Ο πόλεμος στη Λιβύη και ο γαλλογερμανικός άξονας

Από τον Ριζοσπάστη

 Από το Σαββατοκύριακο 19 - 20 Μάρτη, μετά την επέμβαση στη Λιβύη, ο κόσμος δεν είναι πια ο ίδιος. Οχι πάντως επειδή έγινε πιο ανθρωπιστικός. «Ο κόσμος άλλαξε», λέει σε συνέντευξή της η οικονομική αναλύτρια Τρίλμπι Λούντμπεργκ, που παρακολουθεί τις διεθνείς τιμές των καυσίμων. «Αντί να αρχίσουν να μειώνονται λόγω της ιαπωνικής κρίσης, θα τις ξαναδούμε να ανεβαίνουν». Στην Ευρώπη, η βενζίνη είναι ήδη 5% ακριβότερη από όσο ήταν πριν από δύο εβδομάδες. Γι' αυτό άραγε η διεθνής κοινότητα "στέκεται στο πλευρό του λιβυκού λαού που διεκδικεί τα ανθρώπινα δικαιώματά του", όπως αναφέρει το ψήφισμα 1973 του ΟΗΕ;» («Τα Νέα», Τρίτη 22/3/2011).

Αν και είναι ακόμη νωρίς να εκτιμήσει κανείς πώς διαμορφώνεται ο κόσμος μετά την έναρξη του πολέμου στη Λιβύη, άλλο τόσο η συγκεκριμένη τοποθέτηση της οικονομικής αναλύτριας των διεθνών τιμών καυσίμων, πέρα από την ειλικρίνειά της, αν και αστή, ότι ο κόσμος δεν έγινε πιο ανθρωπιστικός, με το συγκεκριμένο παράδειγμα της αύξησης της τιμής της βενζίνης αμέσως μετά τον πόλεμο, βοηθά να κατανοηθεί η πραγματική του αιτία. Ολα τ' άλλα της αστικής προπαγάνδας περί σωτηρίας του λαού της Λιβύης από τον σφαγέα του, Καντάφι, είναι φαιδρά. Τα πετρέλαια, το φυσικό αέριο, ο ορυκτός πλούτος της Λιβύης, η γεωστρατηγική της θέση στη Βόρεια Αφρική, και όχι μόνο, είναι οι πραγματικές αιτίες του ιμπεριαλιστικού πολέμου. Ενάντια σ' ένα άκρως αντιδραστικό καθεστώς για το λαό και φιλικό για τους ιμπεριαλιστές, αλλά που έπαιζε με τους ανταγωνισμούς τους κάνοντας τις επιλογές του. Κάποιοι μονοπωλιακοί όμιλοι «ρίχτηκαν» στις ήδη υπάρχουσες μοιρασιές και κυρίως στις νέες που έρχονταν από τον τεράστιο πλούτο της Λιβύης. Την περασμένη βδομάδα απ' αυτήν εδώ τη στήλη αναφέραμε συγκεκριμένα γεγονότα και παραδείγματα για όλ' αυτά κάνοντας μια προσπάθεια ανίχνευσης των οξύτατων αντιθέσεων ισχυρών καπιταλιστικών κρατών που εκδηλώθηκαν με αφορμή τον πόλεμο («Ρ», 22 και 23 Μάρτη 2011).

Στην παρατήρηση της αναλύτριας έχει σημασία μια μικρή λεπτομέρεια. Μιλά για μεγάλη αύξηση της τιμής της βενζίνης, αλλά για την Ευρώπη. Αναμενόμενο, θα πει κανείς, αφού η Λιβύη είναι βασικός προμηθευτής της. Μόνο που η επισήμανσή της δείχνει για άλλη μια φορά την τεράστια ενεργειακή εξάρτηση των καπιταλιστικών κρατών της ΕΕ, με διαβαθμίσεις ίσως, αλλά είναι στρατηγικό πρόβλημα για την παραγωγή. Από την άλλη αυτό ίσως και να εξηγεί εν μέρει τη βιασύνη της Γαλλίας και της Βρετανίας για την έναρξη του πολέμου και την ανάληψη της πρωτοβουλίας επίθεσης από τη Γαλλία (πιο «ριγμένη» στη Βόρεια Αφρική, περιοχή που θεωρεί ότι είναι δικός της ζωτικός χώρος λόγω και των αποικιών της στο παρελθόν), που διεκδικεί μεγαλύτερο μερίδιο για τα γαλλικά μονοπώλια και βεβαίως μεγαλύτερη διείσδυση.

Η Γερμανία από την αρχή δε συμμετείχε σ' αυτή την υπόθεση ενώ ήταν αντίθετη σε πολεμική επέμβαση. Φαίνεται ότι η Γερμανία δε θέλησε να συνδράμει σε μια ιμπεριαλιστική δράση που ενίσχυε τα γαλλικά και βρετανικά μονοπώλια, ενώ ταυτόχρονα η Γερμανία έχει ήδη κάνει τις επιλογές της στο ενεργειακό ζήτημα, στρατηγικές επιλογές, βασικά με τη Ρωσία. Μέχρι ο πρώην καγκελάριος Σρέντερ είναι διευθύνων σύμβουλος στη ρωσική «Γκαζπρόμ». Οσο και αν φαίνεται παράξενο, περίπου την ίδια ταχτική κράτησε και η Ρωσία, χωρίς να ταυτίζονται απόλυτα, άλλωστε η Ρωσία έχει και άλλες «συμμαχίες», όπως βεβαίως και η Γερμανία, ενώ φάνηκαν κάποιες αντιθέσεις στο εσωτερικό της στη συγκεκριμένη τακτική (βλέπε «Κυριακάτικο Ριζοσπάστη», 26-27/3/2011).

