Ο καπιταλισμός ως τελικός στόχος-Η μετάφραση του σχετικού τμήματος της ιδρυτικής διακήρυξης από τα συριζαϊκά

Το κείμενο στην πρωτότυπη συριζαϊκή εδώ.
LR---

Ο καπιταλισμός ως στρατηγικός στόχος

Ο «άλλος κόσμος» που υποστηρίζουμε ότι «είναι εφικτός» είναι ο «κόσμος» τού καπιταλισμού με αστική δημοκρατία και ελευθερία. Είναι ο «κόσμος» που παριστάνει ότι ο «άνθρωπος» και οι ανάγκες του μπορεί είναι «πάνω από τα κέρδη», θάβοντας την αλήθεια ότι το «κέρδος» αποτελεί κινητήρια δύναμη της κοινωνίας επειδή υπάρχει εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας και ατομική ιδοκτησία στα μέσα παραγωγής. Είναι ο «κόσμος» που δυσκολεύεται να επικαλεστεί το ιστορικό όνομά του γιατί αυτό έχει αποδειχτεί τι είναι από πολλές και διαφορετικές μεριές, από τις καπιταλιστικές κρίσεις, τους πολέμους, την φτώχεια, την πείνα, την κοινωνική βαραβαρότητα και για αυτό πρέπει να εμφανίζεται με "σοσιαλιστικά" ονόματα για να κοροιδεύει τους εργάτες. Είναι ο «κόσμος» που προσπαθεί να υπερβεί αυτή τη δυσκολία, απαιτώντας την εκ νέου σηματοδότηση του ονόματος στις συνθήκες του 21ου αιώνα.

Για μας ο καπιταλισμός δεν είναι ο εξωραϊσμός του ή μόνο η ‘φιλολαϊκή’ διαχείρισή του. Ο καπιταλισμός συνιστά σύστημα εκμετάλλευσης που στηρίζεται στην κοινωνική παραγωγή με στόχο και κίνητρο το ιδιωτικό κέρδος, σύστημα που εμείς σπέρνουμε την αυταπάτη ότι αντιμαχόμαστε για να προβάλλουμε μια απατηλή "μοιρασιά των κερδών" ώστε να μην πειραχτούν οι ρίζες της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης. Για μας ο καπιταλισμός είναι μορφή οργάνωσης της κοινωνίας που επειδή η πολιτική της ενότητα βασίζεται στο αστικό κράτος χρειάζεται να προβάλλει συνθήματα για κοινωνική --και όχι κρατική-- ιδιοκτησία και διαχείριση των παραγωγικών μέσων ώστε αυτό το κράτος να μένει άθικτο και έτσι να αποκλείεται οποιαδήποτε προοπτική εργατικής εξουσίας και κοινωνικής επανάστασης, ενώ απαιτεί την αστική δημοκρατία σε όλα τα κύτταρα και όλους τους αρμούς της δημόσιας ζωής, προκειμένου οι εργαζόμενοι να συναινούν από μόνοι τους για να σχεδιάζουν, να διευθύνουν, να ελέγχουν και να προστατεύουν, με τα εκλεγμένα όργανά τους, την καπιταλιστική παραγωγή, κατευθύνοντάς την στην ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Αλλά ταυτόχρονα, ο καπιταλισμός δεν είναι για μας η αντιγραφή μοντέλων που επεδίωξαν να στηριχθούν σε τέτοιες ιδέες, αλλά τις παρερμήνευσαν, τις διαστρέβλωσαν και τελικά, για πολλούς και σύνθετους λόγους, αυτοκαταστράφηκαν. Οφείλουμε, επί ποινή επανάληψης των ίδιων λαθών, να μάθουμε όσα περισσότερα και όσο πληρέστερα μπορούμε από αυτό το μεγάλο τόλμημα και από αυτήν τη μεγάλη ιστορική εμπειρία, με τα καινοτόμα επιτεύγματα και τις καταλυτικές, τελικά, αποτυχίες.

