Αναδημοσιευση απο ΤΣΟΥΧΤΡΕΣ
Στην ιστορία της ανάπτυξης τόσο του ελληνικού καπιταλισμού συνυπήρχαν οι ισχυρές ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές - πολιτικές - οικονομικές εξαρτήσεις που, προκειμένου να διατηρηθούν κινητοποιούσαν τις πιο παρωχημένες αντιδραστικές δυνάμεις.
Ορισμένα στοιχεία οικονομικού σχεδιασμού έφεραν μαζί με την καπιταλιστική ανάπτυξη και ορισμένη άνοδο στην αξία της εργατικής δύναμης, στο μορφωτικό - πολιτιστικό και βιοτικό της επίπεδο.
Αυτές οι εξελίξεις είχαν την αντανάκλασή τους σε πολιτικό επίπεδο, ακόμα και με νομιμοποίηση του ΚΚΕ και αντιπροσώπευσή του σε θεσμικά όργανα, π.χ. στη Βουλή, σε τοπικά όργανα. Όμως, αυτές οι εξελίξεις δεν ερμηνεύθηκαν πάντα σωστά, με αποτέλεσμα να γίνουν καθοριστικής σημασίας λάθη στρατηγικής.
Στην έννοια «λαός» συχνά συμπεριλήφθηκαν και αστικές δυνάμεις, η λεγόμενη «εθνική αστική τάξη», η οποία θεωρήθηκε ως κοινωνική δύναμη του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα. Ως στόχος του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα προσδιορίσθηκε η αναβάθμιση της χώρας στο διεθνή συσχετισμό των κρατών ή ειδικότερα η αλλαγή του συσχετισμού μεταξύ των κρατών της βαλκανικής επικράτειας. Θεωρήθηκε λαθεμένα ότι υπάρχουν ενιαίοι «εθνικοί» στόχοι εργατών - αγροτών, αλλά και αστικών δυνάμεων ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση.
Το εργατικό κίνημα, θα ήταν ακριβέστερο να πούμε το κομμουνιστικό κίνημα, συχνά και επί μακρόν εγκλωβίστηκε στο παραπάνω σχήμα, δηλαδή ενσωματώθηκε στο παραπάνω σχήμα, ενσωματώθηκε στους στόχους των αστικών τάξεων, υπηρέτησε και όχι αξιοποίησε τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, με αποτέλεσμα να χάσει πολύτιμες ευκαιρίες σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής κρίσης, πολιτικής αστάθειας, επαναστατικής κατάστασης όπως το 1944.
Θα λέγαμε ότι ακόμα και σήμερα, στον 21ο αιώνα, μέσα στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα επιβιώνουν θεωρητικά λάθη και λαθεμένες στρατηγικές επιλογές, που έχουν τις ρίζες τους σε βάθος δεκαετιών, ακόμα και σε αναθεωρητικές θέσεις και οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις ΚΚ των πιο ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, όπως των ΗΠΑ, του Ην. Βασιλείου, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, ήδη από την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Γι' αυτό είναι επίκαιρη και επιτακτικά αναγκαία η συζήτηση για το κοινωνικό - οικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού.
Στην Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα, έδρασαν τα πρώτα μονοπώλια, στα μεταλλεία, στους σιδηροδρόμους, στις τράπεζες κυρίως ως ξένα μονοπώλια. Προσέξτε μια λεπτομέρεια… την ίδια εποχή το ίδιο έγινε και στη Ρωσία. Αυτό όμως το γεγονός, αν και δεν εμπόδισε το ρωσικό επαναστατικό εργατικό κίνημα να διαμορφώσει επαναστατική πάλη για την εργατική εξουσία, στην Ελλάδα προκάλεσε σύγχυση στην επεξεργασία του Προγράμματος του Κομμουνιστικού Κόμματος, οδήγησε στη στρατηγική παρέκκλιση των σταδίων στην επανάσταση, στην υιοθέτηση ενός ενδιάμεσου στόχου εξουσίας, μιας εξουσίας όχι εργατικής, παρά το γεγονός ότι καπιταλιστική ήταν η εξουσία στην Ελλάδα ήδη από το 1918 που ιδρύθηκε το ΚΚΕ. Η εξουσία τότε ήταν καπιταλιστική, έστω και αν σε αυτή την εξουσία ενσωματώνονταν παρωχημένες αντιδραστικές δυνάμεις (π.χ. βασιλεία) και κατά καιρούς ενσωματώνονταν και ξένες δυνάμεις - στρατιωτικές, πολιτικές - από άλλα καπιταλιστικά κράτη, π.χ. με εκπροσώπους των ΗΠΑ στα όργανα εξουσίας, με στρατιωτικές βάσεις κ.λπ.
Αν δούμε προσεκτικά τα προγράμματα των ΚΚ που μιλάνε για «εθνικό δρόμο στο σοσιαλισμό» ή για «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», για «σοσιαλισμό με αγορά» για «ανανέωση του σοσιαλισμού με κριτική απόσταση από τον κεντρικό σχεδιασμό» κ.λπ. θα διαπιστώσουμε ότι πρόκειται για τα παλιά προγράμματα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, που τα εγκατέλειψαν όταν άσκησαν την εξουσία, ιδιαίτερα την τελευταία 25ετία. Αναφέρομαι στα προγράμματα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στη Σουηδία κ.λπ. Για την καπιταλιστική Ευρώπη είναι παρελθόν χωρίς επιστροφή ορισμένες γενικευμένες κοινωνικές παροχές, όπως η Κοινωνική Ασφάλιση, το ύψος μισθού καθορισμένου από κλαδικές συμβάσεις, κ.λπ.
