29 Σεπτεμβρίου 2015

Διάφορες όψεις της «μεταφυσικής» όπως αυτή διασώζεται στον αιώνα μας(μέρος πρώτο)



Οι προβληματισμοί που θα αναπτυχθούν παρακάτω στο άρθρο, με απασχολούν εδώ και καιρό, απλά δυσκολευόμουν να βάλω τις σκέψεις μου σε μια σειρά έτσι ώστε να υπάρχει έστω και μια υποτυπώδης συνοχή στο τελικό αποτέλεσμα. Πρωτού προχωρήσω παραπέρα να ξεκαθαρίσω ότι η ανάλυση μου αφορά κυρίως τις "Δυτικές κοινωνίες" καθώς για τις μη Δυτικές κοινωνίες τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά και χρήζουν μια εντελώς διαφορετικής οπτικής. Αυτό που επιδιώκω να πραγματευθώ, είναι η ψηλάφηση των μορφών που έχει πάρει η «μεταφυσική» στις μέρες μας, μέσα από τις οποίες επιβιώνει, και ίσως ενισχύεται στην αυγή του 21ου αιώνα.

Και με τον όρο «μεταφυσική», εννοώ την αντίσταση που δείχνει ο ανθρώπινος πολιτισμός σε αυτό που ο Μαξ Βεμπερ(αν δεν κάνω λάθος) ονόμασε «απομάγευση του κόσμου» εννοώντας χοντρικά την επικράτηση του «ορθού» λόγου, έναντι της θρησκείας και των πάσης φύσεως «ματζουνομαγειών» που χαρακτήριζαν τον «παραδοσιακό κόσμο». Η κυριαρχία του ορθού λόγου και ο αποδιωγμός της «μεταφυσικής» από την σφαίρα της καπιταλιστικής οικονομίας και της επιστήμης, είναι στην πραγματικότητα μια μακραίωνη διαδικασία, αλλά έκανε ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία της με τις δυο φάσεις της βιομηχανικής επανάστασης και την επιστημονική επανάσταση, ενώ κατά τον Max Webber(και όχι μόνο) αποτέλεσε μια [αναγκαία] προϋπόθεση για την ανάπτυξη του σύγχρονου καπιταλισμού ή τουλάχιστον ένα αναπόσπαστο στοιχείο του Δυτικού καπιταλισμού.

Ζούμε σήμερα σε νεωτερικές –ή αν προτιμάτε μετανεωτερικές[ότι και αν σημαίνει αυτό]- κοινωνίες. Κοινωνίες που βασίζονται στην μαζική εκβιομηχάνιση, στην κυριαρχία της επιστήμης, της μηχανικής, και βεβαίως του καπιταλισμού. Κι όμως, μέσα σε αυτές τις κοινωνίες, ακόμα και τις πιο χαρακτηριστικές «Δυτικές» κοινωνίες, υπάρχει άπειρος χώρος για τη μεταφυσική, έστω και αν αυτή επιβιώνει σε μεγάλο βαθμό προσαρμοσμένη στην «εποχή μας». Και αυτό σημαίνει ότι η «μεταφυσική» της εποχής μας, αν και όχι ολότελα ξένη από τη «μεταφυσική» των αρχών του 19ου αιώνα, ή ακόμα και από τη μεταφυσική/ες της αρχαίας Ελλάδας, έχει αναπτύξει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και σε κανένα βαθμό δεν μπορεί να ιδωθεί κάτω από ένα κοινό πρίσμα.

Μια ας το πούμε χτυπητή διαφορά είναι ότι η μεταφυσική της μετανεωτερικής εποχής έρχεται σε πολλά διαφορετικά σχήματα και μορφές, υφές και εκφράσεις. Το επίσημο δόγμα –ας πούμε ο χριστιανισμός- δείχνει να χάνει έδαφος ή να συμβιβάζεται με άλλες «διακηρύξεις», που η «λατρεία» της μιάς δεν δείχνει κατ’ ανάγκη να αποκλείει τη λατρεία της άλλης. Με λίγα λόγια στην εποχή μας δεν μοιάζει παράδοξο να πιστεύεις στο χριστιανισμό και ταυτόχρονα να εξασκείς το πνεύμα σου με βάση τις μυστικιστικές δοξασίες ανατολίτικών θρησκειών η θρησκοφιλοσοφιών. Βέβαια και παλιότερα η μαγεία επιβίωνε ταυτόχρονα με το χριστιανισμό, αλλά το να ασκείς την «τέχνη» της μαγείας αποτελούσε ταμπού και συχνά οι μυστικιστές, οι μάγοι και οι μάγισσες, αντιμετώπιζαν το μένος της εκκλησίας και του όχλου, καίγονταν σε πυρές κλπ(έστω και αν πολλές φορές από πίσω τα κίνητρα ήταν περισσότερο πολιτικά και λιγότερο θρησκευτικά). Σήμερα, τουλάχιστον στο Δυτικό κόσμο, διαφορετικές μορφές ή μεικτές μορφές πίστης δεν τιμωρούνται(εξαιρέσεις βέβαια υπάρχουν), ή τουλάχιστον δεν τιμωρούνται στον ίδιο βαθμό και με ανάλογο τρόπο που τιμωρούνταν δια του εξαγνισμού μέσα στην πυρά κατά την περίοδο του μεσαίωνα. Συμπερασματικά, η κυριαρχία του ενός επισήμου μεταφυσικού δόγματος έχει υποχωρήσει, και έχουν αναδειχθεί στην θέση του πολλά εναλλακτικά, τα οποία δεν δείχνουν να είναι ιδιαιτέρως αλληλοσυγκρουώμενα αλλά λειτουργούν συμπληρωματικά το ενα προς το άλλο(έστω και αν δεν ξεκίνησαν ως τέτοια).

