Πρώτον, η κρίση δεν είναι κρίση χρέους, όπως εκνευριστικά επιμένουν οι διάφοροι (τηλε)αναλυτές. Πάνω σ' αυτό έχουμε πει πολλά αλλά μπορούμε να επαναλάβουμε ένα από δαύτα: αν η κρίση ήταν "κρίση χρέους", τότε θα έπρεπε από την μια να μην έχουν πρόβλημα οι μη υπερχρεωμένες οικονομίες κι από την άλλη να βρίσκονται στα πρόθυρα κατάρρευσης όλες οι υπερχρεωμένες. Όμως, εμείς παρατηρούμε να αντιμετωπίζει υφεσιακά προβλήματα η Γερμανία (μια χώρα κάθε άλλο παρά υπερχρεωμένη) και να πηγαίνει σφυρίζοντας η Ιαπωνία (η πλέον καταχρεωμένη χώρα του πλανήτη).
Δεύτερον, η κρίση είναι καθαρά καπιταλιστική κρίση. Οφείλεται στην υπερσυσσώρευση κεφαλαίων, τα οποία δεν μπορούν να αναπαραχθούν, δηλαδή δεν μπορούν να επενδυθούν με τρόπο που θα προσπορίζει ικανοποιητικά κέρδη στους κατόχους τους. Μόνη διέξοδος απ' αυτή την στασιμότητα είναι η καταστροφή ενός μεγάλου μέρους αυτών των υπεσυσσωρευμένων κεφαλαίων, ώστε να μπορούν να βρουν πρόσφορο επενδυτικό έδαφος τα κεφάλαια που θα απομείνουν.
Ας ανοίξουμε εδώ μια παρένθεση. Για όσο χρονικό διάστημα τα υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια αδυνατούν να τοποθετηθούν σε κερδοφόρες επενδύσεις, ο μόνος τρόπος να συνεχιστεί η κερδοφορία τους είναι να μειωθεί το κόστος αναπαραγωγής τους. Από την στιγμή που το σημαντικώτερο κέρδος τού κεφαλαίου προέρχεται από την υπεραξία τής προσφερόμενης εργασίας, γίνεται φανερό ότι για τους κεφαλαιοκράτες αποτελεί κύριο στόχο η αύξηση αυτής της υπεραξίας. Κι αυτό επιτυγχάνεται είτε με το παραπέρα "ξεζούμισμα" των εργαζομένων (π.χ. με απλήρωτες υπερωρίες) είτε με την μείωση των αμοιβών τους είτε, βεβαίως, συνδυάζοντας και τα δυο μαζί. Κλείνουμε την παρένθεση.
Πάμε τώρα πίσω στην καταστροφή των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων που προαναφέραμε. Είναι φανερό ότι ο αποτελεσματικώτερος και ταχύτερος τρόπος για να συμβεί μια τέτοια καταστροφή είναι ο πόλεμος. Για παράδειγμα, ένας βομβαρδισμός που θα κατέστρεφε 10.000 αυτοκίνητα σε μια μεγάλη πόλη, θα βοηθούσε μια αυτοκινητοβιομηχανία να ξεστοκάρει ταχύτατα τις αποθήκες της. Ομοίως, η καταστροφή των εργοστασίων της Όπελ και της Φίατ θα λειτουργούτσε ευεργετικά στην αύξηση των πωλήσεων της Φολκσβάγκεν και της Ρενώ. Δυστυχώς για τον καπιταλισμό, τέτοιος μεγάλος πόλεμος έχει να συμβεί σχεδόν 70 χρόνια τώρα.
Πολλοί από εκείνους με τους οποίους κουβεντιάζω αυτό το ζήτημα (αναγνώστες τού ιστολογίου ή μη) ενίστανται ζωηρά στην άποψη αυτή. Προφανώς, η σκέψη ενός τέτοιου οικονομικού πολέμου τούς ανατριχιάζει και αρνούνται να μπουν στην ουσία, παραβλέποντας ότι αφ' ενός μεν όλοι οι πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας έγιναν για οικονομικούς λόγους αφ' ετέρου δε ότι έχουν γίνει πολλοί πόλεμοι με πολύ λιγώτερο σοβαρές αφορμές (π.χ. τα μάτια τής Ωραίας Ελένης ή το "μαγάρισμα" των "αγίων τόπων" από τους αγαρηνούς). Πάντως, με την άποψη του ιστολογίου συμφωνεί ο Κάυλ Μπας.