Το μέλλον της εργατικής τάξης στην αναπτυγμένη καπιταλιστική Ευρώπη είναι να πέφτει ο μισθός της μέχρι να φτάσει το ύψος των μισθών στην Κίνα, στη Ρωσία, στην Ινδία, στη Βραζιλία.
Αρκεί να τα συγκρίνουμε με τις θέσεις των κομμάτων του ευρωκομμουνισμού στις δεκαετίες 1960, 1970, 1980 και να αξιολογήσουμε και το αποτέλεσμα της πολιτικής τους πρακτικής. Τα περισσότερα από αυτά τα κόμματα συμμετείχαν σε αστικές κυβερνήσεις συνεργασίας και έτσι έγιναν στυλοβάτες του συστήματος, ευθύνονται για την ενσωμάτωση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, την απομαζικοποίηση και γραφειοκρατικοποίησή του, ευθύνονται για το γεγονός ότι δεν είχε γίνει ούτε μια απεργία για 20 - 25 χρόνια στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ισπανία, στην Ιταλία.
Δεν είναι τυχαίο ότι κόμματα από αυτές τις χώρες, με κομμουνιστικό επίθετο ηγήθηκαν στη συγκρότηση οπορτουνιστικής ευρωπαϊκής οργάνωσης, στη δημιουργία του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς που προπαγάνδισε την ΕΕ ως διαδικασία προοδευτική, ως μονόδρομο προς τη λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση». Έσπειραν ιδεολογική σύγχυση στους εργατοϋπάλληλους, στους αυτοαπασχολούμενους, στη νεολαία που προέρχεται από λαϊκές οικογένειες, πρωτοστάτησαν στην ενσωμάτωσή τους μέσα από τη συμμετοχή σε ανάλογους θεσμούς, στο μοίρασμα χρήματος εξαγοράς. Καλλιέργησαν αυταπάτες για τη συνοχή της ΕΕ και για τον οικονομικό δυναμισμό της που δήθεν θα οδηγούσε στη βελτίωση της θέσης και των μισθωτών, διαβεβαίωναν ότι ήταν δυνατή η προς τα πάνω σύγκλιση των μισθών - του βιοτικού επιπέδου στις χώρες - μέλη της ΕΕ. Αυτά τα κόμματα, το ΚΕΑ συνολικά, έδωσαν αριστερό άλλοθι στις επιδιώξεις του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, των καπιταλιστικών κυβερνήσεων και κομμάτων στις χώρες της Ευρώπης. Ευθύνονται, γιατί δεν έγιναν έγκαιρα εργατικές και λαϊκές κινητοποιήσεις.
Τώρα, που οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης, αλλά και η προοπτική μιας νέας βαθύτερης τρομάζει τους αστούς, προκαλεί αντιδράσεις και μικροαστικών δυνάμεων, τώρα αυτά τα κόμματα ψελλίζουν για κάποια αναμόρφωση της ΕΕ. Πρόκειται για την ίδια απατηλή και επικίνδυνη παλιά ρεφορμιστική πολιτική γραμμή των μεταρρυθμίσεων σε μια χώρα για να γίνει δήθεν πιο ανθρώπινος ο καπιταλισμός, η οποία προβάλλεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ως πολιτική εξυγίανσης του καπιταλισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και να σας πω και κάτι πολύ σημαντικό. Ο κύκλος της αντεπαναστατικής διαδικασίας που εκδηλώθηκε στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 20ούαιώνα ΔΕΝ έχει ολοκληρωθεί. Αυτή η ιστορικά προσωρινή, αλλά βαθιά ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, εκφράζεται στην ιδεολογική, προγραμματική και οργανωτική του υποχώρηση.
Ωστόσο, η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού - κομμουνισμού ωριμάζει μέσα στον καπιταλισμό, όπως και ο καπιταλισμός γεννήθηκε μέσα στα σπλάχνα της φεουδαρχίας, τα φύτρα του οι εμπορευματικές - χρηματικές σχέσεις εμφανίστηκαν στις δουλοκτητικές κοινωνίες. Η ιστορική κίνηση της κοινωνικής ανάπτυξης δεν είναι μια ευθύγραμμη ανοδική πορεία, χωρίς ζιγκ - ζαγκ, πισωγυρίσματα.
Τα πρώτα αστικά κέντρα όπου κυοφορήθηκαν οι καπιταλιστικές σχέσεις στον 14ο αιώνα καταστράφηκαν και αναπτύχθηκαν νέα περίπου δύο αιώνες αργότερα. Είναι βέβαιο ότι σήμερα έχουν ωριμάσει πολύ περισσότερο οι υλικές συνθήκες για το σοσιαλισμό σε σύγκριση με το πρώτο μισό του 20ούαιώνα.
Η κοινωνική ιδιοκτησία και ο κεντρικός σχεδιασμός είναι θεμελιακές αρχές, νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που δεν αναιρούνται από διαφορές που υπάρχουν μεταξύ διαφορετικών καπιταλιστικών κοινωνιών.
