Σχεδόν το μισό εισόδημα έχασαν οι εργαζόμενοι την τετραετία 2009-2013

Αποκαλυπτικά τα στοιχεία από τις Περιοδικές Δηλώσεις του ΙΚΑ που επεξεργάστηκε ο «Ριζοσπάστης»

Ο «διάλογος», που άνοιξε η κυβέρνηση με τους εργοδοτικούς φορείς και την πλειοψηφία της ΓΣΕΕ, ανέδειξε ότι πέραν του κατώτερου μισθού, οι αντιρρήσεις των επιχειρηματιών επικεντρώθηκαν και στο ζήτημα των ωριμάνσεων των μισθών. Είναι χαρακτηριστικό ότι η ΕΣΕΕ, όπως προκύπτει από το σχετικό υπόμνημά της, ζητά «την αναστολή του συνυπολογισμού των ωριμάνσεων στις αμοιβές για ένα ικανό χρονικό διάστημα...».

Δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ, οι εργοδότες ζητάνε να παραμείνουν οι μισθοί και κυρίως οι κλαδικοί, που αφορούν τη συντριπτική πλειοψηφία των μισθωτών, στα επίπεδα που έχουν διαμορφωθεί στη διάρκεια της καπιταλιστικής κρίσης.

Στην αξίωση αυτή προσχωρεί και η κυβέρνηση, που παρά τα παχιά λόγια περί «τέλους των μνημονίων», παραπέμπει το ζήτημα των ωριμάνσεων (πολυετίες, τριετίες) στις διαπραγματεύσεις των συνδικάτων με τους εργοδότες. Με τον τρόπο, αυτό, η κατάσταση που διαμορφώθηκε στα χρόνια της κρίσης και λόγω των αντεργατικών νόμων για τους μισθούς και τις συμβάσεις δεν ανατρέπεται.

Σε ό,τι αφορά το εργατικό εισόδημα, η κατάσταση αυτή είναι τουλάχιστον τραγική, όπως διαμορφώθηκε στα χρόνια της κρίσης. Το αποδεικνύουν τα επίσημα στοιχεία του ΙΚΑ, που δείχνουν ότι η ονομαστική μείωση του εργατικού εισοδήματος φτάνει το 25%, ενώ η πραγματική μείωση ανέρχεται στο 45%! Δηλαδή, με έτος βάσης το 2009, το εισόδημα των μισθωτών το 2013 (χρόνος που υπάρχουν συγκεντρωτικά στοιχεία του ΙΚΑ) έχει υποχωρήσει σχεδόν στο μισό!
Σύμφωνα λοιπόν με τις Περιοδικές Δηλώσεις, που υποβάλλονται στο ΙΚΑ από τις επιχειρήσεις, για τις ημέρες ασφάλισης και τις αποδοχές των μισθωτών, προκύπτει πως ενώ το 2009 οι συνολικές μεικτές αποδοχές (περιέχονται δηλαδή οι εισφορές του εργαζόμενου και ο φόρος που τους αναλογεί) ήταν 34,3 δισ. ευρώ, το 2013 οι μεικτές αποδοχές κατρακύλησαν στα 25,9 δισ. ευρώ (!) Αυτό σημαίνει ότι μεταξύ 2009 και 2013, το εργατικό εισόδημα συρρικνώθηκε κατά 8,4 δισ. ευρώ και σε ποσοστό κατά 24,5%.

Πολλαπλά οφέλη για την εργοδοσία

Ομως η πραγματική μείωση του εργατικού εισοδήματος ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν συνυπολογιστεί μια «φυσιολογική» αύξηση που θα έπρεπε να έχουν οι μισθοί στη διάρκεια της τετραετίας που μεσολάβησε μεταξύ 2009 και 2013. Υπολογίζοντας λοιπόν ένα ρυθμό αύξησης των μισθών της τάξης του 4% ετησίως, όση δηλαδή ήταν η αύξηση πριν την κρίση (π.χ. η αύξηση των συνολικών αποδοχών μεταξύ 2008 και 2009 ήταν 1,288 δισ. ευρώ και σε ποσοστό ανερχόταν στο 4%), τότε αθροιστικά στην τετραετία οι συνολικές αποδοχές των μισθωτών θα έπρεπε να έχουν αυξηθεί τουλάχιστον κατά 15%.

Με αυτήν τη «φυσιολογική» αύξηση των μισθών, οι συνολικές αποδοχές των μισθωτών το 2013 θα έπρεπε να έχουν διαμορφωθεί κοντά στα 40 δισ. ευρώ μεικτά. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις και μόνο λόγω των «ωριμάνσεων», ακόμα κι αν σ' αυτό το διάστημα δεν υπογράφονταν κάποιες συμβάσεις που να περιέχουν σοβαρές αυξήσεις, θα έπρεπε να καταβάλουν το 2013 για μισθούς το ποσό των 40 δισ. ευρώ. Αντί όμως αυτού του ποσού, κατέβαλαν μόλις 25,9 δισ. ευρώ. Δηλαδή, είχαν όφελος τουλάχιστον 14 δισ. ευρώ και αυτό πέραν των νόμιμων κερδών τους.

