πρέπει να καταλάβουμε τι σημαίνει "μάζες". Το Γερμανικό Κομμουνιστικό Εργατικό Κόμμα, οι αριστεριστές σύντροφοι, δεν χρησιμοποιούν τη λέξη αυτή σωστά. Αλλά και ο σύντροφος Τερατσίνι, όλοι αυτοί που προσυπέγραψαν αυτές τις αλλαγές, δεν ξέρουν πώς πρέπει να διαβάζεται η λέξη "μάζες." 

Έχω ούτως ή άλλως μιλήσει υπερβολικά πολλή ώρα. Έτσι, θέλω να πω λίγες μόνο λέξεις για την έννοια των "μαζών." Είναι μια έννοια που αλλάζει σε σχέση με τις αλλαγές της φύσης της πάλης. Στην αρχή του αγώνα, χρειάστηκαν μόνο λίγες χιλιάδες αυθεντικά επαναστατικοί εργάτες για να δικαιολογείται η αναφορά σε "μάζες." Αν το κόμμα πετύχει να φέρει μέσα στον αγώνα όχι μόνο τα δικά του μέλη, αλλά και να ξεσηκώσει μη κομματικούς ανθρώπους, τότε βρίσκεται ήδη στο δρόμο για να κερδίσει τις μάζες. Κατά τη διάρκεια των επαναστάσεών μας υπήρχαν στιγμές όπου τις μάζες τις εκπροσωπούσαν πολλές χιλιάδες εργάτες.  Στην ιστορία του κινήματός μας και του αγώνα μας κόντρα στους Μενσεβίκους, θα βρείτε πολλά παραδείγματα όπου πολλές χιλιάδες εργατών σε μια πόλη ήταν αρκετοί για να δώσουν ξεκάθαρα μαζικό χαρακτήρα στο κίνημα. Έχεις "μάζα" όταν πολλές χιλιάδες εργάτες που δεν είναι μέλη του κόμματος, που συνήθως ζουν μια φιλισταίϊκη ζωή και σέρνονται σε μια μίζερη ύπαρξη, και που δεν ξανάκουσαν ποτέ τίποτα για πολιτική, αρχίζουν να δρουν με τρόπο επαναστατικό. Αν το κίνημα απλωθεί και οξυνθεί, σταδιακά αναπτύσσεται σε πραγματική επανάσταση. Το είδαμε το 1905 και το 1917 κατά τη διάρκεια τριών επαναστάσεων, και θα πρέπει κι εσείς να περάσετε από όλα αυτά. Όταν η επανάσταση έχει προετοιμαστεί αρκετά, η έννοια "μάζες" γίνεται διαφορετική. Οι πολλές χιλιάδες εργατών δεν συνιστούν πλέον τις μάζες. Η λέξη αρχίζει να σημαίνει κάτι άλλο. Η έννοια των "μαζών" υπόκειται σε μια αλλαγή έτσι ώστε να σημαίνει την πλειοψηφία, και όχι απλώς την πλειοψηφία των εργατών, αλλά την πλειοψηφία όλων των εκμεταλλευόμενων. Κάθε άλλη ερμηνεία είναι ανεπίτρεπτη για επαναστάτη, και κάθε άλλο νόημα της λέξης καθίσταται ακατανόητο. Είναι εφικτό ακόμα κι ένα μικρό κόμμα, το Βρετανικό ή Αμερικανικό Κόμμα για παράδειγμα, αφού μελετήσει ολοκληρωμένα την πορεία μιας πολιτικής εξέλιξης και αφού εξοικειωθεί με τη ζωή και τα έθιμα των μη κομματικών μαζών, να φέρει στο προσκήνιο, σε μια ευνοϊκή στιγμή, ένα επαναστατικό κίνημα (ο σύντροφος Ράντεκ ανέφερε την απεργία των ανθρακωρύχων ως καλό παράδειγμα). Θα έχεις μαζικό κίνημα αν ένα τέτοιο κόμμα βγει μπροστά με τα συνθήματά του μια τέτοια στιγμή και επιτύχει να κάνει εκατομμύρια εργατών να το ακολουθήσουν. Δεν θα αρνούμουν εντελώς πως μια επανάσταση μπορεί να ξεκινήσει απο ένα πολύ μικρό κόμμα και να φτάσει σε νικηφόρο αποτέλεσμα. Αλλά θα πρέπει κάποιος να γνωρίζει τις μεθόδους με τις οποίες μπορείς να κερδίσεις τις μάζες. Γιατί είναι βασική αυτή η εξονυχιστική προπαρασκευή της επανάστασης. Εδώ όμως έχεις συντρόφους που βγαίνουν μπροστά με την βεβαίωση ότι πρέπει να παρατήσουμε άμεσα την απαίτηση για "μεγάλες" μάζες.  Πρέπει να τους φέρουμε αντίρρηση. Χωρίς ολοκληρωμένη προετοιμασία δεν θα πετύχετε νίκη σε καμία χώρα. Κι ένα αρκετά μικρό κόμμα είναι αρκετό για να οδηγήσει τις μάζες. Ορισμένες φορές δεν είναι απαραίτητες οι μεγάλες οργανώσεις. 

Αλλά για να κερδίσεις πρέπει να έχεις τη συμπάθεια των μαζών. Δεν είναι πάντα ουσιώδης η απόλυτη πλιοψηφία. Αλλά αυτό που είναι ουσιώδες για να νικήσεις και για να κρατήσεις την εξουσία δεν είναι απλά η πλειοψηφία της εργατικής τάξης --χρησιμοποιώ τον όρο "εργατική τάξη" με την δυτικοευρωπαϊκή του έννοια, δηλαδή με την έννοια του βιομηχανικού προλεταριάτου-- αλλά και την πλειοψηφία του εργαζόμενου και εκμεταλλευόμενου αγροτικού πληθυσμού.  Το σκεφτήκατε αυτό; Βρίσκουμε στην ομιλία του Τερατσίνι έστω και μια υπαινικτική αναφορά στη σκέψη αυτή; Αυτός μιλάει μόνο για "δυναμική τάση" και "μετάβαση από την παθητικότητα στην ενεργητικότητα." Αφιερώνει έστω μια λεξούλα για το ζήτημα της σίτισης; Κι όμως, οι εργάτες απαιτούν να φάνε, αν και μπορούν να ανεχτούν πολλά και να πεινάσουν, όπως είδαμε μέχρι ένα βαθμό στη Ρωσία. Πρέπει λοιπόν να φέρουμε με την δική μας πλευρά όχι απλά την πλειοψηφία της εργατικής τάξης, αλλά και την πλειοψηφία του εργαζόμενου και εκμεταλλευόμενου αγροτικού πληθυσμού. Έχετε προετοιμαστεί για αυτό; Σχεδόν πουθενά.