Άλλο συνεταιριστική αγροτική παραγωγή, άλλο ακόμα και ύπαρξη αυτοαπασχολούμενων σε ορισμένες υπηρεσίες όπως, κομμωτήρια, καφενεία, εστιατόρια κτλ. και άλλο σε κλάδους στρατηγικής σημασίας όπως η ενέργεια, οι μαζικές μεταφορές, η Υγεία, η Παιδεία, για τους οποίους βλέπουμε άμεση κατάργηση όλων των καπιταλιστικών και εμπορευματικών σχέσεων.
Προέχει, η ενότητα της εργατικής τάξης να εκφρασθεί σε πλαίσιο πάλης και μορφή συσπείρωσης των ταξικά προσανατολισμένων σωματείων. Αντίστοιχα, στους αυτοαπασχολούμενους της πόλης και της υπαίθρου, στη μαθητική και φοιτητική - σπουδάζουσα νεολαία, στο γυναικείο κίνημα. Είναι, επίσης, βέβαιο ότι η εργατική τάξη σε διάφορες χώρες θα βρεθεί μπροστά σε μια απότομη όξυνση των αντιθέσεων, που θα τροφοδοτήσει αδυναμία της αστικής εξουσίας, ιδεολογικά και πολιτικά, να κυριαρχεί πάνω στην εργατική τάξη και να εξασφαλίζει τη συμμαχία της με τους αυτοαπασχολούμενους σε σύγκριση με το παρελθόν. Αυτές οι εξελίξεις θα συντελεσθούν, ανεξάρτητα από τις τεράστιες απώλειες των δυνάμεων του κομμουνισμού στην τελευταία 20ετία. Το κρίσιμο ζήτημα είναι η κατάσταση του υποκειμενικού παράγοντα, πρώτα απ' όλα της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, του Κομμουνιστικού Κόμματος.
Στην ιστορία της ανάπτυξης τόσο του ελληνικού καπιταλισμού συνυπήρχαν οι ισχυρές ιμπεριαλιστικές στρατιωτικές - πολιτικές - οικονομικές εξαρτήσεις που, προκειμένου να διατηρηθούν κινητοποιούσαν τις πιο παρωχημένες αντιδραστικές δυνάμεις. Ορισμένα στοιχεία οικονομικού σχεδιασμού έφεραν μαζί με την καπιταλιστική ανάπτυξη και ορισμένη άνοδο στην αξία της εργατικής δύναμης, στο μορφωτικό - πολιτιστικό και βιοτικό της επίπεδο.
Αυτές οι εξελίξεις είχαν την αντανάκλασή τους σε πολιτικό επίπεδο, ακόμα και με νομιμοποίηση του ΚΚΕ και αντιπροσώπευσή του σε θεσμικά όργανα, π.χ. στη Βουλή, σε τοπικά όργανα. Όμως, αυτές οι εξελίξεις δεν ερμηνεύθηκαν πάντα σωστά, με αποτέλεσμα να γίνουν καθοριστικής σημασίας λάθη στρατηγικής.
Στην έννοια «λαός» συχνά συμπεριλήφθηκαν και αστικές δυνάμεις, η λεγόμενη «εθνική αστική τάξη», η οποία θεωρήθηκε ως κοινωνική δύναμη του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα. Ως στόχος του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα προσδιορίσθηκε η αναβάθμιση της χώρας στο διεθνή συσχετισμό των κρατών ή ειδικότερα η αλλαγή του συσχετισμού μεταξύ των κρατών της βαλκανικής επικράτειας. Θεωρήθηκε λαθεμένα ότι υπάρχουν ενιαίοι «εθνικοί» στόχοι εργατών - αγροτών, αλλά και αστικών δυνάμεων ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση.
Το εργατικό κίνημα, θα ήταν ακριβέστερο να πούμε το κομμουνιστικό κίνημα, συχνά και επί μακρόν εγκλωβίστηκε στο παραπάνω σχήμα, δηλαδή ενσωματώθηκε στο παραπάνω σχήμα, ενσωματώθηκε στους στόχους των αστικών τάξεων, υπηρέτησε και όχι αξιοποίησε τις ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις, με αποτέλεσμα να χάσει πολύτιμες ευκαιρίες σε συνθήκες βαθιάς οικονομικής κρίσης, πολιτικής αστάθειας, επαναστατικής κατάστασης όπως το 1944.
Θα λέγαμε ότι ακόμα και σήμερα, στον 21ο αιώνα, μέσα στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα επιβιώνουν θεωρητικά λάθη και λαθεμένες στρατηγικές επιλογές, που έχουν τις ρίζες τους σε βάθος δεκαετιών, ακόμα και σε αναθεωρητικές θέσεις και οπορτουνιστικές παρεκκλίσεις ΚΚ των πιο ισχυρών καπιταλιστικών κρατών, όπως των ΗΠΑ, του Ην. Βασιλείου, της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, ήδη από την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Γι' αυτό είναι επίκαιρη και επιτακτικά αναγκαία η συζήτηση για το κοινωνικό - οικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού.