Βέβαια, η τεράστια αυτή απώλεια για τους εργαζόμενους είναι φανερό ότι περικλείει μέσα της και τις απώλειες εξαιτίας της μείωσης της απασχόλησης και της αύξησης της ανεργίας, όπως και των ελαστικών μορφών απασχόλησης. Σε κάθε περίπτωση, όμως, το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης του εργατικού εισοδήματος αναλογεί στη μείωση των μισθών.

Το όφελος για τις επιχειρήσεις παραμένει μεγάλο, αποδεικνύοντας ότι η πολιτική που φόρτωσε τις συνέπειες της κρίσης στις πλάτες του λαού και των μισθωτών αποδείχθηκε ταυτόχρονα χρυσοφόρα για τις επιχειρήσεις που συνέχισαν να λειτουργούν. Σημειώνεται ότι μέρος αυτών των 14 δισ. ευρώ (σε ποσοστό 15,5%) λείπουν και από το ΙΚΑ, αφού οι εισφορές που εισπράττει αναλογούν στους μισθούς των εργαζομένων, ενώ ένα άλλο μέρος λείπει και από τα έσοδα του κράτους (ΦΜΥ).

Με μια κουβέντα, τα οφέλη των καπιταλιστών είναι χασούρα για τους εργάτες, για το ΙΚΑ και κατά συνέπεια για τις παροχές προς τους ασφαλισμένους.

 

Καμιά πρόθεση για επαναφορά των απωλειών

Αυτά τα οφέλη επιδιώκουν σήμερα να κρατήσουν αλώβητα οι καπιταλιστές, ορθώνοντας εμπόδια σε πιθανή αύξηση των κλαδικών μισθών. Αυτά τα συμφέροντα επιχειρούν να διαφυλάξουν, προβάλλοντας την αξίωση για «πάγωμα» των ωριμάνσεων, με το πρόσχημα ότι «δεν αντέχουν» οι επιχειρήσεις τους. Ποιος όμως ρώτησε αν αντέχουν οι εργατικές οικογένειες που τους λείπουν από το σπίτι τα 14 δισ. ευρώ κάθε χρόνο;

Αυτές τις απώλειες δεν τις επαναφέρουν ούτε οι «νομοθετικές πρωτοβουλίες» της κυβέρνησης, αφού το κρίσιμο ζήτημα των ωριμάνσεων το αφήνει δήθεν στις «ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις». Για ποια όμως «ελευθερία» μπορεί να γίνεται λόγος, όταν σήμερα η στρατιά των ανέργων έφτασε το 1,5 εκατομμύριο ανθρώπους; Πόσο «ελεύθερα» διαπραγματεύονται οι εργάτες, όταν στην αγορά έχουν διαμορφωθεί μισθοί πείνας και κάθε προσπάθεια να οργανωθεί η διεκδίκηση ουσιαστικών αυξήσεων υπονομεύεται από τον εργοδοτικό κυβερνητικό συνδικαλισμό, παλιό και νέο;

Ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι οι συμβάσεις δεν μπορούν να επανέλθουν στα επίπεδα πριν την κρίση και πως αυτή το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να «ξεπαγώσει» τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, είναι προσχηματικός. Αποκρύπτει το γεγονός ότι η συρρίκνωση των συνολικών ετήσιων εργατικών αποδοχών στα 26 δισ. ευρώ από τα 40 δισ. ευρώ που θα έπρεπε να βρίσκονται, είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα παρέμβασης του ίδιου του αστικού κράτους. Είναι καρπός και της σχετικής ΠΥΣ του 2012, με την οποία επί της ουσίας καταργήθηκαν οι συμβάσεις και το συγκεκριμένο οικονομικό περιεχόμενο που είχαν για τους εργάτες εκείνη τη στιγμή.
Δεν ήταν αποτέλεσμα ούτε θεομηνίας ούτε πολέμου. Ηταν συνέπεια συγκεκριμένης πολιτικής παρέμβασης. Οποιος λοιπόν ισχυρίζεται ότι αλλάζει και πολύ περισσότερο καταργεί αυτή την πολιτική, χωρίς να καταργεί τα επώδυνα αποτελέσματα που φόρτωσε στην εργατική τάξη, απλώς κοροϊδεύει.

 

Το λόγο έχουν οι εργάτες

Σε κάθε περίπτωση, το λόγο έχουν οι ίδιοι οι εργάτες, που δεν θα πρέπει να δείξουν ανοχή, να περιμένουν «λύσεις» απ' τα πάνω. Εχοντας επίγνωση ότι η κυβέρνηση δεν θέλει και δεν μπορεί να αποκαταστήσει τις απώλειες που επέβαλαν εργοδότες και κυβερνήσεις, να οργανώσουν άμεσα την πάλη τους, διεκδικώντας την κάλυψη των απωλειών τους ως βάση για αυξήσεις.
Βασικός κρίκος σε αυτόν τον αγώνα είναι το μέτωπο των κλαδικών συμβάσεων και αίτημα αιχμής αυτό που προβάλλει το ταξικό κίνημα: Να επανέλθουν στο ύψος που ήταν πριν από την κρίση και τις αλλεπάλληλες μειώσεις από την εργοδοσία, να καταργηθεί όλο το αντεργατικό αντιλαϊκό πλαίσιο, να δυναμώσει η πάλη για την ικανοποίηση των σύγχρονων λαϊκών αναγκών.

Γιάννης ΖΑΧΑΡΟΠΟΥΛΟΣ