Και ο γαλλογερμανικός άξονας στα πλαίσια της Ευρωζώνης και της ΕΕ; Αντιθέσεις στο εσωτερικό του προϋπήρχαν και εκφράζονταν κατά καιρούς, άλλοτε με ένταση (π.χ. Συνθήκη της Νίκαιας), άλλοτε όχι, αλλά υπάρχουν και οι συμβιβασμοί. Αντιθέσεις που προκύπτουν από τα ιδιαίτερα συμφέροντα του κεφαλαίου κάθε κράτους, από τις επιλογές συμμαχιών εντός και εκτός ΕΕ, από τις εξαγωγές κεφαλαίων και εμπορευμάτων κλπ., από ζωτικούς χώρους δράσης των μονοπωλίων, κλπ. Και συμβιβασμοί ώστε έχοντας η Γερμανία το πάνω χέρι στην ΕΕ, να «ελέγχει» τη δράση της Γαλλίας στους μεταξύ τους ανταγωνισμούς, εντός και εκτός ΕΕ. Φαίνεται όμως ότι οι ρωγμές μεγαλώνουν, χωρίς να σημαίνει ότι σταματά να λειτουργεί αυτός ο άξονας. Η πρωτοβουλία της Γαλλίας για τη δημιουργία της «Ευρωμεσογειακής Ενωσης», που θα της έδινε το προβάδισμα διείσδυσης στη Βόρεια Αφρική, βρήκε σθεναρή αντίδραση από τη Γερμανία, επήλθε μεταξύ τους συμβιβασμός, αλλά ουσιαστικά εμπόδισε τη Γαλλία στα σχέδιά της και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα για την ίδια. Λέγεται ότι αυτό που έγινε ως «Ευρωμεσογειακή Ενωση» για τη Γαλλία είναι πεθαμένη υπόθεση. Πριν μερικούς μήνες η Γαλλία υπέγραψε συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με τη Βρετανία, αν και οι σχέσεις των δύο αστικών τάξεων κάθε άλλο παρά φιλικές είναι παραδοσιακά και απέναντί της βρίσκει τη μεγαλύτερή του έκφραση ο γαλλικός εθνικισμός. Μήπως η στρατιωτική συμφωνία Γαλλίας - Βρετανίας έχει σχέση και με την ανάληψη της πρωτοκαθεδρίας και της πρωτοβουλίας στον πόλεμο στη Λιβύη; Και τι επίδραση θα έχει με δεδομένες και τις επιλογές της Γερμανίας; Δεν μπορεί να τα δει κανείς όλ' αυτά, ιδιαίτερα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, ως τις συνηθισμένες αντιθέσεις μέσα στο γαλλογερμανικό άξονα. Τα γαλλικά μονοπώλια αναζητούν ολοένα και μεγαλύτερη δράση διεθνώς (αυτό πήγαν να αντιμετωπίσουν και με την «Ευρωμεσογειακή Ενωση»), γεγονός που ωθεί και στη βιασύνη της Γαλλίας για επέμβαση στη Λιβύη (ήταν η πρώτη και μόνη που αναγνώρισε κυβέρνηση αντικαθεστωτικών), αφού καταλογίζουν ολιγωρία στην κυβέρνηση Σαρκοζί να εκμεταλλευτεί ευκαιρίες. Για παράδειγμα, του ασκήθηκε έντονη κριτική για τη συνεργασία του με το καθεστώς της Τυνησίας, που τους στέρησε τη δυνατότητα να παρέμβουν υπέρ της αντιπολίτευσης στον ξεσηκωμό σ' αυτή τη χώρα και να ωφεληθούν.

Υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα. Στη Γερμανία υπάρχει ενδοκαπιταλιστική διαπάλη για τη μορφή διαχείρισης της κρίσης. Από τη μια το τμήμα του κεφαλαίου που κερδίζει από τις εξαγωγές, από την άλλη φωνές για στροφή στις επενδύσεις στο εσωτερικό της Γερμανίας, που φτάνουν και μέχρι την αποπομπή των υπερχρεωμένων κρατών από την Ευρωζώνη προκειμένου «να μην πληρώνει τα σπασμένα τους η Γερμανία». Μπλεγμένο το κουβάρι, που γίνεται ακόμη πιο μπλεγμένο όχι μόνο λόγω κρίσης αλλά και λόγω των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων σε διεθνές επίπεδο.

Οι όποιες εξελίξεις σ' αυτά τα ζητήματα θα φέρνουν ολοένα και μεγαλύτερη βαρβαρότητα στους λαούς. Γι' αυτό είναι μονόδρομος η πάλη ενάντια στην αστική εξουσία σε κάθε χώρα, ως την ανατροπή της, βεβαίως μαζί με την πάλη ενάντια στους ιμπεριαλιστές.