Στην Ελλάδα των αρχών του 20ού αιώνα, έδρασαν τα πρώτα μονοπώλια, στα μεταλλεία, στους σιδηροδρόμους, στις τράπεζες κυρίως ως ξένα μονοπώλια. Προσέξτε μια λεπτομέρεια… την ίδια εποχή το ίδιο έγινε και στη Ρωσία. Αυτό όμως το γεγονός, αν και δεν εμπόδισε το ρωσικό επαναστατικό εργατικό κίνημα να διαμορφώσει επαναστατική πάλη για την εργατική εξουσία, στην Ελλάδα προκάλεσε σύγχυση στην επεξεργασία του Προγράμματος του Κομμουνιστικού Κόμματος, οδήγησε στη στρατηγική παρέκκλιση των σταδίων στην επανάσταση, στην υιοθέτηση ενός ενδιάμεσου στόχου εξουσίας, μιας εξουσίας όχι εργατικής, παρά το γεγονός ότι καπιταλιστική ήταν η εξουσία στην Ελλάδα ήδη από το 1918 που ιδρύθηκε το ΚΚΕ. Η εξουσία τότε ήταν καπιταλιστική, έστω και αν σε αυτή την εξουσία ενσωματώνονταν παρωχημένες αντιδραστικές δυνάμεις (π.χ. βασιλεία) και κατά καιρούς ενσωματώνονταν και ξένες δυνάμεις - στρατιωτικές, πολιτικές - από άλλα καπιταλιστικά κράτη, π.χ. με εκπροσώπους των ΗΠΑ στα όργανα εξουσίας, με στρατιωτικές βάσεις κ.λπ.
Αν δούμε προσεκτικά τα προγράμματα των ΚΚ που μιλάνε για «εθνικό δρόμο στο σοσιαλισμό» ή για «σοσιαλισμό του 21ου αιώνα», για «σοσιαλισμό με αγορά» για «ανανέωση του σοσιαλισμού με κριτική απόσταση από τον κεντρικό σχεδιασμό» κ.λπ. θα διαπιστώσουμε ότι πρόκειται για τα παλιά προγράμματα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, που τα εγκατέλειψαν όταν άσκησαν την εξουσία, ιδιαίτερα την τελευταία 25ετία. Αναφέρομαι στα προγράμματα των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιταλία, στη Σουηδία κ.λπ. Για την καπιταλιστική Ευρώπη είναι παρελθόν χωρίς επιστροφή ορισμένες γενικευμένες κοινωνικές παροχές, όπως η Κοινωνική Ασφάλιση, το ύψος μισθού καθορισμένου από κλαδικές συμβάσεις, κ.λπ.
Το μέλλον της εργατικής τάξης στην αναπτυγμένη καπιταλιστική Ευρώπη είναι να πέφτει ο μισθός της μέχρι να φτάσει το ύψος των μισθών στην Κίνα, στη Ρωσία, στην Ινδία, στη Βραζιλία.
Αρκεί να τα συγκρίνουμε με τις θέσεις των κομμάτων του ευρωκομμουνισμού στις δεκαετίες 1960, 1970, 1980 και να αξιολογήσουμε και το αποτέλεσμα της πολιτικής τους πρακτικής. Τα περισσότερα από αυτά τα κόμματα συμμετείχαν σε αστικές κυβερνήσεις συνεργασίας και έτσι έγιναν στυλοβάτες του συστήματος, ευθύνονται για την ενσωμάτωση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, την απομαζικοποίηση και γραφειοκρατικοποίησή του, ευθύνονται για το γεγονός ότι δεν είχε γίνει ούτε μια απεργία για 20 - 25 χρόνια στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ισπανία, στην Ιταλία.
Δεν είναι τυχαίο ότι κόμματα από αυτές τις χώρες, με κομμουνιστικό επίθετο ηγήθηκαν στη συγκρότηση οπορτουνιστικής ευρωπαϊκής οργάνωσης, στη δημιουργία του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς που προπαγάνδισε την ΕΕ ως διαδικασία προοδευτική, ως μονόδρομο προς τη λεγόμενη «παγκοσμιοποίηση». Έσπειραν ιδεολογική σύγχυση στους εργατοϋπάλληλους, στους αυτοαπασχολούμενους, στη νεολαία που προέρχεται από λαϊκές οικογένειες, πρωτοστάτησαν στην ενσωμάτωσή τους μέσα από τη συμμετοχή σε ανάλογους θεσμούς, στο μοίρασμα χρήματος εξαγοράς. Καλλιέργησαν αυταπάτες για τη συνοχή της ΕΕ και για τον οικονομικό δυναμισμό της που δήθεν θα οδηγούσε στη βελτίωση της θέσης και των μισθωτών, διαβεβαίωναν ότι ήταν δυνατή η προς τα πάνω σύγκλιση των μισθών - του βιοτικού επιπέδου στις χώρες - μέλη της ΕΕ. Αυτά τα κόμματα, το ΚΕΑ συνολικά, έδωσαν αριστερό άλλοθι στις επιδιώξεις του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, των καπιταλιστικών κυβερνήσεων και κομμάτων στις χώρες της Ευρώπης. Ευθύνονται, γιατί δεν έγιναν έγκαιρα εργατικές και λαϊκές κινητοποιήσεις.
Τώρα, που οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης, αλλά και η προοπτική μιας νέας βαθύτερης τρομάζει τους αστούς, προκαλεί αντιδράσεις και μικροαστικών δυνάμεων, τώρα αυτά τα κόμματα ψελλίζουν για κάποια αναμόρφωση της ΕΕ. Πρόκειται για την ίδια απατηλή και επικίνδυνη παλιά ρεφορμιστική πολιτική γραμμή των μεταρρυθμίσεων σε μια χώρα για να γίνει δήθεν πιο ανθρώπινος ο καπιταλισμός, η οποία προβάλλεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ως πολιτική εξυγίανσης του καπιταλισμού στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Και να σας πω και κάτι πολύ σημαντικό. Ο κύκλος της αντεπαναστατικής διαδικασίας που εκδηλώθηκε στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 20ούαιώνα ΔΕΝ έχει ολοκληρωθεί. Αυτή η ιστορικά προσωρινή, αλλά βαθιά ήττα του κομμουνιστικού κινήματος, εκφράζεται στην ιδεολογική, προγραμματική και οργανωτική του υποχώρηση.