Άλλο διακριτό χαρακτηριστικό είναι ότι οι νεωτερικές και μετανεωτερικές μεταφυσικές δοξασίες έχουν σε μεγάλο βαθμό εμπορευματοποιηθεί, έχουν δηλαδή προσαρμοστεί και γίνει κομμάτι του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής. Όχι ότι παλιότερα δεν υπήρχε κερδοσκοπία στη βάση ας πούμε της θρησκείας(συγχωροχάρτια, τάματα, δωρεές κλπ), αλλά η θρησκεία δεν υπήρχε για να εξυπηρετεί εμπορευματικές σχέσεις. Υπήρχε αν θέλετε –σύμφωνα με την ρομαντική οπτική- για να καλύπτει τις πνευματικές ανάγκες των πιστών, ή – κατά την πολιτική οπτική- για να νομιμοποιεί και να διαιωνίζει την εκάστοτε μορφή εξουσίας(εκείνη ας πούμε που αντιστοιχούσε στην φεουδαρχική κοινωνία και παραγωγή). Η μεταφυσική στις μέρες μας μοιάζει ολοένα και περισσότερο με πακεταρισμένο προϊόν. Διήμερα σεμινάρια γιόγκα, πνευματικισμού, εναλλακτικής ιατρικής, αστρικών προβολών κλπ. Σαν ένα χόμπι που αφορά τον ελεύθερο χρόνο και το οικονομικό πλεόνασμα(μερικές φορές και το υστέρημα), όσων επιδίδονται στις διάφορες μορφές της «μεταφυσικής». Σήμερα περισσότερο η κυρίαρχη επιστήμη, και λιγότερο [αποτελεσματικά] η θρησκεία, είναι εκείνη που υπηρετεί αποφασιστικά και συστηματικά την καπιταλιστική πολιτική και την καπιταλιστική οικονομία.

Όχημα της «μεταφυσικής» της εποχής μας, γίνονται συχνά ακόμα και οι πιο «σοφιστικέ» κατακτήσεις της τεχνολογίας και του ορθού λόγου, δηλαδή έρχονται να του αντιταχθούν χρησιμοποιώντας τα ίδια του τα επιτεύγματα. Κάτι ανάλογο βέβαια, αλλά από την ανάποδη έγινε και με την τυπογραφία, αφού το πρώτο πράγμα που τυπώθηκε μαζικά από την εφεύρεση του μοναχού Γουτεμβέργιου ήταν η αγία γραφή, και όμως, η τυπογραφία κατέληξε να γίνει ο δούρειος ίππος της επιστημονικής επανάστασης του διαφωτισμού και του ορθού λόγου. Σήμερα, το internet, που θα ήταν αδύνατον να υπάρχει χωρίς την εξέλιξη της τεχνολογίας, της επιστήμης, και της πληροφορικής, αποτελεί το κύριο όργανο μετάδοσης των λογής λογής μεταφυσικών ιδεών(ίσως και των ιδεών γενικότερα).

Επίσης, αν και η μεταφυσική σε κάθε της μορφή δείχνει εδώ και πολλές δεκαετίες να έχει εκδιωχθεί από την δημόσια σφαίρα –χωρίς να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν ακόμα και στις δυτικές χώρες ακόμα και σήμερα μικρότεροι ή μεγαλύτεροι «θρησκευτικοί πόλεμοι» κατά καιρούς- έχει ταυτόχρονα την ικανότητα να εισχωρεί στις προσωπικές αντιλήψεις και ζωές ακόμα και αυτών που θα περιμέναμε να είναι οι κυριότεροι πολέμιοι της. Δηλαδή δεν είναι διόλου ασυνήθιστο ένας μηχανικός, ή ένας μαθηματικός, παράλληλα με την αφοσίωση στον θετικισμό που απαιτείται για την εργασία του, να δηλώνει βουδιστής, σαιεντολόγος ή οτιδήποτε άλλο. Βέβαια αυτό ίσως είναι κάτι που έρχεται ως αντίδραση στην εναλλακτική του να κυριαρχείται όλη η ζωή ενός ανθρώπου από τον θετικισμό, κατ’ αναλογία με το επάγγελμα και την επιστήμη που ασκεί, κάτι σαν διάλειμμα ή παράθυρο στην «δικτατορία» του «ορθού λόγου» και της «θετικιστικής ορθοδοξίας».

Εδώ κάπου σταματάω[κάπως απότομα] για λόγους ανωτέρας βίας, θα ακολουθήσει σύντομα και το δεύτερο μέρος.

Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)

Το δεύτερο μέρος εδώ

25 σχόλια:

  1. oταν ο Βεμπερ μιλουσε για απομαγευση(Entzauberung),οπως σωστα ανεφερες,ταυτοχρονα εκανε λογο σε αλλο βιβλιο για τον ρολο που η θρησκευτικοτητα προωθει τον νεομφανισθεντα καπιταλισμο
    Αντιστοιχα υπαρχει το βιβλιο του Σομπαρτ που αναλυει την σχεση ιουδαϊκης θρησκειας και καπιταλισμου "Die Juden und das Wirtschaftsleben" (υπαρχει και τζαμπα στα αγγλικα για Kindle για οποιον ενδιαφερεται)
    Δεν νομιζω να υπαρχει απομαγευση αλλα "αντικατασταση" της παλειας μαγειας με νεες.
    Αν δεν κινειται στα ορια της μαγειας η Singularity του Raymond "Ray" Kurzweil,τοτε τι ειναι?
    Ωραιο ..μισο κειμενο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Μεχρι να ολοκληρωσω το αρθρο θα αναφερθω σε πολλα ακομα
      απλα δεν ειχα χρονο αλλο και το ανεβασα οσο προλαβα τη στιγμη που το ανεβασα
      οσο για το εργο του βεμπερ που αναφερεσαι
      εχω γραψει παλιοτερα κατι και για αυτο:)

      https://poexania.wordpress.com/2011/11/25/%CE%BC%CE%B1%CE%BE-%CE%B2%CE%AD%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81-%CE%B7-%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%B7%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF/

