Τι ρόλο έπαιξαν οι κοινοτικές αγροτικές επιδοτήσεις και ποιούς ωφέλησαν; Το παράδειγμα των καπνών.

Τίμα το ψωμί σου

Βάζω αυτον τον μπανάλ τιτλο γιατι στο κείμενο που ακολουθεί δεν σκοπεύω να το τιμήσω οπως ενοείται από αυτήν την υποτακτική φράση που μας λέγαν μονότονα απο τότε που μπήκαμε στο χώρο της μισθωτής εργασίας και ενοούσαν να μην κατηγορούμε την εργοδοσία για την εκμετάλευση που ασκεί σε μας και αυτήν που μας ζητά να ασκήσουμε για λογαριασμό της σε άλλους. Αντίθετα σκοπεύω με μια αναδρομή στη μέχρι τώρα δουλιά και ζωή μου να καταδείξω απο που βγαίνει το ψωμι μας και οχι απο που μας λένε ότι βγαίνει.

Μετα απο μερικά χρονια διάφορων εργασιών απο σερβιτόρος ιδιαιτεράς ασκουμενος γεωπόνος πωλητης φυτοφαρμάκων κλπ ξεκινησα το 87 σε ηλικία 26 ετών να δουλεύω για καπνεμπορικη επιχείρηση σαν γεωπονος . Το αντικειμενο μου ηταν να μάθω στους αγρότες να καλλιεργούν μια νεα τοτε ποικιλια καπνου τα Βιρτζίνια, παράλληλα να τους υποστηρίζω τεχνικα στις αλλες καλλιεργειες και κατα καιρούς να βοηθάω το τμημα αγορών κανοντας συμβολαια και αγοράζοντας και ο ιδιος καπνα. Τα καθήκοντα δεν τελειωναν εκει ομως. Επρεπε να βγάζω κοστολόγια παραγωγής για να μελετάω τα περιθώρια κέρδους του αγρότη και να τα δινω στην εταιρεία η οποια αποφάσιζε να μειώνει τις τιμες σε οσες ποικιλιες εβγαζε αρκετο κερδος ο παραγωγός η να αυξάνει οριακα τη τιμη σε οσες ποικιλιες ζημιωνε και υπηρχε κινδυνος να αφησει την καπνοκαλλιέργεια. Η τακτικη ολων των εταιρειών ηταν κοινή. Οσο πιο φτηνα μπορούμε να αγοράζουμε το καπνο αλλα οχι στο βαθμο που να τον αποκαρδιώσουμε να αφήσει τα καπνά γιατι στα εργοστάσια τους οι βιομηχανοι δεν μπορουσαν να βάλουν αλλο αγροτικο προιον. Ετσι ηταν μια μελετημένη "διαιτα" οριακης επιβιωσης για εναν μικρομεσαίο αγροτη. Αλλωστε τα εξαγωγιμα καπνά στην Ελλαδα δεν εβγαιναν ποτέ απο μεγαλοπαραγωγους.