Για μας ο καπιταλισμός είναι άρρηκτα δεμένος με την ενεργητική συμμετοχή όλων στις οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές υποθέσεις του εκμεταλλευτικού συστήματος και κατοχυρώνει την αντίστοιχη διάχυση της αστικής εξουσίας. Ο καπιταλισμός είναι άρρηκτα δεμένος με την αστική δημοκρατία. Αστική δημοκρατία τυπική αλλά κυρίως ουσιαστική, αστική δημοκρατία έμμεση, μέσω αντιπροσώπευσης, αλλά και αστική δημοκρατία άμεση, με την ενεργό συμμετοχή όλων, που γύρω απο συντριβάνια θα καταργούν την ταξική πάλη με ψηφοφορίες και επαναστατικές αποφάσεις ενώ όλη η καπιταλιστική οικονομική και πολιτική μηχανή θα δουλεύει ρολόι. Και για να μην ακουστεί αυτή η αλήθεια, ότι η εκμετάλλευση, πέινα και η φτώχεια βρίσκονται στις ρίζες του συστήματος και όχι στην πολιτική του διαχείριση, θα υποστηρίζουμε ότι η ίδια η αστική δημοκρατία συνιστά παραγωγική δύναμη, όπου η συλλογικότητα αναδεικνύει έμπρακτα την υπεροχή της έναντι της ατομικότητας και η αλληλεγγύη τη δύναμή της έναντι του ανταγωνισμού. Οι πάσης φύσεως αστικές εκλογές είναι απολύτως αναγκαίες, αλλά οι εκλεγμένοι --και οι διάφοροι ειδικοί που αυτοί επιστρατεύουν-- δεν πρέπει να παραμένουν ανεξέλεγκτοι μέχρι τις επόμενες εκλογές, εκτός από τα θέματα που πραγματικά επηρεάζουν το σύστημα ως σύνολο, όπως π.χ η ένταξη στον ευρωπαικό ιμπεριαλισμό (την Ε.Ε), το ΝΑΤΟ κ.α. Σε αυτά τα πλαίσια, πλήθος θεμάτων είναι αρμοδιότητα και οφείλουν να αφεθούν στην ευθύνη των άμεσα ενδιαφερομένων υπό καθεστώς άμεσης και ενεργού δημοκρατίας, ενώ θεσμοί της άμεσης δημοκρατίας μπορούν και πρέπει να ασκούν κοινωνικό έλεγχο στους εκάστοτε εκλεγμένους εκπροσώπους, διευρύνωντας διαρκώς τους χώρους παρέμβασης και τα πεδία ευθύνης τους.

Για μας ο καπιταλισμός αποσκοπεί τελικά στην κατάργηση των μεγάλων διακρίσεων ανάμεσα σε χειρωνακτική και διανοητική εργασία, σε διεύθυνση και εκτέλεση, σε πόλη και ύπαιθρο, στον κοινωνικό ρόλο των αντρών και των γυναικών, για να τις διασπάσει ξανά σε νέες πιο κερδοφόρες μορφές για το κεφάλαιο με τις ταμπέλες της "κοινωνικής", "πράσινης" κλπ καπιταλιστικής ανάπτυξης. Αποσκοπεί τελικά στην απάτη της απάλειψης των σχέσεων εκμετάλλευσης, της κατάργησης των κοινωνικών τάξεων και των πατριαρχικών σχέσεων και στην αρμονική συμβίωση κοινωνίας και φύσης, χωρίς επανάσταση αλλά με τους αριστερούς στα υπουργεία. Αντιμετωπίζει την τεχνολογία και τις καινοτομίες εκεί λελογισμένα, έχοντας στόχο την εξυπηρέτηση των καπιταλιστικών κονωνικών αναγκών ώστε να προσαρμόζεται η διεύρυνση των ανισοτήτων και η εμπέδωση των τεχνικών κυριαρχίας των λίγων πάνω στους πολλούς.