Ποιός είναι ο Κάυλ Μπας; Είναι ο ίδρυτής και επί κεφαλής τού Hayman Capital Management, ενός επενδυτικού κεφαλαίου (hedge fund) με έδρα το Ντάλλας των ΗΠΑ. Ο Μπας ξεκίνησε το hedge fund του το 2006 με 33 εκατομμύρια δολλάρια που μάζεψε από συγγενείς και φίλους, για να φτάσει να διαχειρίζεται σήμερα πάνω από 4 δισεκατομμύρια. Από το 2007, ο Μπας εστίασε την προσοχή του στις επενδύσεις σε ασφάλιστρα κινδύνου (τα περίφημα cds) κυρίως των ελληνικών τίτλων αλλά και των τίτλων άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Με δυο λόγια, μιλάμε για ένα καθαρόαιμο άτι του καπιταλισμού.
Στις 28 Δεκεμβρίου, λοιπόν, αυτός ο κύριος μίλησε επί μία ολόκληρη ώρα σε μια εκδήλωση του AmeriCatalyst Group, όπου είπε πολλά και σημαντικά. Όσοι έχουν χρόνο και δεν έχουν πρόβλημα με τα αγγλικά τους, μπορούν να δουν το σχετικό φιλμάκι στο διαδίκτυο. Για όλους τους άλλους, παραθέτω μερικά αποσπάσματα:
We sit today at the world’s largest peacetime accumulation of debt in world history. You know how this ends, right? This ends through war. I don’t know who’s going to fight who, but I’m fairly certain in the next few years you will see wars erupt, and not just small ones… [= Βιώνουμε σήμερα την παγκόσμια μεγαλύτερη εν καιρώ ειρήνης συσσώρευση χρέους στην παγκόσμια ιστορία. Ξέρετε πώς τελειώνει αυτό, σωστά; Τελειώνει μέσω πολέμου. Δεν ξέρω ποιος πρόκειται να πολεμήσει ποιον, αλλά είμαι αρκετά σίγουρος ότι τα επόμενα χρόνια θα δείτε να ξεσπάνε πόλεμοι, και όχι μόνο μικροί…].
You’re going to see more social unrest. You saw huge riots in Greece and you’re seeing huge riots in other parts of the world over food (and lack of food) and those are actually derivatives of the financial problems that we’re seeing. We’re exporting inflation to some other nations. Going forward it’s going to be a problem... [= Πρόκειται να δείτε περισσότερη κοινωνική αναταραχή. Είδατε τις τεράστιες ταραχές στην Ελλάδα και βλέπετε τις τεράστιες ταραχές σε άλλα μέρη του κόσμου για τα τρόφιμα (και την έλλειψη τροφίμων) και εκείνα είναι πραγματικά παράγωγα των οικονομικών προβλημάτων που βλέπουμε. Εξάγουμε πληθωρισμό σε μερικά άλλα έθνη. Το να συνεχίσουμε έτσι θα είναι πρόβλημα...].
Greece’s Yunker said recently: "When it becomes serious, you have to lie". These guys are never going to tell you the truth, because they can't tell you the truth. Their job is to promote confidence, not to tell you the truth... [= Ο Γιούνκερ τής Ελλάδας (σ.σ.: προφανώς, ο Μπας νομίζει ότι ο Γιούνκερ είναι έλληνας) είπε πρόσφατα: "Όταν η κατάσταση σοβαρεύει, πρέπει να πεις ψέματα". Αυτοί οι τύποι δεν πρόκειται ποτέ να σας πουν την αλήθεια, επειδή δεν μπορούν να σας πουν την αλήθεια. Η δουλειά τους είναι να κερδίζουν την εμπιστοσύνη (σας), όχι να σας λένε την αλήθεια...].