      Παντως δεν ελεγε ακριβως οτι τον προωθει, θεωρουσε μαλλον οτι υπηρχε μια εκλεκτικη συγγενεια, οτι στις προτεσταντικες χωρες, εξαιτιας του προτεσταντικου δογματος που διεφερε απο το καθολικο, το εδαφος ηταν πιο καταλληλο για να ανθισει ο καπιταλισμος.

      Απο την αλλη, και δεν θυμαμαι αν το ανεφερε αυτο ο βεμπερ, κατα πασα πιθανοτητα ηταν αμοιβαια διαδικασια, δηλαδη ο καπιταλισμος οσο ανθιζε πιεζε ταυτοχρονα και αυτος(μαζι με αλλα φαινομενα οπως ηταν η διαβρωση της καθολικης εκκλησιας) προς την θρησκευτικη μεταρρυθμιση κλπ.
      Βεβιαα για να το πω αυτο μετα βεβαιοτητος χρειαζεται η αναλογη μελετη και το ξεσκονισμα βιβλιων οποτε το αναφερω ως πιθανοτητα και οχι ως βεβαιοτητα:)

      Διαγραφή
    2. Αλλα ενα βασικο του προτεσταντικου δογματος σε αντιθεση με το καθολικο, ήταν πως δεν ερχονταν σε αντιθεση με την "εργαλειακη λογικη" την οποια απαιτουσε η ενασχοληση με κερδοσκοπικου τυπου επιχειρησεις. Ο πνευματικος ανθρωπος, συμφωνα με το καθολικο δογμα, στιγματιζονταν και ευτελιζονταν αμα ασχολουνταν με την εργασια, και ιδιαιτερα με τη χειρωνακτικη εργασια. Για αυτο και ηταν ο κατωτερος κληρος παντα, εκεινος που ασχολουνταν με τα χωραφια, τις εργασιες συντηρησης στις μονες κλπκλπ

      Διαγραφή
    3. αν θυμαμαι καλα,ο προτεσταντισμος εφοσον αρνειται την διαμεσολαβηση στον λογο του Θεου για την σωτηρια,οτι δηλαδη αλλα ουτε λιγο ουτε πολυ,πιστευει οτι αυτοι που προκεται να σωθουν εχουν ηδη διαλεχτει απο τον Θεο.
      Για αυτο αρνιοταν τα συγχωροχαρτια,και καποια αλλα μυστηρια.
      Θεωρουσε οτι ο Θεος ηδη εχει επιλεξει τους "καλους" που θα σωθουν.
      Οποτε το ερωτημα ηταν: και πως ξερω εγω αν θα σωθω?πως ξερω αν ειμαι αναμεσα στους "τυχερους"?
      Μια απαντηση ηταν οτι η θεια επιλογη θα γινεται αντιληπτη στην καθημερινη ζωη του ανθρωπου(που φυσικα πρεπει να ειναι εναρετη κλπ).
      Η επιτυχια στον επαγγελματικο τομεα ειναι μια αποδειξη της θειας επιλογης.
      Ο ανθρωπος οφειλει να πηγαινει καλα στην εργασια του,να την αυξανει,να την επεκτεινει,μιας και ετσι αποδεικνυει οτι ειναι ο εκλεκτος προς σωτηρια αλλα και επειδη εφοσον ειναι ο εκλεκτος,το να μην ειναι καλος στην δουλεια του ειναι αρνηση του Θεου!
      Να λοιπον γιατι επεκταθηκαν και πετυχαν τοσα πολλα και τοσο πολλοι οι Ολλανδοι εμποροι,οι γερμανοι γαιοκτημονες κλπ
      (με καθε επιφυλαξη γιατι οπως ειπες θελει ξεσκονισμα)
      Αλλα αυτο του Βεμπερ,νομιζω ειναι μεσα στα 10 βιβλια που οπωσδηποτε πρεπει να διαβασει καποιος.

      Διαγραφή
  2. Μην ταυτίζεις τη μεταφυσική με τη θρησκεία! Περιορίζεις τη σημασία της!
    Το αντίθετο της μεταφυσικής είναι η διαλεκτική, όχι ο υλισμός!
    Λ.χ. μεταφυσικές είναι και οι ανιλήψεις για το αιώνιο και αναλλοίωτο της ανθρώπινης φύσης,
    για το τέλος της ιστορίας, για τη δυνατότητα να εξανθρωπιστεί ο καπιταλισμός, για το αδύνατο της επανάστασης. Δηλ. η "στατική" αντίληψη, η οποία δεν βλέπει τα πράγματα και τα φαινόμενα στη δυναμική τους εξέλιξη, τις εσωτερικες τους αντιφάσεις, τη γέννηση του καινούριου από το παλιό κλπ. είναι μεταφυσική αντίληψη, όχι διαλεκτική.