Για μας ο καπιταλισμός δεν είναι ουτοπικό όραμα που στηρίζεται σε αφηρημένα ιδεώδη και απλώς σε ηθικές αξίες, αλλά κοινωνικά και πολιτικά εφικτός στρατηγικός στόχος. Οι αξίες που τον διέπουν --αλληλεγγύη, ισότητα, ελευθερία και η υπέρβαση της μόνιμης έντασης μεταξύ ισότητας και ελευθερίας που μπορεί να ονομαστεί καθολική δικαιοσύνη-- συνιστούν κοινωνική παραγωγή των εργαζόμενων τάξεων, στις οποίες περιλαμβάνουμε και τους υγιείς εκμεταλλευτές που πληρώνουν τους μηδαμινούς --σε σχέση με τα κέρδη από την εκμετάλλευση των εργαζομένων-- φόρους στο αστικό κράτος, αιτήματα που διαμορφώνονται στον αγώνα και απαιτούν την υλοποίησή τους, οδηγό δράσης και αρχές οργάνωσης των κινημάτων που τα ασπάζονται. Οι αξίες αυτές εκφράζουν κάθε φορά διαφορετικά ιστορικά περιεχόμενα, διαφορετικές ανάγκες και διαφορετικές δυνατότητες, γιατί είναι διαφορετική η δομή των ταξικών κοινωνιών, αλλά διατηρούν τα ίδια ονόματα, αποτυπώνοντας έτσι τη συνέχεια της ιστορίας των λαϊκών τάξεων, τη συνέχεια της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης, αλλά και τη συ-νέχεια των αντιστάσεων και των αιτημάτων χειραφέτησης.

Σήμερα η καπιταλιστική κρίση που επίτηδες παρουσιάζουμε σαν "ουδέτερη" οικονομική κρίση, ή την θολώνουμε, εξισώνοντας τις κοινωνικο-οικονομικές αιτίες αιτίες με το καταστροφικό αποτέλεσμα της ενεργειακής και διατροφικής κρίσης, όπως και ο άμεσος κίνδυνος για το φυσικό περιβάλλον που απειλεί την ίδια την ύπαρξη της ανθρωπότητας, καθιστούν απολύτως αναγκαία τη συστηματική δημόσια παρέμβαση για την διάσωση του καπιταλιστικού συστήματος ώστε να μπορεί να συνεχίσει το καταστροφικό του έργο. Αυτή η ανάγκη θέτει τον ριζικό μετασχηματισμό των κοινωνιών στην κατεύθυνση του καπιταλισμού που χρειάζεται σήμερα το κεφάλαιο στην ημερήσια διάταξη.

Για μας ο καπιταλισμός δεν είναι καθεστώς που μπορεί να καθιερωθεί μέσω μιας εξελικτικής διαδικασίας σταδιακών αλλαγών του καπιταλισμού αλλά ούτε καθεστώς που εγκαθιδρύεται μια και έξω κάποια μοναδική στιγμή. Ο καπιταλισμός είναι στόχος αλλά και δρόμος συνεχούς αγώνα, με περιόδους έντασης και περιόδους ύφεσης, με ρήξεις, άλματα και μεγάλες τομές. Είναι δρόμος που αποσκοπεί σε μακροπρόθεσμους στόχους, αλλά ξεκινά πάντοτε από το σήμερα. Είναι δρόμος που περπατάμε οι πολλοί από κοινού, σταθερά προσανατολισμένοι στον στόχο, υλοποιώντας καθημερινά τα αιτήματα που τον συγκροτούν και μαχόμενοι για να εμπεδώσουμε τις αντίστοιχες κατακτήσεις. Είναι δρόμος όπου προσπαθούμε να άρουμε κάθε στιγμή τις διαχρονικά κυρίαρχες διακρίσεις που αναφέραμε, αρχίζοντας από τους δικούς μας κόλπους. Είναι δρόμος που αποσκοπεί σε συγκεκριμένο στόχο, αλλά που δεν μπορεί να απαντήσει προκαταβολικά σε όλα τα μεγάλα ερωτήματα που τίθενται γιατί οι απαντήσεις δεν μπορούν να διατυπωθούν σε όλες τους τις διαστάσεις ανεξάρτητα από την κοινωνική κίνηση.