Ωστόσο, η αναγκαιότητα του σοσιαλισμού - κομμουνισμού ωριμάζει μέσα στον καπιταλισμό, όπως και ο καπιταλισμός γεννήθηκε μέσα στα σπλάχνα της φεουδαρχίας, τα φύτρα του οι εμπορευματικές - χρηματικές σχέσεις εμφανίστηκαν στις δουλοκτητικές κοινωνίες. Η ιστορική κίνηση της κοινωνικής ανάπτυξης δεν είναι μια ευθύγραμμη ανοδική πορεία, χωρίς ζιγκ - ζαγκ, πισωγυρίσματα.
Τα πρώτα αστικά κέντρα όπου κυοφορήθηκαν οι καπιταλιστικές σχέσεις στον 14ο αιώνα καταστράφηκαν και αναπτύχθηκαν νέα περίπου δύο αιώνες αργότερα. Είναι βέβαιο ότι σήμερα έχουν ωριμάσει πολύ περισσότερο οι υλικές συνθήκες για το σοσιαλισμό σε σύγκριση με το πρώτο μισό του 20ούαιώνα.
Η κοινωνική ιδιοκτησία και ο κεντρικός σχεδιασμός είναι θεμελιακές αρχές, νομοτέλειες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης που δεν αναιρούνται από διαφορές που υπάρχουν μεταξύ διαφορετικών καπιταλιστικών κοινωνιών.
Άλλο συνεταιριστική αγροτική παραγωγή, άλλο ακόμα και ύπαρξη αυτοαπασχολούμενων σε ορισμένες υπηρεσίες όπως, κομμωτήρια, καφενεία, εστιατόρια κτλ. και άλλο σε κλάδους στρατηγικής σημασίας όπως η ενέργεια, οι μαζικές μεταφορές, η Υγεία, η Παιδεία, για τους οποίους βλέπουμε άμεση κατάργηση όλων των καπιταλιστικών και εμπορευματικών σχέσεων.
Προέχει, η ενότητα της εργατικής τάξης να εκφρασθεί σε πλαίσιο πάλης και μορφή συσπείρωσης των ταξικά προσανατολισμένων σωματείων. Αντίστοιχα, στους αυτοαπασχολούμενους της πόλης και της υπαίθρου, στη μαθητική και φοιτητική - σπουδάζουσα νεολαία, στο γυναικείο κίνημα. Είναι, επίσης, βέβαιο ότι η εργατική τάξη σε διάφορες χώρες θα βρεθεί μπροστά σε μια απότομη όξυνση των αντιθέσεων, που θα τροφοδοτήσει αδυναμία της αστικής εξουσίας, ιδεολογικά και πολιτικά, να κυριαρχεί πάνω στην εργατική τάξη και να εξασφαλίζει τη συμμαχία της με τους αυτοαπασχολούμενους σε σύγκριση με το παρελθόν. Αυτές οι εξελίξεις θα συντελεσθούν, ανεξάρτητα από τις τεράστιες απώλειες των δυνάμεων του κομμουνισμού στην τελευταία 20ετία. Το κρίσιμο ζήτημα είναι η κατάσταση του υποκειμενικού παράγοντα, πρώτα απ' όλα της πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, του Κομμουνιστικού Κόμματος.
(Τι περαστικός δηλαδή, αλλά τέλος πάντων)
ΑπάντησηΔιαγραφήΕκείνο που δεν καταλαβαίνω είναι πως συνδέει το 1944 με το
"...στόχος του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα προσδιορίσθηκε η αναβάθμιση της χώρας στο διεθνή συσχετισμό των κρατών ή ειδικότερα η αλλαγή του συσχετισμού μεταξύ των κρατών της βαλκανικής επικράτειας. Θεωρήθηκε λαθεμένα ότι υπάρχουν ενιαίοι «εθνικοί» στόχοι εργατών - αγροτών, αλλά και αστικών δυνάμεων ενάντια στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση."
Η Βάρκιζα, Ο Λίβανος κλπ. έγιναν για να αναβαθμιστεί η χώρα στον διεθνή συσχετισμό κρατών και στην Βαλκανική επικράτεια;
Τι γνώμη έχει ο συγγραφέας για την ιμπεριαλιστική εξάρτηση;
Ποιά θέση έχει η Ελλάδα σήμερα στο σύστημα του ιμπεριαλισμού;
Είναι κάποια ερωτήματα που καλό θα ήταν να έχουν μια απάντηση, αν όντως θέλει να ξεκινήσει μια "...επίκαιρη και επιτακτικά αναγκαία η συζήτηση για το κοινωνικό - οικονομικό περιεχόμενο του ιμπεριαλισμού".
η θέση του ΚΚΕ ειναι ξεκαθαρη διαβασε τη:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://www.kke.gr/15o_synedrio/to_programma_toy_kke#%CE%97_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%BF_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B9%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D
κανε κόπυ τη δικια σου θέση ,η του δικού σου κόμματος για τον ιμπεριαλισμό
και μετα συζηταμε οσο θες.