    Ένας φίλος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Φιλε μου δικιο εχεις, αλλα δεν εννοω ουτε τη θρησκεια ετσι απλα
      Οσο για τον "ορθο λογο" οπως θα δεις παρακατω στο επομενο μερος, γινεται και η αναλογη κριτικη τοσο στον "ορθο λογο" οσο και στον θετικισμο.
      Απλα δεν εβρισκα την καταλληλη λεξη για αυτο χρησιμοποιησα τον ορο μεταφυσικη αντι του ορου θρησκεια μιας και για αυτο που περιγραφω υπερβαινει την θρησκευτικοτητα και τηθ θρησκεια.
      Συμφωνω παντως οτι ουτε ο ορος μεταφυσικη ειναι ιδανικος, για αυτο και οπως βλεπεις και οπως θα δεις το παω περιγραφικα ετσι ωστε να γινει κατανοητο το τι θελω να πω.
      Μπορει το δευτερο μερος να το γραψω πιο αργα σημερα.

      Διαγραφή
  3. Αν και νομίζω πρέπει να διαβαστεί και η συνέχεια, θα αφήσω μια σκέψη από τώρα.

    Η μεταφυσική ερμηνεία της ζωής γενικά, είναι σε μεγάλο βαθμό συνδεδεμένη με την κυριαρχία της ατομικής ιδιοκτησίας στα μέσα παραγωγής.
    Όσο υπάρχουν μορφές ατομικής ιδιοκτησίας, άρα και χαοτικής ανάπτυξης και διαχείρισης των κοινωνιών, το χάος θα γεννά την ανάγκη του ανθρώπου να το "γεμίσει" και να του βάλει τάξη, με σκέψεις πέρα από αυτό (το χάος) και την πραγματικότητα.

    Γι'αυτό νομίζω και στην Γαλλική επανάσταση, η θρησκεία τσακίστηκε στην αρχή ελέω προόδου από τον μεσαίωνα, αλλά μετά ενσωματώθηκε στην νέα καπιταλιστική κοινωνία αφού οι παράγοντες που την κρατούσαν στην ζωή, τελικά δεν σταμάτησαν να υπάρχουν όσο και αν προσπάθησαν ή πίστεψαν οι αληθινά προοδευτικοί αστοί, ότι μπορούν να τους εξαλείψουν!

    Κώστας

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Poe, νομίζω περιγράφεις την "Νέα Εποχή". Σούπα ιδεολογιών, φιλοσοφικών προσεγγίσεων η οποία προκύπτει κατόπιν της όποιας επεξεργασίας (= εξωραϊσμός, αποϊδεολογικοποίηση) στην μοντέρνα κοινωνία. Το προϊόν αυτό εγκαθίσταται ως νέα "θρησκεία" ή αλλιώς ως κάποια νέα ενιαία κοσμαντίληψη (φυσικά στην υπηρεσία του καπιταλιστικού επικοδομήματος) χαρακτηρίζοντας το πνεύμα του νέου "εναλλακτικού" ανθρώπου.
    Αποθηκάριος

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Εγραψα λίγο ακόμα
    σας το ποστάρω σε σχολιο για να μην περιμένετε για να δειτε που το παω μέχρι αύριο το απόγευμα που κατά πάσα πιθανότητα θα το έχω τελειώσει και θα εχω κάνει τις διορθώσεις. Υπολειπεται υπολογίζω 1/3 ακόμη μέχρι να ολοκληρώσω το συλλογισμό μου. Το κειμενο που θα ακολουθήσει θα εχει κατα πασα πιθανοτητα αρκετα φραστικά λάθη και θα θέλει γενικη επισκευη γιατι το ποσταρω στην αρχικη του μορφη, χωρις να του εχω κανει καν αναγνωση μια πρωτη αναγνωση μετα που το εγραψα.

