Κινούμενη άμμος η ΕΕ

Παρά το κλίμα ευφορίας που θέλουν να δημιουργήσουν για την εξέλιξη της κρίσης στην Ευρωζώνη, τα επιτελεία της αστικής τάξης δεν παύουν να υπενθυμίζουν ότι η Ευρωένωση βρίσκεται σε «κομβικό σημείο». Η κρίση επιβεβαίωσε και βάθυνε την ανισομετρία στην καπιταλιστική ανάπτυξη. Οι αντιθέσεις ανάμεσα στα ιμπεριαλιστικά κέντρα μεγάλωσαν. Οπως μεγάλωσαν οι αντιθέσεις και ανάμεσα στα κράτη μέλη, τόσο που να προκαλούν ανησυχία ότι«εμπεδώνεται η επιστροφή στην εθνοκεντρική αντίληψη και το δόγμα ο καθείς για τον εαυτό του, αντί για κοινή ευρωπαϊκή στάση με στόχο την ανάπτυξη της οικονομίας και των κοινωνιών μας», όπως γράφει η χτεσινή «Καθημερινή».

Η συζήτηση για την αναμόρφωση της Ευρωζώνης παραμένει ζωηρή, έστω κι αν συγκυριακά έχει απομακρυνθεί το ενδεχόμενο μια ή περισσότερες χώρες να αποχωρήσουν ή να εκδιωχθούν από το ευρώ. Αμεσα συνδεδεμένη με τα παραπάνω, είναι η διαπάλη για το μείγμα διαχείρισης της κρίσης. Ολοι συμφωνούν με τις αντεργατικές - αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις, που θέλουν να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα των μονοπωλίων παγκόσμια και στην ενιαία αγορά.
Εκεί που αρχίζουν οι διαφωνίες, είναι στο ποιος θα πληρώσει το μάρμαρο από την καταστροφή κεφαλαίου που συνεπάγεται η κρίση. Ποιος θα ωφεληθεί περισσότερο από την (έστω και αναιμική) ανάκαμψη. Πάνω εκεί εκφράζονται αντιθέσεις, ανάλογα με τα ιδιαίτερα συμφέροντα της αστικής τάξης σε κάθε χώρα.
Για παράδειγμα, η Γαλλία, δεύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, που έχει συγκριτικά μεγαλύτερο έλλειμμα και σχοινοβατεί ανάμεσα σε συρρίκνωση του ΑΕΠ και την αναιμική ανάκαμψη, ασφυκτιά από την προσπάθεια να πιάσει τους δημοσιονομικούς δείκτες που συνομολόγησε τα προηγούμενα χρόνια, αλλά σε συνθήκες κρίσης δυσκολεύουν την ανάκαμψη της οικονομίας της. Η κατάσταση αυτή, μεγαλώνει την απόσταση στον ανταγωνισμό με τη Γερμανία. Στρέφουν τη γαλλική αστική τάξη να αναθεωρήσει τις συμμαχίες της εντός και εκτός ΕΕ. Το ίδιο ισχύει με την Ελλάδα και από αυτό το πρίσμα πρέπει να ιδωθεί η κόντρα για το μείγμα διαχείρισης της κρίσης, η σύσφιξη των σχέσεων με τις ΗΠΑ, η φιλολογία που αναπτύσσεται τελευταία ενάντια στην τρόικα, που «πρέπει να φύγει από την Ελλάδα».
Ετσι πρέπει να ερμηνευθούν και οι αναφορές για το μέλλον της ΕΕ, που έκανε προχτές ο Αντ. Σαμαράς, μιλώντας στις Βρυξέλλες. Είπε μεταξύ άλλων: «Δεν νοείται Ενωση χωρίς αλληλεγγύη ανάμεσα στα μέλη της. Και δεν υπάρχει αλληλεγγύη για όλους, χωρίς ευθύνη του καθενός ατομικά. Και αυτό είναι που βιώνει σήμερα η Ελλάδα. Αφ' ενός απίστευτες θυσίες εκ μέρους του λαού της και αφ' ετέρου την υπάρχουσα και την προσδοκώμενη αλληλεγγύη των κρατών μελών προς αυτή την κοινή μας οικογένεια (...) Μαζί μπορούμε να διαμορφώσουμε το κοινό μας μέλλον. Διαφορετικά, θα καταντήσουμε οι "παρίες" του μέλλοντος». Η φράση - κλειδί είναι η «προσδοκώμενη αλληλεγγύη», που στη γλώσσα των αστών σημαίνει: τα αστικά κράτη της λυκοσυμμαχίας θα πρέπει να αλληλοστηρίζονται για οικονομικούς και πολιτικούς λόγους. Αλλωστε οι πολιτικοί λόγοι υπήρξαν ανέκαθεν κριτήριο για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ παλιότερα (και στην ΕΕ σήμερα).

Αναδημοσίευση από το άρθρο «Η 'Αποψή μας», του Ριζοσπάστη, Πέμπτη 17 Οκτώβρη 2013.