Παράλληλα ειχα καθηκον να μελετάω την ΚΑΠ (Κοινη Αγροτικη Πολιτικη) την πορεία των επιδοτήσεων και να προτείνω σχέδια για επιδοτήσεις τα οποία τα μετέφεραν μεσω των πολιτικών που ειχαν στην τσέπη τους οι καπνέμποροι, στους κοινοτικους επιτρόπους που επαιρναν τις αποφάσεις. Ο μυθος για τον "κακομαθημένο" απο τις επιδοτήσεις αγρότη ας ακούσει επιτέλους εναν αντίλογο. Η παραγωγή στην Ελλάδα ηταν 140 χιλιάδες τοννοι καπνο, είμασταν η πεμπτη εξαγωγός χωρα στον κόσμο. Η τοπικη αγορά δεν απορροφούσε ουτε καν 3 χιλιαδες τοννους ολα τα αλλα εφευγαν εξω. Απο αυτο το ποσο τα μισά ηταν ξενικες ποικιλιες μεγάλων αποδοσεων για τον αγρότη αλλα χαμηλης ποιοτητας και χαμηλης τιμης. Σε αυτο το μισο υπηρχαν 50-60 μεγαλοπαραγωγοι που εβγαζαν απο 100 τοννους και πανω και 200-300 μεσαίοι παραγωγοι που εβγαζαν απο 10 ως 50 τοννους. Οι υπολοιποι απο το τις 70 χιλιαδες τοννους ηταν μικροπαραγωγοι που εβγαζαν απο 2 ως 10 τοννους. Ποσοι ηταν αυτοι οι υπολοιποι? γυρω στις 30 χιλιάδες . Απο την πολιτικη των επιδοτήσεων κερδισμένες εβγαιναν οι δυο πρώτες κατηγορίες των (αθροιστικα) 360 παραγωγών ενω οι 30 χιλιάδες μολις εβγαζαν τα εξοδά τους και γιατι οι νεες ξενες ποικιλιες απαιτουσαν μηχανηματα αποξηρανσης και καλλιεργειας τα οποια τα ειχαν χρεωθει με δάνεια και γιατι οι τιμες τους ηταν χαμηλες και γιατι ηταν μικροι παραγωγοι δηλαδη λειτουργουσαν σε χαμηλή οικονομικη κλιμακα.
Το αλλο μισο των 140 χιλιαδων τοννων ηταν οι ευγενικες αρωματικες και ακριβες ελληνικες ποικιλιες που ειχαν καλη τιμη για τον καπνεμπορο οριακα καλη τιμη για τον παραγωγο αλλα εξαιρετικα χαμηλες αποδόσεις και πολυ πολυ σκληρη προσωπικη δουλια. Τοτε δεν ηταν δυνατη η εκμηχανιση τους τουλαχιστον στο πιο δυσκολο κομμάτι της παραγωγης την συλλογη και ακομα και τωρα που εχουμε τεχνολογικα καποια δυνατοτητα μηχανικης συλλογης δεν μπορουμε να την εφαρμοσουμε στη πράξη λογω αδυναμιας του αγροτη να την αγοράσει. Απο αυτο το μισο που ηταν ολοι μικροπαραγωγοι υπηρχαν καμμια 20αρια εξαιρεσεις αγροτων που εβγαζαν πανω απο 8 τοννους αλλα οχι πανω απο 30 που για αυτες τις ποικιλιες εθεωρουντο μεγαλοπαραγωγοι. Αυτοι οι 20 μαζι με τους αλλους 360 αποτελουσαν σε ολη την 25χρονη καρριέρα μου μεχρι τωρα τους μονους ωφελημενους απο τις επιδοτήσεις.