    Και συχνά η μεταφυσική ντύνεται τον μανδύα της επιστήμης, αποκτά μέθοδο αντίστοιχη με αυτή των επιστημών στην προσπάθεια της να τις μιμηθεί και έτσι να αντλήσει μια κάποια εγκυρότητα. Η ομοιοπαθητική για παράδειγμα ως ψευδοεπιστήμη που είναι μιμείται την ιατρική, τα διάφορα ινστιτούτα εναλλακτικών θεραπειών μιμούνται τις κλινικές, και οι κομπογιαννίτες συχνά φορούν λευκές φορεσιές μιμούμενοι τους γιατρούς. Η μεταφυσική προσαρμόζεται στην εκάστοτε κοινωνία, αλλάζει το περίβλημα της, όταν κάτι «δεν τραβά» εκμοντερνίζεται. Και όπως οι αρχαιότερες κοινωνίες είχαν την αστρονομία αλλά είχαν και την αστρολογία, είχαν την αριθμητική αλλά είχαν και την αριθμοσοφία, έτσι και οι πιο σύγχρονες έχουν την ψυχολογία αλλά έχουν και την παραψυχολογία.
    Και θα πει κανείς, «οκ, είναι λογικό για τις «παραδοσιακές κοινωνίες» να παράγουν τέτοια φαινόμενα, γιατί όμως αυτό συμβαίνει και στις μέρες μας, μετά από τόσες προόδους που έχει κάνει η επιστήμη και ο «ορθός λόγος»;
    Καταρχήν οι υποσχέσεις που έχει δώσει κατά το παρελθόν ο θετικισμός, ο ορθός λόγος, τα οράματα τον επιστημόνων και οι ουτοπίες που υπόσχονταν απέχουν πολύ από το να έχουν εκπληρωθεί. Αυτό το τσάκισμα των υποσχέσεων και της αισιοδοξίας εκφράστηκε σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους με φιλοσοφικά ρεύματα όπως ο μηδενισμός. Ο Νίτσε για παράδειγμα, βλέπει τα αδιέξοδα του διαφωτισμού, του ουμανισμού, της αστικής δημοκρατίας και του φιλελευθερισμού και με το έργο του αποδομεί όλες εκείνες τις ιδέες που ήταν μεν κυρίαρχες στην εποχή του, αλλά που βρίσκονταν σε κρίση εξαιτίας του ότι η πραγματικότητα της διέψευδε. Η λύση βέβαια που πρότεινε ο Νίτσε, μάλλον περισσότερο κοντόφθαλμη και περισσότερο παιδιάστικη(και πιο μικροαστική) ήταν από τις αντιλήψεις και τις θεωρίες στις οποίες εναντιώνονταν και αποδομούσε. Επίσης, παρότι τα κηρύγματα του ήταν στα λόγια αντί-διαφωτιστικά, στην πραγματικότητα η ίδια η μέθοδος της κριτικής του, όφειλε την ύπαρξη της στις ιδέες του διαφωτισμού.
    Στην πολιτική αυτός ο αντί-διαφωτισμός, μπολιασμένος και με κάποιες από τις ιδέες του Νίτσε, εκφράστηκε μέσα από την ιδεολογία του φασισμού και του ναζισμού. Και παρότι η ιδεολογία του ναζισμού και του φασισμού έμοιαζε να απαρνείται τις ιδέες του διαφωτισμού, στην πράξη, στην οικονομία δηλαδή, μια χαρά υιοθέτησαν την εργαλειακή λογική, τον θετικισμό, και τις σύγχρονες επιστήμες, χωρίς βέβαια να παραλείψει να παράξει, και μάλιστα στα πλαίσια του κρατικού μηχανισμού, τις ψευδοεπιστήμες εκείνες και την μεταφυσική που εξυπηρετούσαν τους σκοπούς του ναζιστικού και του φασιστικού κράτους. Και ενώ ο ναζισμός υμνούσε στη θεωρία ένα εξιδανικευμένο παρελθόν, μια ρομαντική ενατένιση της «περήφανης Γερμανίας» του παλιού καιρού, στην πράξη τροφοδοτούνταν και τροφοδοτούσε τη βιομηχανία, τις τράπεζες, την έρευνα και την παραγωγή σύγχρονων όπλων, ενώ συνέβαλε τα μέγιστα στην συγκέντρωση και τη συγκεντροποίηση του γερμανικού κεφαλαίου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Κατ’ ανάλογο τρόπο, και μάλλον πιο έντονα σε εποχές κρίσης, οι σύγχρονες κοινωνίες δεν σταματούν να παράγουν αυτά τα φαινόμενα, κάποιες φορές ως κύρια παράγωγα, κάποιες φορές ως αντίδραση απέναντι σε αυτό που παράγουν και αναπαράγουν. Η σύγχρονη επιστήμη, ο θετικισμός, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός και η αστική δημοκρατία, ως έννοιες κλειδιά της μοντέρνας εποχής περιέχουν τις δικές τους αντιφάσεις. Και ένας από τους βασικούς λόγους που παράγονται αυτές οι αντιφάσεις είναι και το γεγονός ότι προσανατολίζονται στην δημιουργία ατομικού κέρδους. Εξ αιτίας αυτού του προσανατολισμού στο ατομικό/καπιταλιστικό κέρδος εναντιώνονται στον άνθρωπο ή αν προτιμάτε στην ίδια την ανθρωπότητα. Η μηχανή δημιουργεί ανέργους, οι καρποί της ιατρικής δεν είναι για όλους ενώ μεγάλες μερίδες πληθυσμού δεν έχουν καν πρόσβαση σε πολύ βασικές θεραπείες και φάρμακα, η ανεξέλεγκτη βιομηχανία μολύνει το περιβάλλον, η απότομη «ανάπτυξη», η εξειδίκευση και οι γρήγοροι ρυθμοί αποσταθεροποιούν τους ανθρώπους ως οντότητες και κατ’ επέκταση την ίδια την κοινωνία. Η επιστήμη βρίσκεται υποταγμένη στην καπιταλιστική οικονομία και η καπιταλιστική οικονομία κάθε άλλο παρά υποταγμένη είναι στην κοινωνία και στην ανθρωπότητα.
    Και επειδή τα πράγματα δεν είναι καθόλου υπέροχα, ο κόσμος αναζητά εναλλακτικές, και η μεταφυσική έρχεται ως από μηχανής θεός για να προσφέρει μια σειρά από εναλλακτικές για όλα τα γούστα και όλα τα πορτοφόλια. Και επειδή στην εποχή μας οι συγκοινωνίες έχουν ριζοσπαστικοποιηθεί, οι τηλεπικοινωνίες το ίδιο, επειδή οι άνθρωποι έρχονται σε επαφή καθημερινά με χιλιάδες ιδέες και απόψεις, χρώματα και σχήματα, τέχνες και τεχνικές, μια παραδοσιακού τύπου μονοθεϊστική θρησκεία δεν αρκεί για να καλύψει όλες τις «ανάγκες». Αυτός είναι και ο λόγος που υπάρχουν θρησκείες και όψεις της μεταφυσικής για όλα τα γούστα.