Αυτά από τον κύριο Μπας περί των αδιεξόδων του καπιταλισμού. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Πάμε τώρα πίσω στην καταστροφή των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων που προαναφέραμε. Είναι φανερό ότι ο αποτελεσματικώτερος και ταχύτερος τρόπος για να συμβεί μια τέτοια καταστροφή είναι ο πόλεμος. Για παράδειγμα, ένας βομβαρδισμός που θα κατέστρεφε 10.000 αυτοκίνητα σε μια μεγάλη πόλη, θα βοηθούσε μια αυτοκινητοβιομηχανία να ξεστοκάρει ταχύτατα τις αποθήκες της. Ομοίως, η καταστροφή των εργοστασίων της Όπελ και της Φίατ θα λειτουργούτσε ευεργετικά στην αύξηση των πωλήσεων της Φολκσβάγκεν και της Ρενώ. Δυστυχώς για τον καπιταλισμό, τέτοιος μεγάλος πόλεμος έχει να συμβεί σχεδόν 70 χρόνια τώρα.
Πολλοί από εκείνους με τους οποίους κουβεντιάζω αυτό το ζήτημα (αναγνώστες τού ιστολογίου ή μη) ενίστανται ζωηρά στην άποψη αυτή. Προφανώς, η σκέψη ενός τέτοιου οικονομικού πολέμου τούς ανατριχιάζει και αρνούνται να μπουν στην ουσία, παραβλέποντας ότι αφ' ενός μεν όλοι οι πόλεμοι στην ιστορία της ανθρωπότητας έγιναν για οικονομικούς λόγους αφ' ετέρου δε ότι έχουν γίνει πολλοί πόλεμοι με πολύ λιγώτερο σοβαρές αφορμές (π.χ. τα μάτια τής Ωραίας Ελένης ή το "μαγάρισμα" των "αγίων τόπων" από τους αγαρηνούς). Πάντως, με την άποψη του ιστολογίου συμφωνεί ο Κάυλ Μπας.
Ποιός είναι ο Κάυλ Μπας; Είναι ο ίδρυτής και επί κεφαλής τού Hayman Capital Management, ενός επενδυτικού κεφαλαίου (hedge fund) με έδρα το Ντάλλας των ΗΠΑ. Ο Μπας ξεκίνησε το hedge fund του το 2006 με 33 εκατομμύρια δολλάρια που μάζεψε από συγγενείς και φίλους, για να φτάσει να διαχειρίζεται σήμερα πάνω από 4 δισεκατομμύρια. Από το 2007, ο Μπας εστίασε την προσοχή του στις επενδύσεις σε ασφάλιστρα κινδύνου (τα περίφημα cds) κυρίως των ελληνικών τίτλων αλλά και των τίτλων άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Με δυο λόγια, μιλάμε για ένα καθαρόαιμο άτι του καπιταλισμού.
Στις 28 Δεκεμβρίου, λοιπόν, αυτός ο κύριος μίλησε επί μία ολόκληρη ώρα σε μια εκδήλωση του AmeriCatalyst Group, όπου είπε πολλά και σημαντικά. Όσοι έχουν χρόνο και δεν έχουν πρόβλημα με τα αγγλικά τους, μπορούν να δουν το σχετικό φιλμάκι στο διαδίκτυο. Για όλους τους άλλους, παραθέτω μερικά αποσπάσματα:
We sit today at the world’s largest peacetime accumulation of debt in world history. You know how this ends, right? This ends through war. I don’t know who’s going to fight who, but I’m fairly certain in the next few years you will see wars erupt, and not just small ones… [= Βιώνουμε σήμερα την παγκόσμια μεγαλύτερη εν καιρώ ειρήνης συσσώρευση χρέους στην παγκόσμια ιστορία. Ξέρετε πώς τελειώνει αυτό, σωστά; Τελειώνει μέσω πολέμου. Δεν ξέρω ποιος πρόκειται να πολεμήσει ποιον, αλλά είμαι αρκετά σίγουρος ότι τα επόμενα χρόνια θα δείτε να ξεσπάνε πόλεμοι, και όχι μόνο μικροί…].