Καταρχάς μιλάμε για δύο διαφορετικά θέματα. Το ένα θέμα έχει να κάνει με το συγκεκριμένο άρθρο, το οποίο εγώ ΔΕΝ εξέλαβα ότι αντιπροσωπεύει το ΚΚΕ. Αν το αντιπροσωπεύει τότε απάντησέ μου σε παρακαλώ στην πρώτη ερώτηση, γιατί πραγματικά πιστεύω ότι προκαλεί σύγχυση. Άσχετα με το αν είναι καταδικαστέες κάποιες συμφωνίες και υποχωρήσεις του ΚΚΕ εκείνη την περίοδο (1944)-όπως αυτές που ανέφερα- σε καμία περίπτωση δεν πιστεύω ότι προέρχονται από μία ταύτιση των στόχων του ΚΚΕ με τους στόχους της αστικής τάξης, όσον αφορά την "αναβάθμισή" της στον Βαλκανικό χώρο ή στο διεθνές ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ελπίζω ότι δεν διαφωνούμε σε αυτό.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο δεύτερο κομμάτι, σχετικά με την άποψη του ΚΚΕ για τον ιμπεριαλισμό και την θέση της Ελλάδας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, ναι, υπάρχει η θέση στο πρόγραμμα την οποία γνώριζα και εγώ, όμως ταυτόχρονα υπάρχει και γράφεται πλέον πολύ συχνά τα τελευταία χρόνια και η θέση περί "μικροϊμπεριαλισμού". (π.χ. http://www1.rizospastis.gr/wwwengine/story.do?id=796660)
Ο μικροϊμπεριαλισμός λοιπόν δεν συμβαδίζει με την "εξαρτημένη θέση". Είναι γεγονός ότι σχεδόν όλες οι χώρες του πλανήτη μετέχουν πλέον στο ιμπεριαλιστικό σύστημα. Όμως εξακολουθεί να υφίσταται η διαφορά ιμπεριαλιστικών και εξαρτημένων κρατών: Από άλλη θέση μετέχει η Γερμανία στο ιμπεριαλιστικό σύστημα κι από άλλη η Αίγυπτος ή η Νιγηρία.
Η θέση λοιπόν περί "μικροϊμπεριαλισμού" θυμίζει το "ολίγον έγκυος" και μάλλον προκαλεί μπέρδεμα στην βασική αντίθεση, παρά "ακριβολογεί".
Είναι γεγονός ότι ούτε ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά ούτε ανάμεσα στα εξαρτημένα κράτη υπάρχει ισορροπία δυνάμεων, είναι το ίδιο ανεπτυγμένα ή παίζουν τον ίδιο ρόλο. Άλλωστε και ο Λένιν στο γνωστό του βιβλιαράκι δεν μίλαγε μόνο για τις αποικίες όταν μιλούσε για την εξάρτηση και τις μορφές που αυτή παίρνει. Είναι γνωστή η περίπτωση π.χ. της Πορτογαλίας που ενώ η ίδια είχε αποικίες, ταυτόχρονα ήταν εξαρτημένη από την Αγγλία. Αν μάλιστα δει κανείς τα 5 σημεία που ο ίδιος βάζει χοντρικά για τον ιμπεριαλισμό, βλέπουμε ότι η εξαγωγή κεφαλαίου δεν είναι το μοναδικό κριτήριο.
Πολύ μάλιστα περισσότερο όταν (πολύ σωστά κατά την δική μου γνώμη) το πρόγραμμα του ΚΚΕ μιλά για "ρόλο διαμεσολαβητή" που επιφύλαξαν οι ιμπεριαλιστές για την Ελλάδα στον χώρο των Βαλκανίων.
Η "Βαλκανική επέκταση" λοιπόν (που πιθανότατα θα ακολουθηθεί από...παγκόσμια συρρίκνωση!) της Ελλάδας δεν έγινε επειδή το Ελληνικό κεφάλαιο "ασφυκτιούσε" στην Ελληνική αγορά και αναζητούσε διεξόδους. Ήταν ένας συγκεκριμένος ρόλος που είχε αναλάβει και που ακόμη και η ίδια η Καθημερινή κάποια στιγμή (δυστυχώς δεν θυμάμαι την ημερομηνία για να σου βάλω το link) είχε παραδεχθεί.
Ωστόσο η Ελληνική αστική τάξη δεν ξέχασε να "παίξει" με αυτό το ρόλο: Τον ανάδειξε, μίλησε για Ισχυρή Ελλάδα κλπ., έπαιξε με λίγα λόγια για άλλη μια φορά το χαρτί του μεγαλοϊδεατισμού και του εθνικισμού, με την παραλλαγή της Ευρωπαϊκής..."δύναμης". Αυτό οδήγησε μεγάλο κομμάτι της αριστεράς τότε να μιλήσει για μικροϊμπεριαλισμό (ή και καθαρό ιμπεριαλισμό, όπως λένε ακόμη οι "Θέσεις"), για "αλληλεξάρτηση" και μια σειρά από άλλες εκφράσεις που έκλειναν το μάτι στο πέρασμα της χώρας στο ιμπεριαλιστικό στάδιο, το στάδιο του "παγκόσμιου" ή..."πανΒαλκανικού" παίκτη...
Εκεί είναι και η διαφωνία μου, η οποία μάλλον σήμερα με τις εξελίξεις που υπάρχουν πιστεύω ότι επιβεβαιώνεται.