    τα υπολοιπα αυριο

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πολύ ωραίο κείμενο και ροή σκέψης που προσφέρεται για βαθιά συζήτηση. Δύο αρχικές παρατηρήσεις:

    1. Ο όρος μεταφυσική πράγματι δεν είναι ο πιο δόκιμος γιατί έχει διαφορετική σημασία ανάλογα ποιος τον χρησιμοποιεί. Για παράδειγμα ο "ένας φίλος" παραπάνω υιοθετεί τον ορισμό του Ένγκελς - και σωστά. Όμως για τους κάθε λογής θετικιστές, λογικούς εμπειριστές κτλ. η μεταφυσική σημαίνει οτιδήποτε είναι έξω από την εμπειρία και εισέρχεται αυθαίρετα στην επιστήμη. Ίσως, προτείνω, το καλύτερο είναι να μιλάς για μυστικισμό, χυδαίο ιδεαλισμό (κατά αντιστοιχία με τον χυδαίο υλισμό), μαγεία ή κάτι άλλο.

    2. Ο Weber πιάνει ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στον προτεσταντισμό και την ανάπτυξη του καπιταλισμού, αλλά κατά τη γνώμη μου την παρουσιάζει αντεστραμένη. Η εξέλιξη της οικονομίας, η εμφάνιση του καπιταλισμού μέσα από την αυθόρμητη κίνηση των φεουδαρχικών κοινωνιών δημιουργεί τις υλικές προϋποθέσεις για την εμφάνιση του προτεσταντισμού ως πνευματικού εργαλείου της αναδυόμενης αστικής τάξης. Σε δεύτερη φάση ο προτεσταντισμός δίνει ώθηση στον καπιταλισμό, ακόμα και στην ίδια την ανάπτυξη της σύγχρονης επιστήμης. Ο Weber αναδεικνύει μόνο το δεύτερο δίνοντας προτεραιότητα στο πνεύμα. Είναι ιδεαλιστής, φυσικά έξυπνος και ικανός ιδεαλιστής άρα καλύτερος από "υλιστή" της κακιάς ώρας. Πρέπει να μελετηθεί αλλά έχοντας κατά νου ότι πάντα πρέπει να πατάμε γερά στην μια και αγία αντικειμενική πραγματικότητα. Δεν λέω ότι το κείμενο πάσχει από κάτι άλλο, μην παρεξηγηθώ.

    ΡΓ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Το είδα μετά... :-) Καλό όμως είναι να επαναλαμβάνονται τέτοια ζητήματα μέχρι αηδίας, γιατί καραδοκούν διάφοροι που τους ξυνίζει ο υλισμός και θέλγονται άκριτα από οτιδήποτε φανταιζί. Π.χ. μπορεί ένας κομμουνιστής να ζήσει χωρίς να έχει διαβάσει Weber, κι αν τέλος πάντων τον διαβάσει, ε, ας μην τον θεωρεί κι ένα από τα 10 (!) βιβλία που με το ζόρι πρέπει να ξέρει! Αυτές οι θέσεις άλλωστε είναι ήδη καπαρωμένες...

    ΡΓ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. ..να γινω λιγο προβοκατορας και να προσθεσω οτι μεταφυσικη, κατα την γνωμη μου, ειναι και η τυφλη πιστη στην ηγεσια του κομματος,το αλαθητο του Σταλιν,οι συμπεριφορες υπερτατης λατρειας απεναντι στους ηγετες της Β.Κορεας,το μουμιοποιημενο σωμα του Λενιν?

    @ΡΓ,
    φιλε διαβαζε οτι νομιζεις.
    Οπως ελεγε και ενας φιλος "οτι διαβασεις καλο ειναι".
    Αλλα αν πιστευεις οτι χωρις Βεμπερ,χωρις Αντορνο,χωρις Αρεντ,χωρις Φουκο,χωρις Χαμπερμας,χωρις Ντεμπορ και.. και.. ορεξη να εχεις,μπορεις να καταλαβεις τι γινεται διπλα σου σημερα νομιζω οτι κανεις μεγαλο λαθος!

    α)θα εβαζα και Καστοριαδη,και Πουλαντζα αλλα φοβαμαι οτι θα σε χασω τελειως απο συνομιλητη!!
    β)ΔΕΝ τους εχω διαβασει ολους,αλλα προσπαθω!
    γ)δεν εβαλα στην λιστα τους "δικους" σου..Μαρξ,Γκραμσι,Λουκατς,Ροζα,Λενιν κλπ, αλλα ελπιζω να καταλαβες οτι αυτοι ειναι sosαρες οπως λεγαμε στο σχολειο!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. α) εχασες το χρονο σου να διαβαζεις αυτους τους δυο;
      Μεταφυσικη ειναι επισης να αυταπατασαι οτι ο dimk δεν θα κανει τα γνωστα του αντικκεδικα

      Διαγραφή
    2. θεωρω την ανοδο της Αημαντοτητας ενα βιβλιο που θα επρεπε να διδασκεται στα σχολεια,λογω τη απλοτητας που θετει βασικα θεματα της σημερινης κοινωνιας!
      σορρυ που εχω καταντησει πιο γραφικος και απο τρενακι του Πηλιου,αλλα το σωμα του Λενιν ρε φιλε μουμια?
      η προσφωνηση στον Σταλιν "πατερουλη"?
      (χρησιμοποιουταν απο κολιγους επι τσαρου,δηλωνοντας την σχεση εξαρτησης μαζι του)
      Υποσχομαι να συγκρατηθω ωστε να μην κανω ξανα προβοκατορικο σχολιο!

      Διαγραφή
  10. Χαιρετούμεν τους θαμώνες του blog!

