Δημοσιεύθηκε στο Ατέχνως
Στην εκπομπή της περασμένης Πέμπτης (10-11-2016) των Ν. Μπογιόπουλου και Μ. Κοττάκη στο Real, ειπώθηκε κάποια στιγμή από τον δεύτερο ότι παλιότερα ο καπιταλισμός ήταν πιο ανθρώπινος, μάλιστα, αναφέρθηκε ως σχετικό παράδειγμα και το όνομα του H. Ford (1863 – 1947).
1 Αυτού του είδους οι απόψεις περί καπιταλισμού εντάσσονται σε ένα ευρύτερο θεωρητικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο ο καπιταλισμός δεν έχει από τη φύση του καταστροφικές ιδιότητες (για το περιβάλλον, τους ανθρώπους, την οικονομία), αλλά γίνεται «κακός» εξαιτίας απερίσκεπτων ανθρώπινων παρεμβάσεων. Δεν θα εξετάσουμε εδώ αν αυτός ο ισχυρισμός ισχύει –που δεν ισχύει- αλλά ακολουθώντας τη λογική του καλού και του κακού καπιταλισμού, και των καλών και κακών καπιταλιστών, εμείς θα σταθούμε σε έναν από τους «καλούς»- σύμφωνα με τα λεγόμενα του κυρίου Κοττάκη- καπιταλιστές, τον Henry Ford. O Ford είναι από τους πιο δημοφιλείς ταγούς της καπιταλιστικής οικονομίας, και θαυμάζεται από το σύνολο των θιασωτών της, αυτός είναι και ο λόγος που αποτελεί ιδανικό παράδειγμα προς διερεύνηση.
Το άρθρο χωρίζεται σε τρεις θεματικές. Στην πρώτη θα εξεταστεί τόσο η ιδεολογική όσο και η οικονομική σχέση του Ford με τους Ναζί. Στη δεύτερη θεματική θα αναφερθούμε στον ακραίο πατερναλισμό του Ford που έφτανε στο σημείο να θέλει να ρυθμίζει τις ζωές των υπαλλήλων του. Στην τρίτη και τελευταία θα μας απασχολήσει η στάση του Ford απέναντι στον εργατικό συνδικαλισμό, καθώς επίσης και το πώς αντιμετώπιζε αυτός και οι τραμπούκοι του το ενδεχόμενο απεργιών και λοιπών εργατικών κινητοποιήσεων.
Συνεργασία με τους Ναζί και αντισημιτισμός
Αυτός ο ανθρωπιστής, ο Henry Ford, ο γίγαντας της αυτοκινητοβιομηχανίας, ο καινοτόμος, ο οραματιστής, είχε όπως και κάθε άνθρωπος τις μικρές του αντιπάθειες. Βέβαια όσο μικρές και αν είναι οι αντιπάθειες ενός μεγιστάνα δεν μπορεί παρά να θαμπώνουν με το εύρος τους, έτσι, πέρα από τους μαύρους και τους κομμουνιστές, ο Ford σιχαινόταν και τους Εβραίους.
Ο Ford δεν ήταν από εκείνους που κρατούν τις αντισημιτικές τους απόψεις για τον εαυτό τους, αλλά από εκείνους που τις προπαγανδίζουν δυναμικά. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούσε την εφημερίδα Dearborn Independent (που κάποια στιγμή έφτασε να πουλάει 700.000 φύλα), την οποία και είχε αγοράσει από τον προηγούμενο της ιδιοκτήτη. Μέσα από τα φύλα της κατηγορούσε τους Εβραίους για όλα τα δεινά του κόσμου, μεταξύ άλλων ότι προκάλεσαν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, ότι βρίσκονταν πίσω από τον κομμουνισμό, και ότι προώθησαν την … μουσική Jazz για να διαφθείρουν τα «λευκά ήθη» μέσω της κουλτούρας των μαύρων.
2 Τα αντισημιτικά κείμενα της εν λόγω εφημερίδας οδήγησαν αργότερα στη συγγραφή του βιβλίου «Ο διεθνής εβραίος» που κυκλοφόρησε ο Ford το 1920.
3
Ο Ford, όμως, σαν κάθε επιχειρηματίας που σέβεται τον εαυτό του δεν έμεινε μόνο στα λόγια. Καταρχήν φρόντισε(ή αν προτιμάτε φόρντισε) να αποκτήσει σχέσεις με τον ομοϊδεάτη του στην Ευρώπη, τον Αδόλφο Χίτλερ, ο οποίος τον θαύμαζε από παλιά. Αξίζει να σημειωθεί πως ο δεύτερος, είχε κρεμασμένη στον τοίχο του γραφείου του μια εικόνα του Ford, ενώ δεν δίσταζε να εκφράσει τον θαυμασμό του για τον επιχειρηματία όταν ερωτώνταν από δημοσιογράφους. Φυσικά η εκτίμηση ήταν αμοιβαία. Όταν ο Χίτλερ πήρε την εξουσία δεν ξέχασε τον παλιόφιλο του, για αυτό και τον παρασημοφόρησε τον Ιούλιο το 1938 με το βραβείο του Μεγάλου σταυρού του γερμανικού αετούω(Grand Cross of the German Eagle), που αποτελεί την ύψιστη τιμή που μπορεί να λάβει ξένος πολίτης στη Γερμανία.
4