Διάβασε αν θέλεις κι εδώ:
ΑπάντησηΔιαγραφήhttp://parekklisi.wordpress.com/2011/06/18/lenin-ellada/
(Δεν έχω σχέση με το μπλογκ, απλά το βρήκα εκεί)
Ευχαριστώ το redflyplanet για την αναδημοσίευση, ευχαριστώ και τον «περαστικό» φίλο για την ανάγνωση του άρθρου και για τις χρήσιμες παρατηρήσεις του.
ΑπάντησηΔιαγραφήΤα λάθη τακτικής του ελληνικού λαϊκού κινήματος ούτε ξεκίνησαν στην Βάρκιζα και στο Λίβανο, ούτε τελείωσαν εκεί. Δεν ξημέρωσε ξαφνικά το 1944, μια από τις αιτίες που μας οδήγησαν στην Βάρκιζα και στο Λίβανο, ήταν και η στρεβλή εντύπωση που υπήρχε την εποχή εκείνη για το τι είναι αντιιμπεριαλιστικός αγώνας. Πάγια επιδίωξη της εγχώριας αστικής τάξης ήταν και είναι να γίνουν οι δερβέναγες των Βαλκανίων, η συμφωνία της Βάρκιζας ήταν κομβικής σημασίας για αυτήν την επιδίωξη και συνολικότερα για τα συμφέροντα των αστών. Έτσι συνδέεται το 1944 με το «...στόχος του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα προσδιορίσθηκε η αναβάθμιση της χώρας στο διεθνή συσχετισμό των κρατών… κτλ.» πάντα κατά την ταπεινή μου γνώμη. Όποιες ενστάσεις δεκτές.
Σχετικά τώρα με την γνώμη μου για την ιμπεριαλιστική εξάρτηση και την θέση που έχει η Ελλάδα σήμερα στο σύστημα του ιμπεριαλισμού, θα έλεγα ότι βασικό χαρακτηριστικό του ιμπεριαλιστικού σταδίου των ημερών μας είναι ότι «ο κόσμος ...είναι μοιρασμένος έτσι που από εδώ και πέρα πρόκειται να γίνουν μόνο ξαναμοιράσματα, δηλαδή πέρασμα από τον έναν "κάτοχο" στον άλλο...». Καθώς οι μεγαλύτερες αστικές χώρες γίνονται ιμπεριαλιστικές, οι υπόλοιπες υποκύπτουν σε οικονομική και πολιτικο-στρατιωτική εξάρτηση. Οι ιμπεριαλιστές δημιουργούν «ποικίλες μορφές εξαρτημένων χωρών, που πολιτικά είναι τυπικά ανεξάρτητες, στην πράξη όμως είναι μπλεγμένες στα δίχτυα της χρηματιστικής και διπλωματικής εξάρτησης». Οι σχέσεις που περιγράφει ο Λένιν είναι σχέσεις εξουσίας και υποταγής, που διαφέρουν από χώρα σε χώρα ως προς τη μορφή της εξάρτησης. Στις χώρες αυτές υπάρχουν μονοπώλια, μόνο που είναι εξαρτημένα από τα υπερμονοπώλια των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Γίνεται εξαγωγή κεφαλαίου, αλλά δε συνοδεύεται από πολιτικό έλεγχο.
Κάπου εδώ κάνει την εμφάνιση της η καπιταλιστική Ελλάδα που επενδύει στα Βαλκάνια, αλλά δεν έχει αντίστοιχη βαλκανική σφαίρα πολιτικής επιρροής. Ο ελληνικός στρατός συμμετέχει σε πολεμικές επεμβάσεις του NATO, αλλά ως αποτέλεσμα υποτέλειας. Όσον αφορά την θέση που έχει η Ελλάδα σήμερα στο σύστημα του ιμπεριαλισμού, αυτή συνδέεται με και με την ανάπτυξη συγκεκριμένων κλάδων (π.χ. ενεργειακή, διατροφική, αμυντική εξάρτηση). Υπάρχουν βέβαια και νέα δεδομένα στην ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού: αναβάθμιση του ρόλου του στα Βαλκάνια, αύξηση της εξαγωγής κεφαλαίων, διείσδυση σε νέες αγορές, πιο στενή σύμπραξη του ελληνικού με το ξένο κεφάλαιο και πολύπλευρη διασύνδεση μαζί του. Όμως η εξάρτηση δεν είναι εξωτερικό πρόβλημα, αλλά αναπόσπαστα δεμένη με το κοινωνικο-οικονομικό σύστημα, τον ίδιο τον ελληνικό καπιταλισμό. Έτσι η ανάπτυξη του ελληνικού καπιταλισμού ενισχύοντας την ανισομετρία ανάμεσα στους κλάδους οδηγεί στο να βαθαίνει η εξάρτηση. Η πιο πολύπλευρη διασύνδεση του ελληνικού κεφαλαίου με ξένα κεφάλαια και η συμμετοχή του σε πολυεθνικούς ομίλους διαμορφώνει βέβαια σχέσεις αλληλεξάρτησης αλλά σε ανισότιμη βάση. Τέτοιου είδους όμως σχέσεις, σε ανισότιμη βάση… ΕΙΝΑΙ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΣΧΕΣΕΙΣ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΗΣ
Να ξεκινήσω λέγοντας ότι δεν επιδιώκω αντιπαράθεση, αλλά αυτό που είπες από την αρχή στο άρθρο σου: την συζήτηση. Άλλωστε οι αντιθέσεις δεν είναι πάντα ανταγωνιστικές, ίσα ίσα που μέσα από αυτές δίνεται τελικά πραγματική ώθηση στην σκέψη όλων μας.