Πως λειτουργουσαν ομως στην αρχη οι επιδοτήσεις? και γιατι η φιλελευθερη και αγοραια ρητορικη τις ηθελε υπευθυνες για την πτωση της ανταγωνιστικοτητας και προνομιο μονο των αγροτών?  Γιατι αυτή η ρητορικη εκπορευεται απο ψευτες και ασχετους. Απο το 1981 ως το 1989 δηλαδη μεχρι και την εσοδεια 1990 η επιδότηση δινόταν στον καπνέμπορο και απο εκει αποδιδόταν στον παραγωγο την στιγμη της πωλησης του καπνου. Το ιδιο ισχυε για ΟΛΑ τα προιοντα. Το καπνο παραγεται το καλοκαιρι ενος ετους και πουλιεται την ανοιξη του επομενου. Ο λογος ειναι μια αμφιβολης χρηστικοτητας χωρικη ζυμωση που "πρεπει" να συντελεστει στην αποθηκη του αγροτη. Αυτα μας μαθαιναν στο Πανεπιστήμιο γιατι η εκπαιδευση ειναι υποταγμένη στην κερδοφορία του κεφαλαιου και στα ψεμματα που αυτο μηχανεύεται για να υπάρξει. Οι επιστήμονες παιζουν συνειδητα αυτον τον ρολο γιατι στην αιτιαση των καπνεμπορων "πρεπει να ζυμωθει για να καπνιζει καλα και μετα το αγοράζουμε" δεν απάντησαν "και γιατι να ζυμώνεται σε ποικιλια συνθηκων που ειναι τα διάφορα σπιτια και να μην ζυμωνεται σε σταθερες συνθηκες ομοιες που ειναι οι αποθηκες σας"?. Γιατι αν ρώταγαν αυτήν την ερώτηση θα αποκαλυπτόταν η ληστρικη σπεκουλαδόρικη φυση του καπνεμπορίου που δεν ηθελε να τα παρει νωρίς τα καπνα και να εκταμιευει ποσα την ιδια χρονια της παραγωγης και να πληρώνει αποθηκευτρα αλλα ηθελε να τα αγοράσει αφου πρωτα "τελειωνε" οικονομικα ο αγρότης και ερχοταν σαν ικετης παρακαλώντας να πουλησει το καπνο που εβγαλε περσι γιατι ειχε περάσει Χριστουγεννα χωρις εισοδημα.  Ενας αλλος λογος ηταν το κοστος χρηματος δηλαδη οι τραπεζες. Οι καπνέμποροι εκαναν εξαγωγες τον χειμώνα με 90ημερες εγγυητικες αρα πληρωνοταν την ανοιξη ετσι οταν ζηταγαν χρηματα απο τις τραπεζες για αγορες αυτα τα χρηματα ειχαν μικροτερο κοστος γιατι ειχαν ηδη αντικρυσμα τις πληρωμες των περσινων καπνων. Ετσι εχουμε ενα συστημα που ξεκινωντας απο τον τελικο μεταποιητη, τον κατασκευαστη τσιγάρων που ζητάει χειμωνιάτικες φορτώσεις μεταφερεται στον ενδιάμεσο μεταποιητη τον καπνέμπορο που αναβάλλει την αγορά 6 μηνες μεχρι να πληρωθει τα προηγουμενα καπνά και μεταφέρεται στον καπνοπαραγωγο που δεν εχει κανενα εισοδημα και περιμένει να βγάλουν ολοι οι αλλοι για να του πετάξουν ενα ξεροκομματο.
Σε αυτο το πλαισιο τωρα φανταστειτε ενα δωρο απο την ΕΕ για τον βιομηχανο. Απο τον χειμώνα της χρονια που ΘΑ βγει το καπνο εισπράττει μια επιδοτηση περιπου ιδια με τη τιμη που θα πληρώσει στον αγρότη και την τοκιζει μεχρι την επομενη ανοιξη αφου εχει ηδη βγει το καπνο και τοτε την αποδίδει στον αγροτη. Ετσι του ιδιου δεν του κοστιζει τιποτα το προιον,και καρπωνεται και το τοκο της αξια του προιοντος για 14 μηνες και τυπωνει χρημα χωρις να βαζει δεκάρα απο τη τσεπη του. Αυτο ηταν το καθεστως των επιδοτησεων την πρωτη