You’re going to see more social unrest. You saw huge riots in Greece and you’re seeing huge riots in other parts of the world over food (and lack of food) and those are actually derivatives of the financial problems that we’re seeing. We’re exporting inflation to some other nations. Going forward it’s going to be a problem... [= Πρόκειται να δείτε περισσότερη κοινωνική αναταραχή. Είδατε τις τεράστιες ταραχές στην Ελλάδα και βλέπετε τις τεράστιες ταραχές σε άλλα μέρη του κόσμου για τα τρόφιμα (και την έλλειψη τροφίμων) και εκείνα είναι πραγματικά παράγωγα των οικονομικών προβλημάτων που βλέπουμε. Εξάγουμε πληθωρισμό σε μερικά άλλα έθνη. Το να συνεχίσουμε έτσι θα είναι πρόβλημα...].
Greece’s Yunker said recently: "When it becomes serious, you have to lie". These guys are never going to tell you the truth, because they can't tell you the truth. Their job is to promote confidence, not to tell you the truth... [= Ο Γιούνκερ τής Ελλάδας (σ.σ.: προφανώς, ο Μπας νομίζει ότι ο Γιούνκερ είναι έλληνας) είπε πρόσφατα: "Όταν η κατάσταση σοβαρεύει, πρέπει να πεις ψέματα". Αυτοί οι τύποι δεν πρόκειται ποτέ να σας πουν την αλήθεια, επειδή δεν μπορούν να σας πουν την αλήθεια. Η δουλειά τους είναι να κερδίζουν την εμπιστοσύνη (σας), όχι να σας λένε την αλήθεια...].
Αυτά από τον κύριο Μπας περί των αδιεξόδων του καπιταλισμού. Τα συμπεράσματα δικά σας.
Πηγη: Cogito ergo sum
Ρε παιδια η Γερμανια δεν εχει παραπανω χρεος απο μας;;;
ΑπάντησηΔιαγραφή@ Ανώνυμος
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο χρέος δεν μετριέται με απόλυτους αριθμούς. Μετριέται ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Σκέψου λίγο: ποιός είναι περισότερο χρεωμένος΄ένας μεγαλογιατρός από το Κολωνάκι που έχει πάρει 100.000 δάνειο ή ένας άνεργος λιμενεργάτης που έχει υπόλοιπο 1.000 ευρώ στην πιστωτική του κάρτα;
Αυτο νομιζω πως λεω... ΔΙορθωσε με αν κανω λαθος. Πως ειναι δυνατον ή γερμανια να μην ειναι υπερχρεωμενη;
ΑπάντησηΔιαγραφήΕυχαριστω.
(ο πρωτος ανωνυμος)
Δεν μετριέται μόνο ως απόλυτος αριθμός το χρέος μετριέται σε σχέση μετ ο ποσοστό του Αεπ όπως είπε ο τεντι πιο πάνω επίσης η Γερμανία κατέχει χρέη και άλλων χωρών οπότε θεωρήτικα χρωστάει αλλά ταυτόχρονα της χρωστάνε κιόλας γιαυτόν το λόγο θεωρείται πιο σίγουρη από τους ληστρικούς οίκους αξιολόγησης βλέπε Moodys κλπ
ΔιαγραφήΠολύ καλό άρθρο, ειδικά το παράδειγμα με τις αυτοκινητοβιομηχανίες, χρειαζόμαστε τέτοιες τοποθέτησεις αν μη τι άλλο. Αλλά τι εννοείς με το ότι η Ιαπωνία 'πάει σφυρίζοντας';
ΔιαγραφήΠαναγιώτης
Καλώς ήλθατε στο 1938
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_3_07/09/2010_413995
Tου Paul Krugman / The New York Times
...Βέβαια, υποτίθεται ότι δεν έπρεπε να ζήσουμε ξανά τα τέλη της δεκαετίας του ’30. Οι οικονομολόγοι του Μπαράκ Ομπάμα δεσμεύθηκαν να μην επαναλάβουν τα λάθη του 1937, όταν ο πρόεδρος απέσυρε πολύ νωρίς τα δημοσιονομικά κίνητρα. Ωστόσο, με το πολύ μικρό και βραχύβιο πρόγραμμά του, ο κ. Ομπάμα έκανε ακριβώς αυτό: η στήριξη παρέσχε ανάπτυξη όσο κράτησε, επηρέασε όμως ελάχιστα την ανεργία. Και τώρα τελειώνει.