Ο δρόμος του καπιταλισμού δεν είναι ούτε εύκολος ούτε ευθύγραμμος. Καθορίζεται κάθε στιγμή από τις λαϊκές ανάγκες, τα λαϊκά αιτήματα, τη λαϊκή ενέργεια, τη λαϊκή οργάνωση και τη λαϊκή διαθεσιμότητα, σηματοδοτείται από επιτεύγματα, αλλά και οπισθοχωρήσεις, χαρακτηρίζεται από συγκρούσεις τόσο στα μικρά όσο και στα μεγάλα, υποχρεώνει σε διακοπές της συνέχειας, προβαίνει σε μεγάλες αλλαγές. Είναι δρόμος που δεν υπόκειται σε προβλέψεις ούτε επιδέχεται προκατασκευασμένες συνταγές, γιατί κανείς δεν μπορεί να προκαθορίσει τους εκάστοτε όρους της κοινωνικής κίνησης, τους αντίστοιχους συσχετισμούς δύναμης, τις απαιτήσεις των καιρών, την υποχρέωση για τακτική ευελίξια ή ακόμη και τους αναγκαίους κάποιες φορές συμβιβασμούς. Ωστόσο είναι δρόμος που παραμένει αταλάντευτα προσηλωμένος στον στόχο του, δρόμος που εκλαμβάνει αυτόν τον στόχο ως γνώμονα και ως κριτήριο κάθε πρωτοβουλίας και ολόκληρης της καθημερινής μας δράσης σε όλα τα επίπεδα.

Για μας ο καπιταλισμός δεν εξαντλείται κατά κανέναν τρόπο στα παραπάνω. Έτσι, παράλληλα με την πολιτική του δράση, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ είναι υποχρεωμένος να πρωτοστατήσει ώστε να ξεκινήσει και να αναπτυχθεί ενεργά, με τα κατάλληλα μέσα και σε κάθε αρμόδιο πλαίσιο, η διεξοδική συζήτηση για τα μεγάλα ζητήματα που τίθενται σε σχέση με την κριτική του καπιταλισμού και το αίτημα για έναν καπιταλισμό του 21ου αιώνα, για έναν καπιταλισμό με αστική ελευθερία και δημοκρατία τόσο στην Ελλάδα όσο και στην κλίμακα της Ευρώπης. Θα προσπαθήσουμε να αξιοποιήσουμε τις πολλές πτυχές της ελληνικής και της διεθνούς εμπειρίας της συμμετοχής μας στον ευρωπαϊκό ιμπεριαλισμό, τις συνομιλίες μας με τους δολοφόνους του Ισραήλ, την προβολή της Χίλαρυ Κλίντον κλπ, σε σχέση με τέτοια ζητήματα, όπως και ολόκληρη τη σκέψη, όλες τις σημαντικές θεωρητικές επεξεργασίες που αφορούν το εργατικό, το φεμινιστικό, το οικολογικό και άλλα κίνηματα που παλεύουμε να ενσωματωθούν στον καπιταλισμό που προτείνουμε, την ταξική διάρθρωση των κοινωνιών, τις δομές του κράτους και τις σχέσεις εξουσίας, τις σχέσεις αγοράς, οικονομικού προγραμματισμού και κοινωνικού ελέγχου, τα ζητήματα αστικής δημοκρατίας και καπιταλιστικής αυτοδιαχείρισης, κάθε θεωρητική συμβολή που μπορεί να συμβάλει στο να προχωρήσουμε μετά λόγου γνώσεως, κάθε σημαντική συμβολή και αστικό και μικροαστικό ρεύμα απολογητικό του καπιταλιστικού συστήματος που έχει δει το φως από την εποχή του Μαρξ, αλλά και ακόμη πιο πριν, μέχρι τις μέρες μας.

Μετάφραση: συντακτική επιτροπή Praxis