    Κατά τη δικά ΜΟΥ (ταπεινή) άποψη η μεταφυσική ΔΕΝ έχει σχέση ΜΟΝΟ με τη θρησκεία, ή δεν εκφράζεται μόνο μέσω της θρησκείας, (δηλ. της πίστης σε Θεούς και Παραδείσους, της συμμετοχής σε θρησκευτικές δοξασίες και τελετές και της προσκόλλησης σε θρησκευτικά στερεότυπα, εμμονές και προκαταλήψεις), ή (δεν εκφράζεται μόνο) με φιλοσοφίες και θεωρίες που ερμηνεύουν τον κόσμο και τα κοινωνικά φαινόμενα μέσα από τον φακό της όποια θρησκείας – δηλ. μέσα από θρησκευτικές αντιλήψεις και μισο-θρησκευτικές ανάκατες με δόσεις επιστήμης θεωρητικολογίες και προσεγγίσεις. Ένα από τα πιο ηλίθια και παράλληλα κι αντιφατικά πράματα που παρατηρώ είναι να βλέπουμε επιστήμονες των Θετικών Επιστήμων (φυσικούς, χημικούς, βιολόγους, μηχανικούς, γιατρούς) να πιστεύουν (και να προσκυνούν) εικόνες “θαυματουργές” και λείψανα “αγίων”, ενώ ιδιαίτερα οξύμωρο είναι να βλέπεις και παπάδες βιολόγους...
    Κατ’ ΕΜΕΝΑ, λοιπόν, στην μεταφυσική εμπίπτουν, ή υπάγονται και οι προσπάθειες διαφόρων [όχι κατ’ ανάγκην θρησκευόμενων και θρησκόληπτων ανθρώπων] να ερμηνεύσουν τον κόσμο, την κοινωνική εξέλιξη, τα ιστορικά γεγονότα και γενικώς το οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι μέσα από θεωρίες, αντιλήψεις και προσεγγίσεις που ΠΟΣΩΣ λαμβάνουν υπ’ όψιν τις κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούν στον δοσμένο χωροχρόνο (περιοχή και εποχή), ή/και που μεγιστοποιούν τη συνεισφορά ξεχωριστών προσωπικοτήτων που τους βλέπουν σαν Μεσσίες... Λόγου χάριν, μεταφυσική είναι η αντίληψη που υποβάλλει ότι μέσα στα πλαίσια του καπιταλισμού μπορούν όλες οι ευρωπαϊκές τουλάχιστον χώρες [της Ελλάδας και της Κύπρου μη εξαιρουμένων] να πετύχουν να γίνουν (υιοθετώντας τα “κατάλληλα” μέτρα και κινήσεις) Γερμανίες, Αυστρίες ή Σκανδιναβίες, όπως και η αντίληψη ότι οι Ζουλού, οι Μασάι, οι Άραβες, οι χώρακτοι (χωριάτες) κι ανατολίτες Κύπριοι, οι Τούρκοι, μπορούν να αποκτήσουν από τη μια στιγμή στην άλλη κουλτούρα γάλλου, άγγλου, γερμανού, σκανδιναβού...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. @DimK
    Αν και παρακολουθώντας σε έχω καταλήξει ότι δεν αξίζει να ασχολείται κανείς μαζί σου, άποψη που εντάθηκε από την επιπέδου μέσου ΣΥΡΙΖΟφελλού - ή μέσου σημερινού ΕΑΑΚίτη - απάντηση σου, επειδή έχω χρόνο για ξόδεμα θα σου κάνω την τιμή να ανταλλάξω δυο λέξεις μαζί σου.
    Ρε αρχηγέ, το διάβασμα του Καστοριάδη και του Πουλαντζά σε οδήγησε να απωλέσεις τη δεξιότητα της ανάγνωσης και της κατανόησης κειμένου; Γράφω:

    'ας μην τον θεωρεί (τον Weber) κι ένα από τα 10 (!) βιβλία που με το ζόρι πρέπει να ξέρει! Αυτές οι θέσεις άλλωστε είναι ήδη καπαρωμένες...'

    Εσύ μίλησες για 10 βιβλία και σε αυτό αναφέρθηκα. Η αλήθεια είναι ότι δεν περίμενα να "τσιμπήσεις" τόσο εύκολα, αποδεικνύοντας ότι δεν είσαι τίποτα άλλο παρά ένα τρολ του συρμού που ψοφάει για "κουβεντούλα". Επειδή όμως έχω χρόνο για ξόδεμα σε προκαλώ να μου φτιάξεις ένα top 10 βιβλίων, με το οποίο θα "μπορεις να καταλαβεις τι γινεται διπλα σου"...

    ΡΓ

    ΥΓ. Τα βασικά 10 έτσι; Άντε να δούμε τι θεωρείς σημαντικό αρχηγέ μου...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ..επειδη εχω κατηγορηθει(και μαλλον οχι αδικα) οτι εκτρεπω την κουβεντα σε ασχετα προς το ποστ θεματα,θα το ληξω εδω!!
      Σε αλλο ποστ,πιο σχετικο θα το ξανανοιξουμε ομως ναι?

      Διαγραφή
    2. Θα ηταν ευχης εργον αν δεν εκτρεπονταν η κουβενα περεταιρω
      ευχαριστω εκ των προτερων

