Άσυλο, η ασφάλεια της παγίδας ή η παγίδα της ασφάλειας;

Δεν ξέρω πόσο ισχυρό είναι σήμερα το αντιδραστικό επιχείρημα «οι κομμουνιστές θα σας πάρουν τα σπίτια» στην κυριολεκτική του σημασία, όμως σίγουρα αυτός ο ισχυρισμός, αν δεν τον πάρουμε μόνο στην κυριολεξία, έχει και άλλες, λιγότερο επιφανειακές προεκτάσεις. Και μπορεί εμείς οι ΚΚΕδες μεταξύ μας, αλλά και στην κουβέντα μας με τον κόσμο, να γελάμε με το συγκεκριμένο επιχείρημα, όμως από πίσω του κρύβονται πραγματικοί ψυχολογικοί φόβοι που εδράζονται στο υποσυνείδητο των υποκειμένων.

Αυτό που θέλω να πω είναι πως με την ευρύτερη έννοια σπίτι=άσυλο, και το άσυλο δεν είναι μόνο 4 τοίχοι και μια σκεπή από πάνω τους. Η υλική μορφή του σπιτιού, η κουζίνα, το μπάνιο, ο θερμοσίφωνας και το καλοριφέρ, συνδέονται ως σύμβολα μέσα στο μυαλό του ανθρώπου με την ανάγκη του για ασφάλεια και με την επιθυμία του για άνεση. Καθόλου αυθαίρετα μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι η ασφάλεια ως έννοια, μπορεί να συνδεθεί(και συνδέεται) με έννοιες όπως είναι η σταθερότητα και η συνήθεια. Άρα, η έννοια του ασύλου με τη σειρά της, μπορεί να συνδεθεί και αυτή με την σταθερότητα και τη συνήθεια.

Εφόσον είδαμε δυο έννοιες, που θα τις συνδύαζε ο περισσότερος κόσμος με την ιδέα που έχει για το άσυλο, ας δούμε και μια έννοια που δείχνει να αντιτίθεται στο άσυλο, και αυτή είναι η έννοια της αβεβαιότητας ή αν προτιμάτε του αγνώστου. Η αναζήτηση του αγνώστου, μας αναγκάζει να εγκαταλείψουμε το «άσυλο» και να προχωρήσουμε με αβεβαιότητα.

Ακόμα και ο τρόπος που έχει μάθει κάποιος άνθρωπος να ζει αποτελεί ένα είδος ασύλου. Πάρτε ως παράδειγμα τους για χρόνια φυλακισμένους, οι οποίοι έχοντας συνηθίσει τη ζωή της φυλακής(στο κάτω κάτω άσυλα τις ονομάσαμε και αυτές:)), όταν εκτίσουν την ποινή τους βγαίνουν έξω σε ένα κόσμο ριζικά διαφορετικό, που από τη μια τον έχουν ξεσυνηθίσει και από την άλλη έχει αλλάξει από αυτό που ήταν πριν εκείνοι μπουν στη φυλακή. Πολλοί από τους πρώην καταδίκους, ειδικά όσοι δεν έχουν την στήριξη συγγενών, όσοι δεν έχουν έξω κάποιες ευκαιρίες να φτιάξουν τη ζωή τους, όλοι εκείνοι που ζούνε σε χώρες χωρίς προνοιακά συστήματα επανένταξης, πιθανόν να αναπολήσουν τη ζωή στη φυλακή, στην οποία ήταν τουλάχιστον κοινωνικά ενταγμένοι, σε σχέση με το να μείνουν στις παρυφές της, έξω από την φυλακή κοινωνικής ζωής.