δεκαετια που εγινε το μεγάλο παρτυ των βιομηχάνω σε ΟΛΑ τα προιοντα οχι μονον στα καπνα. Φυσικα δεν ηταν μονον αυτο. Υπηρχε το περιφημο restitution η στα ελληνικα "επιδοτηση για εξαγωγη σε τριτες μη κοινοτικες χωρες" αυτο ηταν ενα αξιοσεβαστο ποσο γυρω στα 0.24 ECU , το ECU (European Currency Unit) ηταν ενας προδρομος του ευρω και ολη η δεκαετια ηταν μια προβα τζενεράλε για να δουν πως θα δουλευε ενα κοινο νομισμα και πως θα εξυπηρετουσε βιομηχανους και τραπεζιτες. Η ισοτιμια του ηταν ελαφρα ισχυρότερη του δολλαριου αλλα οχι βεβαια σαν την απάτη του πρωτου ευρω. Αυτη η επιδότηση ηταν αφορμή για ενα μεγάλο παρτυ ληστειας του πλουτου της εργασιας των ανθρωπων στις πολεις (εργατων και αστών ) αλλα και του αγροτη. Δεν χρειαζοταν καμμια εξαγωγη. Εβρισκες εναν καπνεμπορο σε τριτη χωρα πχ Βουλγαρια εναν Ελληνα εναν Ιταλο και εναν προθυμο κοινοτικο επιτροπο να υπογράψει. Εφευγαν τα χαρτια οτι το Βουλγαρικο Μονοπωλιο (γιατι τοτε ηταν κομμουνιστικη χωρα ακομα) εκανε εισαγωγη 500 τοννους ελληνικου και 300 τοννους ιταλικου καπνου. Οι εξαγωγες αυτες γινοταν παντα κοινοπραξιακα γιατι ο κοινοτικος επιτροπος για τα καπνα ηταν Ιταλος ο περιφημος Κουατραρο αλλα η Ελλάδα ειχε τα πολλα καπνα για εξαγωγη,η Ιταλια ειχε κατι λιγα δευτεροκλασατα και στα αζητητα. Ο επιτροπος αυτος εγινε τοσο πλουσιος σε αυτή την δεκαετια που οταν ανακοινωθηκε η αυτοκτονια του απο πτωση απο καποιο ψηλο οροφο της Κομισιον δεν βρέθηκε κανενας βλακας να το πιστεψει. Γιατι? γιατι αυτες οι εξαγωγες δεν γινοταν ποτε. Χαρτια εμπαιναν και εβγαιναν και τα καπνά καθοταν εκει που ητανε. Τα τρια μερη μοιραζοταν χωρις ΚΑΜΜΙΑ δαπάνη  24 σεντς αφου ειδαμε οτι η επιδοτηση καλυπτε την τιμη αγορας,  το restitution ηταν επιπλέον. Ετσι ενας Βουλγαρος ενας η πολλοι ελληνες ενας η πολλοι Ιταλοι μοιραζοταν απο 8 σεντς το κιλο ο καθενας για ενα εμποριο προς τριτες χωρες που στη πρωτη δεκαετια 80-90 κυμαινοταν στους 50-60 χιλιαδες τοννους δηλαδη 12.5 ως 15 εκατομμυρια ECU τον χρονο απο το ΤΙΠΟΤΑ
Οι επιδοτησεις λοιπον ειχαν φτιαχτει πολυ συγκεκριμένα για να ταιστει τζαμπα απο τον ιδρώτα των εργαζομενων και των αγροτων ενα παρασιτικο συστημα βιομηχανων και τραπεζιτών και το λεω συνειδητα παρασιτικο με την εννοια οτι δεν επενδυε η δεν ρισκαρε ιδια κεφάλαια. Βεβαια συγκρινομενο με τα σημερινα χάλια της εξελιξης της φιλελευθερης λογικης κερδους που αφορα τραπεζικα τοξικα προιοντα μελλοντικα παραγωγα και επισφάλειες κρατικων χρεωγραφων αυτο το συστημα των 80'ς φαντάζει σαν "παραγωγικο"συστημα αλλα στην ουσία του δεν ηταν. Εμεις συνεχίζαμε να δουλευουμε με μισθους πεινας κοροιδευοντας αγροτες να πουλανε φτηνα και να πληρωνονται αργα οσο οι ιδιοκτήτες των εταιρειων και οι τραπεζιτες γλεντουσαν με τα λεφτα των εργαζομενων ΟΛΗΣ της κοινοτητας.
(Συνεχιζεται)