Αιγυπτος : Δεκαετίες καθεστώτος έκτακτης ανάγκης και ετερόκλητη αντιπολίτευση

Από τον Ριζοσπάστη

Παρά τα «δημοκρατικά βήματα» που εξήγγειλε το 2005, υπό την ασφυκτική πίεση των αμερικανικών σχεδίων περί «ευρείας Μέσης Ανατολής», ο Χόσνι Μουμπάρακ, ο έλεγχος του ίδιου και του κόμματός του, το οποίο κυριαρχεί στο Κοινοβούλιο, είναι σχεδόν απόλυτος επί της πολιτικής σκηνής. Για να είναι κανείς υποψήφιος (είτε στις προεδρικές είτε στις βουλευτικές εκλογές), θα πρέπει να εγκριθεί από επιτροπή που ελέγχεται από το Κοινοβούλιο, άρα κυρίως από το κόμμα του Μουμπάρακ. Με τον τρόπο αυτό, το Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα του Μουμπάρακ ελέγχει «συμμάχους και αντιπάλους». Αξίζει, φυσικά, να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο κόμμα είναι, ακόμη και σήμερα, μέλος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς, καθώς ο πρόεδρός της Γ. Παπανδρέου, προφανώς, έκρινε όλα αυτά τα χρόνια ότι «συμβαδίζει» με τις «περί δημοκρατίας και ελευθερίας» διακηρύξεις της!

Στην Αίγυπτο, από το 1967 μέχρι σήμερα, με μόνο μια 18μηνη διακοπή το 1981, ισχύει καθεστώς έκτακτης ανάγκης ... Ο δε στρατός χαίρει εκτίμησης και διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στα πολιτικά πράγματα. Από το 1952, οπότε εκδηλώθηκε το Κίνημα των Ελεύθερων Αξιωματικών, που έδωσε σάρκα και οστά στην ανεξαρτητοποίηση της Αιγύπτου από τη Βρετανία το 1953, όλοι οι ηγέτες της χώρας προέρχονται από το στρατό και έχουν την υποστήριξή του: Ο Μουχάμεντ Ναγκίμπ (1953 - 1956), ο Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ (1956 - 1970), ο Ανουάρ Σαντάτ (1970 - 1981) και ο Μουμπάρακ, ως σήμερα, ο οποίος ήταν αξιωματικός καριέρας της πολεμικής αεροπορίας.


Από το 1979 και μετά, χρονιά που η Αίγυπτος υπέγραψε συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ, η Ουάσιγκτον ετησίως την ενισχύει με 2,2 δισ. δολάρια, ενώ τα υπόλοιπα βασικά έσοδα προέρχονται από τον τουρισμό, τη διαχείριση της διώρυγας του Σουέζ (που εθνικοποίησε, παίρνοντας τον έλεγχο από τους Αγγλους, ο Νάσερ το 1956), ενώ σημαντικοί είναι και οι τομείς της γεωργίας, της ενέργειας και της τεχνολογίας της επικοινωνίας. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, του οποίου «τις συνταγές» ακολούθησε πρόθυμα από τα τέλη της δεκαετίας του '80 και μετά η ηγεσία Μουμπάρακ, η αιγυπτιακή οικονομία «είναι από τις πλέον ισχυρές της περιοχής με τεράστιες δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης», οι οποίες βασίζονταν, βέβαια, κυρίως σε ιδιωτικοποιήσεις.

Οσο οι οικονομικοί δείκτες «ευημερούσαν», τόσο δεν ευημερούσε ο κόσμος. Οι τιμές των τροφίμων αυξάνονταν, η ανεργία και η φτώχεια επίσης. Ολα αυτά, σε συνδυασμό με την πολιτική ασφυξία, μπορεί κανείς να πει ότι ήταν το «έδαφος» της σημερινής έκρηξης.

Ενα ευρύ και ετερόκλητο κράμα δυνάμεων συναντιέται στους αιγυπτιακούς δρόμους, με κοινό αίτημα την εκδίωξη του Προέδρου Μουμπάρακ και του καθεστώτος του, την υιοθέτηση συνταγματικών αλλαγών που «θα διασφαλίζουν τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα» και μέτρων για στοιχειωδώς αξιοπρεπή διαβίωση. Αν και το πρόσωπο που έχει γίνει πιο γνωστό διά μέσου των ΜΜΕ είναι αυτό του πρώην επικεφαλής της Διεθνούς Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, Μουχάμαντ αλ Μπάρανταϊ, αξίζει να υπενθυμιστεί ότι ο ίδιος δεν ηγείται πολιτικού κόμματος, αλλά μιας οργάνωσης - ομπρέλας, της «Εθνικής Ομοσπονδίας για την Αλλαγή», στην οποία την υποστήριξή τους έχουν εκφράσει σχεδόν όλη η γκάμα των πολιτικών δυνάμεων στη χώρα, από τους «Αδελφούς Μουσουλμάνους» μέχρι δυνάμεις που αυτοχαρακτηρίζονται αριστερές.

Μπορεί, επισήμως, η αιγυπτιακή πολιτική σκηνή να αριθμεί περί τα 24 διαφορετικά πολιτικά κόμματα, όμως, επί της ουσίας ελάχιστα λειτουργούν, και ακόμη και αυτά ελάχιστα περιθώρια κινήσεων έχουν. Είναι, πάντως, κοινά αποδεκτό ότι η οργάνωση με τη μεγαλύτερη επιρροή είναι οι «Αδελφοί Μουσουλμάνοι», οι οποίοι από το 1928, οπότε ιδρύθηκαν, έχουν ακολουθήσει μια πορεία ανάμεσα στην παρανομία και στην πλήρη υποστήριξη από το εκάστοτε καθεστώς, αλλά και από ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ως αντίβαρο στην οποιαδήποτε απόπειρα δημιουργίας ενός πραγματικού εργατικού λαϊκού κινήματος (π.χ., όπως έγινε το 1956 όταν η CIA, από εχθρούς, τους κατέταξε στους «φίλους» και τους χρηματοδότησε αδρά, προκειμένου να ελαχιστοποιηθεί η επιρροή της ΕΣΣΔ στην Αίγυπτο, λόγω των καλών της σχέσεων με τον Νάσερ).