Αντίστοιχα, ο άνθρωπος που έχει συνηθίσει να ζει τη ζωή του σε μια συγκεκριμένη κοινωνία, εν προκειμένη στην καπιταλιστική, η ιδέα του να αφήσει αυτόν τον τρόπο ζωής για να κυνηγήσει έναν διαφορετικό είναι πολύ πιθανόν να του δημιουργεί το αίσθημα της αβεβαιότητας και κατ’ επέκταση το αίσθημα του φόβου. Μπορεί το «άσυλο» της καπιταλιστικής κοινωνίας να μην έχει κουφώματα, να μπάζει από παντού, να είναι φτιαγμένο από υλικά που έχουν σαπίσει, να έχουν βουλώσει τα υδραυλικά, και όμως, όπως λέει μια γνωστή παροιμία «πρώτα σου βγαίνει η ψυχή και μετά το χούι». Και είναι αλήθεια πως οι άνθρωποι, που συνήθως συμπεριφέρονται ως «όντα της συνήθειας», έχουν προσαρμοστεί μέσα στην καπιταλιστική κοινωνία, για αυτό και η «περιοχή» της ατομικής αλλά και της συλλογικής ανοχής τους σε αυτή έχει μεγάλη ελαστικότητα.

Προσοχή, δεν λέω ότι το καπιταλιστικό σύστημα συνεχίζει να υπάρχει απλά και μόνο επειδή οι άνθρωποι το έχουν συνηθίσει, λέω ότι η συνήθεια και ο φόβος για το άγνωστο, που συνδέονται ως έννοιες, η μια θετικά, και η άλλη αρνητικά με την έννοια του ασύλου, αποτελούν τις δυο όψεις ενός από τους πολλούς παράγοντες που μας δυσκολεύουν στην προσπάθεια μας για την ανατροπή του καπιταλισμού.

Οι καπιταλιστές το γνωρίζουν αυτό, για αυτό επενδύουν τόσο στην ψευδαίσθηση της ασφάλειας, όσο και στην καλλιέργεια του φόβου για το άγνωστο. Απ’ τη μια δηλαδή έχουμε το American dream, και όταν αυτό -εξαιτίας της κατιούσας που εισέρχεται ο καπιταλισμός σε μια κρίση- δεν πουλάει, έχουμε επένδυση στην τρομοκρατία του «όποιος βγει από το μαντρί θα τον φάει ο λύκος»(και οι λυκοσυμμαχίες).

Και εδώ έρχεται και μπαίνει το πάντα επίκαιρο ερώτημα «τι να κάνουμε;» που είναι σίγουρα προτιμότερο από το απαράδεκτο ερώτημα «τι έγινε ρε παιδιά;» Απόλυτη απάντηση δεν υπάρχει, το μόνο που μπορώ να πω με βεβαιότητα είναι πως όσο καλύτερα μπορούμε να επεξεργαστούμε, να κατανοήσουμε και να εξηγήσουμε την ιδέα του ποια και πως θα είναι η σοσιαλιστική κοινωνία που οραματιζόμαστε, όσο το δυνατόν περισσότερο βασισμένο σε επιστημονικά δεδομένα είναι αυτό το «όραμα» μας, τόσο καλύτερα επιχειρήματα θα έχουμε ενάντια στον καπιταλιστικό μονόδρομο. Επίσης, όσο καλύτερη οργάνωση έχουμε, τόσο πιο πιθανόν θα είναι να πετύχουμε αρχικά μικρές και -όσο το καπιταλιστικό σύστημα σαπίζει και δεν παίρνει φτιασίδωμα- μεγαλύτερες νίκες. Οι νίκες και οι επιτυχίες, μικρές ή μεγάλες, σε συνδυασμό με την προσπάθεια για ξεγύμνωμα του αντιπάλου(και με το αντικειμενικό ξεγύμνωμα του), μειώνουν το αίσθημα της ανασφάλειας που πιθανόν νιώθουν τα υποκείμενα όταν τους μιλάμε για το όραμα μας. Τα παραπάνω, πέρα και πάνω από όλα, βοηθούν και στην καταπολέμηση βλαβερών φαινομένων που εμφανίζονται ως εναλλακτικές του «κατεστημένου», και είναι στην πραγματικότητα Δούρειοι Ίπποι του καπιταλιστικού συστήματος, όπως είναι για παράδειγμα ο φασισμός
που ποτέ δεν αμφισβητεί τις ρίζες του καπιταλιστικού συστήματος, και από πάνω, ως η πιο ακραία μορφή του, τις ποτίζει με αίμα.





Λαγωνικάκης Φραγκίσκος(Poexania)