ΑπάντησηΔιαγραφήΕίναι γνωστός ο μεγαλοϊδεατισμός, ο αλυτρωτισμός, ο επεκτατισμός και μια σειρά άλλοι "-ισμοί" που συνθέτουν τελικά το επιθετικό κομμάτι του εθνικισμού σε όλες τις αστικές τάξεις ανά τον κόσμο, είτε μιλάμε για ιμπεριαλιστές είτε όχι. Ειδικά στην Ελλάδα είναι γνωστή η "Ιδέα" των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών που γαλούχησε γενιές και γενιές Ελλήνων. Απλά ο Ελληνικός εθνικισμός πήγαινε πάντα μαζί με την μεγαλύτερη υποτέλεια: Οι Μεγάλες Δυνάμεις και οι επιδιώξεις τους είχαν πάντα τον τελευταίο λόγο ακόμη και στα όνειρα των Ελλήνων αστών...
Ωστόσο την συμφωνία της Βάρκιζας, όπως και αυτές που είχαν προηγηθεί, δεν τις ήθελαν οι αστοί για την "Βαλκανική κυριαρχία". Τις ήθελαν καταρχάς για να μπορέσουν να πατήσουν πόδι στην ίδια τους την χώρα. Μια χώρα όπου το ΕΑΜ είχε κερδίσει σχεδόν το σύνολο του πληθυσμού, μιας χώρα όπου ακόμη και με την βοήθεια της ξεπεσμένης Βρετανικής αυτοκρατορίας δεν ήταν καθόλου σίγουρο ότι θα μπορούσαν να την έχουν. Η Ελληνική αστική τάξη δεν τα πήγε και τόσο καλά στον πόλεμο: Όπου δεν συνεργάστηκε άμεσα με τον κατακτητή την κοπάνησε, δημιουργώντας "έπη" αλα...Ζάχου Χατζηφωτίου.
Τα κοινωνικά ερείσματά της λοιπόν ήταν ελάχιστα και ήταν σχεδόν προαπαίτηση η συνεργασία του ΚΚΕ ακόμη και για να μπορέσει να πατήσει το πόδι της στην απελευθερωμένη Ελλάδα.
Καταρχάς λοιπόν έπρεπε να κατακτήσει την χώρα της και μετά να δει τι θα κάνει με τους...υπόλοιπους Βαλκάνιους και μη. Από την άλλη μεριά το ΚΚΕ δεν τόλμησε πιστεύω να κάνει το μεγάλο βήμα και στηρίχτηκε σε μια σχεδόν αφελή αισιοδοξία, ότι τα ερείσματά του στο λαό είναι τόσο ισχυρά που ίσως να μην χρειάζεται καν να τραβήξει το σκοινί. Έλα μου όμως που χρειαζόταν! Έλα μου που τελικά τράβηξαν οι άλλοι το σκοινί που το ΚΚΕ κοίταγε με...αμφιβολία!
Γιατί σε αυτά τα πράγματα χτυπάς όταν είσαι ισχυρός, εκτός κι αν θέλεις να εμπλουτίσεις το πάνθεον των ΝΕΚΡΩΝ ηρώων. Κι αν δεν το κάνεις μετά δεν σου φταίει ο Στάλιν. Ούτε φυσικά θα δικαιωθείς ηθικά, όταν η υποχωρητικότητα και η αναποφασιστικότητα σου αυτή οδηγήσει σε εκατόμβες αδικοχαμένων. Αλήθεια ο (κατά τα άλλα συμπαθής σ' εμένα) Αλιέντε δεν ευθύνεται καθόλου για τους νεκρούς του αιμοσταγούς καθεστώτος του Πινοτσέτ, όταν αρνείταν μέχρι τελευταίας στιγμής να εξοπλίσει το λαό;
Θα σου γράψω κάτι που είχε πει ο Κωστοπουλος (ξέρεις ο πρώην ΚΚΕ):
"Άλλο το αφεντικό και άλλο ο σκύλος του"
Η Ελλάδα, από την εκστρατεία της Ουκρανίας, μέχρι την Κορέα, την Γιουγκοσλαβία, το Αφγανιστάν κλπ. έστελνε στρατεύματα παντού. Όμως ήταν το σκυλί του ιμπεριαλισμού. Κι αυτό θα πρέπει να το έχουμε στο μυαλό μας όταν μιλάμε για "μικροιμπεριαλισμούς". Επίσης προφανώς ο κυνηγός εξαρτάται σε κάποιο (μπορεί και μεγάλο) βαθμό από τα σκυλιά του, όμως δεν μιλάμε για...αλληλεξάρτηση. Ο κυνηγός έχει λόγο ζωής και θανάτου πάνω στο σκύλο του ακόμη κι αν χωρίς αυτόν δεν θα έπιανε ποτέ το λαγό.
Ας αφήσω όμως το ζωϊκό βασίλειο στην ησυχία του.
Για μένα η διαφοροποίηση έχει νόημα μόνο όταν μιλάμε για την ουσία. Όπως έχω ξαναπεί είμαι ενάντια στην διαφορά για την διαφορά, απλά και μόνο για να ορίσουμε το χώρο μας. Όμως πιστεύω ότι είναι καλό η ορολογία μας να υπηρετεί μια αντίληψη κι όχι να μπερδεύει. Με αυτή την έννοια βλέπεις να "κλωτσάω" σε κάποιους όρους όπως "μικροϊμπεριαλισμός" ή "αλληλεξάρτηση".
Αυτά και φιλικά πάντα.