Και όπως φοβήθηκαν κάποιοι από εμάς, η ανεπάρκεια του αρχικού οικονομικού σχεδίου της κυβέρνησης έκλεισε την ίδια και τη χώρα σε πολιτική παγίδα. Χρειάζεται κατεπειγόντως νέα στήριξη, αλλά στα μάτια του κοινού η αποτυχία του αρχικού προγράμματος να επιφέρει πειστική ανάκαμψη απαξίωσε τις ενέργειες για τη δημιουργία νέων θέσεων. Εν ολίγοις, καλώς ήλθατε στο 1938.
Η ιστορία του 1937, της καταστροφικής απόφασης του προέδρου, να ακούσει όσους υποστήριζαν πως ήλθε η ώρα να μειωθεί το έλλειμμα, είναι πασίγνωστη. Λιγότερο γνωστό πόσο λάθος συμπέρασμα εξήγαγε το κοινό από την ύφεση που ακολούθησε: αντί να ζητήσουν νέο Νιου Ντιλ, οι ψηφοφόροι έχασαν την πίστη τους στη δημοσιονομική επέκταση. Κι ύστερα ήλθε ο πόλεμος.
Από οικονομική άποψη, ο Β΄ Παγκόσμιος ήταν πάνω απ’ όλα ένα κύμα κυβερνητικών δαπανών χρηματοδοτούμενων από το έλλειμμα, σε κλίμακα που δεν θα είχε ποτέ εγκριθεί αλλιώς. Στη διάρκειά του, η ομοσπονδιακή κυβέρνηση δανείσθηκε ποσό διπλάσιο του ΑΕΠ του 1940, ισοδύναμο με σημερινά 30 τρισ. δολάρια.
Αν είχε κανείς προτείνει δαπάνη μέρους, έστω, αυτού του ποσού προπολεμικά, θα άκουγε αντίστοιχες με τις σημερινές απαντήσεις. Θα τον προειδοποιούσαν για το χρέος και τον πληθωρισμό. Θα του επεσήμαιναν, ορθώς, ότι την ύφεση την προκάλεσε σε μεγάλο βαθμό το υπερβολικό χρέος και πως κάτι τέτοιο δεν το διορθώνεις με νέο χρέος.
Ιδού, όμως, που τέτοιες δαπάνες δημιούργησαν οικονομική έκρηξη, η οποία έθεσε τα θεμέλια της μακρόχρονης ευημερίας. Το συνολικό χρέος -ιδιωτικό και δημόσιο- συρρικνώθηκε ως προς το ΑΕΠ. Και μετά τον πόλεμο, χάρις στη βελτιωμένη οικονομική κατάσταση του ιδιωτικού τομέα, η οικονομία μπόρεσε να ευδοκιμήσει χωρίς διαρκή ελλείμματα.
Το οικονομικό δίδαγμα είναι σαφές: όταν η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, δεν ισχύουν οι συνήθεις κανόνες. Οταν προσπαθείς να μειώσεις το χρέος σε εποχή λιτότητας, δημιουργείς ύφεση και αποπληθωρισμό, και το χρέος μεγαλώνει. Η ιστορία του 1938 δείχνει επίσης πόσο δύσκολο είναι να εφαρμοσθούν οι θεωρίες. Στην περίπτωση του Ρούζβελτ, η τελική λύση δόθηκε ουσιαστικά κατά τύχη. Είχα ελπίσει πως αυτή τη φορά θα τα πηγαίναμε καλύτερα. Αποδεικνύεται ότι πολιτικοί και οικονομολόγοι πέρασαν δεκαετίες «ξεμαθαίνοντας» και είναι αποφασισμένοι να επαναλάβουν τα παλιά λάθη.
Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι η κάμψη διορθώνεται. Χρειάζεται μόνο λίγη πνευματική διαύγεια και πολλή πολιτική βούληση. Ας ελπίσουμε ότι θα βρούμε αυτές τις αρετές στο όχι και πολύ μακρινό μέλλον.