      Διαγραφή
  12. Τωρα τα ειδα. Σχηματισα αμεσως τη βεβαιοτητα πως ο συγγαρφεας ειναι ΚΝιτης πολυ νεοτερης γενιάς. Μιας γενιας που δεν προλαβε ή δεν θελησε να μαθει βασικες φιλοσοφικες εννοιες. ( Στα χρόνια μας ηταν υποχρεωτικο. Άλλες εποχες…)
    Μια γενια που δεν εμαθε να διακρινει τη "Μεταφυσική" απο τον "Ιδεαλισμο". Δεν γνωριζει πως η "Μεταφυσικη" εχει ως αντίποδα της τη "Διαλεκτικη". Με αποτελεσμα να τσαλαβουταει σε δυσκολα φιλοσοφικα νερα.
    Φιλε Poe, αν βρισκεις το σχόλιο μου πολυ σκληρο μην το δημοσιευσεις. (Οπως ελεγε κι ενας παλιος κομμουνιστης, "Θε μου φυλα με απο την κριτικη γιατι απο την αυτοκριτικη ξερω και φυλαγομαι μονος μου" – από «Τα ανεκδοτα της εξορίας»).
    Θα σε συμβουλευα, αν μου επιτρεπεις, μην το βασανιζεις αλλο. Δεν το κατεχεις το θεμα. Καθισε διαβασε 2-3 μηνες φιλοσοφια (πρωτογενή υλικά και οχι δευτερογενή) και να επανελθεις καλυτερα εξοπλισμενος. Αυτό θα ηταν μια εμπρακτη αυτοκριτικη.
    Χωρις διαθεση αντιπαραθεσης
    Ενας παλιός

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. για τις φιλοσοφικες εννοιες που λες εχω διαβασει απο πρωτογενεις πηγες, εχω γραψει και αρθρο για την κατα μαρξ "ιδεολογια". Δεν λεω οτι ειμαι μαιτρ του ειδους, αλλα μια επαφη την εχω, και δεν πιστευω οτι πρεπει να ειναι καποιος μαιτρ καποιου ειδους για να κατσει να γραψει ενα αρθρο....αλλιως θα καναμε παντα αναφορα στις αυθεντιες

      Οσο για αυτο που περιγραφω, αν το ελεγα "ιδεαλισμο" θα του εδινα μια εντελως γενικη μορφη, αλλα εγω δεν ηθελα να αναφερθω στον ιδεαλισμο ετσι γενικα.
      Απο την αλλη, με την εννοια μεταφυσικη το κανω πιο συγκεκριμενο απο οτι θα ηθελα, για αυτο και το βαζω σε εισαγωγικα στον τιτλο. Γιατι η μεταφυσικη ως φιλοσοφικη εννοια ειναι κατι συγκεκριμενο, αλλα δεν με ενδιεφερε αποκλειστικα αυτο το συγκεκριμενο για αυτο προσπαθησα περιγραφικα να πω αυτο που ηθελα να πω χωρις να εχω βρει την καταλληλη λεξη για να χρησιμοποιησω.
      Δεν ξερω ποσο καλα το εκανα, σιγουρα υπαρχουν πολλα ακομη να ειπωθουν και με καλυτερο τροπο, αλλα την προτροπη σου να μην το βασανιζω δεν θα την ακολουθησω...
      εγω αυτα επεξεργαζομαι στο μυαλο μου αυτα γραφω και δεν θεωρω οτι με αυτα αποπροσανατολιζω καποιον
      αν εχεις να προσθεσεις κατι στην κουβεντα περα απο τα γενικολογα της πρωτης παραγραφου του σχολιου σου που αναφερεσαι σε ενα "διπολο" ετσι ξερα χωρις να λες πως και γιατι ερχεται σε αντιθεση με τα οσα γραφω η "διαλεκτικη" οκ, αλλιως δεν εχω και εγω κατι αλλο να πω πανω σε αυτα που μου προσαπτεις.
      το κατσε διαβασε 2-3 μηνες φιλοσοφια οπως οι συντροφοι των παλιων καλων εποχων και ελα να τα ξαναπεις ειναι λιγο "κενο", οταν εσυ που τα εχεις διαβασει και τα ξερεις δεν μου λες που ειναι το προβλημα με τα οσα γραφω(περα απο τις γενικοτητες οπως προανεφερα)
      αφου τα εχεις καταλαβει τοσο καλα για να ακυρωνεις ετσι με τη μια αυτα που γραφω, ξοδεψε και εσυ 2-3 ωρες(δεν σου λεω 2-3 μηνες) για να αποδομησεις τα οσα λεω με επιχειρηματα και να αποδειξεις οτι ειναι προιοντα ημιμαθειας(της οποιας καθε φορα που γραφω ενα αρθρο πολυ ανυσηχω μην πεσω θυμα της) η αμαθειας.

      Αυτα απο εμενα
      θα χαρω να μαθω καινουρια πραγματα απο μια πιο αναλυτικη κριτικη που θα μου κανεις

      Διαγραφή
    2. Επισης θεωρω οτι οι κνιτες σημερα ειναι αναλογικα περισσοτερο "διαβασμενοι" σε σχεση με τους παλιους

      Διαγραφή
    3. και οταν λες "διαλεκτικη" μαλλον εννοεις "διαλεκτικο υλισμο"
      διοτι υπαρχει και η "διαλεκτικη του σωκρατη" αλλα ο σωκράτης, οπως μας τον παρουσιαζει ο πλατωνας, μπορουμε να πουμε οτι ειναι ο πατερας του ιδεαλισμου

      Διαγραφή

ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΥ

Είμαστε ανοιχτοί σε όλα τα σχόλια που προσπαθούν να προσθέσουν κάτι στην πολιτική συζήτηση.

Σχόλια :
Α) με υβριστικό περιεχόμενο ή εμφανώς ερειστική διάθεση
Β) εκτός θέματος ανάρτησης
Γ) με ασυνόδευτα link (spamming)
Δ) χωρίς τουλάχιστον ένα διακριτό ψευδώνυμο
Ε) που δεν σέβονται την ταυτότητα και τον ιδεολογικό προσανατολισμό του blog

ΘΑ ΔΙΑΓΡΑΦΟΝΤΑΙ.

Παρακαλείστε να γράφετε τα σχόλια σας στα Ελληνικά

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.